درخت حوزه‌های تخصصی

" در سده های گذشته، نفس دانش که با هدف کشف حقایق جهان هستی توسعه یافته بود، اهمیت زیادی داشت. این نگرش در قرن بیستم، به ویژه از نیمه ی دوم آن به تدریج تغییر یافت و جنبه کاربردی و سودمند دانش روز به روز نقش محوری پیداکرد؛ به طوری که امروز در دهه آغازین قرن بیست ویکم، تولید دانش- محور، اقتصاد دانش- محور و جامعه مطلع و در حال یادگیری از ملاک های توسعه یافتگی محسوب می شوند. ظهور مکتب عمل گرایی به ویژه پیشرفت گرایی که ارزش دانش را نه در حقیقی بودن یا تطابق آن با واقعیت بیرونی، بلکه در سودمندی و کارایی آن معرفی می کرد، نقش بسزایی در این تغییر نگرش داشته است ( اوزمن و کراور، 1379 :225 ). به دنبال آن، رشد و گسترش مدرنیسم و پسامدرنیسم که دستیابی به هرگونه حقیقت مطلق را ناممکن دانسته و آن را امری نسبی و متکثر تلقی کرد، باعث شد تا سودمندی و کارکرد علوم و معارف مختلف بیش از ارزش آن ها در بیان حقایق مورد توجه مجامع و محافل علمی قرار گیرد. این امر به نوبه خود باعث شد از فلسفه و به تبع آن فلسفه تربیت انتظارات مشابهی شکل بگیرد و این شاخه از معارف بشری به سمت و سوی کاربردی شدن و سودمندی پیش رود. این طرز تلقی، نه تنها در محافل علمی، بلکه در میان سیاست گزاران و برنامه ریزان تربیتی نیز رسوخ پیداکرد. فلسفه از آن جا که اساسا به مسائل بنیادی می پردازد و تحقیقات مربوط به آن نیز از نوع نظری است، به تدریج از دایره توجه برنامه ریزان و سیاست گزاران تربیتی خارج شد. آنان که به شدت در پی توسعه و صنعتی شدن و نوسازی جامعه بوده و هستند موجب شدند که فلسفه و به طور کلی علوم انسانی در درجه دوم اهمیت قرار گیرد؛ چرا که کارکرد و سودمندی آن به روشنی و وضوح علوم طبیعی و دانش فنی یا فناوری نیست. اگرچه عده ای از اندیشمندان فلسفه تعلیم و تربیت برای کاربردی کردن و نشان دادن سودمندی آن تلاش های ارزشمندی به خرج دادند، اما این تلاش ها ظاهراً به اندازه ای که نظر منتقدان را جلب کند، مؤثر نیفتاد. این مقاله در پی آن است تا به آسیب شناسی این تفکر بپردازد و با توجه به اهمیت فلسفه تربیت، چه در سیاست گزاری و برنامه ریزی و چه در پژوهش های تربیتی و فرایند یاددهی- یادگیری انتظارات بجا و نابجا را یاد آور شود. "

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر شیوه تربیتی والدین و راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی انجام شد. روش: 261 دانش آموز دختر کلاس سوم راهنمایی مدارس دولتی به روش خوشه ای چند مرحله ای از نواحی 3، 7 و 19 آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه های شیوه تربیتی و راهبردهای خودتنظیمی و همچنین کارنامه تحصیلی جمع آوری شد. معدل پایانی دانش آموزان در کلاس سوم راهنمایی به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی، در نظر گرفته شد. داده های پژوهش با استفاده از فراوانی، درصد، مجذور خی، تحلیل واریانس یک راهه، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: بین روش های تربیتی والدین و راهبردهای خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معنی داری وجود داشت. قوی ترین عامل پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، شیوه تربیتی قاطعانه بود و راهبردهای خودتنظیمی از این نظر در مرحله بعد از شیوه تربیتی قاطعانه قرار داشت. نتیجه گیری: شیوه تربیتی والدین و راهبردهای خودتنظیمی دانش آموزان در پیشرفت تحصیلی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر تکالیف نوشتاری بر تفکّر انتقادی دانش آموزان پسر سال