تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

مقدمه: نظر به اهمیت کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها و لزوم شناسایی نقاط ضعف و قوت و ایجاد رقابت بین آنها در ارائه خدمات بهتر، هدف پژوهش حاضر ارزیابی و رتبه بندی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های جامع و صنعتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به روش تاپسیس است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی-توصیفی انجام شده است. جهت تعیین معیار و وزن دهی شاخص ها از تکنیک مقایسه زوجی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش دانشگاه های جامعی که رتبه 1تا 40 و دانشگاه های صنعتی که رتبه 1 تا 10 را در رتبه بندی سال 95- 1394 پایگاه استنادی علوم جهان اسلام کسب کرده بودند. تعداد 50 کتابخانه انتخاب شده، 27 دانشگاه تمایل به شرکت در پژوهش و رتبه بندی شدن داشتند. روش های آماری شامل آمار توصیفی برای محاسبه شاخص ها، تکنیک مقایسه زوجی برای تعیین وزن شاخص و معیارها، و تکنیک تاپسیس برای رتبه بندی بود. یافته ها: یافته های حاصل از ارزیابی کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه نشان داد که کتابخانه ها در شاخص ارتباط و همکاری، برنامه ریزی، خدمات، آموزش، دسترس پذیری و مدیریت در وضعیت مطلوب تری نسبت به امکانات، بودجه، کارکنان و منابع قرار دارند. نتایج رتبه بندی نیز نشان داد که کتابخانه های دانشگاه ارومیه، تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و شیراز به ترتیب رتبه های اول تا سوم را کسب کرده اند. نتایج: نتایج بیانگر آنست که کتابخانه دانشگاه ارومیه در محاسبه شاخص ها بیشترین میزان نزدیکی را به راه حل ایده آل مثبت داشته و در مطابقت با استانداردها در جایگاه نخست قرار گرفته است. دانشگاه بوعلی سینا همدان نیز در جایگاه آخر قرار گرفته است.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی اطلاعات مورد نیاز در کیوآر کد کتاب های درسی دانشگاهی از دیدگاه اساتید است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر روش شناسی کیفی و از لحاظ نوع تحقیق کاربردی است . مصاحبه با اساتید با استفاده از پرسشنامه نیمه ساختار یافته در رابطه با مولفه های مهم در انتخاب کتاب درسی دانشگاهی و معیارهای مهم مورد نیاز به منظور درج درکیوآرکد انجام شد. برای تحلیل داده های مصاحبه ها از تکنیک تحلیل تم استفاده شده است. یافته ها: در مجموع برای انتخاب کتاب درسی دانشگاهی، 21 مولفه شناسایی شد که مهمترین مولفه اهمیت نویسنده کتاب بود. در مجموع 43 مولفه برای درج در کیوآرکد کتاب های درسی دانشگاهی از دیدگاه اساتید مطرح شد. این مولفه ها در پنج معیار نویسنده کتاب(7 مولفه)، نشر کتاب(10مولفه)، ظاهر کتاب(9 مولفه) ، محتوای کتاب(14 مولفه) و اهمیت کتاب در محیط دانشگاهی(3 مولفه) دسته بندی شدند. اصالت پژوهش: به نظر می رسد تا کنون پژوهشی مرتبط یا تا حدودی مرتبط در ارتباط با موضوع کیوآر کد با کتاب انجام نشده و اغلب آن ها به کتابخانه محدود است. ناشران کتب دانشگاهی به واسطه ی انتخاب مولفه های درست بواسطه ی این پژوهش می توانند بازاریابی و توزیع کتاب خود را گسترده تر نمایند. اگرچه بررسی دیدگاه سایر ذی نفعات نظیر کتابداران و کاربران برای نتیجه گیری نهایی ضروری است.

هدف: بررسی تأثیر کوچک سازی کتابخانه های دانشگاهی بر رضایت شغلی کارکنان کتابخانه های دانشگاه ها ی دولتی در مراکز استانها می باشد. روش: این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی، از حیث روش به دست آوردن داده ها از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر نوع داده های گردآوری شده که به وسیله پرسشنامه به دست آمده اند، از نوع کمی می باشد. برای سنجش کوچک سازی از پرسشنامه محقق ساخته و برای سنجش رضایت شغلی از پرسشنامه استاندارد مینه سوتا استفاده شد. جامعه پژوهش شامل 205 نفر از کارمندان کتابخانه های دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم در مراکز استان ها بودند که با محاسبه حجم نمونه و توزیع پرسشنامه ها تعداد 148 نفر پاسخنامه را عودت دادند. تحلیل های این پژوهش به کمک آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و همبستگی اسپیرمن و نرم افزار اس پی اس اس و پی ال اس صورت گرفته است. یافته ها: تحلیل داده های گردآوری شده نشان داد متغیر کوچک سازی و رضایت شغلی در بین کارکنان کتابخانه های دانشگاهی در وضعیت نامطلوب قرار دارد و از میان ابعاد کوچک سازی : تغییر در نوع کار و تغییر در ساختار بر رضایت شغلی کارکنان کتابخانه تاثیری ندارد، ولی تغییر در فناوری بر رضایت شغلی کارکنان کتابخانه تاثیر مستقیم دارد. بنابراین فرضیه تاثیرکوچک سازی بر رضایت شغلی کارکنان کتابخانه های دانشگاهی تایید می گردد. اصالت اثر: این مقاله حاصل یک کار پژوهشی کاربردی بوده و پیش از این در هیچ مجله دیگری به چاپ نرسیده است

