هاشم عطاپور

هدف: این پژوهش با هدف بررسی سطح سواد داده ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است.روش شناسی: این پژوهش با توجه به هدف پژوهش، کاربردی بوده و از نظر نوع، نحوه گردآوری داده ها و تجزیه وتحلیل اطلاعات، توصیفی-پیمایشی است.  جامعه مورد مطالعه این پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بود که 6702 دانشجو ارزیابی شدند. طبق جدول کرجسی و مورگان (1970) تعداد 363 دانشجو به عنوان حجم نمونه برآورد شد. روش نمونه گیری به صورت طبقه ای تصادفی است. ابزار به کار رفته در این پژوهش پرسش نامه حاصل پژوهش قنبری (1398) است که  هدف گذاری این ابزار بر اساس ابعاد درک داده، جمع آوری و سازماندهی، مدیریت، ارزیابی و استفاده از داده ها  طراحی شده بود. همچنین، برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری کروسکال-والیس و یومان-ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که سطح سواد داده ای دانشجویان مشارکت کننده در پژوهش برای پرسش های مربوط به سواد داده ای 0967/4 و در حد خوبی قرار دارد. به علاوه، مشخص شد که تفاوت معناداری در سطح سواد داده ای دانشجویان از نظر متغیرهایی چون جنسیت، حوزه علمی و رشته تحصیلی وجود ندارد. با وجود این، نتایج این پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری در سطح سواد داده ای دانشجویان مورد بررسی از نظر متغیرهایی چون بازه های مختلف سنی، مقطع تحصیلی ارشد و دکتری و همچنین بین انتخاب یا عدم انتخاب واحد پروپوزال و مراحل مختلف تدوین و نگارش پایان نامه وجود دارد. همچنین، علاوه بر عوامل زمینه ای مؤثر بر سطح سواد داده ای، رابطه معناداری میان برگزاری کلاس های دانشگاهی، کارگاه های آموزشی و کلاس های غیررسمی و سطح سواد داده ای دانشجویان مشاهده شد.نتیجه گیری: بر مبنای نتایج این پژوهش، می توان گفت که با توجه به تفاوت معنادار در سواد داده ای در بین دانشحویان مقاطع مختلف تحصیلی، و دانشجویانی که وارد مرحله پایان نامه/رساله شده اند و وجود رابطه معنادار میان دوره های آموزشی سپری شده توسط دانشجویان و میزان سواد داده ای آنها، باید بر تقویت دوره هایی که باعث درگیری عملی دانشجو در پایان نامه/رساله می شود در راستای افزایش سطح سواد داده ای آنها اهتمام لازم در دانشگاه های مختلف کشور وجود داشته باشد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش مطالعه ساختار اداری هیأت امنای کتابخانه های عمومی کشور ایالات متحده آمریکا در راستای ارائه الگویی برای کاربست در انجمن های کتابخانه های عمومی کشور ایران است. روش: پژوهش حاضر کاربردی بوده و ازنظر روش شناسی از نوع تحلیل محتوای کمی و کیفی است. برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش در خصوص کتابخانه های عمومی ایالات متحده امریکا از قوانین ایالتی، دست نامه ها، فصلنامه ها، استانداردها، جعبه ابزارها و راهنماهایی است که هیئت امنا کتابخانه های عمومی، انجمن هیئت امنا، دپارتمان کتابخانه، دپارتمان آموزش و کتابخانه های ایالتی در هر ایالت منتشر کرده اند، استفاده شد. برای شناسایی کتابخانه های مورد بررسی و اشخاص و ارکان هر کتابخانه نیز از وب سایت com . www.publiclibraries ، www.ala.org و موتورهای جستجو و شبکه های اجتماعی استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که تمرکز اعضای هیئت امنای کتابخانه های عمومی ایالات متحده آمریکا بیشتر بر مباحث مالی، اداری، انسانی و سیاست گذاری است؛ مباحث مربوط به ارتباط با جامعه، مجامع رسمی و قانونی اجتماعی، مشارکت، هماهنگی و همکاری بین هیئت ها، انجمن ها و مجامع، مباحث آموزشی و کارگاهی، نظارت بر قراردادها و .... نیز از دیگر وظایف این هیئت ها هستند؛ در ترکیب اعضای آن ها تنوع در وظایف و مسئولیت ها در مناطق جغرافیایی مختلف به روشنی قابل مشاهده است؛ وظایف و اختیارات آن ها به صورت تفصیلی و با رویکرد عمل گرایانه تری تدوین شده اند و بیشتر انعکاسی از وجه محلی کتابخانه ها هستند؛ رویه تعریف شده ای برای انتصاب یا انتخاب اعضای هیئت امنای آن ها وجود ندارد و رویه انتصاب اعضای هیئت امنای کتابخانه های عمومی هر ایالت تقریباً با سایر ایالت ها متفاوت است؛ اغلب اعضای آن ها را اعضای حقیقی تشکیل می دهند؛ 41 درصد آن ها در مؤسسات غیرانتفاعی مشغول به کار هستند؛ 57 درصد اعضای آن ها را زنان تشکیل می دهند؛ میانگین سنی اعضای آن ها 47 سال بود. ارزش/ اصالت: این پژوهش توصیه می کند ساختار اداری انجمن های کتابخانه های عمومی ایران بر اساس ساختار اداری حاکم بر هیئت امنای کتابخانه های عمومی ایالات متحده آمریکا به شکلی تغییر یابند که با ترکیبی متوازن از حمایت های محلی و دولتی برخوردار باشند، و نسبت به تنوع جمعیتی، جنسیتی، سنی، شغلی، و کارکردی آن ها در انجمن های آن ها اهتمام لازم وجود داشته باشد. همچنین باید وظایف و کارکردهای نوینی برای انجمن های کتابخانه های عمومی ایران تعریف شده و میزان اختیارات آن ها افزایش یابد. درنهایت پیش بینی می شود با بهره گیری از تجارب سایر کشور و به تبع آن افزایش وظایف و اختیارات انجمن های کتابخانه های عمومی ایران، وجه محلی کتابخانه های عمومی ایران تقویت شده و روند تصمیم گیری نیز سرعت خواهد گرفت.

