مسعود حسین چاری

مفهوم سازی شرم یکی از مباحث چالش برانگیز در تحقیقات روان شناختی است. چالش مفهوم پردازی شرم در فرهنگ های شرقی و به طور خاص در فرهنگ ایرانی-اسلامی موجبات ابهام قابل توجهی را هم برای اندیشمندان حوزه ی دین و هم برای روان شناسان به وجود آورده است. پژوهش حاضراز طریق بررسی مفهوم سازی و شواهد پژوهشی مربوطه در رویکرد شناختی و روان تحلیلی از میان رویکردهای روان شناختی در زمینه ی شرم و مقایسه ی آن با دیدگاه "فضیلت شرم" عبدالکریم سروش به عنوان یک دیدگاه وجودی-الهیاتی-اخلاقی به فهم این تفاوت و روشن ساختن آن برای محققان دین پژوهی و روان شناسانکمک می کند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و منابع مورد بررسی مقالات و کتاب های روان شناسی و مجموعه سخنرانی های عبدالکریم سروش در حوزه شرم بود. همچنین برای صورتبندی دیدگاه سروش در موردمعرفت شناسی اخلاق، کتاب اخلاق خدایان ایشان مدّ نظر قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که در این زمینه ما تنها با یک اختلاف اصطلاح شناختی روبه رو نیستیم، بلکه با دو پارادایم متفاوت که ملزومات فلسفی-روان شناختی خاص خود را دارند مواجه هستیم. مفروضات مورد اختلاف در مواردی همچون سنخ طرح مسیله، فطری نگری هیجان شرم، توجه به سویه های وجودشناختی شرم، واقع نمون بودن شرم، توجه به اخلاق فضیلت گرایانه در شرم و روش شناسی بررسی مفهوم و کارکرد شرم نشان داده شد. همچنین ملزومات فلسفی و روان شناختی گفته شده هر یک به طور جداگانه مورد بحث قرار گرفت. کلمات کلیدی: مفهوم سازی شرم،رویکردهای روان شناختی، روان شناسی اخلاق، تفاوت های پارادایمی

احساس دلزدگی یک هیجان تحصیلی منفی مخرب است که مانع تحقق مؤثر توانمندی های دانش آموزان می شود. بنابراین، شناسایی علل وقوع چنین هیجانی حائز اهمیت است. بر این اساس، در این پژوهش در چارچوب یک مدل علّی، نقش عناصر محیط یادگیری ادراک شده و ابعاد ارزش تکلیف در بروز این هیجان بررسی شده است. شرکت کنندگان در پژوهش شامل 718 دانش آموز (380 دختر و 338 پسر) دوره متوسطه دوم در شهر شیراز بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها سه پرسش نامه «در این کلاس چه می گذارد»، «ارزش تکلیف» و «دلزدگی مرتبط با کلاس و یادگیری» استفاده شد. به منظور بررسی مدل مفروض روش معادلات ساختاری، و برای تعیین نقش میانجی گری ارزش تکلیف روش بوت استراپ در نرم افزار AMOS، به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که جهت گیری تکلیف به عنوان یکی از ابعاد محیط یادگیری ادراک شده، به طور مستقیم ابعاد ارزش تکلیف شامل ارزش موفقیت، ارزش علاقه مندی و ارزش کاربردی را مثبت پیش بینی می کند. دو بعد دیگر محیط، یعنی حمایت معلم و تحقیق، پیش بینی کننده مستقیم و مثبت ابعاد علاقه مندی و کاربردی ارزش تکلیف هستند. انسجام بین دانش آموزان به طور مستقیم ارزش موفقیت را مثبت و ارزش علاقه مندی را منفی پیش بینی می کند. عدالت نیز اثر پیش بینی کنندگی مستقیم و مثبت بر ارزش موفقیت دارد. بررسی اثرات غیرمستقیم نیز نشان داد که از بین ابعاد ارزش تکلیف، تنها ارزش علاقه مندی نقش میانجی در رابطه بین ابعاد محیطی انسجام بین دانش آموزان، جهت گیری تکلیف، تحقیق و حمایت معلم با دلزدگی تحصیلی ایفا می کند. مدل پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار بود. سرانجام در پرتو پیشینه، نتایج به بحث گذاشته شده و کاربردهای تلویحی آن ها برای انجام اقدام های لازم نیز خاطر نشان شده است.

