درخت حوزه‌های تخصصی

با توجه به نقش مؤلفه های مذهبی و معنوی در بهزیستی و سلامتی افراد و اهمیت ارزیابی و بررسی این مؤلفه ها، مطالعه حاضر با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس چندبعدی بهزیستی مذهبی - معنوی طرح ریزی و اجرا گردید. نمونه این پژوهش شامل سیصد و بیست نفر (204 دختر و 116 پسر) از دانشجویان دانشگاه تبریز بودند.. مقیاس های به کار رفته در این مطالعه شامل مقیاس چندبعدی بهزیستی مذهبی - معنوی (MI RSWB 48) ، پرسشنامه های سلامت عمومی (GHQ-28)، سبک حل مسأله (PSS) و جهت گیری مذهبی درونی/بیرونی آلپورت (AIERO) بودند که به صورت گروهی اجرا شدند. نتایج نشان داد که ضرایب آلفا برای نمره کلی مقیاس چند بعدی بهزیستی مذهبی - معنوی برابر با 81/0 بود و برای شش مولفه آن در دامنه 57/0 تا 86/0 قرار داشت. همچنین شاخص های مختلف روایی برای این مقیاس در ارتباط با متغیرهای سلامت عمومی، سبک حل مسأله، جهت گیری مذهبی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان ارزیابی شد که نتایج عموماً با پیش بینی های نظری در این زمینه همخوانی داشتند. با توجه به ضرایب آلفای کرونباخ و روایی گزارش شده، در مجموع می توان نتیجه گرفت که مقیاس چندبعدی بهزیستی مذهبی - معنوی در جمعیت دانشجویی دانشگاه تبریز از ویژگی های روانسنجی مناسب برخوردار است.

مقدمه: با توجه به نقش مهم هویت یابی در نوجوانی و مشکلاتی که متعاقب این مرحله صورت می گیرد که می تواند زمینه ساز آسیب شناسی روانی در مراحل بعدی رشد گردد، هدف از مطالعه ی حاضر بررسی نیم رخ شخصیتی پرسش نامه ی چندوجهی شخصیتی مینه سوتا-نوجوانان (MMPI-A) در وضعیت های مختلف هویتی در نوجوانان می باشد. روش کار: جامعه ی آماری این پژوهش پس رویدادی و مقطعی شامل تمام دانش آموزان شهر تهران در مقطع دبیرستان و پیش دانشگاهی بود. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چندمرحله ای بوده و گروه نمونه شامل 506 نفر از دانش آموزان (273 دختر و 276 پسر) به صورت تصادفی از چهار منطقه ی شهر تهران انتخاب شدند و به سئوالات پرسش نامه های فرایند هویت ایگو و شخصیتی چندوجهی مینه سوتا-نوجوان پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 18 و آمار توصیفی تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمرات تمام زیرمقیاس ها در تماموضعیت های هویتی در محدوده ی بهنجار قرار داشت. تنهاخرده مقیاس پارانویا در دختران در وضعیت هویت ایدئولوژیکی وقفه ی هویت در محدوده ی خاکستری (نمرات تی بین 60 تا 65) قرار گرفته که با وجود آن که از نظر بالینی معنی دار نمی باشد ولی بالقوه می تواند مشکلاتی را ایجاد نماید. نتیجه گیری: نیم رخ شخصیتی نوجوانان در وضعیت های هویتی ضبط، وقفه و پراکندگی هویت در محدوده ی بهنجار است و پرسش نامه ی چندوجهی شخصیتی مینه سوتا-نوجوانان توانسته است با در نظر گرفتن مسایل مربوط به بحران هویت در نوجوانان و مشکلاتی که نوجوانان با آن درگیر هستند، محدوده ی بهنجار بودن را از آسیب شناسی روانی افتراق دهد.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه رفتارهای اجتماعی انتظاری (ASBQ یا Anticipatory social behaviors questionnaire) در جمعیت دانشجویی انجام شد. مواد و روش ها: شرکت کنندگان در این پژوهش 460 نفر (280 نفر دختر، 180 نفر پسر) بودند که پرسش نامه رفتارهای اجتماعی- انتظاری را تکمیل کردند و 284 نفر (198 نفر دختر، 86 نفر پسر) که علاوه بر پرسش نامه رفتارهای اجتماعی- انتظاری، چک لیست اضطراب و فوبی اجتماعی (SPAI یا Social phobia and anxiety inventory)، پرسش نامه ارزیابی فراوانی اجتناب مخفی (SAFE یا Subtle avoidance frequency examination)، مقیاس فوبی اجتماعی (SPIN یا Social phobia inventory) و مقیاس هراس اجتماعی (SPS یا Social phobia scale) را پاسخ گفتند. 55 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نیز به ASBQ پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون t مستقل، تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)، ضریب همبستگی Pearson، ضریب Cronbach’s alpha و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: در محاسبه روایی ملاکی، ضریب همبستگی Pearson بین نمره ASBQ با نمره های پرسش نامه های ذکر شده معنی دار بود. انجام روایی تحلیل عاملی، ساختار دو عاملی برای این پرسش نامه به دست داد و محاسبه روایی تمایز گروهی با روش آزمون t مستقل و MANOVA نشان داد که تفاوت نمره ASBQ و خرده مقیاس های آن در دو گروه مبتلا به اضطراب اجتماعی و غیر مبتلا در سطح معنی دار بود. همچنین، همسانی درونی پرسش نامه رفتارهای اجتماعی انتظاری بر حسب ضریب Cronbach’s alpha بالا و قابل قبول به دست آمد و پایایی بازآزمایی نیز تأیید شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان گفت که نسخه فارسی ASBQ ابزاری معتبر برای سنجش رفتارهای اجتماعی- انتظاری در جمعیت ایرانی است.

