محمد حسن زاده

هدف: پژوهش حاضر به مطالعه دیدگاه سه گروه از کاربران (عادی، متخصص موضوعی ادبیات فارسی و کتابدار) در خصوص میزان اهمیت و ارزشگذاری هر یک از ویژگیهای موجودیت های الگوی مفهومی اف. آر. بی. آر. در پیوند با وظایف کاربری پرداخته است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد که در این راستا با استفاده از مصاحبه های نیمهساختاریافته دیدگاه سه گروه نمونه (کاربران عادی، کاربران متخصص و کتابداران) در خصوص ویژگی های موجودیت های الگوی مفهومی اف. آر. بی. آر. در پشتیبانی از وظایف کاربری (یافتن، شناسایی، انتخاب و دسترسی) تبیین گردید. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که از بین ویژگی های موجودیتهای الگوی مفهومی اف. آر. بی. آر.؛ «عنوان اثر»، «عنوان بیان»، «عنوان نمود عینی»، «نام شخص» و «نام تنالگان» از دیدگاه کلیه کاربران و کتابداران مورد بررسی دارای ارزش زیاد در پشتیبانی از وظایف کاربری هستند. اصالت/ارزش: ضروری است نرم افزارهای کتابخانه ای بر مبنای مفاهیم الگوی مفهومی اف. آر. بی. آر. بازنگری گردند. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گامها، دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای را در خصوص ویژگی های موجودیت های این الگو در پیوند با وظایف کاربری مورد مطالعه قرار داده است.

برون سپاری خدمات ، شیوه ای ست که به مدیران کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی امکان میدهد تا از امکانات و خدمات شرکتها و سازمانهای بیرون از کتابخانه برای دستیابی به اهداف خود بهره برداری کنند . با اینکه برون سپاری خدمات در کتابخانه های ایران انجام شده اما ابعاد مختلف آن هنوز در متون کتابداری بررسی نشده است . در برون سپاری خدمات ، بایدها و نبایدهایی وجود دارد که آگاهی از آنها برای مدیران ضروری به نظر میرسد . در این مقاله ، ابتدا متونی که در زمینه مفهوم برون سپاری نوشته شده ، مرور خواهد شد ، سپس فواید و بایدها و نبایدهای پیش از عقد قرارداد برون سپاری بررسی میشود...

هدف: هدف مقاله حاضر، مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و بررسی رابطه آن با رضایت کاربر است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی- توصیفی انجام گرفته است. جامعه پژوهش به سه دسته کتابداران و مدیران کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و کاربران این کتابخانه ها تقسیم می شوند. از میان کتابخانه های عمومی (تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی)، آن دسته از کتابخانه هایی انتخاب گردید که حداقل 3 کتابدار در آن مشغول به کار باشند. در مجموع 22 کتابخانه عمومی و 11 کتابخانه دانشگاهی انتخاب شد. از میان کاربران کتابخانه های دانشگاهی 383 کاربر به روش نمونه گیری با احتمال متناسب با اندازه و از میان کاربران کتابخانه های عمومی 381 کاربر به روش تصادفی گزینش گردید. داده های پژوهش از طریق دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی و رضایت کاربر گردآوری شد. پرسشنامه فرهنگ سازمانی براساس مدل چارچوب ارزش های رقابتی کامرون و کوئین طراحی گردید. داده ها با آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون من- ویتنی و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شدند. یافته ها: براساس نتایج پژوهش، فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی شهر تهران را فرهنگ سازمانی قومی و فرهنگ کتابخانه های دانشگاهی را فرهنگ سلسله مراتبی تشکیل می دهد. بین کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران از نظر فرهنگ سازمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین رضایت کاربر کتابخانه های عمومی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها رابطه معنی داری مشاهده نشد؛ اما رابطه بین رضایت کاربر کتابخانه های دانشگاهی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها معنی دار (66/0) بود. اصالت/ارزش: تاکنون مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر انواع کتابخانه ها در ایران و همچنین بررسی ارتباط فرهنگ سازمانی با رضایت کاربران به عنوان یک متغیر در مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی اصلاً مورد توجه قرار نگرفته است.