امروزه ارزیابی باورپذیری اطلاعات در بستر شبکه های اجتماعی به یک موضوع مهم برای کاربران اطلاعات تبدیل شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر اعتبار شبکه های اجتماعی بر باورپذیری اطلاعات آنها از طریق متغیر میانجی تخصص فردی در میان دانشجویان دانشگاه تبریز است. این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است که با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری و روش پیمایشی به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سالتحصیلی 1400-1399 به تعداد 15732 بود که از میان آنها 375 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه-گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه لی و سوه، استفاده شد. داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد اعتبار رسانه و اعتبار پیام تأثیر مثبت و مستقیمی بر باورپذیری اطلاعات شبکه های اجتماعی در میان دانشجویان دانشگاه تبریز دارند. همچنین تخصص فردی در رابطه بین اعتبار رسانه و اعتبار پیام با باورپذیری اطلاعات شبکه های اجتماعی نقش میانجی دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اگر درک دانشجویان نسبت به اعتبار رسانه (وابستگی، تعامل و شفافیت) و اعتبار پیام (قدرت استدلال و کیفیت اطلاعات) بیشتر باشد، می توان پیش بینی کرد که باورپذیری اطلاعات در نزد آنان افزایش یابد. همچنین، افرادی که از تخصص فردی، به معنای توانایی ارزیابی دقیق اطلاعات برخوردارند، نقش عامل های اصلی مرتبط با محتوای پیام و اعتبار منبع را در باورپذیری اطلاعات بیشتر ارزیابی می کنند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت خدمات کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی و کشف دیدگاه روستاییان نسبت به نقش کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی است. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ گردآوری داده ها، توصیفی است که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته انجام گرفت. پایایی پرسش نامه بر اساس مقدار آلفای کرونباخ برای پرسش نامه مذکور برابر با 79/0 محاسبه و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد. جامعه آماری این پژوهش کاربران 18 کتابخانه روستایی دایر در سطح استان آذربایجان شرقی است و 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل تی تک نمونه ای تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده، انواع خدمات کتابخانه ای ارائه شده توسط کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. «دسترس پذیر کردن کتاب ها» نقشی است که بیشتر پاسخ دهندگان معتقدند کتابخانه های روستایی مربوطه آن ها آن را اجرا می کند. از سویی دیگر، بیشتر پاسخ دهندگان معتقد بودند که کتابخانه روستایی منطقه آن ها در خصوص «اشاعه و امانت منابع و خدمات اطلاعاتی به زبان محلی» و «دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی و منابع اینترنتی» نقش خود را ایفا نمی کند. در ارتباط با موانع استفاده کاربران روستایی از کتابخانه های روستایی، «عدم تناسب خدمات ارائه شده با نیاز روستاییان» به عنوان بزرگ ترین مانع استفاده از کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. از دیدگاه کاربران روستایی، تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «احساس شهروندی» و «رضایت از زندگی» در حد متوسط است، در حالی که تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «عدم احساس بیگانگی اجتماعی» و افزایش «تعامل اجتماعی» اندکی بیشتر از متوسط است. اصالت/ارزش: بررسی چگونگی ایفای نقش کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی در ارائه خدمات اطلاعاتی و شناسایی دیدگاه کاربران کتابخانه های روستایی به تأثیر کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی نوآوری این پژوهش به شمار می رود.

