علوم و فنون نظامی

استفاده از دانش یک راهبرد جدید و مؤثر بر روندهای کاری سازمان ها به خصوص سازمان های نظامی می باشد. دانش سازمانی یکی از سرچشمه های قدرت سازمانی بوده و برای رشد کمی و کیفی سازمان و دستیابی به اهداف استراتژیک باید امکان به اشتراک گذاری آن بین کارکنان و مدیران فراهم گردد. بعلاوه، دانش نظامی از جمله مواردی است که بدست آوردن آن به طور معمول هزینه زیادی در پی دارد بنابراین وجود راه کارهایی برای حفظ و مدیریت آن ضروری است. در این مقاله ضمن بررسی ویژگی ها و اهداف مدیریت دانش و سامانه های مربوطه، پس از معرفی مدل های مدیریت دانش در سازمان ها، برخی موارد مطالعاتی که عمدتاً سازمان های امنیتی و نظامی بوده اند به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. نتایج کمی و کیفی مطالعات انجام شده نشان می دهد که در اثر استفاده از سامانه مدیریت دانش کارایی این قبیل سازمان ها در حوزه های مختلف از جمله تصمیم گیری، رویه ها و فرآیندهای کاری به صورت عملیاتی تغییر می یابد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین فشارهای روانی (استرس) و عملکرد (تلاش - شناخت شغل حمایت سازمانی توانایی) فرماندهان مراکز آموزش نظامی در تهران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه فرماندهان مراکز آموزش نظامی تهران در سال1389 بودند که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم، 92 نفر از آنان انتخاب گردید. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استرس و عملکرد استفاده شد. نتایج حاصل همبستگی حاکی از آن بود که رابطه بین تلاش با استرس معنا دار نبوده(227/- = (r، رابطه بین شناخت شغل با استرس معنا دار بوده و با همدیگر رابطه معکوس دارند (527/- (r =، بین حمایت سازمانی با استرس رابطه معنادار وجود ندارد (227/- (r=و رابطه بین توانایی فرماندهان با استرس معنا دار بوده وبا همدیگر رابطه معکوس دارند (45/- r =). بر اساس نتایج رگرسیون چندگانه، از بین مولفه های عملکرد، شناخت شغل بهترین پیش بینی کننده استرس می باشد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) حاکی از آن بود که F مشاهده شده در خصوص توانایی بر حسب مدرک تحصیلی وسابقه خدمت، معنا دار بوده است، همچنین F مشاهده شده در خصوص در خصوص شناخت شغل بر حسب سابقه خدمت معنا دار بوده است. 

درک جایگاه فناوری اطلاعات در تصمیم گیری فرماندهان می تواند به افزایش کیفیت تصمیمات مورد نظر کمک شایانی نماید. هدف این پژوهش تعیین نقش فناوری اطلاعات در افزایش کیفیت تصمیم گیری فرماندهان و ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات و موانع موجود می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و از روشهای مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک در سطح آجا بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری مورد تحقیق فرماندهان نیروهای 3 گانه ارتش بوده که از بین آنها و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی تعداد 118 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شده است. برای بررسی رابطه تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته تصمیم گیری فرماندهان از آزمون  Tو ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. بعد از انجام آزمون T و در سطح معنی داری 05/0 صحت فرضیه های پژوهش مورد تایید قرار گرفت و مشخص شد که متغیرهای فناوری اطلاعات بر تصمیم گیری فرماندهان تاثیر مستقیم دارد. از دیگر نتایج پژوهش آن است که مشخص شد که استفاده فناوری اطلاعات در داخل یگان های نظامی در مراحل اولیه بوده و رشد آن به کندی صورت می گیرد. در این مرحله طرح برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی کماکان در مراحل مقدماتی است و فقدان یکپارچگی در سیستم های بخش های مختلف مشاهده می شود. توسعه و تجهیز و نظارت و کنترل بر اجرای برنامه های توسعه سیستم های اطلاعات و همچنین رعایت استانداردهای پیاده سازی این سیستم ها می توانند از جمله عواملی باشد که در توسعه کاربری این فناوری در آجا نقش قابل توجهی دارند.

دانش بواسطه نزدیکی به تصمیم ها، بیش از داده ها و اطلاعات می تواند باعث بهبود عملکرد و کیفیت خدمات سازمانها شود. از طرفی دیگر، مدیریت دانش موضوعی سیستماتیک است؛ مقوله ای که اجرای موفقیت آمیز آن نیازمند شناسایی و اولویت بندی عوامل مختلف سازمانی است. در این مقاله، سعی شده است تا بر اساس روش های تصمیم گیری گروهی، شناسایی و اولویت بندی شاخص های تاثیرگذار بر اجرای مدیریت دانش در ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوزه استراتژی انجام شود. تحقیق حاضر از حیث روش، یک روش پیمایشی مبتنی بر خروجی های کمی و از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است. سئوال اصلی این مقاله این است که مهمترین شاخص های تاثیرگذار بر اجرای مدیریت دانش در حوزه استراتژی در آجا، کدامند؟ هدف از انجام این مقاله شناسایی و اولویت بندی شاخص های تاثیرگذار بر اجرای سیستم مدیریت دانش در حوزه استراتژی در آجاست. در ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع، شاخص های تاثیرگذار بر اجرای مدیریت دانش در سازمان های مختلف شناسایی شده و پس از غربال آنها با استفاده از تحلیل های آماری، شاخص های تاثیرگذار در حوزه استراتژی در آجا، دسته بندی گردیده است. سپس، با استفاده از روش دیماتل، اولویت بندی شاخص های تاثیرگذار بر اجرای مدیریت دانش در این حوزه در آجا انجام شده است.

