جامعه شناسی توسعه

نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۱٬۰۵۹ مورد.

۱۰۱.

توسعه اجتماعی و سیاست های جمعیتی در ایران (بعد از انقلاب، از سال 1357 تا 1385)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیامک حیدری حبیب الله زنجانی باقر ساروخانی

منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۳۹۴ شماره ۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 339 تعداد دانلود : 594

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی جامعه شناختی سیاست های جمعیتی، از طریق شناخت تحول گفتمان ها و پارادایم های توسعه، و شکل گیری گونه های مختلف توسعه اجتماعی، با توجه به تغییرات ایجاد شده در نهاد خانواده در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در خلال سال های 1357 تا سال 1385 می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه ای بوده و متناسب با بخش های مختلف مقاله، از روش های کمی و کیفی استفاده شده است. مقاله حاضر، با بهره گیری از یک نگاه کلان، غلبه و چرخش گفتمان های توسعه (مربوط به کشورهای توسعه یافته مرکز و توسعه نیافته پیرامون)، در شکل بخشیدن به توسعه اجتماعی، سیاست های جمعیتی و در نتیجه تأثیر آن بر نهاد خانواده را به تصویر کشیده و نشان می دهد که در فاصله سال های 1357 تا 1385 در ایران بعد از انقلاب، نظام سیاسی جمهوری اسلامی و دست اندرکاران سیاسی آن، چگونه با توجه به شرایط قرارگرفته در وضعیت یک کشور درحال توسعه، منطبق با گفتمان های توسعه کلان، با اتخاذ گونه های مختلفی از توسعه اجتماعی و سیاست های جمعیتی، زمینه را برای تغییر در ساختارهای اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ... و در نتیجه ظهور انواع مختلفی از آسیب ها در نهاد خانواده، فراهم ساخته اند. واژه های کلیدی: توسعه اجتماعی، جمعیت، پارادایم، نهاد خانواده، سیاست های جمعیتی.

۱۰۲.

مواجهه سیاست گذاری فرهنگی با صنعت و گذار از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود کوثری حسین سرافراز

منبع: راهبرد فرهنگ سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 444 تعداد دانلود : 829

۱۰۳.

واکاوی جامعه شناختی احساسات شهروندان تهرانی به محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین کلانتری مسعود کیان پور وحید مزیدی شرف آبادی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: مشارکت احساس تعلق احساسات زیست محیطی احاسناد بالادستی حوزه های رفاهی سیاست اجتماعی محلی گروه های هدف

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 366 تعداد دانلود : 877

تعامل انسان با محیط زیست، همواره مورد توجه دانشمندان و متخصصان حیطه های گوناگون علمی بوده است. دهه های متمادی است که اثبات شده است بهبود رابطه انسان با محیط زیست در وجوه گوناگون، لزوماً متأثر از نگرش ها، احساسات و دیدگاه های آن ها به محیط زیست است، درحالی که بررسی احساسات زیست محیطی به صورت مجزا در ایران، سابقه ای نداشته است. احساسات زیست محیطی که دارای دلالت های وظیفه گرایی و تعلق مندی هستند، تأثیری مهم بر انواع رفتارها در قبال محیط زیست دارند. این پژوهش به روش پیمایش و نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تصادفی از ساکنان بالغ شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساسات زیست محیطی و سازوکارهای (مکانیسم های) مربوط پرداخته است. نتایج نشان می دهد میانگین احساسات زیست محیطی شهروندان تهرانی در مقیاس صفر تا صد، بین 1/62 تا 1/65 است که متوسط به بالا تلقی می شود. روابط دومتغیره بین جنس، ارزش های زیست محیطی، تجربه ارتباط با طبیعت، جامعه پذیری زیست محیطی و دینداری، با متغیر وابسته معنادار است. در تحلیل رگرسیون چندگانه، مدل نظری، بیش از 64 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کرده است. نتایج تحلیل مسیر نیز از طریق تأثیرگذاری بر تجربه ارتباط با طبیعت، بیشترین تأثیرگذاری را درمورد متغیر ارزش های زیست محیطی و درنهایت، تأثیرگذاری بر متغیر وابسته با میزان اثر کل 578/0 به دست داده است.

۱۰۴.