هدف: هدف از این پژوهش دستیابی به یک روش اصولی در تصویرسازی کتاب های کودک با تحلیل عملکرد تصویرگران و ناشران کتاب های مذهبی کودکان بر اساس رویکرد نشانه شناسی اجتماعی است. روش شناسی: روش بررسی استفاده از سیاهه وارسی برگرفته از کتاب گرامر طراحی تصویری کرس و لیوون است که به عنوان منبع اصلی در تحلیل نشانه شناختی کتاب های مصور به کار می رود. بر اساس این سیاهه، کلیه کتاب های مذهبی کودکان با موضوع شخصیت های مذهبی برای گروه سنی الف از نظر شش عنصر ترکیب بندی، زاویه دید، بُعد، شکل، رنگ و بافت ارزیابی شدند. یافته ها: نتیجه این پژوهش نشان داد که در طراحی کتاب های تصویری کودکان با این موضوع بیشترین توجه به بعد رنگ با نمره 54/3 می شود. بعد از آن ابعادی چون شکل با نمره 3/1، ترکیب بندی با نمره 2/6 ، و بافت با نمره 1/28 قرار دارند. بحث مربوط به زاویه دید نیز به صورت کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه این ارزیابی کیفی نیز نشان داد که بیشترین موارد استفاده در زاویه دید، روبه رو و عمومی و دور است. ارزیابی این آثار بر اساس ناشران نشان داد که انتشارات جامعه پژوهش و انتشارات جامعه القرآن بهترین نتیجه را در این خصوص به دست می آورند. همچنین ارزیابی این کتب از نظر تصویرگران نیز نشان داد که کارهای تصویرگری معصومه برومند بیشترین نمرات کمی را به خود اختصاص داده اند.

  افراد دارای نارسایی های تحولی در مقایسه با افراد عادی  در معرض افزایش  انواع بدرفتاری ها هستند. هدف پژوهش حاضرمطالعه کودک آزاری در کودکان دارایرسایی های ذهنی و تحولی است.  در این راستا، کلیدواژه های تخصصی child abuse، child maltreatment، Mental Retardation، Intellectual and Developmental Disability، Adaptive-Cognitive Disabilities، و Cognitive Delays فرمولبندی شده و در بخش پیشرفته پایگاه Web of Science وارد گردید. نتایج بازیابی شده مورد بررسی قرار گرفتند و پس از اِعمال معیارهای ورود و خروج مقالات به مطالعه، تعداد 18 مقاله برای دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی بیشتر قرار گرفتند.  شواهد پژوهشی زیادی وجود دارد که  افراد دارای نارسایی های تحولی در مخاطره بالایی از انواع بدرفتاری در مقایسه با همسالان عادی خود در حوزه های خشونت جسمانی، سوء استفاده جنسی و قربانی شدن از سوی همسالان (مانند قلدری) هستند. طراحی برنامه های مداخله ای و آموزشی به ویژه برنامه های جامعه- محور برای مراقبت و پیشگیری از بدرفتاری و سوءاستفاده از افراد دارای نارسایی های ذهنی و تحولی ضروری است.

