درخت حوزه‌های تخصصی

اندیشه سیاسی در اسلام

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱٬۰۶۸ مورد.
۲۱.

مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت

کلید واژه ها: فقهاء فقه شهادت جهاد دفاع شهید عملیات استشهادى انتحار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 981
عملیات استشهادى یک شیوه و ابزار دفاعى است که در زمانهاى اخیر، مجاهدین مسلمان علیه دشمنان متجاوز و اشغالگر به کار گرفته اند. عده اى از فقهاى معاصر شیعه و اهل سنت این نوع عملیات را مصداقى از جهاد دفاعى دانسته و آن را جایز و مشروع مى دانند. عملیات استشهادى با توجه به اهمیت حفظ نفس زمانى انجام مى شود که با دیگر ابزار دفاعى متعارف دفع تجاوز ممکن نباشد. اطلاق آیات و روایات جهاد دفاعى و ترجیح دفاع بر حفظ نفس دلیل جواز این نوع عملیات است. عملیات استشهادى ملاک جهاد و دفاع را دارد و با انتحار و اعمال انتحارى علیه انسانهاى بى گناه، یا به عبارت دیگر خودکشى، بدون جهت شرعى متفاوت است. لذا ادله حرمت قتل نفس منصرف از آن است.
۲۲.

اسلام و دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 71
جان اسپوزیتو و جان وال در این مقاله به تبیین نسبت اسلام و دموکراسى مى‏پردازند، نویسندگان نخست به سه نظریه مخالفت، سازگارى و شمول اسلام بر دموکراسى در میان مسلمانان اشاره مى‏کنند، سپس خاطر نشان مى‏سازند که مفاهیم بنیادى دینى در همه سنت‏هاى دینى بستر مناسب براى توجیه تئوریک هر سه نظریه واقع مى‏شود. مقاله بیشتر به تلفیق دموکراسى و اسلام مى‏پردازد و براى آن مفاهیم بنیادى دینى «اصل توحید»، «اصل شورا» و «خلافت» ذکر مى‏کند و در پایان اسلام را سازگار با دموکراسى بلکه واجد آن توصیف مى‏کند.
۲۳.

تعریف، حدود و انواع آزادی در حکومت دینی، از دیدگاه نهج البلاغه

نویسنده:

کلید واژه ها: آزادی نهج البلاغه حکومت دینی انواع آزادی حدود آزادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی مفاهیم فقه سیاسی مشروعیت و حق حاکمیت
تعداد بازدید : 591 تعداد دانلود : 421
در دین اسلام مقوله ی آزادی اهمیت فراوانی دارد. بر مبنای اسلام، از آنجا که انسان موجودی آزاد است، همواره باید حریم آزادی او حفظ گردد، لذا آزادی حق فطری هر انسانی می باشد و از او قابل سلب نیست. در نهج البلاغه و بینش امام علی(ع) تأکیدات فراوانی بر مقوله آزادی شده است. اصول حاکم بر حکومت دینی در نهج البلاغه، پرهیز از اجبار و اکراه و توجه به حقوق و آزادی هاست. در این مقاله ضمن تعریف آزادی، انواع آزادی از قبیل آزادی معنوی، آزادی عقیده، آزادی بیان، آزادی احزاب و اقلیت های مختلف و آزادی انتخاب حاکم اسلامی در حکومت دینی از دیدگاه نهج البلاغه، بررسی، و نیز به حدود آزادی پرداخته شده است.
۲۴.

مفهوم ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: نظارت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ولایت مطلقه فقیه اختیارات و وظایف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 501 تعداد دانلود : 295
یکی از موضوع های اصلی و اساسی در نظام سیاسی اسلام، رهبری مستمر جامعه است که پس از رحلت رسول خدا به پیشوایان معصوم (ع) و در عصر غیبت، به وسیله نصب عام با همان اختیارات و وظایف به ولی فقیه عادل سپرده شده است که از آن به ولایت مطلقه فقیه تعبیر می شود و هدف آن، برطرف ساختن بن بست ها در اداره حکومت و تامین مصالح جامعه اسلامی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به ویژه پس از بازنگری به آن اشاره شده است.هدف اصلی مقاله حاضر، روشن ساختن مفهوم ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی و بررسی اصول مرتبط با آن است و نتیجه حاصل، آن است که ولایت مطلقه به معنای دارا بودن اختیارات ضروری حکومتی است تا منافع و مصالح ملت تامین شود.
۲۵.