بررسی تأثیر توسعه منطقه عسلویه بر کیفیت زندگی (با رویکرد رشد صنعتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نگین حجازی رضا فاضل فریدون وحیدا

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: کیفیت زندگی توسعه اقتصادی توسعه اجتماعی منطقه ویژه اقتصادی عسلویه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 690 تعداد دانلود : 634

هدف این مقاله، بررسی تأثیر توسعه اقتصادی ناشی از رشد صنعتی منطقه ویژه اقتصادی پارس بر سبک و کیفیت زندگی بومیان منطقه عسلویه است. نوعِ پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس روش و ماهیت، توصیفی تحلیلی است. اطلاعات با استفاده از توزیع پرسشنامه در بین 195 نفر از بومیان منطقه گردآوری شده است. یافته ها نشان داد: حضور صنعت و گسترش سریع توسعه صنعتی در منطقه پیامدهای دوگانه ای داشته است. زیرساخت ها و امکانات زیربنایی نسبت به قبل بهبود یافته، ولی سبب بروز تغییراتی در نگرش های فرهنگی و شیوه معیشتی نشده است. از بین رفتن کشاورزی بومیان و نیز محدود شدن صیادی و تمایل بومیان به کارهای خدماتی باعث شده شغل های سنتی در جامعه بومی به خطر بیفتد، در این تحقیق از 4 شاخصی که برای بررسی تأثیر توسعه اقتصادی بر بومیان منطقه در نظر گرفته شده، «ایجاد راه های ارتباطی» بیشترین تأثیرگذاری را در منطقه و سبک زندگی داشته است.

۱۰۵.

تحلیل جامعه شناختی مدیریت پسماند بیمارستانی با تأکید بر وضعیت توسعه یافتگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیمین کاظمی صادق صالحی

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: توسعه اقتصادی پسماند پزشکی پسماند بیمارستانی اولریش بک توسعه بهداشتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 467 تعداد دانلود : 389

پسماند بیمارستانی به دلیل خطرهای بالقوه ای که دارد هم سلامت بشر را تهدید می کند و هم باعث صدمه دیدن و آلودگی محیط زیست می شود. این تحقیق سرِ آن دارد که وضعیت مدیریت پسماند بیمارستانی در کشور را برحسب سطح توسعه اقتصادی و بهداشتی استان ها بررسی کند. چهارچوب نظری تحقیق مبتنی بر نظریه جامعه مخاطره آمیز اولریش بک است. به باور بک، ما در جامعه ای زندگی می کنیم که با مخاطره، به ویژه مخاطره هایی از جنس بوم شناختی و زیست محیطی شناخته می شود. در این تحقیق، برای جمع آوری داده ها از نتایج پژوهش های انجام شده در سراسر کشور در فاصله 1384-1391 درباره مدیریت پسماند بیمارستانی استفاده شد. داده ها با استفاده از برنامه اس. پی. اس. اس. تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج تحقیق، بین رتبه اقتصادی استان ها و متغیرهایی مثل سرانه زباله بیمارستانی، میزان زباله عفونی و کیفیت مدیریت پسماند رابطه معنی داری به دست نیامد. بین دسترسی به شاخص های بخش بهداشت و درمان و مدیریت پسماند در دو بخش تفکیک و نگهداری پسماند رابطه وجود داشت و با دسترسی به این شاخص ها کیفیت مدیریت پسماند بهبود یافت، ولی در بخش دفع پسماند رابطه معنی داری به دست نیامد. بنابر یافته های ما، جامعه ایران را فارغ از سطح توسعه یافتگی می توان جامعه ای مخاطره آمیز دانست. مدیریت پسماند بیمارستانی معضل زیست محیطی مهمی به شمار می رود که مغفول مانده و نیازمند برانگیخته شدن حساسیت تصمیم گیرندگان و مسئولان است.

۱۰۶.

سنجش وضعیت شاخص های کیفیت زندگی در شهر اهواز با استفاده از نرم افزار VISUAL PROMETHEE (مطالعه موردی: منطقه 4)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سعید امان پور نادیا داری پور

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شاخص ها PROMETHEE نواحی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 56 تعداد دانلود : 94