این پژوهش با هدف بررسی اعتبار و پایایی پرسشنامه خودگفتاری اتوماتیک در ورزش انجام گرفت. بدین منظور 332 نفر (181ورزشکار مرد و150ورزشکار زن) به صورت تصادفی انتخاب شدند. این پرسشنامه اولین بار توسط نیکوس زوربانوس و همکاران (2009) طراحی شده است و شامل 39 سوال 5 گزینه ای بر مبنای لیکرت است که دربرگیرنده 8 بعد روانی، کنترل اضطراب، اعتمادبه نفس، دستورالعمل ها، نگرانی، رهایی از تعهد، خستگی جسمانی، افکار نامربوط است که 4 بعد اول مربوط به خودگفتاری مثبت و 4 بعد دیگر مربوط به خودگفتاری منفی می باشد. برای تعیین روایی سازه از تحلیل عاملی اکتشافی، استفاده شد و برای تعیین ثبات درونی و پایایی پرسشنامه از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که 78/0 به دست آمد. همچنین در تحلیل عاملی تأییدی به منظور بررسی برازش مدل از شاخص نیکویی برازش، شاخص نیکویی برازش انطباقی، شاخص برازش مقایسه ای، خطای ریشه مجذورمیانگین تقریب و باقی مانده مجذور میانگین استفاده شد. نتایج نشان داد پرسشنامه خودگفتاری اتوماتیک در ورزشکاران از ثبات درونی و پایایی مطلوبی برخوردار است و می تواند به منظور بهبود و توسعه تحقیق در مورد وضعیت روانی ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی پرسشنامه ابعاد دلبستگی مادر (IMA) در یک نمونه دانشجویان ایرانی بود که 402 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای تعیین پایایی، روش همسانی درونی و برای بررسی روایی سازه و ساختار عاملی پرسشنامه از تحلیل عامل تأییدی و اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد ساختار عاملی اصلی داده های نمونه حاضر را برازش نداد. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی از ساختار دو عاملی این پرسشنامه حمایت کرد. در مجموع دو عامل«اعتماد و ارتباط» و «بیگانگی» توانستند 57 درصد واریانس پرسشنامه را تبیین نمایند. ضرایب آلفا برای عامل«بیگانگی» 78/. و برای «عامل اعتماد و ارتباط» 93/. به دست آمد. همچنین نتایج روایی همزمان IMA نشان داد که بین کفایت اجتماعی دانشجویان و دلبستگی مثبت والدین (اعتماد) رابطه مثبت، اما بین کفایت اجتماعی و دلبستگی منفی والدین (بیگانگی) رابطه منفی مشاهده شد. بررسی نتایج روایی همگرای مبین آن است که بین خرده مقیاس های پرسشنامه دلبستگی مادر با خرده مقیاس های پدر و همسالان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد (05/.P<). به طور کلی، پرسشنامه دلبستگی مادر در اندازه گیری سبک های دلبستگی مادر ابزاری روا و پایا است. پیشنهاد می شود از IMA در حوزه های بالینی و پژوهشی استفاده شود.