اوّل متوسطة شهرستان ملایر و مقایسة تأثیر تکالیف نوشتاری در دروس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی بوده است. برای این منظور از دانش آموزان پسر سال اوّل متوسطه شهرستان ملایر، نمونه ای به حجم 105 نفر، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای در قالب چهار کلاس انتخاب و کلاسهای انتخاب شده به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل جایگزین شدند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از یک طرح شبه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و در کل از یک طرح عاملی 2×2 استفاده شد. تفکّر انتقادی آزمودنیها در پیش آزمون و پس آزمون با آزمون مهارتهای تفکّر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) اندازه گیری شد و پس از آن، تکالیف نوشتاری طراحی شده برای محتوای درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی سال اوّل متوسطه، در طول5/4 ماه و به مدت 40 ساعت آموزشی، در دو گروه آزمایش اعمال گردید. امّا گروههای کنترل، بدون دریافت تکالیف نوشتاری، به فعالیتهای معمول خود ادامه دادند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA)و آزمون t گروههای مستقل تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون تفکّر انتقادی آزمودنیها تفاوت معنی دار وجود ندارد. ولی تحلیل نمرات پس آزمون و افزایشی (تفاوت بین نمرات پس آزمون و پیش-آزمون) آزمودنیها نشان داد که استفاده از تکالیف نوشتاری در تدریس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی تفکّر انتقادی دانش آموزان را افزایش داده است و این افزایش در هر دو درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی در سطح کمتر از 01/0 معنی دار بود. درحالی که از مقایسة میزان تأثیر تکالیف نوشتاری بر تفکّر انتقادی دانش آموزان در دو درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی معلوم شد که میزان این تأثیر از لحاظ آماری متفاوت نیست.

هدف : در این تحقیق اثرات تزریق دوطرفه عوامل کولینرژیک به نواحی CA1 هیپوکامپ پشتیبر حافظه وابسته به وضعیت اتانول در موش های کوچ ک آزمایشگاهی بررسی شد . روش:20 گرم به صورت دوطرفه، - با میانگین وزنی 30 NMRI موش های کوچک آزمایشگاهی نر نژاد هیپوکامپ پشتی و با استفاده از دستگاه استریوتاکس کانول گذاری شدند . کلیه CA در ناحیه 1حیوانات جراحی شده یک هفته دوره بهبودی را قبل از آزمون های رفتاری گذراندند. مدلیادگیری اجتنابی غیرفعال یک نوبته، به روش پایین آمدن از سکو برای سنجش حافظه استفاده در مرحله پیش از آزمون توانست (g/kg 0 و 1 / گردید . یافته ها : تزریق درون صفاقی اتانول ( 51) را مهار و حافظه وابس ته به g/kg) تخریب حافظه ناشی از مصرف پیش از آموزش اتانولوضعیت ایجاد کند . تزریق درون هیپوکامپی آگونیست گیرنده های موسکارینی، فیزوستیگمین ونیکوتین در مرحله پیش از آزمون توانست تخریب حافظه ناشی از مصرف پیش از آموزش1) را بهبود بخشد . به علاوه، تزریق درون هیپوکامپ فیزوستیگمین و نیکوتین در g/kg) اتانول/25 ) تخریب حافظه ناشی از g/kg) مرحله پیش از آزمون همراه با دوز غیرمؤثر اتانول1) را مهار و حافظه وابسته به وضعیت ایجاد نمود . g/kg) مصرف پیش از آموزش اتانولتزریق آنتاگونیست گیرنده های موسکارینی (آتروپین ) و تزریق آنتاگونیست گیرنده های هیپوکامپ در مرحله پیش از آزمون، همراه با تزریق CA نیکوتینی (مکامیل آمین ) به نا حیه 11) باعث جلوگیری از بازگشت حافظه به وسیله اتانول شد . تزریق g/kg) درون صفاقی اتانول درون هیپوکامپی