مقاله حاضر قصد دارد به بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان بپردازد. این پژوهش با رویکرد کمّی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز بودند که 20درصد از آنها با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبق های نسبتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. به این ترتیب، تعداد 153 نفر از کل اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز در تکمیل پرسشنامه شرکت داشتند. نتایج نشان داد میانگین خودارزیابی اعضای هیئت علمی مشارکت کننده در پژوهش نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان برابر با 72/8 بوده و میانگین جامعه پژوهش با اطمینان 95درصد در حد فاصل 29/8 و 15/9 قرار دارد که با توجه به دامنهٔ نمرات قابل حصول در حد متوسط قرار دارد. بین خودارزیابی گروه های مختلف آموزشی نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان تفاوت معناداری وجود دارد. اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز حوزه های بالقو های که می توانند از پژوهش های آ نها بهره مند شوند را به ترتیب «صنعت»، «محیط زیست»، «آموزش»، «خط مشی و سیاست گذاری» و «کشاورزی» بیان کرده اند. همچنین، نتایج نشان داد هرچه «تعداد طرح های برون دانشگاهی» و «ارتباط کاری اعضای هیئت علمی با سازمان های خارج از دانشگاه تبریز» بیشتر باشد، میزان خودارزیابی آنها نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان نیز بیشتر است. برمبنای نتایج حاصل شده، تشویق اعضای هیئت علمی به انجام طرح های برون دانشگاهی و داشتن ارتباط کاری با سازمان های خارج از دانشگاه می تواند ارزیابی اعضای هیئت علمی نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان را بیشتر کرده، و با درگیر ساختن آنها با مسائل و موضوعات واقعی جامعه به افزایش اثرگذاری اجتماعی پژوهش های دانشگاهی منجر شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف نیازسنجی آموزشی کاربران کتابخانه های عمومی ایران انجام گرفت. روش: برای اجرای نیازسنجی آموزشی از الگوی نیازسنجی توافق محور و روش پیمایش اینترنتی استفاده شده است و داده های لازم از طریق پرسش نامه الکترونیکی از کاربران کتابخانه های عمومی در سطح کشور در ارتباط با نیازهای آموزشی آنان جمع آوری شد تا عناوین نیازهای آموزشی مهم و با اولویت بالا شناسایی و اولویت بندی شود. جامعه پژوهش شامل همه کاربران کتابخانه های عمومی در سطح کشور بود و تعداد 775 نفر نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. از پرسش نامه بسته پاسخ محقق ساخته برای گردآوری داده ها استفاده شد. سپس، روایی محتوایی پرسش نامه به تأیید 5 نفر از متخصصان رسید و پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که برابر با 92/0 است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که از میان 75 دوره آموزشی، 38 دوره آموزشی مورد نیاز کاربران کتابخانه های عمومی ایران هستند و به ویژه دوره های مهارت های زندگی، ارتقای سلامت روان، مهارت های یادگیری و مطالعه، مهارت های ارتباطی زوجین، سواد رسانه ای، ارتقای سلامت جسمانی، مهارت استفاده از اینترنت، سواد اطلاعاتی، عکاسی با دوربین و موبایل، کسب وکار اینترنتی، فرزندپروری، تایپ با نرم افزار ورد، مهارت های کارآفرینی و کسب وکار، ارائه از طریق پاورپوینت، رزومه نویسی شغلی، و نصب سیستم عامل ویندوز به ترتیب 16 عنوان دوره آموزشی اولویت دار و مهم ترین عناوین دوره های آموزشی مورد نیاز برای کاربران کتابخانه های عمومی ایران هستند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر از این جنبه که نیازهای آموزشی کاربران کتابخانه های عمومی ایران را شناسایی کرده دارای نوآوری است. نتایج حاصل از اجرای این پژوهش به مسئولان آموزش نهاد کتابخانه های عمومی ایران کمک می کند تا دوره های آموزشی مناسب با نیازهای آموزشی کاربران هدف را طراحی کنند و به طور مؤثر در راستای تحقق هدف راهبردی آموزش گام بردارند.

هدف از پژوهش حاضر تحلیل 50 سال پژوهش در حوزه روان درمانی با رویکرد علم سنجی است. روان درمانی به هر نوع فرآیند بازآموزی اطلاق می شود که هدفش کمک به فرد رنجور با استفاده از روشهای درمانی روانی است. روش پژوهش توصیفی است و جامعه آماری پژوهش را 13816 مقاله در حوزه روان درمانی در وبگاه علوم طی سالهای 1968-2018 تشکیل می دهند. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای هیست سایت و وی.او.