یهود، رویاروی پیامبر اعظم (ص)

کلید واژه ها: اسلام یهود مدینه پیامبر(ص ) پیمان شکنى یهود توطئه یهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 140
پـس از شـکل گیرى حکومت اسلامى در مدینه گروههاى متعددى در برابر پیامبر(ص ) صف آرایى نمودند که از جلوه هاى بارز آن قوم یهود ساکن در مدینه و حوالى مدینه بودند. تـعـامـل پـیـامـبـر(ص ) بـا یـهـودیـان و سـیـاسـتـهـاى ایـشـان در مـقـابـل حـرکـات و سـکـنـات ایـن قـوم لجـوج و گـسـتـاخ از جـهـات بـسـیـار قابل تاءمّل است . این پژوهش بر آن است تا ضمن تبیین دشمنیها و کینه ورزیهاى یهودیان نـسـبـت بـه رسـول الله (ص )، دیـن و امـت وى ، خـط مـشـى و عـمـلکـردهاى حضرت را براى حل این معضل و تهدید درونى حکومت مدینه مورد کاوش قرار دهد.
۲۶.

دین، سکولاریسم، حقوق بشر (1) و (2)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 585
آقای باقی در این نوشتار سه رویکرد متفاوت را در باب دین، حقوق بشر و سکولاریسم در جامعه کنونی ایران مطرح می‏کند: 1. حقوق بشر در نظام غیر سکولار قابل تحقق نیست؛ 2. مفاد حقوق بشر کاملاً در دین وجود دارد؛ 3. امکان التیام و تلائم بین دین و حقوق بشر و یا دین و سکولاریسم. نویسنده با اعتقاد به رویکرد سوم بین دین (نصوص دینی) و دانش‏های دینی (مثل فقه) تفاوت قائل است و بر این باور است که دین با آموزه‏های حقوق بشر تعارضی ندارد ولی تفکر فقهی و سنتی در مواردی با آن متعارض است و این سازگاری به این دلیل است که اسلام آیینی صرفا اخروی نیست بلکه دینی دنیوی هم هست و سکولاریسم با دولت دین‏داران هیچ تعارض و مخالفتی ندارد.
۲۷.

خشونت نسبت به زنان از منظر دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 54
آیة‏اللّه‏ موسوی بجنوردی در این مقاله، طبع و عقل بشری را بدون هیچ قید و شرطی ملاک سنجش احکام شرع قرار داده و هر آنچه که با این دو مخالف باشد را ـ حتی آیات صریح و روایات صحیح ـ مردود و یا قابل تأویل و تخصیص دانسته است. با این میزان بدون بررسی ادله شرعی مواردی از قبیل ازدواج دختر نابالغ به اذن ولی و ختنه دختران را مصداق خشونت می‏داند. وی خشونت نبودن جزائیات اسلام را بدین گونه توجیه کرده است که اسلام با طرح قاعده «ادرئوا الحدود بالشبهات» و «توبه» و مانند آن، در حقیقت در صدد اجرای جزائیات نیست تا خشونت تلقی شود و هدف اسلام از تشریع آنها بازدارندگی و اصلاح است. وی در پایان گزارشی از عملکرد سازمان ملل در رفع خشونت علیه زنان ارائه داده و مفاد اعلامیه رفع خشونت علیه زنان را آورده است.
۲۸.