فیزوستیگمین، نیکوتین، آتروپین یا مکامیل آمین به تنهایی تأثیری بر حافظه نداشت . نتیجه گیر ی : سیستم کولینرژی کی از طریق گیرنده های موسکارینی و نیکوتینی نواحی هیپوکامپ پشتی در القای یادگیری وابسته به وضعیت اتانول دخالت دارد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه سبک های شناختی (شیوه های یادگیری) با عوامل شخصیتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز اجرا شده است. در این پژوهش 377 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی در چهار گروه تحصیلی علوم پایه، علوم انسانی، فنی ـ مهندسی، کشاورزی به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شده و پرسشنامه سبک شناختی کلب و پرسشنامه عوامل شخصیتی NEO-FFI را تکمیل نموده اند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین سبک های شناختی با توجه به عوامل شخصیتی تفاوت وجود دارد. بین شیوه های یادگیری با توجه به جنسیت و گروههای تحصیلی تفاوت وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد برونگرایی همبستگی مثبت با شیوه های یادگیری تجربه عینی و آزمایشگری فعال و همبستگی منفی با شیوه های یادگیری مشاهده تاملی و مفهوم سازی انتزاعی دارد. ابعاد دلپذیری و باوجدان بودن با شیوه یادگیری آزمایشگری فعال رابطه مثبت و با تجربه عینی و مشاهده تاملی رابطه منفی دارند. ابعاد روان رنجورخویی و انعطاف پذیری با هیچکدام از شیوه های یادگیری ارتباط معنی داری ندارند. در ضمن یافته های این تحقیق نشان می دهد در گروه فنی ـ مهندسی بین سبک های شناختی در ابعاد برونگرایی، باوجدان بودن، و دلپذیر بودن تفاوت معنی داری وجود دارد. در گروه علوم انسانی بین سبک های شناختی در هیچکدام از ابعاد شخصیت تفاوتی مشاهده نشده است. در گروه علوم پایه تنها بین سبک های شناختی در بعد روان رنجورخویی تفاوت معنی داری وجود دارد. در گروه کشاورزی بین سبک های شناختی در بعد برونگرایی تفاوت معنی دار است.

هدف: هدف این تحقیق، بررسی وجود رابطه بین سبک های تفکر و رویکردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی دانشجویان بود. روش: پرسشنامه های سبک های تفکر و فرآیند مطالعه بر روی 398 آزمودنی (203 پسر و 195 دختر) اجرا شد. برای بررسی پیشرفت تحصیلی دانشجویان، میانگین کل نمرات افراد از طریق دانشگاه، جمع آوری گردید. سپس نقش تفاوت های جنسی بر سبک های تفکر و رویکردهای یادگیری، و همچنین روابط بین متغیرها به ترتیب از طریق آزمون t برای گروه های مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون بررسی شد. یافته ها: دو جنس در متغیرهای پیشرفت تحصیلی، سبک های تفکر قانونی، قضایی، سلسله مراتبی، درونی، بیرونی و رویکرد سطحی تفاوت معنی دار داشتند. همچنین سبک های تفکر قانونی، قضایی، آزاداندیش، سلسله مراتبی، بیرونی و رویکرد یادگیری عمیق با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معنی دار و سبک های تفکر اجرایی، جزیی، محافظه کار و رویکرد یادگیری سطحی با پیشرفت تحصیلی رابطه منفی معنی دار داشتند. سبک های تفکر قانونی، قضایی، آزاد اندیش، سلسله مراتبی و بیرونی با رویکرد یادگیری عمیق و سبک های تفکر اجرایی، جزیی، محافظه کار و الیگارشی با رویکرد سطحی رابطه مثبت و معنی دار نشان داد. از متغیر سبک های تفکر، پنج سطح و از متغیر رویکردهای یادگیری، هر دو سطح در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان سهیم بودند. نتیجه گیری: توجه به نقش عوامل درون فردی سبک های تفکر و رویکردهای یادگیری در مطالعات مربوط به پیشرفت تحصیلی اهمیت خاصی دارد.