اس. ویور استفاده شده است. یافته ها نشان داد در طی سالهای مورد بررسی انتشار مقالات روند صعودی را طی نموده است. تعداد کل نویسندگان در طول دوره مورد بررسی 19866 نفر بود و به طور میانگین هر مقاله توسط 4/1 نفر نوشته شده است. در مجموع 1333 عنوان مجله کل مقالات این حوزه را منتشر نموده-اند. که از این تعداد 10 عنوان مجله تاثیرگذار 3611 (1/26 %) مقاله را منتشر نموده است. بیشترین تعداد مقالات حوزه روان درمانی در مجله Psychotherapy با تعداد 576 عنوان معادل 2/4 درصد به چاپ رسیده است. این مجله رتبه دوم استنادهای محلی و جهانی را به خود اختصاص داده است. از 6336 دانشگاه و موسسه، سهم 10 دانشگاه تاثیرگذار 1668 مقاله معادل (12 درصد) بوده است. دانشگاه هاروارد با انتشار 323 مقاله (4/2 درصد) و با 1538 استناد محلی و 9543 استناد جهانی در صدر دانشگاههای منتشرکننده مدارک حوزه روان درمانی قرار دارد. یافته ها نشان داد نویسندگان ایرانی با ارائه 15 مقاله در حوزه روان درمانی در رتبه 40 قرار دارند. همچنین در این پژوهش با ترسیم ساختار علم، مقالات و نویسندگان تاثیرگذار در حوزه روان درمانی شناسایی و معرفی شدند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) با استفاده از مقیاس سطح درگیری کاربران است. روش: این پژوهش ازنظرهدف کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه مقیاس درگیری کاربر که دارای چهار مقیاس توجه متمرکز، استفادده پذیری، زیبایی شناسی و تاثیرگذاری بود، استفاده شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، نرم افزار اس پی اس اس مورد استفاده قرارگرفت. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بود که از بین آنها 50 نفر که آمادگی خود را برای مشارکت در پژوهش اعلام کردند، انتخاب شدند. یافته ها: براساس نتایج، مقیاس توجه متمرکز پایین ترین میانگین و مقیاس استفاده پذیری بیشترین میانگین را در هر دو پایگاه کسب کرده است. میانگین نمرات در پایگاه گنج پیشین برای مقیاس های توجه متمرکز، استفاده پذیری احساس شده، جاذبه زیبایی شناسی، و خوشایندی به ترتیب 28/2، 77/2، 31/2، و 57/2، و در پایگاه گنج جدید به ترتیب 56/2، 91/2، 79/2 و 84/2 به دست آمد. نتیجه گیری: اگر چه پایگاه گنج جدید در مقایسه با پایگاه پیشین از نظر مقیاس درگیری کاربران در وضعیت نسبتاً بهتری قرار دارد، با این حالت برای بهبود مولفه های درگیری کاربر در پایگاه جدید نیز توجه بیشتر به اصول طراحی رابط کاربر ضروری است.

هدف: پژوهش حاضر در راستای چگونگی پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر به ارائه چهارچوبی متشکل از چشم انداز، مأموریت، ارزش ها، و راهبردها، و همچنین اعتباریابی آن می پردازد. روش: روش پژوهش مورداستفاده در این مطالعه از نوع پژوهش ترکیبی بود. بدین منظور، در ابتدا از تحلیل محتوای استقرایی به منظور ارائه چهارچوبی برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر استفاده شد. جامعه این بخش پژوهش شامل کلیه مقالات مرتبط نمایه شده در سال های 1980 تا 2019 در پایگاه های اطلاعاتی مختلف، و همچنین اسناد، برنامه های راهبردی، و وبگاه کتابخانه های عمومی کشورهای مختلف دنیا بود که 71 منبع به صورت هدفمند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش دوم پژوهش، برای اعتباریابی چهارچوب پیشنهادی از روش تحقیق پیمایش اینترنتی استفاده شد. جامعه آماری این بخش، شامل کلیه متخصصان حوزه علوم تربیتی و علم اطلاعات و دانش شناسی می شد که دارای تجارب علمی یا حرفه ای مرتبط بودند. از این جامعه آماری، 18 نفر به شکل هدفمند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه ارزیابی محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش نامه ارزیابی با استفاده از نظرِ پنج متخصص این حوزه بررسی و تأیید شد. همچنین، به منظور تعیین پایایی پرسش نامه از روش توافق بین ارزیابان استفاده شد که مقدار آن 0.86 محاسبه شد. داده های گردآوری شده با استفاده از میانه و آزمون علامت تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: با بهره گیری از یافته های حاصل از تجارب جهانی و با در نظر گرفتن چشم انداز کتابخانه عمومی ایران، چهارچوبی متشکل از چشم انداز، مأموریت، ارزش ها، و راهبردها برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر ارائه شد. در نهایت، نتایج ارزیابی متخصصان نشان داد که چهارچوب پیشنهادی جامع و کامل بوده و برای تحقق یادگیری مادام العمر در کتابخانه های عمومی ایران مناسب است. اصالت/ارزش: با وجودِ تأکید اسناد بالادستی بر نقش کتابخانه های عمومی در تحقق یادگیری مادام العمر، راهنمای عملی برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر وجود ندارد؛ لذا پژوهش حاضر با ارائه چهارچوبی به رفع خلأ موجود می پردازد. چهارچوب حاصل از این پژوهش می تواند به کتابخانه های عمومی ایران کمک کند تا به سهم خود نقش مؤثرتری در ساختن جامعه یادگیرندگان مادام العمر ایفا کنند.