روان شناسی به این دلیل که انسان را به تمامی در کانون مطالعة خود قرار داده است، آیینة تمام نمای علوم انسانی دانسته اند. انسان در این عرصه، موجودی چند وجهی و برخوردار از ساحت های وجودی متفاوت است و با همین جوانب متفاوت و متعدد است که یک کل را می سازد و در فرآیندی پیچیده، نشو و نما می کند. انسانی که در روان شناسی مطالعه می شود، مبنای زیست شناختی دارد؛ ولی محدود به آن نیست و از فضایی غیرمادی و غیرجسمانی در وجود برخوردار است که آن را «روان» دانسته اند. شاید با تکیه بر همین بعد وجودی دانش «روان شناسی» بنیان نهاده شد.

هدف: پژوهش حاضر قصد دارد رابطه بین سنجه هایرؤیت پذیریو ذخیره در شبکه های اجتماعی (سایت یولایک، مندلی و فیگ شر) را با شاخص استناد در پایگاه های اطلاعاتی (اسکوپوس، وب آوساینس، پاب مدسنترال و کراس رف) در خصوص مقالات حوزه پزشکی مورد سنجش قرار دهد. روش پژوهش: پژوهش در زمره تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه دراین پژوهش متشکل از 90728 مقاله تحقیقاتی موجود در هفت مجله حوزه زیست پزشکی نمایه شده در نظام پلاس در بازه زمانی 2009 - 2013 می باشد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای و نظام مند انجام شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، تعداد 1892 مقاله تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سنجه های رؤیت پذیری وذخیره درشبکه های اجتماعی سایت یولایک و مندلی با شاخص استناد در کلیه نظام های مورد بررسی همبستگی مثبت و معناداری دارد.درحالی که سنجه ذخیره در شبکه اجتماعی فیگ شر با استناد همبستگی منفی و معناداری را نشان داد. همچنین سنجه رؤیت پذیری با سنجه ذخیره در شبکه سایت یولایک و مندلی همبستگی مثبت و معنادار دارد و این در حالی است که با سنجه ذخیره در فیگ شر همبستگی ندارد. نتیجه گیری: با گسترش ارتباطات الکترونیکی ارزیابی های علمی نیز شکل جدیدی به خود گرفتند و سنجه های نوظهوری از جمله سنجه های جایگزین پدید آمدند. این سنجه ها بسته به نظام گردآوری داده در آنها می توانند نتایج ارزیابی های ناشی از سنجه های استناد محور را تحت تأثیر قرار دهند. محققان می توانند با بررسی رابطه میان سنجه-های جایگزین و سنجه های استناد محور به طیف وسیع تری از ارزیابی در جامعه علمی دست یابند.

