۱.
این مقاله در پی آن است تا بر مبنای روش نظریه داده بنیاد در مطالعات سازمان و مدیریت و از خلال بیانات رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، الگوی شایستگی مدیران نظام را متناسب با انتظارات معظم له ارائه کند. در این تحقیق متن بیانات، نامهها، احکام و فرمانها و مصاحبههای امام خامنهای (مدظله العالی) طی سالهای 1368تا 1390 مورد مطالعه قرار گرفت و از طریق سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی مرسوم در روش نظریه داده بنیاد، 988 کد، 115 مفهوم و 21 مقوله به دست آمد. در بخش نتایج تحقیق به سؤال اصلی و سؤالات فرعی پاسخ داده شد و الگوی به دست آمده با الگوی مفهومی مشترک ادبیات تحقیق مورد مقایسه قرار گرفت. نتیجه این تحقیق نشان داد که شایستگی مدیران جمهوری اسلامی ایران، ضمن وجود اشتراکاتی با الگوهای موجود از اساس با الگوهای یاد شده تفاوت ماهوی دارد.
۲.
در این تحقیق سعی شده است بر اساس ویژگیهای مدیران شایسته در چهار بعد مدیریتی، شخصیتی، رفتاری، ارزشی و بینشی و تبیین سبک رهبری تحول آفرین نسبت به بررسی رابطه بین این ویژگیها با بروز سبک رهبری تحول آفرین بین مدیران سازمان اقدام گردد. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق فرماندهان، رؤسا و مدیران فرماندهی انتظامی تهران بزرگ به تعداد 100 نفر است و با توجه به محدود بودن جامعه آماری نمونه گیری انجام نشده و تمام شماری گردیده است. ابزار گردآوری دادههای پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته حاوی 37 سؤال از ویژگیهای مدیران شایسته است. پایایی پرسشنامه (با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ) 0.8963 براورد و برای تجزیه وتحلیل یافته ها از آمار توصیفی و استنباطی (t یک نمونهای و آزمون تحلیل واریانس فریدمن) با استفاده از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی است که ویژگیهای مدیران شایسته در انتخاب سبک رهبری اثربخش و تحول آفرین در سازمان مؤثر است و بین این متغیرها رابطه معناداری هست.
۳.
در جامعهای که بر اساس فرهنگ اسلامی نضج یافته است، راهبردها در صورتی به تحقق شایسته سالاری منجر میشود که بر اساس رویکرد اسلامی ابتنا و طراحی شده باشد. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی سعی کرده است تا با مطالعه قرآن کریم به تبیین و ارائه رویکرد اسلامی در مورد راهبردهای شایسته سالاری اقدام کند. بر اساس این مطالعه، مهمترین عامل برای تحقق و نهادینه سازی شایسته سالاری، بررسی و نقد باورها و ارزشهای نادرست نسبت به شایسته سالاری و سپس جایگزین سازی ارزشهای اسلامی به جای آن است. از این رو یافته علمی این تحقیق این است که برای شکلگیری و تثبیت شایسته سالاری باید حکومت اسلامی در سطح راهبرد خطمشی، تحقق و تثبیت ارزشها و باورهای اسلامی را به مثابه خطمشی اساسی مورد توجه قرار دهد و برای تحقق این امر در سطح راهبرد سازمانی به برنامهریزی نیروی انسانی مناسب، جامع و دقیق اقدام کند و در سطح راهبرد مدیریتی، ارزشهای اسلامی مرتبط به کار، مسئولیت، حق و چگونگی استفاده از منابع را سرلوحه رفتار خود قرار دهد.
۴.
در این پژوهش سعی شده است تا ضمن روشن ساختن مفهوم شایستگی و فرایند شایسته سالاری به شناسایی عوامل کلیدی شایسته سالاری و تعیین روابط متقابل و تعاملات آنها از طریق بررسی ادبیات موضوع و نظر خبرگان و تلفیق نظریات کارشناسان نیروی انتظامی استان بوشهر پرداخته شود. سپس با استفاده از الگوسازی ساختاری تفسیری، روابط میان این عوامل کلیدی شناسایی، و بر مبنای روابط به دست آمده، الگوی ساختاری جامع از عوامل کلیدی هویت شایسته سالاری ارائه میگردد. این ساختار میتواند به طور منظم و هدفمند، روشی را برای انتخاب افراد در راستای اهداف و استراتژیهای سازمان ایجاد، و عوامل مناسب را شناسایی، و استاندارد مناسبی را برای آسان کردن فرایند تصمیمگیری ایجاد کند.
