درخت حوزه‌های تخصصی

زمینه: طی سال های اخیر روان شناسان معنویت را به عنوان یکی از سازه های بسیار موثر بر حوزه های مختلف زندگی معرفی نموده اند. پژوهشگران در نقاط مختلف دنیا نیز این پدیده را از جهات مختلف مورد بررسی و پژوهش قرار داده اند. هدف: هدف این پژوهش تهیه مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان بود. روش: جامعه آماری پژوهش سالمندان شهر اصفهان بودند، که از میان آن ها، 245 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی محقق ساخته بود. داده ها از طریق تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی، محاسبه ضریب پایایی (آلفای کرونباخ)، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل گردید. یافته-ها: نتایج نشان داد که مقیاس سرمایه معنوی با بیست و یک سوال و مقیاس بهزیستی معنوی با هشت سوال از روایی سازه مناسبی برخوردار هستند. آلفای کرونباخ خرده مقیاس های سرمایه معنوی (ارزش-گرایی معنوی، خلوت با خدا، اهمیت معنویت و تاثیر گذاری معنوی) به ترتیب برابر با 9/0، 87/0، 84/0 و86/0 و آلفای کرونباخ مقیاس بهزیستی معنوی برابر با 89/0 به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بین سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان غیر ساکن در سرای سالمندان، و سالمندان ساکن در سرای سالمندان دولتی و خصوصی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p<). بحث و نتیجه-گیری: با توجه به نقش موثر و سازنده سرمایه معنوی در زندگی سالمندان، پژوهشگران می توانند پرسشنامه های ساخت و ارائه شده در این پژوهش را برای مقاصد پژوهشی و کاربردی در ایران مورد استفاده قرار دهند.

کنترل عمل یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که به افرد اجازه می دهد مقاصدشان را شکل دهند، نگهداری کنند و آنها را اجرا کنند، و اهدافشان را به اعمال عینی تبدیل کنند. یک مکانیزم های روان شناختی ویژه است که موجب می شود افراد به مجموعه ای از اعمال در برابر اعمال دیگر متعهد شوند. کنترل عمل، یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که در حوزه های تحصیلی، خانوادگی، مهارت های زندگی، و سلامت روان نقش بسزایی دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس تجدیدنظر شده کنترل عمل در جامعه ایرانی بود.ترجمة فارسی مقیاس کنترل عمل بر روی 422 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز اجرا شد. پایایی مقیاس به روش همسانی درونی، و روایی آن به شیوه تحلیل عاملی و روایی همگرا (از طریق همبستگی مقیاس با پرسشنامه خودتنظیمی) محاسبه شد. محاسبة ضریب آلفای کرونباخ، حاکی از پایایی مطلوب ابزار بود. بررسی ساختار عاملی مقیاس نیز حاکی از وجود 3 عامل کناره گیری/ اشتغال ذهنی، آغازگری/ دودلی، و پافشاری/ بی ثباتی بود که مجموعاً 93/35 درصد از واریانس کل را تبیین می کرد. مقیاس کنترل عمل از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و ابزار سودمندی برای سنجش کنترل عمل در فرهنگ ایرانی می باشد.

هدف مطالعه حاضر آزمون تغییرناپذیری عاملی نسخه فارسی فهرست عواطف مثبت و منفی در دانشجویان دختر و پسر بود. 371 دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی (183 مرد و 188 زن) نسخه فارسی فهرست عواطف مثبت و منفی (PANAS) را کامل کردند. ابتدا، برازش مدلی دو عاملی مشتمل بر عواطف مثبت و منفی در کل نمونه دانشجویان دختر و پسر آزمون و تایید شد. سپس، نتایج تحلیل های گروهی منفرد در دو جنس نشان داد که مدل اندازه گیری دو عاملی مشتمل بر عواطف مثبت و منفی با داده ها برازش قابل قبولی را نشان دادند. علاوه بر این، بر اساس مدل دو عاملی، نتایج تحلیل چندگروهی نشان داد که در نسخه فارسی فهرست عواطف مثبت و منفی، مشخصه تغییرناپذیری عاملی در دو جنس شامل تغییرناپذیری باقی مانده های اندازه گیری، کواریانس های ساختاری و وزن های اندازه گیری بود. در مجموع، نتایج پژوهش حاضر با تاکید بر تغییرناپذیری ساختار عاملی نسخه فارسی فهرست عواطف مثبت و منفی در بین دانشجویان دختر و پسر نشان داد که این فهرست در دو جنس از نظر مفهومی، سازه متشابه ای را اندازه گیری می کند. هم چنین، نتایج نشان دادند که ابعاد عواطف مثبت و منفی در نسخه فارسی فهرست عواطف مثبت و منفی در دو جنس به طور یکسانی ادراک شدند.

