پژوهش های مکانی - فضایی

تاکنون دولت ها با اعمال سیاست ها و اقدامات مختلف اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، و کالبدی تلاش های زیادی را در راستای توسعه روستایی انجام داده اند.  با این حال، به نظر می رسد که این سیاست ها و اقدامات نتوانسته است زمینه ساز توسعه پایدار در سکونتگاه های روستایی شود. از این رو، هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر حمایت های دولتی بر توسعه پایدار روستایی در روستاهای شهرستان شاهین شهر و میمه است. این پژوهش، از نظر روش توصیفی-پیمایشی (از نوع میدانی) و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری شامل2834 سرپرست خانواده و نمونه آماری، بر مبنای فرمول کوکران، 338 نفر از این سرپرستان است. شیوه نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری در دسترس و ابزار گردآوری داده پرسشنامه است. این پرسشنامه در دو قسمت حمایت های دولتی با 14 گویه و توسعه پایدار روستایی با 29 گویه طراحی شده است. داده های گردآوری شده از طریق تحلیل مسیر معادلات ساختاری و آزمون فریدمن در نرم افزار های  AMOS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که حمایت های دولتی شامل حمایت های اجتماعی-فرهنگی، محیطی، و اقتصادی بر توسعه پایدار روستایی اثرگذار است.  افزون بر این، حمایت های دولتی بر شاخص محیطی بیشترین و بر شاخص اقتصادی کمترین میزان اثرگذاری را داشته است.

در این پژوهش، استعدادها و امکانات موجود در دهستان های دیناران و پشتکوه در شاخص های انسانی، اقتصادی، خدماتی، و طبیعی مورد بررسی قرارگرفته است. هدف از این پژوهش اولویت بندی سکونتگاه های روستایی دهستان های پشتکوه و دیناران در زمینه بحران های سکونتگاهی  است. این پژوهش در چهارچوب روش کمی انجام شده و داده های این پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی گردآوری شده است. در بخش تحلیل،  داده های گردآوری شده از طریق شاخص مرکزیت، تحلیل خوشه ای، تحلیل عاملی و TOPSIS مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس، رتبه روستاها تعیین و براساس میانگین رتبه ها، دهستان های مورد مطالعه در زمینه بحران اولویت بندی شده است. در نهایت، در راستای برنامه ریزی راهبردی با بررسی عوامل درونی (قوت و ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت و تهدید) راهکارها، محدودیت ها، و عوامل بحران ساز مورد شناسایی قرار گرفته است

با حفاظت، باززنده سازی و استقرار حیات در بافت های باارزش روستایی امکان بازشناسی فرهنگ های بومی و محلی میسر می شود و از این راه انتقال تجارب فرهنگی تحقق می یابد. هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی بهینه برنامه ریزی توسعه بافت های با ارزش روستایی جهت توسعه گردشگری با تاکید بر گردشگری روستایی دهستان سُه شهرستان شاهین شهر و میمه است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 32 نفر از کارشناسان دارای تخصص مرتبط و نمونه آماری برابر با کل جامعه آماری است. ابزار گردآوری داده پرسشنامه ای دو قسمتی شامل 36 گویه در قسمت بافت با ارزش و 28 گویه در قسمت توسعه گردشگری روستایی است. داده های پژوهش از طریق مدل سازی معادلات ساختاری و آزمون تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزارهایspss22  و Smart PLS مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که به طور کلی برنامه ریزی توسعه بافت های با ارزش روستایی بر توسعه گردشگری تاثیر مثبت دارد. در این میان شاخص های اقتصادی، اجتماعی، و کالبدی بر توسعه گردشگری اثرگذار است. علاوه بر این، شاخص کالبدی بیشترین تاثیر و شاخص اجتماعی کمترین تاثیر را بر توسعه گردشگری داشته است.

مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی به عنوان شاخص ها و مؤلفه های پایدرای اجتماعی (مؤلفه سوم شمول اجتماعی) است که پایداری اجتماعی شامل اقداماتی در زمینه های طراحی شهری، عرصه های اجتماعی و نابرابری های فضایی می باشد. از سویی دیگر مشارکت اجتماعی به عنوان یکی از معیارهای اصلی سرمایه اجتماعی است که باعث همکاری بیشتر شهروندان با ارگان های ذی نفوذ در جهت تحقق بخشیدن به طراحی فضاهای شهری می شود. هدف این پژوهش تبیین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی با کمک از روش توصیفی-تحلیلی و کیفی و میزان اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر مشارکت اجتماعی است. بنابراین با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در محله شهشهان به بررسی و سنجش این رابطه پرداخته شده است. فرجام این پژوهش با کمک از تکینک SOAR به ارائه راهبردها و پیشنهاداتی در راستای تحقق طراحی شهری و همچنین رسیدن به اهداف مورد نظر منجر شده است. نتایج حاصله از یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به مبانی نظری، مؤلفه ها و آیتم هایی نظیر: مشارکت و درگیر کردن مردم، اعتماد، آموزش و دسترسی به اطلاعات، انجمن های داوطلبانه، همکاری و همدلی و حمایت اجتماعی، گروه ها و محیط های اجتماعی، زمینه خانوادگی و موقعیت اجتماعی، تعامل اجتماعی، روابط اجتماعی، کنش هدفمند، وساطت اجتماعی، امنیت، رضایت، اوقات فراغت، تعهدات و ضمانت، شبکه های اجتماعی و فناوری، انسجام اجتماعی و پذیرش تفاوت ها و هنجارها است که بر روی مشارکت اجتماعی تأثیر می گذارد

مدیریت شوراها در مدیریت شهری و روستایی نقش موثری در توسعه و تعالی مشارکت های اجتماعی ایفا می نمایند. به نظر می رسد بین مهارت ها، وظایف و نقش مدیران شوراها و دهیاری ها در توسعه سکونتگاه ها رابطه معناداری وجود دارد. مدیریت روستایی متشکل از امکانات، شرایط متفاوت طبیعی، انسانی، نهادی، ساختاری و... است بنابراین نمی توان مدیریت روستایی را منحصر به شورای اسلامی و دهیاری نمود. این نوشتار درصدد آن است تا ضمن اینکه جایگاه مدیریت نوین روستایی را در ایران تبین می کند، این موضوع را در محدوده روستاهای شهرستان شهرضا تحلیل نموده و با بررسی فعالیت های انجام گرفته، پس از تأسیس نهادهای شورای اسلامی و دهیاری در ابعاد مهارت ها، وظایف و نقش مدیران شوراها و دهیاری ها در مدیریت روستایی را روشن نماید. به این منظور بررسی از روش پیمایشی و میدانی و جامعه آماری 30000 نفر که بالغ بر 3000 خانوار هستند. تعیین حجم نمونه تحقیق مرکب از 341 نفر می باشند که به طور تصادفی از مردم روستا به عمل آمده است. تجزیه و تحلیل داده ها انجام گرفته و از نرم افزار spss در تحلیل داده ها استفاده شده است. طی این فرایتد ابتدا پرسشنامه ها تهیه گردید و توسط افراد روستا تکمیل شد و نقش و وظایف و مهارت شوراها و دهیاری ها مشخص شد. در انتها جهت تعیین میزان همبستگی از آزمون پیرسون استفاده شد. در کل به این نتیجه رسیدیم که گویه های نقش 792/.، وظایف 803/. و مهارت 694/. مدیران شوراها و دهیاری ها بر روی توسعه سکونتگاه های روستایی شهرستان شهرضا تأثیرگذار است که این تأثیر به ترتیب از نظر پاسخ دهندگان مربوط به وظایف مدیران سپس نقش مدیران و در آخر مهارت های مدیران شوراها و دهیاری ها می باشد.

مسئله اشتغال در میان کشورهای مختلف جهان همواره یکی از موضوعات حساس و مورد توجه بوده است و نقش مهمی را در ارزیابی های اقتصادی و برنامه ریزی های مربوط به آن ایفا نموده و پیوسته یکی از فاکتورهای مهم در سنجش توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی یک کشور محسوب می گردد. در کشور ما نیز این موضوع به ویژه با توجه به هرم سنی جوان کشور که 70 درصد جمعیت را در بر می گیرد، همیشه مورد توجه و بحث بوده است. در این میان یکی از بخش هایی که علیرغم دارا بودن پتانسیل بسیار بالا در کاهش این معظل ملی هیچ گاه از سوی مسئولان و برنامه ریزان مورد توجه جدی قرار نگرفته، صنعت هتل داری و رستوران داری می باشد. هم اکنون براساس برآوردهای سازمان جهانی جهانگردی ورود هر گردشگر به طور متوسط منجر به ایجاد 6 شغل به طور مستقیم و غیرمستقیم می گردد که در این راستا یکی از مهمترین راهکارهای افزایش اشتغال در بیشتر کشورهای جهان ایجاد کارافرینی در بخش پذیرایی می باشد، به طوری می توان با به فعلیت رساندن پتانسیلها و تنوع بخشیدن به خدمات پذیرایی و اقامتی، ظرفیت هایی را جهت افزایش اشتغال محلی ایجاد کرد. بر این اساس در استان گیلان که یک استان مستعد از نظر گردشگری است این موضوع مهم می بایست بیشتر مورد توجه قرار گیرد و سطح توسعه متناسب با ظرفیت و توان هر شهرستان سنجیده شود.روش این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی–موردی، تحلیلی است، که داده ها ازمنابع کتابخانه ای و اسناد آماری به دست آمده اند و از طریق مدل های آماری Spearman "s rank و امتیاز استاندارد مورد سنجش قرار گرفته اند.داده های آماری جمع آوری شده از سال 98 در مدل Spearman "s rank نشان می دهند دو شاخص جمعیت و جمعیت شاغل در بخش هتل داری و رستوران در استان گیلان با یکدیگر همبستگی دارند و از طریق مدل امتیاز استاندارد مشخص شده که با وجود گردشگرپذیر بودن شهرستان های استان گیلان توسعه متناسب صنعت هتل داری و رستوران داری، بر اساس جمعیت شهرستان ها درسطح استان صورت نپذیرفته است و در این راستا پیشنهادهایی بر اساس اصول کارآفرینی در این شاخه از صنعت برای رفع این توزیع نامتعادل ارائه گردیده است.