" در این پژوهش رابطة بین سبکهای یادگیری، سبکهای شناختی و انتخاب رشته‌های تحصیلی دانش‌آموزان پسر دبیرستانی بررسی شد. 300 پسر سال دوم دبیرستانهای تهران که رشته‌های ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی را به عنوان رشته تحصیلی انتخاب کرده بودند، نمونه این بررسی را تشکیل ‌دادند. از پرسشنامة سبکهای یادگیری کلب (LSI) و آزمون شکلهای گروهی نهفته ویتکین (GEFT) استفاده شد تا چهار سبک یادگیری (همگرا، واگرا، جذب‌کننده و انطباقی) و دو سبک شناختی (وابسته به زمینه و مستقل از زمینه) در آزمودنیها اندازه‌گیری شود. نتایج نشان دادند که آزمودنیهای برخوردار از سبک‌شناختی مستقل از زمینه، بیشتر ریاضی و علوم تجربی را به عنوان رشته‌های تحصیلی انتخاب می‌کنند. در حالی که آزمودنیهای دارای سبک شناختی وابسته به زمینة بیشتر علوم انسانی را به عنوان رشته تحصیلی بر می‌گزیند. همچنین، آزمودنیهای دارای سبک یادگیری همگرا و جذب‌کننده بیش از آزمودنیهایی که از سبکهای واگرا و انطباقی بهره می‌جویند به انتخاب رشته‌های ریاضی و علوم تجربی می‌پردازند. اما دانش‌آموزان دارای سبکهای واگرا و انطباقی در مقایسه با گروه همگرا و جذب‌کننده بیشتر علوم انسانی را بر می‌گزینند. "

هـدف ایـن تحقیق، بررسـی نـقش صفات شـخصیـت و رویکردهای یادگیری در پیشرفت تحصیلی دانشجویان بود. در نـمونه ­ای متشکل از 419 آزمودنی (214 پسر و 205 دختر)، فرم خلاصه شـده پـرسشنامه پـنج عاملـی و پرسشنامه فرایند مطالعه اجرا شدند. برای متغیر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، میانگین کل نمرات آنها از طریق دانشگاه مورد مطالعه، جمع­ آوری شد. با استفاده از تـحلیل مسـیر، اثـرات مستقیم، و غیرمستقیم صـفات شخصیت بـر رویـکردهای یـادگیری و پـیشرفت تـحصیلـی مورد بـررسـی قـرار گرفت. نـتـایج به­ دست آمده بـیـانـگر آن است که پـذیرش، وظیفه شناسـی، و سازگاری، بر رویکرد یادگیری عمیق، اثر مثبت و معنادار دارند. به ­علاوه پذیـرش و وظیفه شناسـی اثـر منفی و معنادار و روان­رنـجورخویـی و بـرون­گرایـی اثـر مثبت و معنادار بر رویکرد یادگیری سطحی نشان دادند. اثـر غیرمستقیم پـذیرش، وظیفه ­شناسـی، و سازگاری از طریـق رویکرد عمیـق بر پـیشرفت تـحصیلـی، مثبت و معنادار و اثر غیرمستقیم پذیرش و وظیفه­ شناسـی از طریـق رویـکرد سـطحـی بر پیشرفت تحصیلی منفـی و معـنادار به­دست آمد. در مـجموع نـتایج پـژوهش حاضر مؤیـد آن است که در مطالعه پیشرفت تحصیلی دانشجویان توجه بـه نـقش عوامل درون­ فـردی صـفات شـخصیـت و رویـکردهای یادگیری نکته ­ای حائز اهمیت است.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری خود ـ تنظیم و انگیزش پیشرفت تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان در درس ریاضی پرداخته و هدف آن، تعیین رابطه و سهم نسبی هر یک از راهبردهای یادگیری خود ـ تنظیم و انگیزش پیشرفت تحصیلی در تبیین عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان در درس ریاضی بوده است. به همین منظور 180 نفر دانش آموز دوره متوسطه با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و تصادفی ساده از بین جامعه دانش آموزان رشته ریاضی دوره متوسطه شهر اصفهان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. بخشی از نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین راهبردهای یادگیری خود ـ تنظیم و انگیزش پیشرفت تحصیلی با عملکرد تحصیلی ریاضی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. به علاوه، سهم نسبی انگیزش پیشرفت تحصیلی و راهبردهای یادگیری خود ـ تنظیم در تبیین عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی به ترتیب ؛ 20 % و 18% می باشد.