مبانی فلسفه سیاسی اسلام از دیدگاه مقام معظم رهبری

کلید واژه ها: فلسفه سیاسى نظام سیاسى اسلام مبانى فلسفه سیاسى اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 669
از امتیازات مکتب سیاسى اسلام، مبانى نظرى و فلسفه سیاسى آن مکتب است که زیر ساز همه ابعاد حکومت و نهادهاى آن است و بدان جهت مى دهد. بى تردید بدون توجه به این مبانى و اصول زیر بنایى نمى توان به نوع نگرش مکتب آسمانى اسلام به حکومت آگاهى کامل پیدا کرد. اسلام شناس برجسته و فقیه فرزانه حضرت آیة اللّه خامنه اى (دام ظله العالى) بیش از سى سال است که در مباحث علمى و هدایت هاى دینى به تبیین مبانى فلسفه سیاسى اسلام پرداخته اند. در این مقاله به دیدگاههاى معظم له در بیان حاکمیت اندیشه بر عمل و نیز چهار اصل مهم از اصول فلسفه سیاسى اسلام مى پردازیم. چهار اصلى که مقام معظم رهبرى تأکید فراوانى روى آنها دارند عبارتند از: 1 ـ جامعیت دین و قلمرو آن و وجود سیاست و حکومت در این قلمرو. 2 ـ جهان بینى توحیدى و آثار آن در نظام سیاسى اسلام. 3 ـ نیاز بشر به هدایت آسمانى. 4 ـ انسان شناسى دینى.
۲۹.

اسلام نیازی به صنف روحانی ندارد

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 702
نویسنده با سکولار شمردن علم و نیز فلسفه اسلامی، یکی از بناهای سکولاریسم را بی‏نیازی از واسطه‏گری روحانیت بین مردم و خدا دانسته‏اند و گفته‏اند: از نظر تاریخی کلمه روحانیت در اسلام وجود نداشته است همچنانکه در اسلام هیچ عمل و قانونی نداریم که باید برای اجرای آن حضور روحانی شرط باشد.
۳۰.

راهبرد نیایش در صحیفه سجادیه

کلید واژه ها: نیایش صحیفه عترت معارف الهى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 638
همپایى قرآن و عترت حاوى این نکته است که تفسیر قرآن را باید از عترت جست. همین موضوع ضرورت آشنایى بیشتر با سخنان اهل بیت را آشکار مى سازد و صحیفه سجادیه، خود ترجمان قرآن است. آشنایى بهتر با این کتاب آسمانى از نظر سند، شرحهاى آن، زمان، معارف مندرج درآن، ساختار و سرانجام کتابهاى دیگرى که در حکم جلدهاى بعدى آن هستند، از اهداف این نوشته است و امیدوار است به این پرسش ها پاسخ دهد که صحیفه سجادیه چگونه کتابى است و امام سجاد(ع) چرا معارف بلند الهى را در قالب نیایش بیان کرده است و سرانجام راهبرد نیایش در این زبور آل محمد (ص) چیست؟ مقاله «توصیفى» است و به روش کتابخانه اى تهیه و تدوین گردیده است و اشاره به عناوین معارف بلندى را که در صحیفه موجود است، مى توان از نکته هاى محورى تحقیق بر شمرد، از جمله: ژرفاى توحید، نبوت، امامت، تمسک به قرآن مجید.
۳۱.

ولایت و ولایتمدارى از دیدگاه امام و رهبرى

نویسنده:

کلید واژه ها: عرفان ولایت سیاست امام خمینى مقام معظم رهبرى ولایـتمدارى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 385
تـجـلى فـیـض الهـى در خـلقـت و هـدایـت بـشـریـت و نـیـز مـنـشـاء عـروج و تـکـامـل انـسـان ها ((ولایت )) است . ساختمان رفیع نظام هستى و دین حیاتبخش اسلام بر این بـنـیـان مـرصـوص بنا نهاده شده است . و ولایتمدارى تنها راه سعادت و نجات انسان ها از ضـلالت و گـمـراهـى اسـت . در ایـن مقاله به اختصار مفهوم و جلوه هاى ولایت در عالم غیب و شـهـود، عرفان و سیاست و شاخصه هاى ولایتمداران و آسیب هاى آن از دیدگاه امام و رهبرى بازخوانى مى شود.
۳۲.