پژوهش حاضر با این هدف انجام شد تا امکان پیش بینی احساس تنهایی را در نوجوانان بر اساس دلبستگی آن ها به گروه همسال و والدین با بررسی نقش واسطه ای خودکارآمدی اجتماعی مورد کنکاش قرار دهد. روش پژوهش از نوع همبستگی و شرکت کنندگان در پژوهش شامل 460 نفر (235 دختر و 225 پسر) از دانش آموزان دوره ی دبیرستان شهر کرمان بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی، انتخاب شدند. پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان، پرسشنامه خودکارآمدی کودکان، و فرم کوتاه شده ی مقیاس احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی مورداستفاده قرار گرفتند. ویژگی های روان سنجی ابزارها اعم از پایایی و روایی؛ به ترتیب با استفاده از روش آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی بررسی شد و کفایت ابزارهای جمع آوری اطلاعات در حد مطلوب بود. نتایج تحلیل های آماری نشان داد که دلبستگی به والدین به صورت منفی و معنی دار و کناره گیری از والدین به صورت مثبت و معنی دار، احساس تنهایی را پیش بینی می کنند. همچنین، دلبستگی به والدین و دلبستگی به همسالان به صورت مثبت و معنی دار خودکارآمدی اجتماعی را پیش بینی کردند. علاوه بر این، خودکارآمدی اجتماعی، نقش میانجی میان سبک دلبستگی به والدین و احساس تنهایی ایفا کرد. یافته ها بر اساس ادبیات پژوهشی موجود و جایگاه نظری سازه تنهایی تبیین شده و به بحث گذاشته شده اند. در پایان ضمن اشاره به دلالت های نظری و کاربردهای عملی یافته ها؛ پیشنهادهایی برای انجام پژوهش بیشتر در حوزه مربوطه ارائه شده است.

زمینه: تحقیقات نشان داده است که علاوه بر هوش، متغیرهای دیگری نیز مانند باورهای دانش آموزان در مورد ریاضی بر نحوهً عملکرد و پیشرفت تحصیلی آنان موثر است. بنابراین، بررسی خصوصیات روان سنجی ابزارهای پر کاربرد از جمله مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی، حائز اهمیت است. هدف: هدف این پژوهش بررسی کارایی نسخه بومی شده ی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی (لدر و هلن، 2002) برای استفاده در فرهنگ جامعه آموزشی ایران می باشد که این پرسشنامه بخشی از پرسشنامه نگرش ریاضی فنما و شرمن (1976) است . روش: به این منظور، با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 250 نفر از دانش آموزان سوم دبیرستان انتخاب و به سوالات مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی وجود سه عامل را برای مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی تایید کرد که عامل اول 17/20، عامل دوم 97/10 و عامل سوم 93/7 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین نمود. برای محاسبه اعتبار همگرای مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی از همبستگی بین آن و نمرات آزمون پایان ترم ریاضی دانش آموزان استفاده شد. نتایج نشان داد که ضریب همبستگی بین مقیاس و آزمون 72/0 است که در سطح 001/0>p معنی دار می باشد. پایایی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی با استفاده از ضریب آلفا 83/0 است که قابل قبول و رضایت بخش می باشد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس باورهای تحصیلی ریاضی نشان دادند که مقیاس مذکور در سنجش باورهای تحصیلی ریاضی دانش آموزان دوره دبیرستان کارایی لازم را دارا می باشد و می توان از آن در پژوهش های حوزه آموزش ریاضی استفاده کرد.