پژوهش حاضر به منظور اعتبار و رواسازی پرسشنامه قاطعیت (گمبریل و ریکی) و رابطه آن با رضایت از زندگی در بین دانش آموزان پسر شهر تبریز که در سال تحصیلی 91-90 مشغول به تحصیل بودند صورت گرفت. به همین منظور تعداد 416 نفر دانش آموز پسر به روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شد .و با استفاده از پرسشنامه 40 سوالی قاطعیت و 5 سوالی رضایت از زندگی در مورد آنها اجرا و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از اجرای تحلیل عاملی ضریب اعتبار 84/0 به دست آمده است که یک اعتبار مورد قبولی است. برای بررسی روایی سازه و پاسخ به این سؤال که مقیاس قاطعیت از چند عامل اشباع شده است از روش تحلیل مؤلفه های اصلی (pc) استفاده شده است. با استفاده از شیوه چرخش متمایل و با توجه به مفروضه های تحلیل عاملی، درصد تبیین واریانس و شیب نمودار در نهایت 7 عامل (بیان احساسات، قدرت نه گفتن، انعطاف پذیری، محترم شمردن حقوق خود، جرأت ورزی، احساس راحتی در ارتباط با دیگران، انتقادپذیری) استخراج گردید .که روی هم 036/40 درصد واریانس را تبین می کند. ماتریس عاملی نشان داد که عامل یکم دارای بیشترین بار عاملی و سهم آن نیز از سایر عامل ها بیشتر بود. همینطور برای اطمینان از روایی ابزار پژوهش از روایی همزمان استفاده شد و نشان داد که رضایت از زندگی با هیچ یک از خرده مقیاس ها و خود پرسشنامه قاطعیت همبستگی معناداری نداشت بجز خرده مقیاس احساس راحتی در ارتباط با دیگران (عامل6). و در آخر هنجار درصدی برای پرسشنامه تهیه شد.

هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی مقیاس حرص- قناعت بر اساس آموزه های اسلامی، برای سنجش رذیله اخلاقی حرص و فضیلت اخلاقی قناعت بود. پس از طی مراحل ساخت و اعتبار و روایی سنجی اولیه، پرسش نامه ای 29 گویه ای، بین 475 دانشجو و طلبه، که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند، اجرا شد. در بررسی روایی مقیاس، میزان 14/91 درصدی موافقت کارشناسان و معناداری ضریب تطابق کندال، گویای قوت روایی محتوای مقیاس بود. تحلیل یافته ها بیانگر آن بود که مقیاس اسلامی حرص- قناعت دارای چهار عامل (دل مشغولی مادی/ احساس امنیت مادی، مهارگسیختگی مادی/ خودمهارگری مادی، ضعف معرفت و هیجان دینی/ قوت معرفت و هیجان دینی و احساس محرومیت و نیاز مادی/ رضامندی مادی) بوده است. ضریب بازآزمایی 887/0، آلفای کرونباخ 863/0 و ضریب دونیمه سازی 823/0 نشانگر اعتبار قوی این مقیاس است. براساس یافته های پژوهش می توان گفت: این پرسش نامه دارای اعتبار و روایی بالا بوده و عوامل منسجمی از آن به دست می آید که می توان با کاربرد آن، ویژگی های اخلاقی حرص و قناعت افراد را مورد مطالعه قرار داد.