اهداف حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه توسعه اقتصادی عدالت اجتماعی آزادی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در اسلام
تعداد بازدید : 778 تعداد دانلود : 464
نظامهای سیاسی مختلف افزون بر تامین امنیت و برقراری نظم، اهداف متفاوتی را برای حکومت بیان میکنند. بعضی عدالت اقتصادی، برخی توسعه سیاسی و بعضی توسعهی اقتصادی و دولت حداقلی را پیشنهاد میدهند. مشخصه مهم این نظام ها محدود کردن وظیفه حاکمیت در تامین نیازهای اولیه انسان نظیر مسکن، غذا، بهداشت و تامین حقوق مادی شهروندان است؛ اما رسیدگی به امور اخلاقی، معنوی و دینی را خارج از اهداف حکومت ذکر کردهاند؛ این نوشتار در مورد مهمترین اهداف میانی حکومت اسلامی یعنی عدالت اجتماعی، آزادی اجتماعی، توسعه اقتصادی و تربیت اخلاقی، فرهنگی و معنوی از منظر نهجالبلاغه میپردازد که در صورت تحقق این اهداف، جامعه در جهت رسیدن به هدف اصلی که قرب الهی و تکامل انسانی است حرکت خواهد کرد. به طور خلاصه افزون بر اهداف دنیوی و برقراری عدالت و توسعه در حوزه های مختلف، غایات اُخروی و سعادت ابدی و تامین نیازهای معنوی بسان نیازهای مادی در حوزه آرمانهای حکومت اسلامی قرار دارد.
۳۴.

حکومت در اندیشه سیاسی شیعه

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 124
نوشتار نویسنده را در چند بند می‏توان به صورت ذیل بیان نمود: 1. مشروعیت حکومت از نظر شیعه بر پایه مشروعیت الاهی و رضایت مردمی است؛ 2. بنابراین زمانی که مردم حق انتخاب حاکم را داشته باشند، به طریق اولی حق انتخاب نوع حکومت را نیز خواهند داشت؛ 3. از آنجا که انسان موجودی مختار و عاقل است، باید نسبت به حکومت ولایت فقیه در زمان غیبت آگاهی کافی داشته باشد و 4. مردم چه در زمان وجود ائمه اطهار علیهم‏السلام و چه در زمان غیبت، هیچ‏گاه با حکومت اسلامی آشنا نشده‏اند. در زمان حضور معصوم به علت وجود موانع بسیار و در زمان غیبت نیز عوامل ذیل موجب گردید فقها هیچ‏گونه اقدامی برای آگاه کردن مردم و برپایی حکومت اسلامی نکنند: 1. وجود حاکمان ظالم؛ 2. مشروط دانستن کوشش برای برپایی حکومت اسلامی به ایمنی از ضرر از سوی اکثر فقها و 3. ترس فقها از ضرر و غبن. این عوامل موجب شد آنان حتی با وجود آماده بودن شرایط در برخی از دوران تاریخ تشیع، هیچ‏گاه برای برپایی حکومت اقدامی نکنند.
۳۵.

درآمدی بر سیره مدیریتی پیامبر اعظم (ص)

نویسنده:

کلید واژه ها: مدیریت سیره سیره مدیریتى پیامبر اعظم (ص )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 803
فلسفه رسالت رسول اعظم (ص )، ابلاغ پیام وحى به همه مخاطبان دین ، دعوت آنان به پـذیـرش این پیام و تربیت و هدایت ایشان براساس ارزشهاى وحیانى در جهت رسیدن به ((حیاة طیبه )) بوده است . در ایـن مـسـیـر، سـیـره مـدیـریـتـى آن حـضـرت در دو جـنـبـه کـامـلاً مـجـزا و مـتـفـاوت قـابـل بررسى و الگوبردارى است : الف ـ جنبه تطبیقى ، که موظف و مکلف بوده اوامر و نواهى خداى متعال را بى کم و کاست ابلاغ نماید و خود نیز با دقت و تعهد تمام بر اقامه ((حـدود الله )) وفـادار بـاشـد. ب جـنـبـه تـدبـیـرى ، کـه به تناسب شرایط و مقتضیات وبـراسـاس مـبـانـى عـلمـى ، عقلى و منطقى و با ملاحظه مصالح کلى جامعه و امت اسلامى در چارچوب شریعت اسلام به تنظیم و ساماندهى امور جامعه بپردازد. در ایـن رابـطـه ، در تـمـام وظایف اساسى مدیریت که در فرایند عقلایى آن وجود دارد، در سیره مدیریتى پیامبر اعظم نکات ارزشمندى وجود دارد که در این مقاله به فراخور هر یک از مـحـورهـاى آن مـواردى اسـتـخـراج شـده و مـورد تـجـزیـه و تحلیل قرار گرفته است .
۳۶.

