علوم و فنون نظامی

فعالیتهای سازمانی و راهبرد ها  تحت تأثیر گرایش های راهبردی قرار می گیرند. فرماندهان و مدیران بنا بر ضرورت های ادراک شده خود اولویت فعالیت های سازمان را تعیین نموده و در این راستا منابع سازمان را متمرکز می نمایند. توصیه اندیشمندان، توسعه متوازن سازمان می باشد اما سازمان ها به فراخور شرایط و مقتضیات ملزم به اتخاذ گرایش راهبردی اند. هدف این پژوهش که از نوع توصیفی است، تعیین گرایش راهبردی دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران در سه دوره اخیر می باشد. به این منظور، عملکرد فرماندهان در سه دوره اخیر در بازه های 1385-1382 و 1390 – 1385 و  1395-1390 بر مبنای مدل(BSC) مورد ارزیابی قرار گرفت  و 59 شاخص برای سنجش ابعاد رشد و یادگیری، فرایندهای داخلی، ذینفعان و مالی احصاء گردید و بر اساس نتایج این سنجه ها تحلیل و نتیجه گیری به عمل آمد. نتایج نشان داد که در دوره اول استراتژی ثبات و تأکید بر حفظ وضع موجود گرایش راهبردی غالب بوده است و فرایندهای داخلی در اولویت توجه فرماندهان بوده است. در دوره دوم  فرماندهان به دنبال خروج از راهبرد تدافعی و ثبات در برخی ابعاد بوده اند. اما در عمل راهبرد ثبات همچنان بر اغلب فعالیت های دانشگاه در این دوره حاکم بوده است.در دوره سوم  آمارها بیانگر این امر است که این دوره، دوره توسعه منابع سازمانی، انسانی ،  اطلاعاتی، تجهیزاتی و  زیرساختی در دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا می باشد. و راهبرد حاکم در دانشگاه در طول  این دوره استراتژی رشد و توسعه می باشد.

این تحقیق با هدف شناسایی میزان تأثیر سرمایه اجتماعی مدیران بر تحول سازمانی در قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) انجام پذیرفته است. به همین منظور، سرمایه اجتماعی به سه بعد ساختاری، رابطه ای و شناختی تقسیم و رابطه آن با تحول سازمانی بررسی شد. این تحقیق بر مبنای هدف کاربردی بوده و بر مبنای روش تحقیق از نوع همبستگی می باشد که با روش پیمایشی داده های لازم جمع آوری گردیدند. جامعه آماری تحقیق، کارکنان ستاد قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) آجا بوده و جهت نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی استفاده و حجم نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 72 نفر تعیین گردید. داده های لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون تجزیه و تحلیل گردید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که یک رابطه خطی و مستقیم بین سرمایه اجتماعی و همه ابعاد و مؤلفه های تشکیل دهنده آن با تحول سازمانی وجود داشته و هر سه بعد ساختاری، رابطه ای و شناختی این سرمایه، بر تحول سازمانی تأثیرگذار می باشند. 

جمهوری اسلامی ایران از موقعیت بسیار حساسی در منطقه ی خاورمیانه برخورداراست. اتخاذ مواضع مستقل و ضد استکباری و پافشاری ج.ا.ایران بر حقوق مسلم خویش موجب گردیده است با انواع تهدیدات و جنگ ها در منطقه روبرو گردد. از این رو دست یابی و حفظ توان رزمی جهت برترسازی در جنگ های نوینی همچون جنگ ترکیبی همواره ذهن بیشتر نخبگان نظامی و فرماندهان عالی رتبه در نیروهای مسلح ج.ا.ا. را به خود جلب نموده است. توان رزمی اجا نیز در جنگ ترکیبی یا هیبریدی در گرو اقدامات متعدد و راه کار مؤثر در حوزه های مختلف می باشد. از این رو تحقیق حاضر با هدف «شناخت و دست یابی به مهم ترین عوامل، مؤلفه ها و شاخص ها بر توان رزمی آجا در جنگ ترکیبی» است. برای دست یابی به این هدف، نوع تحقیق کاربردی و توسعه ای، روش تحقیق توصیفی- موردی و زمینه ای و رویکرد آن آمیخته انتخاب شد. پس از جمع آوری ادبیات تحقیق در حوزه های جنگ ترکیبی و توان رزمی حوزه های گوناگونی از منظر آمادگی نظامی احصاء گردید و برای شناسایی شاخص های مؤلفه های عوامل توان رزمی با استفاده از روش مصاحبه و پرسشنامه نظرخواهی شد. دو بعد: عوامل محسوس با مولفه های (مانور، عملیات جنگ الکترونیک، عملیات اطلاعات، هماهنگی و کنترل، پوشش و فریب و ...) و نامحسوس با مولفه های (ایمان، روحیه، آموزش، انضباط، هدایت و رهبری، سازماندهی) در شاخص های مربوط به خود استخراج گردید. نتایج تحقیق بیانگر این مسئله است که مولفه های مربوط به عوامل برترساز توان رزمی با در نظرگرفتن عوامل بالا  نقش به سزایی در مدیریت صحنه های نبرد جنگهای ترکیبی دارند و دستیابی به هدف در جنگ های ترکیبی سریعتر از هر اقدامی به محصول می رسد. 