کیفیت زندگی به نوعی بیانگر وضعیت سکونت افراد در یک شهر یا فضای زیستی است. کیفیت زندگی یکی از مهم ترین مسایل پیش روی جهان امروز و از مباحث اساسی در تکوین سیاست گذاری اجتماعی محسوب می شود که موضوعاتی چون رفاه، ارتقای کیفیت زندگی سلامت محور، رفع نیازهای اساسی، زندگی رو به رشد و رضایت بخش، نوع دوستی و از خود گذشتگی در میان جماعات را در بر می گیرد. هدف از انجام این پژوهش رتبه بندی نواحی 5 گانه منطقه 4 شهر اهواز از نظر کیفیت زندگی است. ماهیت و نوع تحقیق نظری – کاربردی و روش مطالعه از نوع توصیفی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه خانوارهای ساکن در منطقه 4 شهر اهواز تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 321 نفر تعیین گردیده است. پس از تحلیل داده های پرسشنامه ها در نرم افزار Spss از روش PROMETHEE جهت رتبه بندی نواحی استفاده گردیده است. در نهایت نتایج حاصل از رتبه بندی نواحی به صورت نقشه از طریق نرم افزار Arc / GIS ترسیم گردیده است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که ناحیه دو دارای بیشترین جریان خالص و مثبت، در نتیجه دارای اولویت اول است. ناحیه سه با کمترین میزان در اولویت آخر قرار گرفته است. ناحیه چهار در سطحی پایین تر از ناحیه دو، در اولویت دوم قرار دارد. نواحی سه و پنج نیز در میان این نواحی جای می گیرند و مرتبه سوم و چهارم را به خود اختصاص داده اند.

۱۰۷.

تحلیل عوامل پیش برنده و بازدارنده توسعه اشتغال زنان روستایی شهرستان نجف آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زینب شریفی هوشنگ ایروانی ژیلا دانشور عامری

منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: اشتغال زنان روستایی بازدارنده ها پیش برنده ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 387 تعداد دانلود : 269

این پژوهش با هدف تحلیل عوامل پیش برنده و بازدارنده توسعه اشتغال زنان روستایی شهرستان نجف آباد انجام شد. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق شامل زنان روستایی بین 15-64 سال شهرستان نجف آباد بود (7354=N). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد گردید و180نفر بصورت نمونه گیری با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بوده که اعتبار (روایی) آن با نظر متخصصین و اساتید مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران مورد تأیید قرار گرفت. اعتماد (پایایی) ابزار تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 9/0) بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSwin نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی مربوط به عوامل بازدارنده نشان داد که متغیرها در هفت عامل زیرساختی- حمایتی، فرهنگی- روانشناختی، مهارتی، اعتماد اجتماعی، ساختاری، انگیزشی-شناختی و تسهیلات بانکی قرار گرفتند که این هفت عامل 50/66 درصد کل واریانس را تبیین می کند. در تحلیل عاملی عوامل پیش برنده 5 عامل آموزشی- حمایتی، فرهنگی- زیرساختی، خانوادگی، مشارکت اقتصادی و نهادی شناسایی شد که این پنج عامل68/60 درصد کل واریانس را تبیین می کند. به علاوه یافته ها نشان داد سهم عوامل بازدارنده بیشتر از عوامل پیش برنده می باشد

۱۰۸.

شواهد زیست محیطی بحران آب ایران و برخی راه حل ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اسماعیل نصرآبادی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵

کلید واژه ها: ایران مدیریت منابع آب بحران آب استراتژی ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 657 تعداد دانلود : 532

ایران مشابه بسیاری از کشورهای خشک و نیمه خشک جهان در دهه های اخیر کمبود جدی در منابع آب را تجربه کرده و در حال حاضر با بحران آب مواجه است. علاوه بر پدیده های محیطی و طبیعی همچون خشکسالی ها، تغییر الگوهای اقلیمی، افزایش دما و تبخیر و تعرق، بحران آب ایران ریشه در رشد فزاینده و توزیع نامتعادل جمعیت، سوء مدیریت منابع آب، ناکارآمدی بخش کشاورزی، بخشی نگری مدیران، رشد لجام گسیخته شهرنشینی و نبود فرهنگ مناسب مصرف و ارزش واقعی آب دارد. در این مقاله تلاش شده به روش مروری تحلیلی برای برون رفت از این شرایط را هکارهایی تدوین شود؛ راهکارها بر اساس شرایط و توان های حال حاضر و با نگاه واقع بینانه به آینده کشور در حوزه های ایجاد ساختار مدیریتی مناسب، فرهنگ سازی به کمک اعتقادات و باورهای مذهبی، تعیین ارزش واقعی آب، توانمندسازی کشاورزان و ایجاد تعاونی های زراعی است تا به عنوان چهارچوب های اصلی در تدوین استراتژی ها، برنامه ریزی ها و اجرای برنامه ها مورد توجه دولتمردان قرار گیرد. آگاهی با عمق و پیچیدگی بحران منجر به تدوین راه حل های چندبعدی و با مشارکت آحاد جامعه خواهد شد. این گام نخست عبور از بحران است

۱۰۹.

