پژوهش های مکانی - فضایی

شرایط آب و هوایی به عنوان یکی از عوامل مهم جغرافیایی، رابطه ای تنگاتنگی با گردشگری و توسعه مقاصد گردشگران دارد، به طوری که بسیاری از مقاصد مطرح گردشگری جهان، موفقیت خود را مرهون برخورداری از شرایط اقلیمی مطلوب می باشند در این مقاله از پارامترهای میانگین بارش ماهانه، میانگین دمای خشک، میانگین رطوبت نسبی ، میانگین حداکثر دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و سرعت باد 6 ایستگاه سینوپتیک استان فارس طی دوره آماری 1395-1378 استفاده شد. سپس با استفاده از شاخص اقليم گردشگري TCI شرایط آسایش استان فارس در مقیاس ماهانه تبیین گشته است، به گونه اي كه بتواند تاثير آسايش در جذب توريست استان فارس را مشخص نمايد. در ادامه با استفاده از نرم افزار GIS Arc پهنه بندی اقلیم گردشگری استان فارس برای تمام ماههای سال انجام پذیرفت. نتایج این بررسی نشان داد که بهترین ماهها از نظر دارا بودن شرایط آسایشی برای گردشگران ماههای اردیبهشت و مهر با سه کلاس ایده ال ، عالی و خیلی خوب و فروردین و آبان با دو کلاس عالی و خیلی خوب می باشند که بهترین شرایط را از نظر آسایش به خود اختصاص دادند. در مقابل ماههای آذر با پنج کلاس عالی ، خیلی خوب ، خوب، قابل قبول و حدبحرانی و مرزی و دی ماه با چهار کلاس خیلی خوب، خوب، قابل قبول و حد بحرانی و مرزیاز بدترین شرایط آسایشی و بیوکلیمایی برخوردارند. توزيع آب و هواي توريسم فصلي نشان مي دهد كه استان فارس از توزيع اوج بهاري دارد و تقريبآ به غير از ماههاي سرد سال بهترين توزيع آب و هوايي توريسم را در سراسر سال دارا مي باشد.

بررسی واقعیت های جهان امروز در عرصه ی مدیریت برجوامع درسطوح مختلف بیانگر این است که علی رغم پیشرفت وتوسعه ی جهانی،مشکلات هرروز بیش تر،تازه تر وپیچیده تر می شود وناکارآمدی دولت ها برای مدیریت مستقیم وتمامیت خواهانه عیان تر می گردد. هم چنین عرصه برای ظهور وکارآمدی مدیریت محلی که از یک سو از مشارکت مردمی وظرفیت های محلی، واز سوی دیگر از دانش نوین و فناوری های ارتباطی برخورداراست، بیش تر فراهم می شود. مشارکت مردم واستفاده از دانش بومی آن ها در مقوله مدیریت شهری با تشکیل مدیریت محلی و با رویکرد محله محوری امری ضروری است که در دهه های اخیر مورد توجه واقع شده است. برهمین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در شهر شهرکرد جهت مشارکت شهروندان در مدیریت بهینه شهری برای دستیابی به این هدف با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 100 نفر از کارشناسان و متخصصان در امور شهری پرداخته شد. نتایج تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری SPSS بر روی متغییرهای وابسته و مستقل نشان داد که تشکیل مدیریت محلی می تواند نقش موثری در ایجاد مدیریت بهینه شهری ایفا نماید و همچنین نتایج تحقیق در قالب تحلیل SWOTنشان داد که موقعیت مدیریت شهری در شهرکرد از میان چهار حالت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی ورقابتی در حالت تهاجمی قرار دارد. لذا با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق می توان گفت که مهم ترین الویت برای راهبرد تهاجمی، بکارگیری اصول و معیارهای مدیریت محلی برای هدایت وبرآوردن نیازها ومطالبات شهروندی عنوان شد.در مجموع باید گفت برای داشتن وایجاد مدیریت بهینه شهری در شهرکرد تشکیل مدیریت محلی تاثیر مطلوبی خواهد داشت که برای دستیابی به این امر نیازمند حداکثر استفاده از ظرفیت های موجود و بکارگیری حداکثری از مشارکت های مردم در محله های شهرکرد است.

توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی به عنوان یکی از شاخص های مهم توسعه پایدار روستایی با توجه به برقراری متناسب با فضای پیرامونی و مد نظر گرفتن شاخص های متعدد در آن می توان توسعه همه جانبه روستاها را به خوبی فراهم نماید. در شهرستان بوئین میاندشت به عنوان یکی از شهرستانهای با پتانسیل بالا به لحاظ روستانشینی به خصوص در دهستانهای کرچمبوی جنوبی و شمالی که به بحث کالبدی به خصوص در زمینه معماری بومی، استفاده از مصالح مقاوم همساز با شرایط محلی و .... تاکنون پرداخته نشده است بر همین مبنا این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماري مورد پژوهش شامل کلیه روستاهای بخش کرچمبوی (می باشد و محدوده آماری کل منطقه در بردارنده محدوده دو دهستان کرچمبوی جنوبی و شمالی می باشد. جامعه آماری شامل4465 نفر جمعیت روستاهای مورد مطالعه در سرشماری سال 1390می باشد. تعداد نمونه برابر 354نفر بر اساس فرمول کوکران تعیین شدند و این 354 نفر بر حسب میزان جمعیت بین روستاهای توزیع شدند. در قسمت استنباطی و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش آمار استنباطی Topsis انجام می شود هم چنین برای تهیه نقشه ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی(Arc GIS9.3) استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که بر اساس مدل تحلیل تاپسیس مشاهده گردید که روستای بلطاق، هندوکش، تخماقلو و کرچ در رتبه های اول تا چهارم و روستای خلعت پوشان در آخرین رتبه قرار گرفته است و همچنین به لحاظ دسته بندی روستا و میزان توسعه در شاخص های کالبدی روستاهای بخش کرچمبوی شهرستان بوئین میاندشت در سه سطح توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و بسیار کم توسعه یافته به لحاظ توسعه کالبدی دسته بندی شده اند به گونه ای که تنها سه روستای هندوکش، تخماقلو و بلطاق در روستاهای توسعه یافته قرار گرفته اند و مابقی روستاها(8روستا در قسمت کمتر توسعه یافته و 7 روستا در قسمت بسیار کم توسعه یافته ) جای گرفته اند.

تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تبدیل آنها به کاربری های مسکونی ، تجاری و صنعتی ، یکی از نگرانی های امروزی حتی در کشورهای توسعه یافته به شمار می رود . در ایران بعلت محدودیت اراضی زراعی از یکسو و رشد سریع جمعیت از سوی دیگر ، حفظ اراضی زراعی حاصلخیز بسیار ضروری می باشد اما علیرغم تمام تاکیدات و پافشاری هایی که مسئولین و کارشناسان در این باره مطرح نموده اند . اراضی کشاورزی در برابر توسعه بافت های مسکونی روستایی و شهری در حال عقب نشینی است. چنین فرایندی بویژه در قطب های کشاورزی کشور مانند استانهای خزری که دارای جمعیت روستایی فشرده ای می باشند بسیار حائز اهمیت است. مطالعه موردی تغییر کاربری زمین در شهرستان تالش ، حاکی از این امر است که با افزایش خانوارهای روستایی ، اراضی کشاورزی قطعه قطعه شدن شده و بتدریج به ابعاد کوچک و غیر اقتصادی در آمده اند به گونه ای که عملکرد آنها در واحد سطح آنقدر کاهش می یابد که تداوم عملیات کشت اقتصادی نمی باشد . در همین حال, با گسترش فضایی سکونتگاه های روستایی و شهری و رواج روستانشینی شهری ، تغییر کاربری اراضی زراعی و فروش آنها به قیمت هایی بمراتب بالاتر از ارزش اراضی زراعی ، از جاذبه ای روزافزون برخوردار گردیده است و قوانین محدود کننده و الزاماتی که در برنامه های توسعه روستایی مطرح گردیده چندان موثر واقع نگردیده است.

شناخت و شفاف سازی میزان تاثیر گذاری و نقش بزرگراه بر هر یک از عوامل کارکردی و ساختاری و به تبع کاربردی گامی اساسی در فرآیند برنامه ریزی بهینه و متناسب سکونتگاه های روستایی است، امری که تاکنون کمتر به ان توجه شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش بزرگراه دلیجان-اصفهان در تحولات ساختاری _کارکردی سکونتگاه های روستایی در روستاهای شهرستان شاهین شهر و میمه می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردي است. روش تحقیق ازنوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماري مورد پژوهش در اين تحقيق شامل جمعیت خانوار 15 روستای دارای جمعیت شهرستان شاهین شهر و میمه بوده که مشتمل بر2834 نفر سرپرست خانوارها می باشد. تعداد نمونه برابر 338 نفر بر اساس فرمول کوکران تعیین شدند و این 338 نفر بر حسب میزان جمعیت خانوار بین روستاها توزیع شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه ای که دارای 48 سوال در بخش های(عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و -محیطی) به ترتیب با تعداد سوالات(10، 4، 10، 8 و 5) می باشد. داده های گردآوری شده با نرم افزار SPSS جهت آزمونهای تی تست، فریدمن و نرم افزار SmartPLS جهت مدلسازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بود که بزرگراه بر تحولات ساختاری-کارکردی با ضریب مسیر 0.18، بر تحولات اجتماعی با ضریب مسیر 0.48، بر تحولات فرهنگی با ضریب مسیر ،0.53 بر تحولات اقتصادی با ضریب مسیر 0.30 ، بر تحولات کالبدی با ضریب مسیر 0.37 و بر تحولات محیطی ضریب مسیر تاثیرگذار بوده است. در این میان وضعیت شاخص کالبدی با توجه به میانگین بیشتر در وضعیت بهتر و شاخص فرهنگی با میانگین کمتر در وضعیت کمتر مطلوب قرار دارد.

از جمله مهمترین مسایل مهندسی رودخانه مئاندری شدن است که فعالیت های بشری را بسیار متأثر می سازد. بر این اساس مطالعه این پدیده در رودخانه ها به منظور شناخت دقیق، شناسایی مخاطرات حاصل از آن، مقابله با آنها و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی، ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی کمی ویژگی های پیچان رودهای مسیر رودخانه گادر است. برای رسیدن به این هدف با توجه به وسعت منطقه مورد مطالعه، بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی، به منظور پردازش، از ابزار اساسی به شمار می روند. بر همین مبنا از تصاویر ماهواره ای ETM+ مربوط به سالهای 2000 و 2012 و IRS استفاده شد. نتایج نشان داد که در طول دو دوره بررسی، روند تغییرات رودخانه در بازه های سه گانه کاملاً با هم متفاوت است. به طوری که بازه اول بیشترین و بازه سوم کمترین تغییرات را در طول دو دوره به خود اختصاص داده اند. مقادیر مربوط به زاویه مرکزی و ضریب خمیدگی نیز نشانگر آن است که در همه بازه ها تغییرات ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی به استثنای نسبت اندکی در مناطق کوهستانی محدود است که وجود قوس های تقریباً مشابه در طول مسیر را تأیید می کند.