هدف: بررسی و تحلیل نقش الگوها بر مطالعه دانشجویان دانشگاه تبریز براساس نظریه یادگیری مشاهده ای بندورا است. روش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. 9833 نفر دانشجوی کارشناسی دانشگاه تبریز جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. از بین آنها با استفاده از جدول کرجسی-مورگان 373 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که براساس مولفه های نظریه یادگیری مشاهده ای بندورا تنظیم شده بود که بعد از تائید روایی و پایایی بین نمونه آماری توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی از جمله آزمون تی، تحلیل واریانس و رگرسیون خطی چندگانه استفاده به عمل آمد. یافته ها: یافته ها نشان داد 46 درصد از دانشجویان الگوهای مطالعه خود را از طریق شبکه اجتماعی دنبال می کنند. دانشجویان دانشگاه تبریز در امر مطالعه خود به ترتیب از دوستان و استادان با میانگین 62/3 و 57/3 بیشترین الگوپذیری را داشتند. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که میانگین میزان مطالعه در گروه های عمده تحصیلی، اختلاف معنی داری با هم دارند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد متغیّرهای مستقل، «انگیزه»، «توجه»، «تمرین» و «به یادسپاری» وارد معادله شدند، که در مجموع 64 درصد از تغییرات مربوط به متغیّر مطالعه را این 4 متغیّر تبیین کردند. در نتیجه می توان گفت که رفتار مطالعه دانشجویان براساس نظریه یادگیری مشاهده ای بندورا قابل تبیین است. اصالت اثر: استفاده از نظریه یادگیری مشاهده ای بندورا برای تبیین مطالعه در بین دانشجویان، نوآوری اصلی این مقاله به شمار می رود.

هدف: این مطالعه با مرور نظام مند متون پژوهشی در حوزه خدمات اطلاعاتی کتابخانه های عمومی به اقوام و اقلیت ها، به تحلیل وضعیت آن پژوهش ها از جنبه های گوناگون می پردازد. بر این اساس، موانع خدمت دهی به اقوام و اقلیت ها و راهبردهای رفع موانع مذکور بر اساس متون پژوهشی بررسی شده ارائه شده اند. روش: مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی، و مبتنی بر چارچوب مطالعه نظام مند پریسما انجام شده است. برای جمع آوری متون پژوهشی مرتبط در چند پایگاه اطلاعاتی کلیدواژه های تخصصی این حوزه جست وجو صورت گرفت و تعداد 314 مدرک به زبان انگلیسی شناسایی شد. با مطالعه و بررسی چکیده منابع، موارد تکراری و یا غیرمرتبط با موضوع حذف شدند. درنهایت، با اعمال پالایش اولیه، معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد 40 متن پژوهشی انگلیسی برای مرور نظام مند انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخیص مطالب در قالب جدول و نمودار ارائه شده است. یافته ها: مرور پژوهش ها نشان داد که اغلب پژوهش های مرتبط با ارائه خدمات به اقوام و اقلیت ها در کتابخانه های عمومی به طور پراکنده صورت گرفته است و بیشتر آن ها در دنیای غرب و با استفاده از ابزارهای متعدد و گردآوری داده از کاربران مورد پیمایش قرار گرفته است. درمجموع، 17 مانع در قالبِ موانع مربوط به مدیریت کتابخانه، موانع ادراکی و ارتباطی، موانع مربوط به محیط خارجی و موانع مربوط به ماهیت اجتماع اقوام و اقلیت ها دسته بندی شدند. در این رابطه، 20 راهبرد ارائه شده و مصادیق اجرای آن نیز مورد توجه قرار گرفته است. در میان این راهبردها، استخدام کارکنان آشنا با فرهنگ و زبان اقوام و اقلیت ها، و توسعه حرفه ای آن ها، مجموعه سازی حساس به فرهنگ و بازاریابی و تبلیغات کتابخانه های عمومی مهم ترین راهبردهای موفقیت در ارائه خدمت کتابخانه های عمومی در جامعه چندفرهنگی است. اصالت/ارزش: بررسی منابع اطلاعاتی داخلی و خارجی نشان داد تاکنون هیچ پژوهشی به مرور نظام مند پژوهش های حوزه خدمات کتابخانه های عمومی در جوامع چندفرهنگی به اقوام و اقلیت ها نپرداخته است. ازاین رو، مرور منابع علمی و پژوهشی منتشرشده برای داشتن دیدی جامع نسبت به خدمات کتابخانه ای در جوامع چندفرهنگی ضروری است.