عملکرد مؤثر دهیاری ها در توسعه روستایی از دیدگاه دهیاران؛ چالش های پیش رو: مطالعه موردی استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین خوشبخت هوشنگ ایروانی حسین شعبانعلی فمی یاسر محمدی

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلید واژه ها: فارس (استان) مدیریت روستایی توسعة روستایی دهیاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 179 تعداد دانلود : 296

پژوهش حاضر با هدف واکاوی عملکرد مؤثر دهیاری ها در توسعه روستایی و چالش های پیش رو از دیدگاه دهیاران استان فارس انجام شد و به لحاظ روش، از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری تحقیق را تمامی دهیاران استان فارس (1231= N ) تشکیل دادند که با استفاده از رابطه کوکران تعداد 145 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با روش خوشه ای چندمرحله ای و در مرحله آخر به صورت تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن بر اساس نظر جمعی از اساتید و کارشناسان تأیید و برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف پرسشنامه نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد (915/0)، که حاکی از مناسب بودن ابزار تحقیق بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که از نظر دهیاران، سه گویه ناکافی بودن اعتبارات دهیاری ها، انتظارات و توقعات نابجا و بیش از حد مردم از دهیاران، و نرخ بالای بیکاری در روستا، به ترتیب، مهم ترین چالش های پیش روی دهیاران به شمار می روند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان داد که چالش های عملکرد دهیاران در شش عامل دیوان سالاری ، برنامه ریزی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، زیرساختی- تجهیزات، و شناختی دسته بندی می شوند . این شش عامل، در مجموع، در حدود 66/66 درصد از واریانس چالش های پیش روی دهیاری ها در استان فارس را تبیین می کنند.

۱۱۰.

بررسی تأثیر آنومی اجتماعی بر رفاه ذهنی در میان شهروندان جوان شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: عزت الله سام آرام حسین بارگاهی نرگس کبیری

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: جوانان رفاه اجتماعی آنومی اجتماعی رفاه ذهنی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 241 تعداد دانلود : 46

یکی از شاخص های اصلی توسعه در دنیای امروز دستیابی به هر دو بعد عینی و ذهنی رفاه اجتماعی است. چرا که دیگر تنها ابعاد عینی به تنهایی تأمین کننده نیازهای افراد نیستند و توجه به ابعاد ذهنی به علت تاثیر مستقیمی که بر کیفیت زندگی انسان دارند نیز اهمیت ویژه ای یافته است؛ بنابراین مشکلاتی هم که این بعد از رفاه اجتماعی را دچار خدشه می کنند و نهایتا رسیدن به آن را به تعویق می اندازند دغدغه بسیاری از برنامه ریزان و سیاستگذاران است. از جمله این مشکلات، تغییرات و نوساناتی است که آنومی اجتماعی در جامعه بوجود می آورد. به همین دلیل مقاله حاضر به سنجش رفاه ذهنی و تاثیر آنومی اجتماعی بر آن در میان شهروندان جوان شهر تهران می پردازد. چارچوب نظری این تحقیق بر پایه نظریات تونی فیتز پتریک برای رفاه ذهنی و مسنر و روزنفلد برای آنومی اجتماعی است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی بوده و از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری داده ها، با حجم نمونه آماری400 نفر استفاده شده است. در این پژوهش از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای در بین جوانان 15-29 ساله ساکن شهر تهران استفاده نمودیم. همچنین جهت آزمون فرضیه ها از آماره های دی سامرز،گاما و جهت تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون که در نرم افزارspss تعبیه شده است استفاده نمودیم. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیر آنومی اجتماعی و ابعاد آن (بی معنایی، بی قدرتی و بت وارگی پول) دارای تأثیر معکوس و کاهنده بر میزان رفاه ذهنی می باشند. یعنی هر چقدر میزان آنومی اجتماعی و ابعادش در جامعه افزایش پیدا کند از میزان رفاه ذهنی کاسته می شود.

۱۱۱.

کاربرد الگوهای توسعه پایدار در بازآفرینی منظر شهری (نمونه موردی: شهر ایوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرحناز خورانی کریمی محمد شوهانی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلید واژه ها: بازآفرینی منظر شهری توسعه پایدار توسعه شهری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 741 تعداد دانلود : 104