عوامل جنگ شیمیایی (CWAs)، مواد شیمیایی سمی می باشند و بر طبق اثرشان بر روی بدن انسان، سازماندهی و تقسیم بندی می شوند. کاربرد گسترده ی این ترکیبات در کشتار جمعی و عملیات تروریستی به وضوح مشخص است. حضور این ترکیبات در آب ها و همچنین در محیط زیست نگرانی های زیادی را به همراه داشته است، از اینرو در این مقاله به معرفی روش هایی برای آنالیز و تشخیص این ترکیبات پرداخته شده است کروماتوگرافی لایه نازک (TLC), به عنوان یک روش ساده، مقرون به صرفه و آسان، جزء اولین روش ها برای شناسایی این ترکیبات به حساب می آید . به علاوه، در این مقاله روش های نوین شناسایی و اندازه گیری CWAs مانند طیف سنج تحرک یونی (IMS)، رنگ سنجی، فلورسانس، آپتاسنسور، طیف سنجی رامان، افزایش سطحی (SERS) و سنسورهای صوتی نیز معرفی  گردیده است. لازم به ذکر است که، همگی این روش ها حدتشخیص بسیار مناسبی برای تعیین این ترکیبات در محیط های مختلف ارائه داده اند. این روش ها برای آشکارسازی دی متیل فسفونات (DMMP) به عنوان شبه عامل اعصاب نیز استفاده شده است.

در سال های اخیر هر چندمدت یک بار اصطلاحات جدیدی از جنگ در محافل نظامی داخل کشور مطرح و سیل عظیمی از کتب، مقالات، طرح های آموزشی و ...، برای ارائه پاسخ به این نیاز جدید، روانه سازمان های نظامی می شود و به دنبال آن، مسئولین و فرماندهان نظامی برای عقب نماندن از این جریان، در سخنرانی ها، همایش ها و ...، به طور دائم اصطلاح جدید را تکرار نموده و از تحول به وجود آمده سخن به میان می آورند؛ فاجعه زمانی اوج می گیرد که مخارج زیادی برای اجرای رزمایش های جدید، تدوین آئین نامه ها و کتب جدید، برای توجیه اصطلاح تازه وارد صرف می گردد و البته نتیجه آن هم از پیش مشخص است و هیچ کدام از این اصطلاحات تاکنون دستاورد قابل لمسی نداشته است. واقعیت عینی نشان می دهد که واحدهای رزمی عملاً از همان شیوه قدیمی جنگ استفاده کرده و این اصطلاحات جدید تنها باعث سردرگمی و نقصان آموزش و درنتیجه کاهش توان رزمی گشته است. با توجه به ماهیت موضوع پژوهش، این پژوهش از نوع کاربردی بوده، روش تحقیق مرتبط با آن با روش توصیفی انطباق دارد و از رویکرد تجزیه و تحلیل آمیخته داده ها به صورت کارآ و اثربخش استفاده گردیده است. برای انجام این پژوهش، جمع آوری اطلاعات به دو روش میدانی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است. برای این کار، ادبیات موضوع و مطالعات میدانی موثق انجام شده توسط دیگران، مورد کنکاش و مداقه قرار گرفته و سایر اطلاعات موردنیاز نیز از طریق جستجوی کتابخانه ای، اینترنتی و بانک های اطلاعات داخلی و خارجی به دست آمده است. در روش میدانی نیز عمده اطلاعات از طریق پرسشنامه خودساخته جمع آوری شده است. پایایی سئوالات پرسشنامه با استفاده از روش تنصیف (دو نیمه کردن)، عدد 89% محاسبه گردید؛ به طوری که این مطلب مؤید آن است که سئوالات پرسشنامه از پایایی بالایی برخوردار می باشد. جامعه آماری درنظر گرفته شده در این تحقیق، شامل تعداد 32 نفر از اساتید خبره و کارکشته دانشگاه که در مسائل مرتبط با حوزه های دفاعی و امنیتی دارای صلاحیت های علمی و عملی برجسته ای می باشند. یافته های تحقیق مشخص نمود که مؤلفه های نسبت داده شده به جنگ ترکیبی، با آن چه بوده، تغییر محسوسی را نشان نمی دهد. 