زمینه و هدف: ذهن خوانی توانایی استنتاج حالات ذهنی است و به عنوان یک توانایی شناخت اجتماعی نقش مهمی در تعامل اجتماعی دارد. هدف از این مطالعه طراحی نسخه فارسی آزمون ذهن خوانی از طریق صدا و بررسی خصوصیات روان سنجی آن است. مواد و روشها: مطالعه مقطعی حاضر از نوع مطالعات همبستگی بوده و در 216 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی و تهران در سال 1391 انجام شد. آزمون های ذهن خوانی از طریق صدا (تهیه شده در مطالعه حاضر) و ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم برای ارزیابی مورد استفاده قرار گرفت. دو نسخه متفاوت و یک نسخه کوتاه آزمون نیز تهیه شد. در بررسی خصوصیات روان سنجی؛ از تحلیل عاملی اکتشافی برای بررسی روایی، از همبستگی پیرسون برای بررسی روایی هم زمان و از تی زوجی برای بررسی روایی افتراقی بین دو جنس استفاده شد. برای بررسی پایایی از همسانی درونی گویه ها و محاسبه آلفای کرونباخ استفاده شد. برای بررسی قدرت پیشگویی آزمون طراحی شده از تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد. یافته ها: تحلیل عاملی یک عامل اصلی از آزمون به دست داد، همبستگی بین آزمون ذهن خوانی از طریق چشم و نسخه های مختلف آزمون ذهن خوانی از طریق صدا معنی دار بود. در تمامی نسخه های آزمون دو جنس تفاوت معنی داری به نفع زنان داشتند (001/0P<). ذهن خوانی از طریق صدا پیشگوی مناسب تری برای تعیین جنسیت نسبت به ذهن خوانی از طریق چشم است (001/0P<). آلفای کرونباخ برای نسخه کلی، نسخه اول، نسخه دوم و نسخه کوتاه به ترتیب 816/0، 571/0، 764/0، 885/0 نشان داده شد. نتیجه گیری: نسخه فارسی آزمون ذهن خوانی از طریق صدا یک آزمون روا و پایا برای ارزیابی توانایی ذهن خوانی است. قدرت پیشگویی جنسیت آزمون ذهن خوانی از طریق صدا از آزمون ذهن خوانی از طریق چشم بیشتر است.

هدف از این پژوهش، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی اراده بر مبنای فرهنگ ایرانی- اسلامی است که به روش پژوهش توصیفی و به شیوه ی تحلیل محتوا تهیه شده است. اعتبار محتوا و سازه های این پرسشنامه، توسط جمعی از اساتید علوم اسلامی و روانشناسی تایید شده است. روایی و پایایی سوالات پرسشنامه توسط 400 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران، علوم پزشکی تهران و دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران تایید گردیده که با روش نمونه گیری تصادفی با شیوه ی خوشه ای انتخاب شده اند. ساختار پرسشنامه به روش تحلیل عاملی، با روش مولفه های اصلی و چرخش واریمکس مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاکی از به دست آمدن 6 عامل انگیزشی، عبادی، شناختی، فراشناختی، هیجانی و رفتاری می باشد. روایی مقیاس کل با دو شاخص بارتلت و KMOبررسی و مقدار شاخص برابر 910/0 با ضریب معناداری 0001/0 به دست آمده است که نشان از مناسب بودن روایی تحلیل عاملی می باشد. جهت ارزیابی مجدد روایی، ضریب همبستگی پارامتریک پیرسون بین این پرسشنامه با پرسشنامه ی خودکارآمدی شرر بررسی و مقدار 321/0 با ضریب معناداری 044/0 و ضریب همبستگی غیرپارامتریک بین آن دو، مقدار 437/0 با ضریب معناداری 005/0 محاسبه گردید که نشان از معناداری روایی بین این دو پرسشنامه می باشد. پایایی مقیاس کل پرسشنامه با آلفای کرانباخ 933/0 به دست آمد. جهت ارزیابی مجدد پایایی از روش بازآزمایی در دو مرحله با فاصله ی زمانی دو هفته، ضریب همبستگی پارامتریک پیرسون، 572/0 با ضریب معناداری 0001/0 و ضریب همبستگی غیرپارامتریک اسپیرمن، 443/0 با ضریب معناداری 004/0 به دست آمد که نشان از همبستگی مثبت و معنادار و پایایی این پرسشنامه می باشد. بر این اساس پرسشنامه ی ارزیابی اراده با 37 سوال تایید شده، از روایی و پایایی مناسبی برخوردار بوده و واجد شرایط لازم جهت پژوهش های روانشناختی و فعالیت های تشخیصی و کلینیکی می باشد.