امنیت در عصر مهدوی

نویسنده:

کلید واژه ها: عدالت امنیت ایمان رشد عصر مهدوى حکومت جهانى اقتصاد و ملت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290
امـنـیـت کـه ریـشـه در ایـمان و عمل صالح و پیوند عمیق با خدا محورى دارد، در عصر حکومت جـهـانـى حـضـرت مـهـدى (عـج ) در هـمـه ابـعـادش تـحـقـق کامل پیدا مى کند به گونه اى که نه تنها انسانها که حیوانات نیز از آن بهره مند خواهند شـد. پـشـتـوانـه پـیـدایـش چـنـیـن امـنـیـتـى ، عـوامـلى است که در هر زمانى تحقق پیدا کنند، مـعـلول آن نـیـز تـحـقـق مـى یـابـد؛ یـعـنـى امـنـیـت جـهـان مـرهـون ایـن عـوامـل اسـت نـه مـعـجزه . عواملى چون : حاکمیت دین خدا، حکومت واحد جهان و برچیده شدن همه حـکـومـت هـاى بـاطـل ، گـسـتـرش عـدالت ، شـکـوفایى اقتصادى ، شکوفایى علم و دانش و عقل بشرى و مانند آن . این نوشتار ضمن برشمارى محورهاى امنیت و بسترهاى ناامنى ، به تبیین چرایى و چگونگى امنیت در عصر مهدوى مى پردازد.
۳۷.

قوه مقننه پاسخگو

نویسنده:

کلید واژه ها: مجلس پاسخگویى قوه مقننه نمایندگان ناظر پاسخگو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 136
سال 1383 ه . ش، توسط مقام معظم رهبرى، سال پاسخگویى مسئولان نظام نام گرفته است، مقاله حاضر با روش توصیفى ـ تحلیلى با عنوان قوه مقننه پاسخگو درصدد پاسخ به این پرسش است که «پاسخگویى چیست و مجلس و شوراى نگهبان باید به چه چیز و چه کسى پاسخگو باشند؟» با توجه به سؤال فوق، مقاله در پى تبیین پاسخگویى مجلس شوراى اسلامى و شوراى نگهبان به رهبر، مردم، قانون و شعارها و وعده هاى خود مى باشد.
۳۹.

تحلیل سیاست جنگ های پیامبر اکرم(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام یهود جنگ پیامبر اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 404 تعداد دانلود : 760
دغدغه اصلی مقاله این است که با هدف فهم میزان گرایش اسلام به جنگ و خشونت، جنگ های پیامبر اسلام را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده بر این باور است که مراجعه مستقیم به قرآن و سنت و بازخوانی آنها، ضمن اینکه ما را از اشتباهات احتمالی که دانشمندان گذشته دچار آن بوده اند رها می کند، می تواند در حل مسایل امروزمان مفید باشد. در این مقاله، ابتدا به تبیین ماهیت جنگ های پیامبر اکرم (ص) پرداخته ایم که این مهم از طریق تحلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان پیامبر (ص)، تحلیل ساختاری و ماهوی جنگ های ایشان فراهم آمده است. مقاله دو بخش مهم دیگر نیز دارد: نخست تحلیل جنگ های مهم پیامبر با مشرکان و کفار و دوم تحلیل جنگ ها و برخوردهای پیامبر (ص) با یهودیان که به اجمال بدانها پرداخته شده است. در طول مقاله سعی شده از طرح مباحث توصیفی پرهیز شود.
۴۰.

آثار و کارکردهاى معنویت در جنگ هاى صدر اسلام

کلید واژه ها: جنگ کارکرد معنویت صدر اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 920
در ایـن نـوشـتـار کارکردهاى معنویت در نبردهاى صدر اسلام مورد بررسى قرار گرفته اسـت محدوده پژوهش ، نبردهاى پیامبر اکرم (ص ) مى باشد. چهار عنوان خدامحورى ، دعا در نـبـردهـا، نـماز و رعایت ارزش هاى اخلاقى ، با ذکر شواهد و نمونه هایى و با استناد به آیات و سیره پیامبر اکرم (ص ) مورد بررسى قرار گرفته است .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان