پژوهش های مکانی - فضایی

ساماندهی و نظام باز توزیع خدمات عمومی در سطح سکونتگاه های روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه، متناسب با نرم ها و استانداردهای خدمات عمومی روستایی و با عنایت به معیارهای توسعه پایدار به ویژه نیل به عدالت مکانی با اهمیت می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری کلیه روستاهای شهرستان شاهین شهر ومیمه می باشد و حجم نمونه نیز کل روستاهای دارای سکنه در سکونتگاه های روستایی شهرستان شاهین شهر ومیمه بوده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از گاتمن و spss و مدل تحلیل عاملی مورد تجزيه تحليل قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بود که نظام توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهرستان شاهین شهر و میمه نامتناسب بوده و به طور متناسب در سطح روستاها توزیع نشده است و در برخی روستاها کمترین خدمات هم وجود ندارد. این امر به گونه است که روستاهای سه و مورچه خورت به لحاظ خدمات عمومی در بهترین وضعیت و روستاهای رباط آغاکمال، چغاد، مراوند و باغ میران در بدترین وضعیت قرار دارند. در قسمت آزمون پیرسون مشاهده می گردد که ما بین شاخص های مختلف مکانی-فضایی با خدمات عمومی در سطح روستاهای شهرستان شاهین شهر و میمه، تنها مابین جمعیت و فاصله تا مرکز شهرستان با خدمات عمومی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. این امر بیانگر آن است که هر روستایی که دارای جمعیت بیشتری می باشند از خدمات بیشتری برخوردار بوده و روستاهایی هم که در فاصله کمتری از مرکز شهرستان قرار دارند از خدمات بیشتری برخوردار هستند. بر همین اساس در قسمت آزمون تی تست بین شاخص های مختلف خدمات عمومی تنها وضعیت شاخص ارتباطات و بازرگانی-خدماتی تا حدودی در وضعیت مطلوب می باشد و شاخص های آموزشی، فرهنگی و مذهبی، سیاسی-اداری و بهداشتی-درمانی در وضعیت نامتناسب می باشد.

كاربري هاي تفريحي-فرهنگي نقشي خاص در زيبايي شهر و رفاه مردم ايفاء مي كند و پراكندگي و جاي گيري مناسب آنها در محلات شهر جهت دسترسي آسانتر و سريعتر شهر وندان از اهميت بالايي برخوردار است. ارزيابي كاربري هاي فرهنگي_تفريحي خود نشانه اي از سطح توسعه يافتگي مي باشد. در مقاله حاضر هم با استفاده ازمدل شاخص توسعه انساني به كاربري هاي فرهنگي _ تفريحي درسطح هر محله پرداخته شده است. و با توجه به مدل، ميزان توسعه يافتگي محله هاي شهر رتبه بندي شدكه دراين رتبه بندي ها مشخص شدكه تمام محله ها از لحاظ كاربري هاي فرهنگي –تفريحي ،اختلاف باهم دارند و اين كاربري ها به يك نسبت در شهر پخش نشده اند. محله هاي شماره 3،6،8درسطح توسعه يافتگي بالايي قراردارند و محله هاي 9 و10 درسطح پايين قراردارند.

تغییر کاربری باغات از جمله دغدغه های مدیریت شهری بوده و که موجب کاهش فضای سبز و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی شهروندی و کاهش امنیت شهری در مقابل تهدیدات می شود. در این خصوص طرح باغ ویلا با هدف جلوگیری از تخریب اراضی باغی است. طرح باغ ویلا در سال های اخیر به عنوان طرحی با هدف جلوگیری از تخریب این گونه اراضی در طرح جامع برخی از شهرها منجمله شهریار مطرح گردیده است. به موجب طرح فوق به مالکین باغات و اراضی سبز پیرامون شهرها اجازه داده می شود تا با توجه به اهداف طرح، بخشی از زمین خود را بر اساس ضوابط تعیین شده به ساخت مسکن اختصاص دهند. هدف اصلی این تحقیق شناخت و دستیابی به یک الگوی مناسب برای ساختن باغ ویلا در راستای توسعه مسکن بدون تخریب باغات است. به منظور تحقق اهداف پژوهش و پاسخ به سؤالات پژوهشی،این تحقیق از نظر روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی بوده و از حیث هدف پژوهش در دسته تحقیقات کاربردی و از راهبردهای مهم در معماری راهبرد کیفی و شبیه سازی استفاده شده است. نرم افزارهای تخصصی معماری مورد استفاده نیز می توان به اتوکد و تری دی مکس اشاره نمود. از مهمترین یافته های این تحقیق و با توجه به اهمیت فضاهای سبز و با نظر به اینکه امروزه ما در عصری زندگی می کنیم که مسائل اقتصادی بیش از مسائل و مشکلات مسکن، طبیعت و زیست محیطی مد نظر است، لذا پیش بینی می گردد که بااجرای این طرح، جلوگیری از تخریب باغات شهریار تحقق پیدا خواهد کرد.

عدم توجه به نظام شهری و نحوه ی پراکنش و الگوی فضایی آن در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان شهر نشینی از سوی دیگر به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجر خواهد شد. در چنین شرایطی بسیاری از سیاستهای توسعه در سطوح ملی و منطقه ای کارآمدی خود را از دست داده و نتایج مورد انتظار را به همراه نخواهد داشت. هدف این مقاله استفاده از یک مدل ریاضی برای توجیه وضع موجود نحوة استقرار جمعیت کانونهای شهری در محدودة جغرافیایی استان فارس می باشد . در این مقاله ضمن معرفی مدل آنتروپی ، از این مدل در سطح شهرهای استان فارس استفاده شده است . در این راستا از نتایج سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن سالهای 95-1390 استان فارس استفاده شده است تا روند تغییر و تحولات سازمان فضایی استان در سی سال گذشته مشخص شود . روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بارویکردتوسعه ای- کاربردی می باشد و اطلاعات مورد نیاز از طریق روش کتابخانه ای گردآوری شده است . از مهمترین نتایج این پژوهش این است که ضریب آنتروپی در سطح شهرهای استان فارس در طول سالهای 95-1390 به ترتیب برابر با 63/0، 67/0 و 54/0 محاسبه شده است که نشان دهنده بی نظمی تمرکز جمعیت شهری در طول سه دهه گذشته می باشد.

کارآفرینی از ارکان اصلی یک اقتصاد است. دراین بین روستاها با توجه به عوامل مختلف محیطی ، فرهنگی و اجتماعی داری پتانسیل های خوبی جهت ایجاد کارآفرینی می باشند. ازاین رو شناخت مؤلفه های مختلف مؤثر در کارآفرینی با توجه به موقعیت های اقتصادی پیش رو کشور ضروری است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش 500 کارآفرین روستایی ساکن در روستاهای شهرستان اهواز بوده که در سال 1397 ، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 200 کارآفرین به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید( بر اساس روش نمونه گیری کوکران). در این پژوهش برای یافتن رابطه بین متغیرها، از روش های مدل یابی معادلات ساختاری، آزمون بوت استراپ ،ماتریس ضرایب همبستگی استفاده شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه حسن شهرکی (شاخص هاي اجتماعي و فرهنگي کارآفريني روستايي) و جهت بررسی ابعاد اقتصاد مقاومتی از پرسشنامه31 سؤالی شعبان گل مرصع استفاده گردید. نتایج نشان می دهد رابطه معناداری بین ویژگی های جمعیت شناختی و شاخص های فرهنگی و اجتماعی وجود دارد. شاخص های فرهنگی و اجتماعی با میانجی گری اقتصاد مقاومتی بر کارآفرینی اثر مستقیم دارد. و اقتصاد مقاومتی بر کارآفرینی اثر مستقیم دارد. همچنین رابطه مثبت و معناداری میان شاخص های فرهنگی و اجتماعی وجود دارد.نتایج این تحقیق نشان داد می دهد می بایست با سرمایه گزاری بر روی شاخص های فرهنگی و اجتماعی حاکم بر روستا های کشور به توسعه کارآفرینی روستایی کمک کرد.

روزبه روز مهاجرت روستاییان به دلایل کمبود خدمات و دسترسی به امکانات، افزایش بیکاری، مشکلات فراوان در تأمین هزینه های خانوار و عدم مکانیزه شدن روستا، در حال افزایش بوده و راهبردهای گذشته در زمینه توسعه نواحی نتوانسته اند در حل مسائل و معضلات به گونه ای موفقیت آمیز عمل کنند و این در حالی است که جاذبه های گردشگری متعددی اعم از طبیعی، تاریخی و فرهنگی در روستاها موجود بوده و به وسیله ی گردشگری روستایی که توسعه ای همه جانبه در ابعاد اقتصادی، فراغتی، مدیریتی، اجتماعی و فرهنگی که کمترین تأثیرات مخرب را بر روستا دارد سعی در کاهش نرخ بیکاری، توانمندسازی خانوار روستایی، درآمدزایی، کاهش مهاجرت، افزایش میزان دسترسی به خدمات و امکانات داشته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل درونی نقاط (قوت ها و ضعف ها) و بیرونی نقاط (فرصت ها و تهدیدها) در روستای شیخ شبان با استفاده از تکنیک SWOTمی باشد که با ارزیابی عوامل داخلی و خارجی محدوده توسط ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک، راهبردهایی ارائه شده است. براساس تجزيه تحليل هاي صورت گرفته در تحقيق نشان مي دهد كه جهت تأكيد بر رفع آسيب پذيري حوزه ي مطالعه شده، استراتژي هاي اقتضایی یا تنوع (ST) در اولويت برنامه هاي توسعه ي گردشگري روستای شیخ شبان قرار گيرد.