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش توسعه حرفه ای و اخلاق کار بر تعهد سازمانی و میل به ماندن کارکنان کتابداری شهر تبریز انجام شد. روش: این پژوهش از نظر نوع توصیفی و از لحاظ روش، همبستگی از نوع مدل یابی علی (مدل یابی معادلات ساختاری) می باشد. جامعه آماری 360 نفر از کارکنان کتابداری شهر تبریز بود که از میان آنان 200 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند که برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه-های استاندارد استفاده شد. داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین توسعه حرفه ای با تعهد و میل به ماندن رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین اخلاق حرفه ای با تعهد و میل به ماندن رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. علاوه براین تحلیل ها نشان داد که اخلاق حرفه ای نقش میانجی در رابطه بین توسعه حرفه ای با تعهد و میل به ماندن ایفا می کند. اصالت اثر: با توجه به یافته ها توسعه حرفه ای به طور مستقیم باعث ارتقاء تعهد سازمانی و افزایش میل به ماندن کارکنان می شود. همچنین با تایید نقش اخلاق حرفه ای، توسعه حرفه ای دارای اثر غیر مستقیم، مثبت و معنی دار بر تعهد سازمانی و میل به ماندن می باشد. این نتایج بر ضرورت بازشناسی نقش میانجی اخلاق حرفه ای در بررسی رابطه علی توسعه حرفه ای با پیامدهای آن تاکید می کند.

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی نمودها و دلایل وندالیسم در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از دیدگاه کتابداران این کتابخانه ها است. روش: پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های 10 دانشگاه دولتی شهر تهران بودند که دیدگاه 304 نفر آنها به شیوه تصادفی ساده و با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته گردآوری و بررسی شد. یافته ها: وندالیسم در "منابع" بیش از وندالیسم در "تجهیزات و ساختمان" است. در منابع، سرقت، پنهان و پاره کردن کتاب ها و مجلات بیشتر رخ می دهد. در تجهیزات و ساختمان، بیشترین تخریب به واسطه نوشتن مطالب، جابجایی پوستر، نوشتن متن روی دیوار و آسیب رسانی به تجهیزات است. نتایج: دلایل وقوع رفتارهای وندالیستی از دیدگاه کتابداران را می توان به 2 دسته تقسیم کرد؛ 1- عوامل فردی شامل: عدم توانایی در خرید منابع و استفاده مکرر از منابع کتابخانه ها و مسائل روانشناختی. 2- عوامل محیطی مانند: نارضایتی کاربران از خدمات کتابخانه و نبودن نسخه های متعدد از منابع. اصالت اثر: با توجه به مطالعات انجام شده، این پژوهش برای نخستین بار در کشور به بررسی وندالیسم در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران پرداخته است.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر در بازاریابی بهینه خدمات مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری بوده است. روش: روش پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، توصیفی- پیمایشی بوده؛ جامعه آماری پژوهش عبارت بودند از تمامی کاربران مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (15825 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 380 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه پژوهشگر ساخته شامل 57 گویه بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها برای شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر بازاریابی بهینه خدمات از آزمون تحلیل عاملی با کمک نرم افزار SPSS ویرایش 22 استفاده شده است. یافته ها: با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل عاملی و نمرات بدست آمده، 9 عامل موثر بر بازاریابی بهینه خدمات مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری شناسایی شد. عوامل شناسایی شده به ترتیب عبارت بودند از: ترفیع، محصول، شواهد فیزیکی، ارتباطات، قیمت، زیرساخت ها، دسترسی، اشخاص و مکان. اصالت اثر: با توجه به اهمیت بازاریابی خدمات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی و از آنجایی که تاکنون پژوهش خاصی در زمینه بازاریابی خدمات مرکز منطقه ای علوم و فناوری صورت نگرفته، پژوهش حاضر از نوآوری لازم برخوردار می باشد و می تواند راهکارهایی برای مرکز مورد بررسی و مراکز مشابه ارائه نماید.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی به کار گیری آمیخته ی بازاریابی مشتری مداری در کتابخانه های دانشگاهی در بین مخاطبان کتابخانه های دانشگاه رازی و علوم پزشکی کرمانشاه. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی-پیمایشی است. برای توصیف و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و استنباطی (آزمون یومن ویت-نی و آزمون تی ) استفاده شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه ی بازاریابی مشتری مداری بود. جامعه ی پژوهش دانشجویان عضو کتابخانه های دانشکده ی دانشگاه رازی و علوم پزشکی بودند،که تعداد اعضای کتابخانه های دانشکده ی رازی وکتابخانه های دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی جمعا ۱۶۴۹۳نفرشدند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران محاسبه شد که 374 نفر به دست آمد. برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که از پایایی قابل قبولی(r=%89) برخوردار است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مولفه های ارزش های مورد انتظار مشتری( میانگین ۶۲/۳) و هزینه مشتری (میانگین ۱۶/۱) در دانشگاه رازی نسبت به دانشگاه علوم پزشکی از وضعیت بهتری برخوردار است و مولفه راحتی مشتری ( میانگین ۵۴/۳) و ارتباط متقابل با مشتری (میانگین ۹۱/۱) دانشگاه رازی نسبت به دانشگاه علوم پزشکی در وضعیت بهتری قرار دارد. نتایج حاصل از آزمون سوالات نشان داد که وضعیت کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی از نظر به کارگیری آمیخته ی بازاریابی مشتری مداری با میانگین رتبه ای ۲۰۸/۱۵ نسبت به کتابخانه های دانشگاه رازی با میانگین رتبه ای ۱۷۰/۴۱ در شرایط بهتری قرار دارند. اصالت / ارزش: نتایج این پژوهش می تواند اطلاعاتی را فراهم آورد که زمینه ساز برنامه ریزی بهتر مدیران جهت ارتقای سطح کتابخانه های دانشگاهی. واژه های کلیدی: بازاریابی، آمیخته ی بازاریابی، مشتری مداری، مخاطبان، کتابخانه های دانشگاهی