این پژوهش با هدف بررسی خصوصیات روانسنجی پرسشنامه پنج عامل شخصیتی نوجوانان (BFQ-C) در دانش آموزان متوسطه ماکو انجام شد و از نوع توصیفی- تحلیلی بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان شاغل به تحصیل مقطع متوسطه شهر ماکو در سال تحصیلی 1390-1391 بودند. از میان آن ها 427 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. از پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت کودکان و نوجوانان (BFQ-C) و نسخه اصلاح شده پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ)برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تحلیل داده ها با روش های آماری آزمون t تست مستقل، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین روان رنجورخویی آیزنک با بی ثباتی هیجانی همبستگی مثبت وجود دارد. برون گرایی آیزنک با انرژی/برون گرایی و هوش/ گشودگی همبستگی مثبت دارد. بین روان پریشی آیزنک با با وجدان بودن و توافق پذیری همبستگی مثبت وجود دارد. ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برای بی ثباتی هیجانی 74/0 ، با وجدان بودن 78/0 ، انرژی/برون گرایی 65/0 ، توافق پذیری 72/0 ، هوش/ گشودگی 72/0 بود. نتایج حاصل از پایایی بازآزمایی در نمونه 30 نفری در فاصله دو هفته ای نشان داد که پایایی بازآزمایی بی ثباتی هیجانی 82/0 ، با وجدان بودن 61/0 ، انرژی/برون گرایی 67/0 ، توافق پذیری 68/0 ، هوش/گشودگی 58/0 بود (01/0P<). همچنین هنجار ایرانی BFQ-C با استفاده از نمرات استاندارد T و Z محاسبه شد.

زمینه: مسئله موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم ترین دغدغه های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی درزمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. یکی از متغیرهای فردی اثرگذار بر موفقیت تحصیلی تاب آوری تحصیلی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روایی عاملی و پایایی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی بود. این پرسشنامه توسط ساموئلز (2004) ساخته شده است. روش: در این پژوهش دو نمونه شرکت داشتند. نمونه اول شامل 300 دانش آموز دختر و پسر از دبیرستان های دولتی شهر بوکان که با نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و نمونه دوم شامل 319 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه علامه طباطبائی که با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: بررسی نمودار اسکری تحلیل اولیه راه حل سه عاملی را نشان داد. سپس برای دستیابی به ساختار سه عاملی تحلیل مؤلفه های اصلی با روش چرخش واریماکس انجام شد. 11 سؤال به علت بار عاملی کمتر از 0.3 و یا به دلیل بار معنادار و مساوی بر روی بیش از یک عامل حذف شدند؛ و درنهایت تحلیل بر روی 29 سؤال باقی مانده انجام شد. بحث و نتیجه گیری: این سه عامل بر اساس سؤال های محتوای تحت پوشش مهارت های ارتباطی، جهت گیری آینده و مسئله محور و مثبت نگر نام گذاری شدند. ضرایب آلفای کرونباخ در خرده مقیاس های آن در نمونه دانش آموزی بین 63/0 تا 77/0 و در نمونه دانشجویی بین 62/0 تا 76/0 به دست آمد که نشان می دهد پایایی سه عامل در پژوهش حاضر در سطح قابل قبولی است.

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس خود کارامدی مالتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis Self-Efficacy Scale- MSSS) در نمونه بیماران ایرانی بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی (همبستگی) بود و جامعه آماری آن را بیماران مبتلا به ام اسدر دو استان خراسان شمالی و همدان تشکیل می داد. تعداد 120 نفر از این بیماران که در فاصله دو ماه به انجمن های ام اس خراسان شمالی و همدان مراجعه کرده بودند به عنوان گروه نمونه مورد بررسی قرار گرفته و مقیاس خود کارامدی مالتیپل اسکلروزیس (MSSS یا Multiple Sclerosis Self Scale) و مقیاس 21 سؤالی افسردگی، اضطراب و استرس (Depression, Anxiety, Stress -DASS-21) را تکمیل کردند. تحلیل داده هابا تحلیل عاملی اکتشافی، محاسبه آلفای کرونباخ، ضریب تصنیف گاتمن و همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزار SPSS 17 صورت گرفت. یافته ها: تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش پروماکس (Promax) ضمن تبیین 11/71 درصد واریانس، 3 عامل از چهار عامل نسخه اصلی را مورد حمایت قرار داد. وجود همبستگی منفی میان ابعاد خود کارامدی مالتیپل اسکلروزیس با زیر مقیاس های افسردگی و اضطراب در مقیاس DASS نیزنشان دهنده روایی واگرای مقیاس بود. سرانجام نتایج Cronbach’s Alpha با دامنه 78/0 تا 90/0 برای ابعاد خود کارامدی مالتیپل اسکلروزیس و ضریب 86/0 برای کل مقیاس نشان از اعتبار مناسب مقیاس داشت. نتیجه گیری: مقیاس خود کارامدی مالتیپل اسکلروزیس (MSSS) در نمونه بیماران ایرانی اعتبار و روایی مناسبی داشت.