مقدمه: یکی از عوامل عدم موفقیت در بازیابی اطلاعات، ارائه نیاز اطلاعاتی کاربران در پرس وجوهای کوتاه و مبهم به نظام های اطلاعاتی است. گسترش پرس وجو با افزودن اصطلاحات مناسب به پرس وجوهای کاربران، راه حلی مناسب برای حل این مشکل است. هدف پژوهش حاضر مرور نظام مند متون پژوهشی گسترش پرس وجو در زبان فارسی است. روش شناسی: فارسی و انگلیسی منابع اطلاعات علمی با کلیدواژه های مرتبط، تعداد 35 اثر به زبان فارسی و 18 اثر به زبان انگلیسی شناسایی شد. سپس با اعمال پالایش اولیه، معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد شش اثر فارسی و هشت اثر انگلیسی برای ورود به مرور نظام مند انتخاب شدند. با طراحی کاربرگی، استخراج اطلاعات از آثار صورت پذیرفت. در ادامه، یافته های مرور نظام مند در پی دستیابی به چهار هدف پژوهش تحلیل شدند: شناسایی روش ها؛ شناسایی منابع دانشی؛ شناسایی مجموعه آزمون ها؛ و شناسایی شکاف های پژوهشی و ارائه پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده در گسترش پرس وجوی زبان فارسی. یافته ها: مرور پژوهش ها نشان داد 14 اثر به گسترش پرس وجوی زبان فارسی پرداخته اند. این آثار براساس منابع دانشی اصطلاحات گسترش به چهار دسته تقسیم شدند: مبتنی بر ربط (هشت اثر)؛ مبتنی بر ساختارهای دانش (دو اثر)، مبتنی بر اطلاعات وب (دو اثر)، و مبتنی بر منابع ترکیبی (دو اثر). اغلب این پژوهش ها بر روی اسناد خبری انجام شده اند و از مجموعه آزمون روزنامه همشهری در نیمی از پژوهش ها به عنوان منبع دانشی اصطلاحات گسترش و نیز مجموعه آزمون استفاده شده است. نتیجه گیری: تحقیقات حوزه گسترش پرس وجو در زبان فارسی نیازمند توسعه کمی با استفاده از روش های متنوع و به ویژه روش های مبتنی بر منابع ترکیبی است. منابع دانشی مختلف به ویژه هستی شناسی ها و منابع وب می بایست برای گسترش پرس وجو در زبان فارسی مورد توجه و استفاده قرار گیرند. همچنین استفاده از مجموعه آزمون های استاندارد برای پژوهشگران این امکان فراهم می کند که بتوانند روش های مختلف را با هم مقایسه کنند.

این پژوهش مدل بازیابی تخصص را برای یافتن نویسندگان خبره از میان مقالات دانشگاهی به کار گرفته، و از روش های معمول در ارزیابی نظام های بازیابی اطلاعات، برای ارزیابی نتایج استفاده کرده است. هدف بررسی عملکرد مدل بازیابی تخصص برای یافتن نویسندگان خبره در شرایطی است که نوع رخداد نام افراد در مقالات مورد توجه قرار می گیرد. روش پژوهش تجربی است و درفرایند پژوهش از روش پیمایشی نیز استفاده شده است. برای یافتن نویسندگان خبره، مدل سند-محور بازیابی تخصص مبنای کار قرار گرفت و در بطن آن از مدل های رأی دهی نیز استفاده شد. مدل ها بر روی مجموعه آزمونی که برای این پژوهش توسعه یافته بود، پیاده سازی شدند. یافته ها نشان داد در امر یافتن نویسندگان خبره با استفاده از مدل های خبره یابی، رویکردهای استنادمحور در مقایسه با رویکردهای پدیدآور محور عملکرد بهتری دارند. همچنین عملکرد مدل های رأی دهی استفاده شده در این پژوهش تفاوت معناداری نداشتند. نام افراد در مقالات دانشگاهی در یکی از حالات پدیدآوری یا استنادی واقع می شود. نوآوری پژوهش حاضر آن است که عملکرد مدل بازیابی تخصص را با در نظر گرفتن نوع رخداد نام افراد بررسی کرده است.