هر چند واژه آماد و پشتیبانی در سده های اخیر مصطلح شده، ولی بررسی ها نشان می دهدکه اجرای کارکردهای آماد و پشتیبانی ریشه در عمر بشر دارد. آماد و پشتیبانی ابزارهای تبدیل منابع ملی به قدرت نظامی را فراهم می سازد و نیروی انسانی، منابع طبیعی و ظرفیت های اقتصادی را به تسلیحات، تجهیزات، مهمات و اقلام مورد نیاز انفرادی و گروهی نیروهای نظا می تبدیل می کند. هر چه یک نظام آماد و پشتیبانی،  بزرگ تر و پیچیده تر می شود، اهمیت و ابعاد مدیریتی آن نیز بیشتر روشن می گردد. هدایت آماد و پشتیبانی بزرگ و پیچیده، به مدیری با هوش و قوی نیاز دارد. مدیریت آماد و پشتیبانی باید توانایی شناخت عوامل تغییر در آماد و پشتیبانی و آنگاه توانایی ارائه و عملیاتی کردن اقدامات جهت اثر بخش کردن و در نتیجه، پاسخ گویی سریع به نیازها را داشته باشد. در این مقاله سعی شده علاوه بر تعاریف و مفهوم آماد و پشتیبانی به محیط، اجزا و فرآیندهای آماد و پشتیبانی در نظام دفاعی پرداخته شده و مقایسه کوتاهی در خصوص آماد و پشتیبانی در سازمان های نظامی و غیرنظامی مطرح و بررسی گردد.

VTS سامانه ای است که تردد (ترافیک) واحد های شناور را به خصوص در خطوط کشتی رانی کنترل و در ابعاد ایمنی و محیط زیست ساماندهی می نماید که البته درسال های اخیر، ابعاد نظامی آن هم مورد توجه قرارگرفته است. بی توجهی به رابطه بین انسان و تجهیزات و رعایت نکردن تعامل و تعادل بین این دو، در کارآیی و اثربخشی آن دسته از فعالیت ها که الزاما به کمک تجهیزات باید انجام شوند اثر سوء خواهد داشت. پیچیده بودن تصمیمات سیاسی و مسائل حقوقی و همچنین فن آوری های به کار گرفته شده از یک طرف و تفاوت در معلومات، ادراک، باورها، ارزش ها و نگرش انسان ها از طرف دیگر بر اثربخشی تصمیم گیری در سامانه های کنترل تردد دریایی تاثیرگذار می باشد. توسعه و گسترش قوانین در سال های اخیر در زمینه های ایمنی ، حفاظت از محیط زیست دریایی، امنیت دریانوردی و - در ابعاد ملی و بین المللی، به طور قابل ملاحظه ایی بر حجم کارهای ناوبری و افرادی که در مراکز کنترل تردد دریایی کار می کنند، اضافه نموده است. در همین راستا و به منظور رسیدن به حداکثر پتانسیل سامانه های اطلاعاتی کنترل تردد دریایی، مقوله نیروی انسانی از اهمیت ویژه برخوردار بوده و در این بین آموزش تخصصی در راس این اولویت است، لذا هدف آموزش باید منجر به درک مفاهیم مشابه و همکاری گروهی در بین کارکنان گردد. بنابراین، این پژوهش که به شیوه تحلیلی - توصیفی انجام می شود، نقش نیروی انسانی سامانه کنترل تردد دریایی در چارچوب مقررات بین المللی امنیتی کشتی ها و تسهیلات بندری (ISPS Code)، را در ارتقا امنیت دریانوردی در محدوده تحت پوشش خود ، مورد بررسی قرار می دهد. 

 دو موضوع نظامی گری و نظامی سازی در سال های اخیر به طور کلی جایگاه برجسته ای در جغرافیا و علوم اجتماعی کسب کرده اند. این مقاله با مرور و بررسی اجمالی برخی از بهره بخشی های مهم به مطالعه جنگ، صلح، نظامی گری و نظامی سازی آغاز می شود. متعاقبا سه جریان عمده در پیشینه پژوهشی مربوط به جغرافیا و حوز ه های مربوطه مورد بحث قرار می گیرند، که عبارتند از پیشینه های پژوهشی مربوط به نظریه مکان سلطه فرهنگی و محتوای ایدئولوژیک نظامی گری. روابط متقابل میان این پیشینه های پژوهشی متفاوت نیز در طول مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند. به طور خلاصه، معتقدیم که ایدئولوژی نظامی گری به بهترین نحو به عنوان شکلی از سلطه فرهنگی یا ایدئولوژیک که تولید آن به ساخت اجتماعی مکان وابسته است، مفهوم سازی می شود. برای تحلیل فرآیندهای متقابل نظامی سازی و ساخت مکان معتقدیم باید در این حوزه پژوهش های مستقل نظامی گری و نظامی سازی انجام شود و به این منظور و چارچوبی مقایسه ای و مکان- محور برای آن ارائه می کنیم.