هدف از مطالعه حاضر بررسی کارایی نسخه فارسی آزمون شخصیتی کمپن(4DPT) بود. بدین منظور نمونه ای با حجم 315 نفر از میان دانشجویان با دامنه سنی 26-18 ساله به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و از آن ها خواسته شد تا آزمون های 4DPT و EPQ-RS را تکمیل کنند. 4DPT پرسشنامه ای 64 سؤالی است که 4 بعد شخصیتیE (برونگرایی)،N (نوروزگرایی/ روان رنجورخویی)، S (بی احساسی) و G (نظم) را دربردارد. این آزمون در سال 1997 ساخته شد و محقق آن را به فارسی ترجمه کرد و برای اولین بار در ایران بررسی شد. نتایج این آزمون با آزمون شخصیتی آیزنک (EPQ-RS) مقایسه و پایایی آن با روش همسانی درونی(آلفای کرونباخ) برآورد شد. ضرایب آلفای محاسبه شده(ضریب آلفای کلی و ضریب آلفای هر مقیاس) بیان کننده پایایی نسبی سؤالات در اندازه گیری ویژگی موردنظر بودند. عامل N(روان رنجورخویی) از بالاترین میزان پایایی بهره مند بود. روایی آزمون با بررسی همبستگی مقیاس های(4DPT) با (EPQ-RS) و نیز تحلیل عاملی برآورد شد. ابعاد EوN، بالاترین میزان همبستگی را داشتند؛ ابعاد Sو Gهمبستگی چشمگیری نداشتند. نتایج تحلیل عوامل اصلی،توسط چرخش واریماکس توانایی نسبتاً بالای عاملی شدن شاخص ها را تأیید کرد.

استفاده از پرسشنامه های معتبر و روا در زمینه هویت من برای انجام پژوهش های گروهی و سنجش عینی هویت افراد، ضرورتی است که طی دهه های اخیر از سوی روانشناسان مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی سازه و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه گسترش یافته سنجش عینی منزلت هویت من (EOM-EIS-2) در شهر تهران بود. به این منظور تعداد 2334 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران انتخاب شدند. با استفاده از ترجمه فارسی پرسشنامه هویت من (EOM-EIS-2) روایی سازه این پرسشنامه با دو روش تحلیل عاملی اکتشافی برای یک نمونه تصادفی 50 درصدی و تحلیل عاملی تاییدی با مقایسه سه مدل روی 50 درصد دیگر انجام شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشان داد که پرسشنامه مذکور در هویت عقیدتی و بین شخصی به ترتیب چهار عامل دنباله روی، هویت یافتگی، بحران زدگی و سردرگمی را دارد. هم چنین روایی همگرا- واگرای چهار منزلت هویت مشابه در دو هویت عقیدتی و بین شخصی محاسبه شد و میزان آن از 38/0 تا 65/0 به دست آمد که بیانگر روایی همگرا- واگرای این ابزار است. ضریب پایایی آلفای کرونباخ هشت زیر مقیاس هویت من در سردرگمی عقیدتی و بحران زدگی عقیدتی 46/0 و برای بقیه زیرمقیاس ها از 53/0 تا 76/0 به دست آمد. در نتیجه گیری نهایی این پژوهش روایی سازه و پایایی این پرسشنامه مورد تایید قرار می گیرد.