شهرها به عنوان مهمترین جوامع زیستی قرن حاضر، از جنبه های محیطی و اکولوژیکی در کنار جنبه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و بهبود کیفیت منظر، بیش از گذشته نیاز به توجه دارند؛ همچنین شهر، یکی از مهمترین پدیده های فرهنگی بشر و به قولی، بخش جدایی ناپذیر (انتگرال) طبیعت به شمار می رود. طبیعت نیز به شکل صمیمانه ای با زندگی اجتماعی شهر، ترکیب و در هم بافته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کاربرد الگوهای توسعه پایدار در بازآفرینی منظر شهری ایوان انجام شده است. سؤالات این پژوهش؛ عبارتند از: 1. آیا ابعاد توسعه پایدار بر بازآفرینی منظر شهر ایوان تأثیر دارند؟ 2. آیا بین بعد کالبدی توسعه پایدار و بازآفرینی شهر ایوان، همبستگی وجود دارد؟ 3. چه رابطه ای بین بعد اقتصادی توسعه پایدار و بازآفرینی شهر ایوان وجود دارد؟ 4. بعد زیست محیطی شهر ایوان، چه تأثیری بر بازآفرینی آن دارد؟ روش انجام تحقیق، به کارگیری تکنیک ماتریس SWOT بود که پس از مشخص شدن معیارهای داخلی و خارجی بر اساس اصول توسعه پایدار و ارائه راهبردهای چهارگانه SO و WO و ST و WT و وزن دهی به این معیارها راهبرد نهایی به دست آمد. کلیت یافته ها حاکی از آن بود که اصول توسعه پایدار در بازآفرینی منظر شهری ایوان مؤثر هستند و می توانند منظری ایجاد کنند که پویا و پایدار باشد، رفاه شهروندان را فراهم کند و پاسخگوی نیاز نسل های آینده باشد.

۱۱۲.

برنامه ریزی راهبردی توسعه طبیعت گردی در مناطق تحت حفاظت استان ایلام (مورد مطالعه: محدوده آثار طبیعی – ملّی دهلران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حامد قاسم پور

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلید واژه ها: برنامه ریزی راهبردی طبیعت گردی آثار طبیعی - ملی شهر دهلران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 61 تعداد دانلود : 20

بخش مهمی از ظرفیت های گردشگری ایران در مناطق تحت حفاظت قرار دارند؛ ولی بهره مندی هدفمندی از این قابلیت، در جهت توانمندسازی این مناطق و به تبع آن، توسعه منطقه ای در کشور صورت نگرفته است؛ تا جایی که بر اثر فشارهای انسانی و محیطی، به تدریج، شاهد از بین رفتن این گستره های خدادادی هستیم. این امر، ضرورت تدوین برنامه های جامع گردشگری متناسب با شرایط زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه تحت حفاظتی را گوشزد می کند؛ از این رو، تحقیق حاضر، با هدف تبیین برنامه راهبردی توسعه طبیعت گردی در محدوده تحت حفاظت آثار طبیعی - ملّی دهلران در استان ایلام با استفاده از چارچوب جامع تدوین راهبرد، به رشته تحریر درآمده است تا از این طریق، زمینه بهره برداری پایدار طبیعت گردی فراهم گردد. این تحقیق به لحاظ روش، از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای هدف، کاربردی است. جامعه آماری آن نیز؛ شامل: کلیه کارشناسان ادارات کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و حفاظت محیط زیست استان ایلام بوده است که تعداد 30 نفر از آنها با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. شیوه گردآوری داده ها نیز به دو صورت اسنادی و میدانی بوده است. نتایج نشان می دهد که این مقصد گردشگری در محیط داخلی با ضعف های بیشتری در قیاس با قوت ها دست و پنجه نرم می کند و در محیط بیرونی با فرصت های بیشتری در مقایسه با تهدیدات روبه روست؛ بنابراین، راهبردهای «محافظه کارانه/ ترمیمی» مبتنی بر نگهداری و حمایت درونی، مناسب ترین قابلیت را در پاسخ به این شرایط خواهند داشت؛ همچنین، سنجش کّمی راهبردهای مذکور، نشان داد که راهبرد «تدوین طرح جامع توسعه طبیعت گردی پایدار» با کسب امتیاز 43/9 دارای بیشترین جذابیت و «تدوین مقررات حفاظت» با نمره 81/6 دارای کمترین جذابیت می باشد.

۱۱۳.

جنسیت و توسعه در کشورهای اسلامی نفتی و بدون نفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن باستانی مرضیه موسوی فاطمه حسین پور

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: زنان کشورهای اسلامی نفتی و بدون نفت توسعه جنسیتی توانمندسازی جنسیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 640 تعداد دانلود : 778

۱۱۴.