زمینه: هیجان ها از قدیم ترین زمان با انسان همراه بوده اند و در زندگی نوع بشر ایفای نقش کرده اند؛ گستره، ناپایداری و شدت هیجان ها در کنار ابعاد سازگارانة هیجان، باعث شکل گیری مفهومی با عنوان «تنظیم هیجانی» شده است. در عین حال، باور و شناخت هر فرد نسبت به توانایی های خود، در هر لحظه زندگی او را زیر تأثیر می گیرد؛ چنین دیدگاهی به شکل گیری مفهوم خودکارآمدی منجر شده است که می تواند در ابعاد و دامنه های گوناگون (اجتماعی، فردی، تحصیلی و...) بررسی شود. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی مشخصات روان سنجی مقیاس خودکارآمدی در تنظیم هیجان (بندورا و هم کاران) بود. روش: مشارکت کنندگان، 291 دانش آموز دورة دبیرستان شهر شیراز (160 دختر و 131 پسر) بودند که به شیوة خوشه ای طبقه ای انتخاب شدند. آنان در کنار مقیاس یادشده، به پرسش نامه های کم رویی (چیک و باس) و عواطف مثبت و منفی (واتسون، کلارک و تلگن) پاسخ دادند. برای بررسی روایی، نخست از روش تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS و سپس به منظور بررسی هماهنگی مدل این پژوهش با پژوهش های پیشین، از تحلیل عاملی تأییدی در محیط AMOS استفاده شد. یافته ها: در مرحلة نخست، شاخص های مرتبط با کفایت نمونه و متغیرها برای تحلیل عاملی بررسی شد که نتایج آن رضایت بخش بود. پس از اجرای تحلیل عاملی اکتشافی، دو عامل اصلی خودکارآمدی در تنظیم عواطف منفی و خودکارآمدی در تنظیم عواطف مثبت استخراج شد که در مجموع، 36 درصد واریانس را تبیین می کرد. به منظور بررسی برازش مدل دو عاملی همراه با اجرای تحلیل عاملی سطح دوم، از نرم افزار AMOS استفاده شد. اجرای تحلیل عاملی تأییدی، مدل دوعاملی پژوهش و زیرمقیاس های عامل خودکارآمدی در تنظیم عواطف منفی را تأیید کرد و شاخص های برازش مطلوبی را به دست داد. هم چنین، بررسی پایایی پرسشنامه ضریب آلفای 70/0 را نشان داد که مطلوب می نماید. نتیجه گیری: در نگاهی کلی، نتایج پژوهش نشان داد که «پرسشنامة خودکارآمدی در تنظیم هیجانی» برای سنجش این ویژگی در میان دانش آموزان مناسب است و تا حدودی می تواند نیازهای حال حاضر را برآورده کند.

کنترل عمل یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که به افرد اجازه می دهد مقاصدشان را شکل دهند، نگهداری کنند و آنها را اجرا کنند، و اهدافشان را به اعمال عینی تبدیل کنند. یک مکانیزم های روان شناختی ویژه است که موجب می شود افراد به مجموعه ای از اعمال در برابر اعمال دیگر متعهد شوند. کنترل عمل، یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که در حوزه های تحصیلی، خانوادگی، مهارت های زندگی، و سلامت روان نقش بسزایی دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس تجدیدنظر شده کنترل عمل در جامعه ایرانی بود.ترجمة فارسی مقیاس کنترل عمل بر روی 422 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز اجرا شد. پایایی مقیاس به روش همسانی درونی، و روایی آن به شیوه تحلیل عاملی و روایی همگرا (از طریق همبستگی مقیاس با پرسشنامه خودتنظیمی) محاسبه شد. محاسبة ضریب آلفای کرونباخ، حاکی از پایایی مطلوب ابزار بود. بررسی ساختار عاملی مقیاس نیز حاکی از وجود 3 عامل کناره گیری/ اشتغال ذهنی، آغازگری/ دودلی، و پافشاری/ بی ثباتی بود که مجموعاً 93/35 درصد از واریانس کل را تبیین می کرد. مقیاس کنترل عمل از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و ابزار سودمندی برای سنجش کنترل عمل در فرهنگ ایرانی می باشد.