مقدمه: طبق نظر ساندرا بم کودکان در تشکیل نقش های جنسیتی خود فعال هستند و حتی ممکن است کلیشه های جنسیتی قوی تری نسبت به والدین خود داشته باشند. همچنین، مطابق با نظر طرحواره جنسیتی رشد و تحول جنسیتی در کودکان نه تنها تحت تأثیر رشد شناختی آن ها می باشد، بلکه جامعه نقش بسیار مؤثری در شکل گیری آن دارد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی خصوصیات روان سنجی مقیاس نقش جنسی کودکان بولدیزار (1991) در کودکان ایرانی بوده است. روش: نمونه آماری این پژوهش عبارت بود از 483 دختر و پسر پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی شهر تهران که به روش خوشه ای چند مرحله ای از جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از مقیاس نقش جنسی کودکان بولدیزار (1991) جهت بررسی پایایی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ و جهت بررسی روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: ضرایب آلفای کرونباخ به دست آمده حاکی از پایایی بالای مقیاس در هر سه عامل مردانگی، زنانگی و خنثی و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان دهنده برازش خوب مدل در تعیین عامل ها به شکل اولیه بیان شده توسط بولدیزار (1991) بود. همچنین، یافته های مربوط به هنجارسازی نشان داد که میانه نمرات مردانگی و زنانگی در کل نمونه ایرانی به ترتیب 8/2 و 7/2 می باشد. نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش، مقیاس نقش جنسی بولدیزار در بررسی نقش جنسی دانش آموزان دبستانی شهر تهران با توجه به تغییرات اجتماعی- شناختی جامعه ایرانی ابزاری پایا و رواست.