ترکیب آهن و کربن ماده ای به نام استیل را به وجود می آورد که این نوآوری منجر ب ه تولید فلزی با مزیت های فراوان شده است . پژوهش حاضر نیز بر آن است که به طور مشابه مفاهیم مفید و سودمند مدیریت دانش و مدیریت استعداد می توانند با هم ترکیب شوند و از این در آمیختگی مفهومی قوی به نام» مدیریت استعداد هوشمند» را به وجود آورند که موجب افزایش اثربخشی و کارایی عملکرد فردی و سازمانی و همچنین افزایش مزیت رقابتی شود. با برداشت و پیش بینی که از جنگ های آینده می شود، دو عامل بسیار مهم در جنگ های آینده یعنی منابع انسانی و فناوری اطلاعات مورد توجه قرار می گیرد. مدیریت استعداد هوشمند می تواند با اثرگذاری بر این دو عامل مهم در سازمان های نیروهای مسلح، تبدیل به عاملی برترساز در جنگ های آینده شود و فقط با استفاده از مدیریت دانش یا مدیریت استعداد نمی توان به چنین عملکرد سازمانی و فردی بالایی دست یافت. در نهایت با ارئه مدل مفهومی کاربردی مدیریت استعداد هوشمند در جنگ های آینده به مزیت رقابتی در آن نائل می گردیم. 

با توجه به تجهیزات محور بودن هوانیروز، وجود نیروی انسانی متخصص و کارآمد که از دانش بروز بهره مند باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ازجمله دانشی که کارکنان هوانیروز نیاز به آن دارند، آموزش های «گواهینامه خلبانی بازرگانی» است که متولی آن، سازمان ایکائو هست ولی تاکنون از نشریات این سازمان در برنامه های آموزشی هوانیروز به طور مدون بهره گیری نشده است. ازآنجاکه یافتن چگونگی ارتقاء توانمندی خلبانان با بهره گیری از آموزش های «گواهینامه ی خلبانی بازرگانی» شامل؛ «قوانین هوا»، «مکالمات رادیویی» و «قوانین فرودگاه ها» مدنظر بوده است، متغیر تابع یعنی «توانمندی خلبانان هوانیروز» دست کاری نگردیده و اطلاعات به دست آمده از اسناد و مدارک، مصاحبه با صاحب نظران و پرسش نامه، جمع آوری و با روش توصیفی - آمیخته بررسی گردید و درنتیجه تأثیر متغیر مستقل در افزایش توانمندی خلبانان هوانیروز به میزان زیاد و خیلی زیاد مورد تأیید قرار گرفت؛ جامعه ی آماری در این نوشتار شامل کلیه ی خلبانان هوانیروز بود که آمار این جامعه از مراجع ذی صلاح کسب گردید و برای رعایت طبقه بندی، این عدد را ضرب در ضریبی نموده و عدد 172 به دست آمد. محقق از یافته های تحقیق به این نتیجه دست یافت که؛ چنانچه معاونت آموزش هوانیروز، برنامه ریزی های لازم را برای برقراری ارتباط با «سازمان هواپیمایی کشوری» انجام دهد تا آموزش های گواهینامه ی خلبانی بازرگانی (قانون هوا، مکالمات رادیویی و فرودگاه ها) در مرکز آموزش هوانیروز در قالب یک دوره عرضی تشکیل شود، توانمندی خلبانان هوانیروز افزایش پیدا خواهد کرد.