هدف: این پژوهش به دنبال بررسی دیدگاه جامعه کتابداری و اطلاع رسانی در خصوص تغییر در سه حوزه عنوان، محتوا و آموزش این رشته بوده و درصدد بررسی این مساله مبنایی است که تغییر در حوزه های مختلف کتابداری و اطلاع رسانی از دیدگاه متخصصان و کارکنان و دانشجویان این رشته چه اَبعاد و گستره ای را در بر می گیرد و اولویت تغییرات از نظر آنها می بایست به چه صورت باشد و آیا توافقی بین جامعه کتابداری و اطلاع رسانی در خصوص این تغییرات وجود دارد یا خیر. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و بنا به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش و سؤالات، از پیمایش بهره گرفته شده است. در این پژوهش، نظرات 275 نفر از اعضای جامعه حرفه ای (هیات علمی، دانشجو و کتابدار) گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای آزمودن پرسش های پژوهش از آزمون-های آماری فریدمن، کروسکال والیس و تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون فریدمن نشان داد که اولویت تغییر در بین جامعه کتابداری و اطلاع رسانی به ترتیب عبارت از تغییر در عنوان، محتوا و سپس آموزش است. همچنین آزمون کروسکال والیس و تحلیل واریانس نشان داد که سه گروه جامعه مخاطب نسبت به تغییر در حوزه محتوا و آموزش نظر یکسانی دارند ولی نسبت به عنوان رشته نظر یکسانی ندارند. اصالت/ارزش: تاکنون بحث های مربوط به تغییر در حوزه های مختلف کتابداری و اطلاع رسانی به صورت نظرات شخصی و بحث هایی بوده است که در اظهارنظرهای افراد مورد توجه قرار گرفته و یا تنها نظرات بخشی از جامعه این رشته منعکس شده است. در این تحقیق با مراجعه به نظرات سه گروه از اعضای جامعه حرفه ای کتابداری و اطلاع رسانی، اولویت مورد نظر آنها برای تغییر در عنوان، محتوا و آموزش رشته مورد بررسی قرار گرفته است.

بحران مالی بزرگی که در سال 2008 به وقوع پیوست، اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داد و در نتیجه پیش بینی رشد اقتصادی جهان به طور معنیداری کاهش یافت. با گسترش دامنهی این بحران، اقتصاد کشورهای در حال توسعه نیز با مشکلاتی روبرو شد. این مقاله به بررسی تأثیر بحران مالی جهانی بر درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران پرداخته است. در این بررسی بر دو مسیر اصلی تأثیرگذاری یعنی تغییر در قیمت های جهانی و پس انداز خارجی تأکید میشود. نتایج بررسی با استفاده از مدل تعادل عمومی نشان میدهد که کاهش قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی ایران، درآمد خانوارهای شهری را بیش تر از خانوارهای روستایی متأثر میکند. اگرچه کاهش قیمت کالاهای صادراتی و پس انداز خارجی درآمد خانوارها را کاهش میدهد، اما کاهش قیمت کالاهای وارداتی بخشی از این کاهش درآمد را جبران میکند در نتیجه با کاهش اندک قیمت جهانی کالاهای مبادلاتی ایران و پس انداز خارجی، درآمد خانوارها به مقدار اندکی کاهش مییابد، به طوری که کاهش 10 درصدی قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی ایران و پس انداز خارجی درآمد خانوارهای شهری، روستایی و بنگاه ها را به ترتیب 96/1، 80/0 و 01/0 درصد کاهش میدهد. با عمیق تر شدن دامنهی بحران، تأثیر آن بر درآمد نهادها قابل ملاحظه خواهد بود، به طوری که با کاهش هم زمان 50 درصدی متغیرهای فوق، درآمد خانوارهای شهری و روستایی، 5/11 و 6/7 درصد و درآمد بنگاه ها 47/1 درصد کاهش مییابد. طبقه بندی JEL: G01، D30، D58