مقدمه: سرزندگی به عنوان احساس اشتیاق، طراوت و سرشار بودن از انرژی، شناخته شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پایایی و اعتبار آزمون ترسیمی سرزندگی کودکان بود. روش کار: این مطالعه از نوع سنجش روایی پیش بین با روش باز آزمایی انجام گردید. نمونه ی پژوهش شامل 281 (54%) دختر و 239 (46%) پسر بین 6 تا 12 سال از مدارس شهر تهران و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند. این مقیاس در سه مرحله ساخته و ویژگی های روان سنجی آن مورد مطالعه قرار گرفت. سطح اول شامل تحلیل کیفی ترسیم کودکان، مصاحبه و ساخت مقیاس بود. در سطح دوم، روایی محتوایی مقیاس محاسبه شد. سپس در سطح سوم، پایایی بازآزمایی مقیاس آزمون ترسیمی سرزندگی (نتایج دو بار اجرای آزمون) بررسی گردید. یافته ها: نتایج پایایی بازآزمایی مقیاس، معنی دار به دست آمد (83/0=r و 001/0P<). ضریب آلفای کرونباخ برای ارزیابی همسانی درونی 89/0 شد. اعتبار مقیاس ترسیمی سرزندگی کودکان با استفاده از تشخیص چهره ها به عنوان مقیاس تصویری (93/0=r و 001/0P<)، مقیاس کوتاه افسردگی-شادی کودکان به عنوان مقیاس قلم و کاغذی (72/0=r و 05/0P<)، ارزیابی معلم (91/0=r و 001/0P<) و نمره ی ورزش به عنوان مقیاس رفتاری (95/0=r و 001/0P<) محاسبه گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش با یافته های پیشین در مورد نشانگرهای هیجانی در ترسیم کودکان هم خوانی داشت. این ابزار می تواند برای ارزیابی بالینی و کاربرد در حوزه ی روان شناسی سلامت کودکان، کارآمدی خوبی داشته باشد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی واگرایی و همگرایی نسخه فارسی پرسش نامه جهت گیری زندگی مبسوط (ELOT-P یا Extended Life Orientation Test- Persian Version) بود. مواد و روش ها: در ابتدا ELOT به زبان فارسی برگردانده شد. سپس با استفاده از روش ترجمه معکوس شکاف های موجود در ترجمه شناسایی و اصلاح شدند. در نهایت پس از اجرای مقدماتی و رفع اشکالات سؤالات، پرسش نامه نهایی به همراه مقیاس رضایت از زندگی (SWLS یا Satisfaction with Life Scale) و پرسش نامه افسردگی بک (BDI یا Beck Depression Inventory) بر دانشجویان گروه نمونه شامل 332 نفر (213 زن و 119 مرد) از دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز اجرا شدند. یافته ها: در این پژوهش برای بررسی ساختار عاملی، ابتدا تحلیل عاملی اکتشافی (EFA یا Exploratory Factor Analysis) با استفاده از روش مؤلفه های اصلی و چرخش varimax روی 15 سؤال ELOT انجام شد. بررسی نمودار Scree و هم چنین تحلیل موازی Horn، راه حل دو عاملی را نشان داد. بررسی بارهای عاملی حاکی از آن بود که دو سؤال بار پایین و مساوی روی دو عامل دارند. این سؤال ها حذف شدند و تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی برای بار دوم روی 13 سؤال باقی مانده اجرا شد. نتایج به وضوح دو عامل را نشان دادند. عامل اول 68/25 درصد و عامل دوم 87/11 درصد واریانس مجموعه سؤال ها را تبیین می کردند. همانند مقیاس های پرسش نامه اصلی این عوامل بر اساس محتوای سؤال ها بدبینی و خوش بینی نامگذاری شدند. پایایی مقیاس های ELOT-P با استفاده از روش همسانی درونی (alpha) محاسبه شد. ضریب alpha برای مقیاس های بدبینی و خوش بینی به ترتیب برابر 83/0 و 71/0 به دست آمد. به منظور سنجش روایی واگرایی و همگرایی همبستگی بین نمرات مقیاس های خوش بینی و بدبینی با اندازه های مختلف بهزیستی روان شناختی (رضایت از زندگی و نشانگان افسردگی) محاسبه شد. نتایج نشان داد که بدبینی با افسردگی و خوش بینی با رضایت از زندگی همبستگی مثبت و معنی داری دارند. هم چنین رابطه بین خوش بینی با بدبینی و افسردگی با رضایت از زندگی منفی و معنی دار بود. نتایج ضرایب alpha و هم چنین ضرایب همبستگی نشان می دهد که پایایی و روایی مقیاس ها در سطح قابل قبول می باشد. نتیجه گیری: نسخه فارسی پرسش نامه جهت گیری زندگی مبسوط (ELOT-P) دارای ویژگی های روان سنجی مناسب برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و موقعیت های مشاوره ای می باشد.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاسی جهت سنجش خودیابی بر اساس نظریه های مختلف شخصیت در دانشجویان دانشگاه سمنان بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. بدین منظور تعداد 350 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به ابزارهای محقق ساخته خودیابی، عزت نفس روزنبرگ، افسردگی و اضطراب بک پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مقیاس محقق ساخته خودیابی چهار عامل خودآگاهی، مجذوبیت، استعلا و رشد شخصی را اندازه گیری می کند. همچنین نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که خودیابی با عزت نفس ، اضطراب و افسردگی رابطه معناداری دارد. علاوه بر آن اعتبار مقیاس خودیابی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 89/0 و هر کدام از خرده مقیاس ها شامل خودآگاهی 89/0، مجذوبیت 89/0، استعلا 84/0 و رشد شخصی 88/0 به دست آمد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش بیانگر این است که مقیاس SDS در جامعه دانشجویان از خصوصیات روانسنجی قابل قبولی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در پژوهش های روانشناختی استفاده کرد.

مقدمه: در مطالعات آسیب شناسی روانی تحولی در دوره نوجوانی، تمرکز بر کنش وری روزانه نوجوان از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به عدم دسترسی به ابزاری غیرسودار، روا و پایا و همچنین آسان برای اجرا به منظور اندازه گیری کنش وری روزانه نوجوان، مطالعه حاضر با هدف آزمون ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان انجام شد. روش: 479 نوجوان (234 پسر و 245 دختر) که با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند به نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش-وری نوجوان پاسخ دادند. به منظور آزمون ساختار عاملی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که در نمونه نوجوانان ایرانی، ساختار سه عاملی مفروضِ مقیاس چند بُعدی کنش وری نوجوان، شامل کنش وری عمومی، کنش وری مربوط به خانواده و کنش وری مربوط به همسالان با داده ها برازش خوبی داشت. همچنین، همسانی درونی سه زیرمقیاس پرسشنامه چندبُعدی کنش وری نوجوان خوب بود. نتیجه گیری: در مجموع، یافته های مطالعه حاضر درباره ویژگی های روان سنجی مقیاس چند بُعدی کنش وری نوجوان نشان می دهد که نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان، برای گستره وسیعی از کاربردهای تحقیقاتی آتی بویژه وقتی یک شاخص چندبُعدی و غیرسودار درباره کنش وری بهنجار نوجوان ایرانی نیاز است، مناسب می باشد.