ارزیابی تأثیرات اجتماعی- اقتصادی بازارچة مرزی سِرو بر توسعة مناطق روستایی پیرامون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عابد ابراهیمی مستکانی مصطفی احمدوند

منبع: پژوهش های روستایی دوره ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلید واژه ها: توسعة روستایی بازارچة مرزی تأثیرات اجتماعی اقتصادی سِرو

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 561 تعداد دانلود : 958

پژوهش حاضر به ارزیابی تأثیرات اجتماعی- اقتصادی بازارچة مرزی سِرو (در استان آذربایجان غربی) بر توسعة مناطق روستایی پیرامون پرداخته است. در این مطالعه از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شد. جامعة آماری پژوهش، روستاهای پیرامون بازارچة سِرو بودند. منطقة مطالعه شده براساس نظر کارشناسان به سه لایه با فاصله های سه، شش و نُه کیلومتری از بازارچه دسته بندی شدند. درمجموع 14 روستا در این سه لایه شناسایی و مطالعه شدند. در هر روستا به روش نمونه گیری تصادفی ساده، سرپرست خانوار مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامة محقق ساخته انجام شد. برای تعیین اعتبار ابزار پژوهش از اظهار نظر استادان و متخصصان ذی ربط و برای تعیین پایایی آن از هم سانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ 66/0 تا 84/0 برای متغیرهای گوناگون به دست آمد که نشان از بهینگی پرسشنامه داشت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS19 بهره گرفته شد. یافته های تحلیل واریانس نشان دادند که بین روستاها (سه لایة مورد مطالعه) از نظر وضعیت شاخص های اقتصادی اجتماعی، تفاوت معناداری وجود دارد. تأثیر بازارچة سِرو بر شاخص های رفاه اجتماعی، اقتصاد روستایی، صنایع دستی و مشارکت اجتماعی در روستاهای لایة اول (سه کیلومتری) مشهود و به صورت کاهشی بود. از طرفی در لایه های دوم و سوم ازنظر شاخص های مذکور تفاوتی مشاهده نشد، بنابراین بازارچه موجب کاهش وضعیت این شاخص ها شده است و اثر کاهشی بر کیفیت زندگی تا لایة دوم قابل ره گیری است. تحلیل اثر کل نشان می دهد که محدودة تأثیر این بازارچه تا شعاع شش کیلومتری بوده و اثر اقتصادی آن در منطقة روستایی پیرامون بیش از اجتماعی و کاهشی بوده است.

۱۱۵.

توسعه فرهنگی ضرورت توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین پناهی

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلید واژه ها: توسعه سیاسی توسعه اقتصادی توسعه اجتماعی توسعه فرهنگی توسعه فرهنگ

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 839 تعداد دانلود : 626

ربع پایانی قرن بیستم با پدیده چرخش فرهنگی، به همراه پدیده پسامدرنیته و پساساختارگرایی، هم در بُعد واقعیت اجتماعی و هم در بُعد تحلیل اجتماعی، مصادف بوده است. این چرخش نه تنها نشان دهنده اهمیت یافتن بیش ازپیش نقش فرهنگ در زندگی انسان ها و در علوم انسانی و اجتماعی است، بلکه نشان دهنده فهم درست تر و عمیق تر از نقش و قدرت فرهنگ در انواع ساحت های زندگی بشری و تحلیل اجتماعی است، که مدت ها تحت الشعاع عامل اقتصادی قرار گرفته بود. در این مقاله سعی می شود اولاً با پرداختن به موضوع توسعه فرهنگ و انواع و ابعاد آن اهمیت توسعه فرهنگ و توسعه فرهنگی مورد حث قرار گیرد. ثانیاً، سعی می شود با استفاده از مطالعات مفاخر در رابطه با نقش فرهنگ در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نشان داده شود که توسعه عرصه های گوناگون جامعه بدون توسعه فرهنگ نه می تواند مداوم و پایدار باشد، و نه می تواند در جهت خودشکوفایی و تکامل انسانی قرار گیرد. بدین معنی توسعه عرصه های گوناگون جامعه باید توسعه ای مبتنی بر فرهنگ ایرانی – اسلامی و یا به معنای دقیق کلمه «توسعه فرهنگی» باشد، تا تلاش های کشور در جهت پیشرفت اسلامی ایرانی مقرون با موفقیت گردد.

۱۱۶.