هدف:هدف این پژوهش بررسی اعتبار و روایی مقیاس خوداثربخشی ورزش کردن (ESS) و رابطه آن با سبک زندگی کارآمد وزن و شاخص توده بدنی در افراد چاق و دارای اضافه وزن بود. روش:از میان دانشجویان دانشگاه پیام نور استان سمنان 343 دانشجو با شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 25 با روش نمونه گیری در دسترس که واجد معیارهای ورود- خروج به پژوهش بودند، انتخاب شدند و به گویه های پرسشنامه های خوداثربخشی ورزش کردن و سبک زندگی کارآمد وزن پاسخ دادند و شاخص های تن سنجی انها نیز اندازه گیری شدند. یافته ها:داده ها با استفاده از نسخه شانزدهم نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس خوداثربخشی ورزش کردن 93/0 به دست آمد. همچنین محاسبه ضرایب همبستگی جهت بررسی روایی همگرا و واگرا بیانگر همبستگی معنادار میان ESS و سبک زندگی کارآمد وزن و شاخص توده بدنی بود (05/0P)

استفاده از پرسشنامه های معتبر و روا در زمینه هویت من برای انجام پژوهش های گروهی و سنجش عینی هویت افراد، ضرورتی است که طی دهه های اخیر از سوی روانشناسان مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی سازه و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه گسترش یافته سنجش عینی منزلت هویت من (EOM-EIS-2) در شهر تهران بود. به این منظور تعداد 2334 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران انتخاب شدند. با استفاده از ترجمه فارسی پرسشنامه هویت من (EOM-EIS-2) روایی سازه این پرسشنامه با دو روش تحلیل عاملی اکتشافی برای یک نمونه تصادفی 50 درصدی و تحلیل عاملی تاییدی با مقایسه سه مدل روی 50 درصد دیگر انجام شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشان داد که پرسشنامه مذکور در هویت عقیدتی و بین شخصی به ترتیب چهار عامل دنباله روی، هویت یافتگی، بحران زدگی و سردرگمی را دارد. هم چنین روایی همگرا- واگرای چهار منزلت هویت مشابه در دو هویت عقیدتی و بین شخصی محاسبه شد و میزان آن از 38/0 تا 65/0 به دست آمد که بیانگر روایی همگرا- واگرای این ابزار است. ضریب پایایی آلفای کرونباخ هشت زیر مقیاس هویت من در سردرگمی عقیدتی و بحران زدگی عقیدتی 46/0 و برای بقیه زیرمقیاس ها از 53/0 تا 76/0 به دست آمد. در نتیجه گیری نهایی این پژوهش روایی سازه و پایایی این پرسشنامه مورد تایید قرار می گیرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای (TA) بر دلزدگی زناشویی و کیفیت زندگی زوجین بوده است. روش:پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی، پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بوده است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه یزوجین با مشکلات خانوادگی مراجعه کننده به مراکز مشاوره استان بوشهر در سال1390 بودند که از میان آن ها تعداد 20 زوج که در آزمون دلزدگی زناشویی و کیفیت زندگی یک انحراف معیار پایین تر از میانگین کسب نموده بودند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (آزمایش و کنترل ) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 8 جلسه آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای به صورت یک جلسه 90 دقیقه ای در هر هفته شرکت داده شدند اما گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. بعد از یک هفته از پایان مداخله از هر دو گروه آزمایش و کنترل، پس آزمون در متغیرهای مورد مطالعه به عمل آمد و پس از گذشت یک ماه نیز آزمون پیگیری اجرا گردید. برای تحلیل داده های حاصله از روش تحلیل MONCOVAو با استفاده از نرم افزار آماری SPSS16استفاده گردید. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میان گروه آزمایش و کنترل از لحاظ دلزدگی زناشویی و کیفیت زندگی تفاوت معنی داری وجود دارد (0001/0>P)، این نتایج کماکان در دوره پیگیری به طور معنی داری پایدار بوده است. نتیجه گیری: آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای موجب کاهش دلزدگی زناشویی و افزایش کیفیت زندگی شده است.