امروزه، یکی از شاخص های مهم در کیفیّت سرمایة اجتماعی، برخورداری اعضای جامعه از فضیلت هایی چند است که در این میان، مسئولیت پذیری اجتماعی اهمیت ویژه ای دارد. مسئولیت پذیری اجتماعی، پیش شرط رشد خوداستقلالی و بسترساز حرکت در راستای تحقق خویشتن و جوهرة وجودی انسان به عنوان موجودی اجتماعی است. بر مبنای آثار فردی مسئولیت پذیری اجتماعی است که زمینة استقلال همه جانبة جوامع و شکوفایی هویت اجتماعی ملت ها فراهم می آید. هدف: ارتباط مسئولیت پذیری اجتماعی با ویژگی های فردی، اجتماعی و فرهنگی انکارناپذیر است. بدین سان و بر اساس نظریة سبک های هویت برزونسکی، که از سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و گسیخته اجتنابی سخن به میان آورده است، پژوهش حاضر نقش سبک های هویت را در تبیین مسئولیت پذیری اجتماعی به بوتة کنکاش سپرد. روش: مشارکت کنندگان پژوهش حاضر، 240 دانشجوی دانشگاه شیراز (103 دختر و 137 پسر) بودند که به شیوة تصادفی در دسترس انتخاب شدند. برای سنجش مسئولیت پذیری اجتماعی از پرسش نامة مسئولیت پذیری اجتماعی (اسکایت، اسمیت و بکرز) و برای سنجش سبک های هویت، از پرسش نامة سبک های هویت (وایت و هم کاران) استفاده شد. پایایی پرسش نامه ها با روش آلفای کرونباخ محاسبه و روایی آن ها با روش تحلیل عاملی احراز شد. یافته ها: رگرسیون چند متغیره به روش هم زمان نشان داد که سبک هویت هنجاری، پیش بینی کنندة مثبت و معنادار مسئولیت پذیری اجتماعی فعال و سبک های هویت گسیخته اجتنابی و اطلاعاتی، پیش بینی کننده های منفی و معنادار مسئولیت پذیری منفعل هستند. نتیجه گیری: نتایج نشان داده اند که سبک های مختلف هویتی به شکل معنادار مسئولیت پذیری اجتماعی را پیش بینی می کنند و شکل گیری مناسب هویت، باعث می شود افرادی فعال در عرصة مسئولیت پذیری اجتماعی در خدمت جامعه قرار گیرند.

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده (الگوی ارتباطی گفت و شنود و الگوی ارتباطی همنوایی) و ساختار کلاس (تکلیف، سخت گیری در ارزشیابی، تأکید بر ارزشیابی و مرجعیت) بر روی سرزندگی تحصیلی با بررسی نقش واسطه ای ابعاد خودکارآمدی صورت گرفت. شرکت کنندگان این پژوهش 337 نفر از دانش آموزان (176 دختر و 161 پسر) در مقطع متوسطه ی شهر مهریز بودند که به روش خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش، نسخه ی ابزار تجدید نظر شده ی الگوهای ارتباطات خانواده، پرسشنامه ی ساختار کلاس، نسخه ی ابعادخودکارآمدی و پرسشنامه ی سرزندگی تحصیلی بودند. برای بررسی پایایی این ابزارها از آلفای کرونباخ و برای بررسی روایی آن ها از روش تحلیل عامل و همسانی درونی استفاده شد. ابزارها پایایی و روایی مطلوبی را نشان دادند. برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل مسیر با به کارگیری رگرسیون همزمان و مطابق با مراحل پیشنهادی بارون و کنی (1986) استفاده شد. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که اول، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس به صورت مستقیم قدرت پیش بینی سرزندگی تحصیلی را دارند. دوم، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و همچنین ساختار کلاس پیش بینی کننده ی مستقیم ابعاد خودکارآمدی هستند. سوم، پس از بررسی ضرایب مسیرهای بدست آمده، معلوم شد که متغیر ابعاد خودکارآمدی نقش واسطه ای میان الگوی ارتباطی گفت و شنود، جذابیت تکلیف و مرجعیت از یک سو و سرزندگی تحصیلی از سوی دیگر دارد. یافته ها با توجه به تحقیقات پیشین به بحث گذاشته شده و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیشتر در این زمینه مطرح شده است

هدف از این مطالعه تبیین نقش واسطه گری تنظیم شناختی هیجان در رابطه ی بین والدگری و سازگاری تحصیلی در دانشجویان بود. بدین منظور یک گروه 400 نفری از دانشجویان دانشگاه شیراز (شامل 233 دختر و 167 پسر) به شیوه ی خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه مقیاس پرسشنامه ی تنظیم شناختی هیجان، پرسشنامه ی سبک والدگری آلاباما و پرسشنامه ی سازگاری تحصیلی دانشجویان استفاده گردید. به منظور تحلیل داده ها، از روش آماری رگرسیون چندگانه، با بکارگیری روش مراحل بارون و کنی )1986) استفاده شد. نتایج این تحلیل حاکی از تایید نقش واسطه گری تنظیم شناختی هیجان بود. نتایج این مطالعه نشان داد که والدگری کارآمد موجب افزایش استفاده از استراتژی های مثبت تنظیم شناختی هیجان جهت سازگاری تحصیلی در دانشجویان می شود و استراتژی های مثبت تنظیم شناختی هیجان در بین سبک های والدگری و سازگاری تحصیلی نقش واسطه ای ایفا می کنند.