أبوالفرج الإصفهانی مـن کبار العلماء وأعیان الأدباء فی القـرن الثالث الهجری، وکان عالمـاً بأیام النّاس والأنساب والسیر. تطرّقنا فی هذا المقال إلی حیاته العلمیّة والثقافیّة ودرسنا شخصیته بما فیها من الغموض؛ إذ نراه ینتمی إلی التشیّع مع أنّه أمویّ النسب، وعرضنا بعض ما وصل إلینا من آراء العلماء حول شخصیته. ورأینا أنه رغم غزارته العلمیّـة والأدبیّة لایخلو من بعض الإساءات والهفوات. وعمدنا إلی کتابه الأغانی، ذلک الکتاب الشهیر الذی اعتبر من أهم مصادر فی اللغة العربیة وتاریخها والذی یغلب علیه صحة النقل؛ فعالجناه وعثرنا علی بعض الأخطاء والروایات الضعیفة. واعترف الکثیر من العلماء بمکانة أبی الفرج العلمیّة والأدبیة؛ وکتابه الأغانی یعتبر موسوعة أدبیّة وتاریخیة؛ إذ یحمل بین دفّتیه ترجمة لحیاة معظم الجاهلیین والمخضرمین والإسلامیین والمحدثین، کما یتضمن بعض الأحداث التاریخیة.

این تحقیق به بررسی روابط خوداستنادی و هم‌آیندی مؤلفان با ضریب تأثیر نشریات حوزه اقتصاد، نمایه‌سازی‌شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (آی‌اس‌سی) پرداخته است. نوع تحقیق، علم‌سنجی است که با استفاده از روش‌های تحلیل استنادی و کتابخانه‌ای به انجام رسیده. داده‌های تحقیق با استفاده از آی‌اس‌سی و تورق نشریات مورد مطالعه، گردآوری شده است. خوداستنادی، هم‌آیندی مؤلفان، و ضریب تأثیر نشریات مورد مطالعه، متغیرهای تحقیق را تشکیل می‌دهند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که خوداستنادی و هم‌آیندی مؤلفان، روابط معناداری با ضریب تأثیر نشریات مورد مطالعه دارند. وجود رابطه معنادار بین هم‌آیندی مؤلفان و خوداستنادی نشریات مورد مطالعه، از دیگر نتایج تحلیل همبستگی است.

هدف: میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از پایگاه های اطلاعاتی موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران و امکانات موجود در آن و شناسایی مشکلات در استفاده از آن بررسی شده است. روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. نتایج با استفاده از روش آمار توصیفی (فراوانی و درصد) در قالب جدول و نمودار ارائه شد. از 114 پرسشنامه توزیع شده در میان تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، 81 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد. یافته ها: 89 درصد از اعضای هیئت علمی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی استفاده می کنند. مهم ترین علت استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، انجام طرح پژوهشی 67 درصد، تألیف مقاله 65 درصد و امور آموزشی56 درصد بوده است. پراستفاده ترین پایگاه های اطلاعاتی موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ساینس دایرکت ، پروکوئست ، اشپرینگر بوده است. بیشترین رضایت کاربران از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی روزآمد بودن اطلاعات، وجود اطلاعات حوزه موضوعی و دسترسی آسان در برخی از رشته ها بوده است. وضعیت اینترنت دانشگاه، عدم اطلاع از وجود پایگاه ها، ناآشنایی با شیوه های جست وجو از عمده مشکلات کاربران در دسترسی به اطلاعات بوده است. نتیجه گیری: پیشنهاداتی برای رفع مشکلات و استفاده بهینه از پایگاه های موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ارائه شد.