زمینه: بی حوصلگی به عنوان یک حالت تنفر یا ناسازگاری با هر نوع تجربه تکراری مثل کار روزانه یا برخورد با افراد کسل کننده و ملال آور و بی قراری زیاد در شرایطی که رهایی از یکنواختی امکان پذیر نیست، تعریف می شود. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار عاملی مقیاس آمادگی برای بی حوصلگی در دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: جامعه پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 92-1391 بودند که تعداد 400 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه آمادگی برای بی حوصلگی فارمر و ساندبرگ پاسخ دادند. همه آزمودنی ها بصورت داوطلبانه پرسشنامه ها را تکمیل کردند و برگرداندند. داده ها با استفاده از نرم افزار 19 SPSS و LISREL تحلیل شد. یافته ها: نتایج ساختار عاملی پژوهش حاضر حاکی از وجود دو عامل تحریک درونی و تحریک بیرونی بود، به گونه ای که تحریک درونی 11 سؤال و تحریک بیرونی 10 سؤال را به خود اختصاص داد. بحث و نتیجه گیری: صاحب نظران عوامل متفاوتی را برای سبب شناسی بی حوصلگی معرفی کرده اند که می توان آنها را متأثر از عوامل شخصیتی یا ذهنی دانست. به دلیل ارتباط بی حوصلگی با عملکرد تحصیلی، استفاده از یافته های پژوهش حاضر به آموزش و پرورش و دانشگاه ها، روان شناسان، مشاوران و روان پزشکان و پژوهشگران توصیه می شود.

هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس وابستگی های ارزش خود در میان نمونه ای از دانشجویان ایرانی بود. به همین منظور 502 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهرستان لنگرود به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مقیاس های وابستگی های ارزش خود، خودشناسی انسجامی، شفقت خود-فرم کوتاه، خودشیفتگی مارگولیس-توماس و حرمت خود رزنبرگ در میان آن ها اجرا شد. در ابتدا تحلیل عامل تأییدی نشان داد که ساختار عاملی نمونه ایرانی با ساختار عاملی به دست آمده در نمونه های آمریکایی (کراکر و همکاران، 2003) برازش ندارد. بنابراین، برای یافتن ساختار عاملی مناسب با نمونه ایرانی، تحلیل عامل اکتشافی به روش تحلیل مؤلّفه های اصلی با شیوه چرخش ابلیمین بر روی مقیاس مذکور انجام شد و نشان داد که 6 عامل با ساختار داده ها برازش دارند. علاوه بر تأیید روایی همگرا و واگرای مقیاس، ضرایب آلفای کرونباخ نیز همسانی درونی مناسب عامل های مقیاس را نشان داد. نتایج به دست آمده بر اساس نظریه خودمختاری و نظریه وابستگی های ارزش خود بررسی شد.

هدف: هدف پژوهش حاضر رواسازی و اعتباریابی پرسشنامه بهزیستی اجتماعی کیز (1998) در زنان و مردان تهرانی بوده است. روش: روش پژوهش حاضر از نوع زمینه یابی بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از زنان و مردان شهر تهران که 500 زن و مرد به روش خوشه ای چندمرحله ای از جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از پرسشنامه بهزیستی اجتماعی کیز (1998). جهت بررسی پایایی مقیاس از روش بازآزمایی استفاده شد و جهت بررسی روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج: ضریب همبستگی پیرسون میان نتایج دو بار اجرای پرسشنامه حاکی از پایایی بالای پرسشنامه بود و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان دهنده برازش خوب مدل در تعیین عاملها به شکل اولیه بیان شده توسط کیز (1998) بود. همچنین، نتایج مربوط به میانگین حاکی از آن بود که میانگین نمرات شکوفایی اجتماعی در زنان، مردان و کل آزمودنیهای پژوهش بیشتر از میانگین نمرات سایر عوامل است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، پرسشنامه بهزیستی اجتماعی ابزاری روا و پایا است و در جامعه ایرانی از برازش خوبی برخوردار است.