هدف پژوهش حاضر شناخت مکانیسم زیربنایی ارتباط سازههای کمال گرایی مثبت و منفی و اهمالکاری تحصیلی بود. از این رو نقش سازه ارزش تکلیف به عنوان واسطه ی این ارتباط مورد بررسی قرار گرفت. شرکت کنندگان در پژوهش 850 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان بودند. برای اندازهگیری متغیرهای پژوهش مقیاس اهمال کاری تحصیلی، مقیاس های چند بعدی کمال گرایی و خرده مقیاس ارزش تکلیف از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری مورد استفاده قرار گرفتند. در این پژوهش فرایند آزمون اثرات واسطهای با استفاده از روش مدلیابی معادلات ساختاری و مطابق با مراحل پیشنهادی فرازیر و همکاران ( 2004 ) و هویل و اسمیت ( 1994 ) با کمک نرمافزار لیزرل انجام گرفت . یافته ها نشان داد مدل مفروض با دادههای مشاهده شده برازش مناسبی دارد و کمال گرایی مثبت و منفی هم به شیوه مستقیم و هم به شیوه غیر مستقیم (با واسطهگری ارزش تکلیف) بر اهمالکاری تأثیر میگذارد. به این ترتیب که کمال گرایی مثبت به واسطه افزایش ارزشمندی تکلیف موجب کاهش اهمالکاری تحصیلی میشود و کمال گرایی منفی به واسطه کاهش ارزشمندی تکلیف موجب افزایش اهمالکاری تحصیلی میشود..

هدف: با توجه به اهمیت حوزه تاب آوری خانواده و گستردگی کاربردهای ناشی از تمرکز بر مقاوم نمودن خانواده ها، پژوهش حاضر، معرفی سازه تاب آوری خانواده را یک نیاز ضروری تحقیقاتی تشخیص داده است. تاب آوری خانواده به عنوان توانایی خانواده برای مواجهه با تغییرات در موقعیت های بحرانی، توانایی احیای مجدد و دوباره فعال نمودن تعادل خود بعد از یک بحران، تعریف می شود. بر همین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی شواهد روایی و پایایی مقیاس تاب آوری خانواده فراهم آمده است. روش: تعداد320 نفر (182 دختر و 138 پسر) از دانشجویان دانشگاه سلمان فارسی کازرون با روش نمونه گیری خوشه ایی تصادفی انتخاب شدند و مقیاس تاب آوری خانواده، مقیاس آبدیدگی و مقیاس معنای زندگی را تکمیل نمودند. جهت بررسی شواهد روایی مقیاس تاب آوری خانواده، روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی با دو شیوه اکتشافی و تأییدی بررسی گردید و جهت بررسی روایی همگرا، از ضرایب همبستگی تاب آوری خانواده با معنای زندگی و آبدیدگی استفاده شد. پایایی مقیاس تاب آوری خانواده با استفاده از دو روش آلفای کرنباخ و دو نیمه سازی بررسی گردید. یافته ها:براساس یافته های تحلیل عوامل، الگوی سه عاملی پرسشنامه تاب آوری خانواده، برازش مطلوبی با داده های تجربی نشان می دهد. لذا پرسشنامه تاب آوری خانواده با سه عامل فرآیندهای ارتباط و حل مسئله، منابع مذهبی/ اجتماعی و باور خانواده به عنوان یک واحد کلی در پذیرش مشکل، می تواند کیفیت بازگشت پذیری خانواده ها در فرهنگ ایرانی را اندازه گیری نماید. همچنین شواهد روایی همگرای این پرسشنامه، با مقیاس های مرتبط تأیید گردید. پایایی مقیاس تاب آوری خانواده با دو شاخص پایایی سنجی، ضریب آلفای کرنباخ و ضریب تنصیف تأیید شد. نتیجه گیری: براساس شواهد این پژوهش، مقیاس تاب آوری خانواده ابزاری مناسب و دارای شواهد روان سنجی مطلوب برای سنجش تاب آوری خانواده در جامعه ایرانی محسوب می شود.