پژوهش حاضر به اعتباریابی و پایایی سنجی مقیاس محقق ساخته «هویت اخلاقی- اسلامی در دانش آموزان نوجوان» پرداخته است. ابتدا مخزنی 150 سؤالی با توجه به فضایل اخلاقی، که به صورت مستقیم، آیه ای در قرآن کریم برایش آمده است تهیه و پس از احراز اعتبار صوری پرسش نامه توسط استادان، نمونة نهایی به منظور اجرا آماده شد. برای اجرا، 700 تن از دانش آموزان دبیرستانی و هنرستانی شهر اصفهان به روش نمونه گیری «تصادفی خوشه ای» انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از SPSS و AMOS صورت گرفت. ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده در زیرمقیاس ها حاکی از پایایی مناسب مقیاس هویت اخلاقی- اسلامی نوجوانان است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی برای بررسی سازة عاملی مقیاس، نشان داد که هفت عامل بیانگر 07/49 واریانس بودند. همچنین شاخص های تحلیل عاملی تأییدی نیز حاکی از برازش مناسب الگوی هویت اخلاقی – اسلامی است. با توجه به اینکه تمامی سؤالات مقیاس هویت اخلاقی مبتی بر آیات شریف قرآن کریم است، ابزاری مناسب برای سنجش ویژگی های اخلاقی تأیید شده در حوزة اسلامی به شمار می رود.

مقدمه:پرسشنامه درجه بندی رفتاری کنشوری اجرایی پیش دبستان- فرم والدین، ابزاری است که برای سنجش کنش های اجرایی کودکان پیش دبستان در محیط های طبیعی و روزمره زندگی طراحی شده است. هدف این پژوهش بررسی اعتبار، پایایی و ساختار عاملی تأییدی فرم والدین این پرسشنامه بود. روش:در یک طرح همبستگی داده های 390 کودک 2 تا 6 ساله در مقطع پیش دبستان شهر مشهد به شیوه نمونه برداری تصادفی خوشه ای از طریق والدین گردآوری شد. پایایی پرسشنامه از طریق همسانی درونی و همبستگی های مجموعه ی ماده مورد بررسی قرار گرفت و اعتبار آن با استفاده از همبستگی بین خرده مقیاس ها و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. یافته ها:نتایج نشان داد که ضرایب پایایی به دست آمده در هر دو جنس و کل به لحاظ روان سنجی برای تمام خرده مقیاس ها و کل مقیاس رضایت بخش بود. همچنین خرده مقیاس ها از همسانی درونی مطلوبی برخوردار بودند و روابط درونی خوبی بین خرده مقیاس ها وجود داشت. نتایج تحلیل عاملی تأییدی پنج عاملی اصلی مرتبه اول شامل: بازداری، تغییر، مهار هیجانی، حافظه کاری، برنامه ریزی/ سازمان دهی و سه عامل مرتبه دوم شامل: خود مهار گری بازداری، انعطاف پذیری و فراشناخت فرم والدین این آزمون را تأیید نمود. نتیجه گیری:پرسشنامه درجه بندی رفتاری کنشوری اجرایی پیش دبستان- فرم والدین ابزار مطلوبی برای غربال گری، تشخیص، پژوهش و سایر زمینه های مداخلاتی در جامعه ایران است.