هدف: بازیابی تخصص حوزه ای است که از دهه 1990 میلادی مورد توجه سازمان های بزرگ و متوسط و محیط های دانش مدار قرار گرفته است، به طوری که یک اجتماع پژوهشی قوی از پژوهشگران مختلف، بخصوص پژوهشگران علوم رایانه و اطلاعات، حول آن شکل گرفته است. اما به نظر می رسد این حوزه در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از این رو مقاله حاضر قصد دارد با پرداختن به مبانی و مدل های بازیابی تخصص، در جهت آشنایی بیشتر جامعه علمی و مدیران سازمان ها با مفاهیم این حوزه گام بردارد. روش شناسی: مقاله حاضر یک مقاله نظری است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه: در کنار سایر کاربردها، یکی از کاربردهای مهم نظام های بازیابی تخصص، پشتیبانی از مدیریت دانش در سازمان هاست. در این نظام ها، پژوهشگران با دوری جستن از جنبه های چالشی مفهوم تخصص، مسئله بازیابی تخصص را به انباشت اسناد متنی و کشف روابط افراد با آن اسناد تقلیل می دهند. مدل های متعددی برای کشف روابط بین اسناد و افراد ارائه شده اند که مدل های ارائه شده توسط «بالوگ» سهم بسزایی در پیشبرد حوزه بازیابی تخصص داشته اند. مدل سند-محور وی یکی از موفق ترین مدل هاست که مبنای بسیاری از مدل های بعدی قرار گرفته است. اصالت: این مقاله برای نخستین بار در ایران به طور نسبتاً جامع به مبحث بازیابی تخصص ، مدل ها و مفاهیم بنیانی آن پرداخته است. بنابراین، می تواند مورد توجه متخصصان علم اطلاعات و پژوهشگران حوزه بازیابی اطلاعات، مدیران سازمان های بزرگ و متوسط، و سایر محیط های دانش مدار قرار گیرد.

هدف: با توجه به ساختار بازار و ویژگی های کالای اطلاعاتی، روش های معمول قیمت گذاری برای کالاهای اطلاعاتی مفید نیست. بنابراین، راهبردهایی باید اتخاذ شود که متناسب با ویژگیهای این کالای خاص باشد. هدف این مقاله، معرفی و تشریح راهبردهای مناسب برای قیمت گذاری کالای اطلاعاتی است. روش شناسی: مقاله حاضر، یک مقاله ی نظری است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه: به نظر می رسد راهبردهای تبعیض قیمتی و فروش بسته ای برای کالای اطلاعاتی بسیار کارا باشد. تبعیض قیمتی و انواع آن شامل تبعیض قیمت درجه اول، تبعیض قیمت درجه دوم و تبعیض قیمت درجه سوم؛ همچنین فروش بسته ای و انواع آن شامل فروش بسته ای بدون هزینه نهایی و فروش بسته ای با هزینه نهایی، مباحث این مقاله را تشکیل می دهند. چنین نتیجه گیری می شود که اگر راهبردهای گفته شده به درستی اجرا شوند، حداکثر سود برای تولیدکننده و حداکثر مطلوبیت برای مصرف کننده حاصل می شود و بازار کالای اطلاعاتی به بازاری کارا از نظر اجتماعی تبدیل می شود. اصالت/ ارزش: این مقاله به طور تفصیلی به مبحث راهبردهای قیمت گذاری کالای اطلاعاتی پرداخته است. بنابراین، می تواند مورد توجه متخصصان علم اطلاعات، تولیدکنندگان کالای اطلاعاتی و علاقمندان اقتصاد اطلاعات قرار گیرد.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر چندنویسندگی و خوداستنادی بر میزان استناد به مقالات ایرانی نمایه شده در وبگاه علوم است. جامعه پژوهش، مقالات ایرانی نمایه شده در وبگاه علوم در سال 2007 است که دست کم یک استناد دریافت کرده باشند. تعداد این مقالات در زمان انجام پژوهش (اکتبر و نوامبر 2010) برابر با 7355 بود که 390 مقاله از بین آنها براساس روش طبقه ای نسبتی و به صورت تصادفی، به عنوان نمونه انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که مقالات چندنویسنده در مقایسه با مقالات تک نویسنده، استنادهای بالاتری را دریافت کرده اند و این تفاوت از نظر آماری معنی دار است. از طرف دیگر، حذف خوداستنادی، به کاهش معنی دار میزان استناد به مقالات چندنویسنده و تک نویسنده منجر می شود و بعد از حذف خوداستنادی، تفاوت موجود در میزان استناد به مقالات چندنویسنده و تک نویسنده معنی داری خود را از دست می دهد. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که حذف خوداستنادی موجب کاهش استناد به مقالات ایرانی نمایه شده در وبگاه علوم شده است. اما، تأثیر حذف خوداستنادی بر میزان استناد به مقالات چندنویسنده بیشتر بوده است. به عبارت دیگر، میزان استناد بالای مقالات چندنویسنده ایرانی در مقایسه با مقالات تک نویسنده بیشتر تحت تأثیر خوداستنادی بوده است نه استنادهای خارجی. این یافته، با نتایج پژوهش های قبلی در تناقض و در عین حال، نوآوری این پژوهش بود