"هدف این تحقیق، بررسی نقش وضعیت اقتصادی– اجتماعی، رویکردهای یادگیری و سبک های تفکر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان است. 419 آزمودنی (214 پسر و 205 دختر) در این تحقیق شرکت داشتند. شرکت کننده ها به پرسش نامه فرآیند مطالعه، پرسش نامه سبک های تفکر و به چند سوال درباره وضعیت اقتصادی– اجتماعی خود پاسخ دادند. همچنین برای متغیر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، میانگین کل آنها از طریق دانشگاه مورد مطالعه، جمع آوری گردید. با استفاده از تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیرمستقیم وضعیت اقتصادی– اجتماعی بر رویکردهای یادگیری، سبک های تفکر و پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده بیانگر این است که وضعیت اقتصادی– اجتماعی اثر مثبت و معنادار بر رویکرد یادگیری عمیق و اثری منفی و معنادار بر رویکرد یادگیری سطحی نشان دادند، همچنین وضعیت اقتصادی– اجتماعی بر سبک های تفکر قانونی، قضایی، کلی، آزاد اندیش و سلسله مراتبی، اثری مثبت و معنادار و بر سبک های تفکر اجرایی، جزیی و محافظه کار نشان داد. اثر غیر مستقیم وضعیت اقتصادی– اجتماعی از طریق رویکرد عمیق و سبک های تفکر قانونی، قضایی، کلی، سلسله مراتبی و آزاد اندیش بر پیشرفت تحصیلی، مثبت و معنادار و اثر غیرمستقیم وضعیت اقتصادی– اجتماعی از طریق رویکرد سطحی و سبک های تفکر اجرایی، جزیی و محافظه کار بر پیشرفت تحصیلی، منفی و معنادار به دست آمد. در مجموع، نتایج پژوهش حاضر موید آن است که توجه به نقش عوامل برون و درون فردی نظیر وضعیت اقتصادی– اجتماعی، رویکردهای یادگیری و سبک های تفکر در مطالعه پیشرفت تحصیلی قابل تعمق است. تلویحات کاربردی یافته ها برای معلمان بحث شده است "

علوم شناختی به عنوان دانشی چند رشته ای مرکب از علم اعصاب، روان شناسی، زبان شناسی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن یکی از دانش های نو است که در چند دهه اخیر توانسته است رازهای نهفته بیشتری را درباره مغز و ذهن آدمی بگشاید. این دانش نو بر همه ابعاد حیات انسانی، هر آنچه با مغز و ذهن انسان سروکار دارد، تأثیرگذار است و طبعاً یکی از مهم ترین زمینه هایی که بیشترین تأثیر را از یافته های آن خواهد پذیرفت آموزش و پرورش می باشد. روان شناسی شناختی به عنوان یکی از شاخه های فرعی علوم شناختی تلاش دارد کارکردهای مغز را بر اساس یافته های علوم شناختی تبیین کند و آموزش و پرورش شناختی بر آن است که رویکرد شناختی را در صحنه آموزش و پرورش تجربه نماید1. در این مقاله یکی از موضوعات مهم روان شناسی یعنی یادگیری بر اساس رویکردشناختی تبیین می گردد.