۵.
مهمترین عامل دوام هر نظام و حکومت، فرزانگی و شایستگی کارکنان، مسئولان و کارگزاران آن نظام است. در این مقاله سعی شده است تا ضمن روشن ساختن مفهوم شایستهسالاری و تبیین ضرورت و اهمیت اهتمام فرماندهان و مدیران به شایستهسالاری به نمونههایی از شایستهسالاری در عرصه تاریخ اشاره شود. همچنین با تشریح الگوهای شایستهسالاری پیش روی فرماندهان و مدیران، نقش آنان در فرایند نظاممند شایستهسالاری بررسی شود. اگر از «شایستهپنداری» و «شایستهخواهی»، که از ویژگیهای فرهنگی هر جامعه یا سازمان است بگذریم، باید اذعان کرد فرماندهان و مدیران میتوانند در بحث «شایستهیابی» با سامانه اطلاعرسانی صحیح و مناسب، تبلیغات و ترسیم فرصتهای شغلی و در مقوله «شایستهگزینی» با تعیین معیارهای شایستگی، تناسب سازی شغل و شاغل و در رابطه با «شایستهگماری» با تبیین مفهوم اخلاقی کار و وجدان کاری و سازماندهی و در مورد «شایستهپروری» با آموزش، تربیت، راهنمایی و هدایت و اتخاذ سبک رهبری مشارکتی و درباره «شایستهداری» با مدیریت بدون تبعیض، ارتقای انگیزه و روحیه و نظارت و کنترل نقش خود را در استقرار نظام شایستهسالاری ایفا کنند.
۶.
سؤال اساسی این مقاله این است: مسئولیت پذیری کارگزاران به چه معناست و عنصر اصلی مسئولیت پذیری کارگزاران حکومتی چیست؟ خلاصه پژوهش اینکه مسئولیت پذیری کارگزاران حکومت به معنای پاسخگویی است که در آن فرمانبرداری، اطاعت امر و اجابت درخواست دیگران نسبت به وظایفی که بر عهده دارند، مطرح می گردد و عنصر اصلی مسئولیت پذیری، که همان پاسخگویی است یعنی اصالت دادن به حقوق دیگران به این معنا که «شما حق دارید و من تکلیف». پاسخگویی به این معنا را می توان همان مسئولیت پذیری حکومتی دانست که به عنوان مسئولیت حرفهای و سازمانی زمامداران و کارگزاران حکومت به شمار آمده و ناظر بر مسئولیت افراد به عنوان اشخاص حقوقی است. حضرت علی (ع) در نهج البلاغه در موارد متعددی به این نوع از مسئولیت اشاره کرده است. در این مقاله درباره اصل مسئولیت پذیری کارگزاران و مفهوم و موارد آن از دیدگاه امام علی (ع) بحث و بررسی به عمل میآید.
۷.
میزان موفقیت در بهکارگیری شیوه های رهبری و مدیریت در هر جامعه، تحت تأثیر ارزشهای حاکم بر بافت فرهنگی آن جامعه قرار دارد. از این رو به کار گرفتن نظریه هایی که نظریه پردازان مدیریت رایج درباره ضرورت و اهمیت شایسته سالاری و راهکارهای استقرار آن در سازمان ارائه کرده اند، برای جوامع اسلامی قطعاً فاقد اثربخشی و کارایی خواهد بود. به همین دلیل، این نوشتار به تبیین«مراحل استقرار نظام شایسته سالاری بر اساس منابع اسلامی» پرداخته است. شایسته سالاری از حیث مبانی بینشی در متن معتقدات اسلامی یعنی توحید و عدالت خداوند متعال، نبوت و امامت نهفته است و از حیث مبانی ارزشی، رعایت شایسته سالاری در سازمان موجب تحقق اصول عمده مدیریت اسلامی یعنی امانت بودن مدیریت، هدایت انسانها به سوی تکامل معنوی، عدالت اجتماعی و خدمت رسانی می گردد. از آنجا که این تحقیق ماهیتی نظری دارد، نگارنده با روش «توصیفی تحلیلی»، که همان روش تفسیر متون و استباط و اجتهاد است، این موضوع را بر اساس آیات و روایات بررسی کرده است.