تحلیلی بر تعاملات فضایی شهر و روستا با تأکید بر توسعه روستاهای اطراف شهرها (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر تقیلو میر نجف موسوی علیرضا حمیدیان

منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۱

کلید واژه ها: توسعه روستایی آذربایجان غربی اندازه شهر فاصله روستا تا شهر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 535 تعداد دانلود : 819

هدف: مرکز یا کانون هر فعالیت، دارای توانمندی هایی از عملکرد و قدرت است که قسمتی از آن را به نسبت معکوس فاصله در پیرامون شهرها توزیع می کند. هدف مقاله حاضر، تحلیل توسعه یافتگی روستایی با توجه به فاصله و اندازه شهرها می باشد. روش: روش پژوهش این متن، تطبیقی و مبتنی بر رویکرد فازی است. واحد تحلیل در این پژوهش، روستاهای واقع در حاشیه 5، 10 و 15 کیلومتری شهرهای مراکز شهرستانی استان آذربایجان غربی براساس تقیسمات اداری- سیاسی در سال 1390 است. برای تعیین توسعه یافتگی روستاها، از 79 شاخص و مدل رتبه بندی تاپسیس استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که شاخص سازگاری بین فاصله جغرافیایی روستا تا شهر و توسعه روستایی برابر با 836/0 است. بر این مبنا، 84 درصد روستاهای مورد مطالعه، این ادعا را تایید می کنند که فاصله روستا تا شهر، شرط لازم برای توسعه روستایی به شمار می رود. همچنین، رابطة فازی مجموعة توسعه روستایی با مجموعة شرط لازم و علّی فاصله روستا تا شهر، به اندازه 582/0است. مقدار رابطه فازی مجموعة توسعه روستایی با مجموعة شرط علّی اندازه شهر 521/0 است. محدویت ها/ راهبردها: • تقویت شهرهای کوچک در مناطق مختلف جغرافیای در جهت ایجاد فرصت برای روستاهای دور از مرکز شهرستان. • توسعه فرصتهای اقتصادی و اجتماعی در نقاط روستایی دور از مراکز شهری. راهکارهای عملی: • اولویت قرار دادن پراکنش فضایی روستاها در ایجاد شهرها و تبدیل روستاها به شهر. • پرهیز از جمعیت بعنوان معیار اصلی در ایجاد و استقرار خدمات شهری و توجه به محرومیت نواحی و موقعیت جغرافیایی سکونتگاهها. اصالت و ارزش: تحقیق از جمله تحقیقات کاملا جغرافیایی است و در جهت برنامه ریزی منطقه ای و ایجاد عدالت اجتماعی و فضایی کاربرد بسیار دارد.

۱۱۷.

تحلیلی بر نقش «کژتابی های مالی – اداری سازمان یافته» در «دیوان سالاری» و «توسعه پایدار»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید تنکابنی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: توسعه پایدار «نظام دیوان سالاری کژتابی های مالی اداری سازمان یافته فساد مالی سازمان یافته خرده فرهنگ های بزهکاری دیوان سالاری تاریخی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 37 تعداد دانلود : 242

نظام دیوان سالاری از جایگاه رفیع، تعیین کننده و با تأثیرات شگرف در فرآیند توسعه پایدار کشورهای در حال توسعه برخوردار است. بخصوص این نقش در آن گروه از کشورهای نظیر ایران که دارای دیوان سالاری تاریخی بوده و اقتصاد آن اساساً متکی به درآمد سرشار از فروش یک محصول (نظیر نفت) باشد، پررنگ تر می گردد. رشوه، اقتداری، ویژه خواری و انواع گوناگون فساد سازمان یافته و نهادینه شده در نظام اداری این قبیل کشورها اگر کنترل، تعدیل و ریشه کن نشود. طی قرن ها، مبدل به نوعی فرهنگ در سازمان اداری کشور شده، و امکان هرگونه تحول بنیادین در آن و توسعه اداری را منتفی می گرداند. سپس و در پی آن، عاملی بازدارنده برای توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی، توسعه سیاسی، توسعه فرهنگی شده و دستیابی کشورها را به توسعه ای پایدار و همه جانبه امکان ناپذیر می کند. دور باطل و شیطانی «کژتابی های مالی سازمان یافته و ماندگار» در تاروپود و نظام دیوان سالاری کشور و پدیده «توسعه نیافتگی» و تأثیرات متقابل این دو بر یکدیگر، این دست جوامع را به اردوگاه کشورهای همواره عقب مانده سوق می دهد. بدیهی است این قبیل کشورها با عزم و اراده ای ملی می توانند با تدوین و اجرای برنامه ها و راهکارهای کنترل، مهار، تعدیل و در نهایت ریشه کن کردن این نوع فسادها این چرخه باطل را در هم شکسته، و زمینه و بستری مناسب برای تبدیل شدن به کشوری توسعه یافته را فراهم کنند.

۱۱۸.

