درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: در طول چند دهه گذشته، پژوهش ها در خصوص سوء مصرف و وابستگی به مواد، از نگاه صِرف به عوامل خطرآفرین به سوی عوامل حفاظتی تغییر جهت داده است. از سوی دیگر، در طول دو دهه گذشته مفهوم تاب آوری در حوزه روان شناسی تحولی توجه ای روزافزون کسب کرده است. چرخش تمرکز از خطر به تاب آوری به واسطه ناکامیِ تاکید بر شناسایی عوامل خطرآفرین ناشی می شود. روش: جامعه پژوهش شامل، کلیه معتادین مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر تهران بود که از بین آنها نمونه ای با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شد. نمونه در مجموع 319 نفر (مذکر)، شامل دو گروه افراد وابسته به مواد (150 نفر) و غیر وابسته به مواد (169 نفر) بود که از این تعداد پرسشنامه های ناقص حذف و در نهایت 126پرسشنامه از معتادان و 108پرسشنامه از افراد سالم مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین برازش مدل بر اساس متغیرهای فرض شده در پژوهش، با استفاده از نرم افزار LISREL ابتدا، رابطه متغیرهای بنیادین اولیه با متغیرهای درون زاد نهایی بررسی شد. در ادامه، رابطه متغیرهای پایه با متغیرهای واسطه ای بررسی شد و در نهایت، رابطه متغیر واسطه ای با متغیر درون زاد با کنترل متغیر برون زاد تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد مدل پیش بینی شده برای تاب آوری در برابر مواد برازش لازم را داشت. نتیجه گیری: در این تحقیق برنامه ای مبتنی بر مدل زیستی روانی معنوی جهت مداخلات آموزشی برای افزایش تاب آوری افراد معتاد، تدوین شد.

این تحقیق با هدف بررسی اثر بخشی آموزش و تقویت مهارت های مثبت اندیشی به شیوه گروهی بر منبع کنترل دانش آموزان دبیرستان های شهرستان گرگان انجام شده است. فرضیه اصلی این تحقیق این بود که آموزش مهارت های مثبت اندیشی درونی سازی منبع کنترل دانش آموزان دبیرستانی را افزایش می دهد. پژوهش حاضراز جمله پژوهش های نیمه آزمایشی (مداخله ای) با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه گواه است. در این تحقیق از بین جامعه آماری پژوهش که دانش آموزان دبیرستان های شهرستان گرگان در سال تحصیلی 85-84 بودند، نمونه ای شامل 40 نفر از دانش آموزان پایه دوم به شیوه تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. قبل از انجام مداخله آموزشی (ارائه متغیر مستقل) دو گروه با استفاده از پرسشنامه های منبع کنترل راتر و شادکامی آکسفورد (مثبت اندیشی) پیش آزمون شدند. سپس آزمودنی ها بر اساس نمرات اکتسابی در آزمون راتر به دو گروه منبع کنترل درونی و بیرونی تقسیم شدند. آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (20 نفر با منبع کنترل بیرونی،20 نفر درونی) در مرحله بعد به گروه آزمایش به مدت 8 جلسه یک ساعته مهارت های مثبت اندیشی آموزش داده شد. یک هفته پس از انجام مداخله دوباره هر دو گروه پس آزمون شدند. تحلیل نتایج با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل معنادار است (007/0p<)، به این بیان که آموزش مهارت های مثبت اندیشی در تغییر منبع کنترل مؤثر بوده است. نتایج به دست آمده در این تحقیق همسو با سایر تحقیقات بوده و سودمندی و تاثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی در درونی سازی منبع کنترل دانش آموزان دبیرستانی را تایید می کند.