هدف از این مطالعه، بررسی میزان سوگیری باورهای خودکارآمدی دانش آموزان با توجه به ملاک های بیرونی، و تأثیر آن بر پیامدهای انگیزشی، عاطفی و عملکرد تحصیلی آنان بوده است. جامعه آماری این تحقیق را دانش آموزان پابه دوم راهنمایی تشکیل می دادند و نمونه مورد مطالعه شامل 273 نفر از دانش آموزان (150 دختر و 123 پسر) بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای متشکل چند مقیاس برای سنجش خودکارآمدی، انگیزش، عواطف و احساس نسبت به مدرسه، به همراه یک آزمون ریاضی محقق ساخته بوده است. براساس اختلاف نمره مقیاس خودکارآمدی با معدل سه نمرة ارزیابی معلمان، ارزیابی همکلاسان و نمره کسب شده در آزمون ریاضی، دانش آموزان به سه گروه دارای قضاوت های خودکارآمدی خوشبینانه، واقع بینانه و بدبینانه تقسیم شدند. تحلیل داده ها با استفاده از شیوه تحلیل واریانس و آزمون تی صورت گرفته است. یافته ها نشان داد که بیشتر دانش آموزان دچار خطای بیش برآورد خودکارآمدی تحصیلی هستند. تحلیل واریانس پیامدهای انگیزشی و عاطفی حاکی از تفاوت معنادار میانگین گروه دارای باورهای خودکارآمدی واقع بینانه و بدبینانه، به نفع گروه اول بود. همچنین در متغیر عملکرد ریاضی میانگین های هر سه گروه بطور معناداری از یکدیگر متفاوت بودند. گروه دارای باورهای بدبینانه بالاترین و گروه دارای باورهای خوشبینانه کمترین نمره عملکرد ریاضی را دارا بودند. این نتایج نشان دهنده ارتباط نوع باورهای خودکارآمدی دانش آموزان با جنبه های انگیزشی، عاطفی و عملکردی در امور تحصیلی است. با توجه به برآورد غیر واقع بینانه دانش آموزان از کارآمدی تحصیلی خود، توصیه می شود درباره واقعی تر نمودن خودکارآمدی آنان چاره اندیشی شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی زمینه های خشونت (علیه زنان) در خانواده است. این پژوهش بر اساس دیدگاه های یادگیری اجتماعی، نظریه منابع ارزشمند و نظریه جامعه پذیری نقش جنسی بر روی نمونه ای 400 نفری از زنان متأهل شهر جیرفت، میزان خشونت علیه زنان را در خانواده -هایشان مورد مطالعه قرار داده است. برای جمع- آوری اطلاعات از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمد. نتایج نشان دهنده آن است که متغیر های سرمایه اجتماعی، نوع رابطه جنسی، میزان رضایت جنسی شوهر از پاسخگو، آگاهی پاسخگو از حقوق خودش و تحصیلات شوهر پاسخگو به ترتیب توانسته اند 6/78 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.