زمینه: بی حوصلگی به عنوان یک حالت تنفر یا ناسازگاری با هر نوع تجربه تکراری مثل کار روزانه یا برخورد با افراد کسل کننده و ملال آور و بی قراری زیاد در شرایطی که رهایی از یکنواختی امکان پذیر نیست، تعریف می شود. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار عاملی مقیاس آمادگی برای بی حوصلگی در دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: جامعه پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 92-1391 بودند که تعداد 400 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه آمادگی برای بی حوصلگی فارمر و ساندبرگ پاسخ دادند. همه آزمودنی ها بصورت داوطلبانه پرسشنامه ها را تکمیل کردند و برگرداندند. داده ها با استفاده از نرم افزار 19 SPSS و LISREL تحلیل شد. یافته ها: نتایج ساختار عاملی پژوهش حاضر حاکی از وجود دو عامل تحریک درونی و تحریک بیرونی بود، به گونه ای که تحریک درونی 11 سؤال و تحریک بیرونی 10 سؤال را به خود اختصاص داد. بحث و نتیجه گیری: صاحب نظران عوامل متفاوتی را برای سبب شناسی بی حوصلگی معرفی کرده اند که می توان آنها را متأثر از عوامل شخصیتی یا ذهنی دانست. به دلیل ارتباط بی حوصلگی با عملکرد تحصیلی، استفاده از یافته های پژوهش حاضر به آموزش و پرورش و دانشگاه ها، روان شناسان، مشاوران و روان پزشکان و پژوهشگران توصیه می شود.

مقدمه: خودکارآمدی به اعتقاد فرد در رابطه با توانایی انجام تکالیف در حوزه ای خاص اشاره دارد که تأثیر جهت بخشی روی انتخاب فعالیت ها و موقعیت های وی دارد و خودکارآمدی معین خواهد کرد که افراد چه مقدار تلاش کنند و چه مدّت در مواجهه با موانع اصرار و پافشاری داشته باشند. هدف از تحقیق حاضر تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان (SEEA) روبرت و دولانسکی و وبر (2010) بود. بدین منظور و جهت تأیید روایی سازه پرسشنامه، 425 زن و مرد سالمند (207 مرد و 218 زن) با سطوح مختلف به لحاظ فعالیت بدنی (130 مرد فعال و130 زن فعال، 78 مرد غیرفعال و 87 زن غیرفعال)، به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و نسخه فارسی مقیاس خودکارآمدی تکالیف روزمره در سالمندان را تکمیل کردند. روش: برای اجرای این پژوهش ابتدا با استفاده از روش ترجمه- باز ترجمه، مقیاس خودکارآمدی تکالیف روزمره توسط سه متخصص روانشناسی ورزش و سه متخصص آموزش از زبان انگلیسی به فارسی و از فارسی به انگلیسی ترجمه و اصلاحات لازم انجام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری، همسانی (ثبات) درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی زمانی (ثبات پاسخ) سؤالات از ضریب همبستگی درون طبقه ای به روش آزمون- آزمون مجدد با دو هفته فاصله، استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان دهنده برازش مطلوب مدل مقیاس نسخه فارسی خودکارآمدی سالمندان می باشد. شاخص های برازندگی (055/0RMSEA=، 001/0= CFI، 99/0 TLI=)، همسانی درونی (خودمراقبتی 987/0، تحرک 986/0 و کل پرسشنامه 987/0) و پایایی زمانی (خودمراقبتی 74/0، تحرک 82/0 و کل پرسشنامه 83/0) قابل قبولی برخوردار شد، که بیانگر روایی و پایایی مطلوب نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان می باشد. نتیجه گیری: از نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان می توان به عنوان ابزاری روا و پایا جهت مطالعه و ارزیابی خودکارآمدی سالمندان ایرانی بهره گیری نمود.