هدف: هدف مقاله حاضر، شناسایی و تعیین وزن معیار ها ی نُه گانه مدل تعالی سازمانی برای کتابخانه ها ی عمومی استان خوزستان و اجرای آزمایشی آن در مجموعه کتابخانه ها ی عمومی ایران است. نتایج این پژوهش می تواند به ارائه مدلی مناسب و کاربردی برای ارزیابی کیفیت خدمات این کتابخانه ها بیانجامد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش ترکیبی در گردآوری داده ها (در دو مرحله کیفی و کمی) با استفاده از پنل دلفی و پرسشنامه انجام شده است. جامعه پژوهش را دو گروه تشکیل دادند: اعضای پنل دلفی (9 نفر از صاحب نظران حوزه کتابخانه ها ی عمومی و مدل تعالی سازمانی) و مدیران کتابخانه ها ی عمومی استان خوزستان (93 نفر). در این پژوهش از پنل دلفی برای تعیین و استخراج مولفه ها و از پرسشنامه ای که حاصل پنل دلفی بود برای بررسی دیدگاه مدیران استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون امتیاز عامل و با روش بوت استرپ-پی (صدکی) در نرم افزار AMOS نسخه 21 استفاده شد. یافته ها : ساختار کلی مدل تعالی سازمانی برای کتابخانه ها ی عمومی استان خوزستان همانند ویرایش 2013 مدل تعالی سازمانی بود اما تغییراتی قابل توجه در امتیاز برخی معیار ها ی نُه گانه به وجود آمد. یافته ها ی این پژوهش نشان داد که امتیاز معیارهای فرایند ها ، تولیدات و خدمات، نتایج مشتری و نتایج جامعه برای کتابخانه های عمومی خوزستان افزایش پیدا کرده است اما امتیاز معیارهای رهبری، مشارکت ها و منابع، استراتژی، نتایج کارکنان و نتایج کسب وکار کاهش یافته و امتیاز عیار منابع انسانی بدون تغییر باقی مانده است.

در طول سالیان متمادی دستیابی به زمین، نیروی انسانی و صنایع سنگین موجبات قدرتمندی ملل مختلف را شکل می داده است. در برخی موارد نیز مرزبندی ملت ها نه براساس مرزهای جغرافیایی بلکه براساس قطب بندی شمال-جنوب یا مرکز- پیرامون که مبنای آن را ثروت و مکنت عمدتا فیزیکی تشکیل می دهد...

در این مطالعه، اثرات نوسان قیمت نفت بر رفاه خانوارها در دهک های مختلف درآمدی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به قابلیت های مدل تعادل عمومی قابل محاسبه نسبت به مدل های تک معادله ای، این روش انتخاب، و همچنین از معیار تغییرات معادل (EV) به منظور ارزیابی تغییرات رفاه خانوارها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که اثر نوسانات قیمت نفت بر درآمد، هزینه و رفاه خانوارهای شهری، بیشتر از خانوارهای روستایی بوده و به عبارتی، وابستگی درآمد خانوارهای شهری به قیمت نفت، بیش از خانوارهای روستایی است. همچنین افزایش قیمت نفت نسبت به کاهش آن، تأثیر بیشتری بر رفاه، درآمد و هزینه خانوارها دارد. نسبت EV به کل مخارج برای ثروتمندان و فقرا تقریباً یکسان است که نشان می دهد با کاهش قیمت نفت، فشار یکسانی به فقرا و ثروتمندان وارد می شود.

دسترس پذیری یکی از مهمترین ارکان و پیش نیازهای وب سایت ها در راستای ارایه خدمات بهینه به کاربران و مخاطبان آنهاست. با توجه به مطرح شدن ایده دولت الکترونیک اهمیت دسترس پذیری در وب سایت های دولتی بیش از پیش آشکار شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا نتایج حاصل از ارزیابی دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های جمهوری اسلامی ایران (21 وزارتخانه) بر اساس شاخص های کنسرسیوم جهانی وب جهان گستر و مقایسه آن با نتایج حاصله از تجارب کاربران ارایه شود. نتایج نشان داد از لحاظ ارزیابی دستی، میزان دسترس پذیری وب سایت وزاتخانه های ایران پایین تر از متوسط می باشد و از لحاظ ارزیابی تجارب کاربر نیز میزان دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران کمی بالاتر از متوسط است. میانگین ارزیابی دستی بر اساس شاخص های کنسرسیوم وب جهان گستر، 32/46 درصد (پایین تر از متوسط) و میانگین ارزیابی تجارب کاربر، 4/64 درصد (کمی بالاتر از متوسط) ارزیابی شد. نتایج همچنین نشان داد که بین دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس دو شیوه ارزیابی شاخص های استخراجی از کنسرسیوم وب جهان گستر و تجارب کاربران تفاوت معنی داری وجود ندارد.