هدف از این مطالعه بررسی اثر واسطه­ای خودکارآمدی در رابطه­ی بین ادراک از الگوهای ارتباطی خانواده و سرزندگی تحصیلی بود. در این مطالعه 337 دانش آموز (176 دختر و 161 پسر) در مقطع متوسطه­ی شهرستان مهریز در سال تحصیلی 91-90 شرکت داشتند که به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای تصادفی انتخاب شده بودند. مشارکت­کنندگان، پرسشنامه­ی تجدید نظر شده­ی الگوهای ارتباطی خانواده، پرسشنامه­ی خودکارآمدی و پرسشنامه­ی سرزندگی تحصیلی را تکمیل نمودند. برای بررسی پایایی این ابزارها از آلفای کرونباخ و برای بررسی روایی آن­ها از روش تحلیل عامل و همسانی درونی استفاده شد. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که اول، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده به صورت مستقیم قدرت پیش­بینی­ سرزندگی تحصیلی را دارند. دوم، برخی از ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده پیش­بینی­کننده­ی مستقیم ابعاد خودکارآمدی هستند. سوم، پس از بررسی ضریب مسیر بدست آمده معلوم شد که خودکارآمدی نقش واسطه­ای میان جهت­گیری گفت و شنود و سرزندگی تحصیلی دارد. یافته­ها با توجه به پژوهش­های پیشین به بحث گذاشته شده و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیشتر در این زمینه مطرح شد.

هدف؛ هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت نگرش وپای بندی دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشجویی و دانشجویانی که با والدین خود زندگی می کردند، نسبت به نماز و ادراک موانع و عوامل بازدارنده فردی و اجتماعی و محیطی آن بوده است. روش؛ روش تحقیق مورد استفاده،علی- مقایسه ای و پس رویدادی بوده است. بدین منظور 1100 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته 77 سوالی را تکمیل کردند. یافته ها؛ نتایج نشان داد پسرانی که با والدین خود زندگی می کردند در مقایسه با سایر گروه ها نگرش منفی تری نسبت به نماز داشتند. موانع اجتماعی و فردی کمتری در مورد اقامه نماز گزارش کردند. ضمن آن که پسران ساکن خوابگاه های دانشجویانی موانع محیطی کمتری در مورد اقامه نماز گزارش کردند. نتیجه گیری؛ دانشگاه به عنوان یک نهاد فرهنگی و هنجارآفرین توانسته است در جهت نهادینه کردن هنجارهای اسلامی جامعه گام های موفقیت آمیزی بردارد. به ویژه در مورد دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشجویی که از والدین خود دور هستند و ممکن است بیشتر تحت تاثیر هنجارهای دانشگاه قرار داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه تاب آوری و اعتقادات مذهبی و امکان پیش بینی تاب آوری روان شناختی بر اساس اعتقادات مذهبی در دانشجویان شهری و روستایی انجام شد. نمونه ای مشتمل بر 197 دانشجو (150 دختر و 47 پسر) از دانشجویان شهری و روستایی دانشگاه پیام نور شهرستان بافت در استان کرمان، دو مقیاس تاب آوری بزرگسالان (RSA) و رشد اعتقادی (SBD) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که از بین ابعاد پنج گانه اعتقادات مذهبی، بعد باورهای مذهبی در درجه اول و دانش مذهبی در مرتبه بعدی می توانند تاب آوری دانشجویان را به طور مثبت و معنا دار پیش بینی نمایند. همچنین نتایج نشان داد که الگوی روابط بین متغیرها در دو گروه دانشجویان شهری و روستایی متفاوت است. به نحوی که از دو بعد یاد شده، در گروه دانشجویان شهری، بعد باورهای مذهبی و در گروه دانشجویان روستایی، بعد دانش مذهبی تاب آوری را به طور مثبت و معنادار پیش بینی می کند. یافته های این پژوهش تاییدکننده نقش برخی از ابعاد رشد اعتقادی در تاب آوری روان شناختی دانشجویان است. با توجه به حاکمیت فرهنگ دینی در جامعه ایرانی، کاربرد یافته های پژوهش حاضر را می توان از منظر نقش حمایتی مذهب برای افراد و ضرورت توجه ویژه به این جنبه از آموزش های مذهبی حایز اهمیت دانست.