سنجش وضعیت شاخص های توسعه یافتگی در شهرستان های استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید امان پور علیرضا پرویزیان مهدی علیزاده

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلید واژه ها: ایلام سنجش توسعه یافتگی شهرستان های ایلام

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 399

در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت های موجود میان مناطق از حیث برخورداری آنها از امکانات و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. یکی از روش های ارزیابی، مدل های تصمیم گیری چند شاخصه است که برای سنجش، ارزیابی و اولویت گذاری چند گزینه به کار گرفته می شود. هدف اصلی این پژوهش، سنجش شاخص های توسعه انسانی در سطح شهرستان های استان ایلام است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. شاخص های منتخب در دو مرحله: مطالعه سوابق (طرح های تحقیقاتی، آمارنامه ها و کتب) و بهره گیری از آرای خبرگان (بهره گیری از تکنیک دلفی و استخراج نظر نظریه پردازان دانشگاهی و مدیران سازمان های مرتبط)، گردآوری و با استفاده از روش دلفی ادغام شدند. شاخص ها پس از استخراج، با استفاده از چهار مدل تاپسیس، ویکور، وزن دهی ساده، تاکسونومی و AHP - FUZZY، وزن بخشی شدند؛ سپس با استفاده از استراتژی های اولویت بندی، ادغام گردیدند؛ در انتها به وسیله نرم افزارGIS و استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان ایلام، نسبت به سایر شهرستان ها از امتیاز بیشتری برخوردار است و شهرستان های دهلران، چرداول و ... در رده های بعدی قرار دارند.

۱۱۹.

بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی مؤثر بر صرفه جویی آب در بین دانشجویان دانشگاه یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیروس احمدی مریم مختاری پریسا رضایی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مصرف تعهد آگاهی آب سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 974 تعداد دانلود : 900

هدف مقاله حاضر بررسی صرفه جویی مصرف آب در بین دانشجویان و رابطه آن با آگاهی از پیامدهای کمبود انرژی، تعهد و سرمایه فرهنگی، با استفاده از روش پیمایش است. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه یاسوج هستند که 350 نفر به عنوان نمونه تعیین شده و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه های محقق ساخته یا استاندارد است که با استفاده از اعتبار سازه و اعتبار محتوا تعیین اعتبار و با استفاده از ضریب آلفا یا آزمون مجدد، تعیین پایایی شده اند. یافته های توصیفی نشان داد: یک سوم پاسخگویان در مصرف آب صرفه جویی نمی کنند. مقایسه میانگین افراد صرفه جو و غیرصرفه جو در متغیرهای مستقل، بیانگر این بود که دو گروه به لحاظ آگاهی از پیامدهای کمبود انرژی، تعهد و سرمایه فرهنگی، تفاوت معنادار دارند. تبیین متغیر صرفه جویی در مصرف آب بر اساس مجموع متغیرها با روش رگرسیون لجستیک نشان داد: متغیرهای تعهد، سن و معدل تحصیلی، قادرند 26 درصد واریانس صرفه جویی در مصرف آب را تبیین کنند

۱۲۰.

شناسایی و تحلیل نقش تعاملات روستایی- شهری در توسعة روستایی (مطالعة موردی: استان کرکوک عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن آزاد هدایت مهدی پورطاهری عبدالرضا رکن الدین افتخاری محمدرضا رضوانی

منبع: پژوهش های روستایی دوره ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: توسعة روستایی نظام سکونتگاهی استان کرکوک شبکة یکپارچة منطقه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 929 تعداد دانلود : 899

توسعة روستایی به عنوان یکی از زیرشاخه های توسعه همواره از مهم ترین مسائل دولت ها ازجمله در کشور عراق بوده است. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام توسعة روستایی براساس الگوی شبکة یکپارچة منطقه ای در استان کرکوک عراق است. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای اسنادی و پیمایش از نوع پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش را 79096 خانوار روستایی و 894 روستا تشکیل دادند، که از این تعداد با استفاده از روش نمونه گیری کوکران 400 نفر سرپرست خانوار و 27 روستا به عنوان نمونه به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از طریق نرم افزار SPSS نشان می دهند که نظام توسعة روستایی در استان کرکوک مبتنی بر الگوی شبکة غیریکپارچه و مدل های غیرارگانیک است و جریان های فضایی با برتری عناصر شهری صرفاً از روستا به شهر صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهند که حاکمیت چنین فرایندی موجب محرومیت روستاهای استان شده و سطح رضایت ساکنان را به شدت کاهش داده است.

درخت حوزه‌های تخصصی