درخت حوزه‌های تخصصی

بدون مشارکت زنان، توسعه پایدار تحقق پیدا نمی کند. بنابراین سرمایه گذاری برای آموزش دختران از عوامل موثر در دستیابی به توسعه می باشد. میزان مشارکت زنان در دانشگاهها که بهترین مراکز پیشرفت و تربیت متخصصان است، نشانه ای از توسعه هر کشور محسوب می شود. زنان تحصیلکرده، نقشهای اجتماعی، فرهنگی موثرتری ایفا می کنند که این مشارکت فعال باعث روند توسعه پایدار کشور می شود. از طرفی بالا رفتن سطح تحصیلات زنان نیز موجب گسترش مشارکت آنان در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی می شود. همچنین افزایش تحصیلات سبب بالا رفتن سن ازدواج، کاهش موالید، کوچک شدن خانواده، ارتقای سطح زندگی و تغییر نگرش جامعه نسبت به حضور زنان در بازار کار می شود. با توجه به این موارد پیش بینی می شود که نرخ مشارکت زنان در عرصه اشتغال در سالهای آینده افزایش پیدا کند. این مقاله به تبیین وضعیت زنان در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها، مراکز آموزش عالی کشور و آثار آن بر اشتغال دانش آموختگان زن می پردازد. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاههای دولتی کشور می باشد. با استفاده از روش کتابخانه ای (اسنادی) و بررسی گزارشهای آماری می توان گفت: حضور دختران در طی سالهای 1376-1386 در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناس ارشد، دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی از رشد سالیانه ای برخوردار بوده است. تعداد دانشجویان دختر در مقطع کارشناسی ارشد در گروههای علوم انسانی و فنی و مهندسی افزایش پیدا کرده است، اما میزان افزایش تعداد دختران در گروه فنی و مهندسی بسیار کمتر از میزان افزایش پسران در همان گروه است. تعداد زنان در سطح دکتری تخصصی در گروه فنی و مهندسی در حال افزایش است و در گروه علوم انسانی افزایش تعداد زنان نسبت به سالهای گذشته بیشتر از مردان بوده است. افزایش سطح تحصیلات زنان در سالهای اخیر، بویژه در سطح آموزش عالی، چشم انداز افزایش نرخ مشارکت زنان را در سالهای آتی پیش رو قرار می دهد. هر چقدر زنان در آموزش عالی و کسب تجربیات تحصیلی مشارکت بیشتری داشته باشند، شانس بیشتری برای توسعه شغلی و نیل به مشاغلی با مراتب بالاتر خواهند داشت.

اگرچه رشد بنگاه به عنوان یکی از راه های ایجاد شغل از اهمیتی فراوان برخوردار است، اما عوامل موثر و سهم تاثیر آن ها بر رشد بنگاه، از مباحثی است که در مورد آن اتفاق نظر وجود ندارد. یکی از این عوامل، ترکیب جنسیتی نیروی انسانی یک بخش اقتصادی است که در صورت اثبات عدم تاثیر آن بر رشد بنگاه، می توان انتظار داشت که این بخش بتواند برای زنان نیز به اندازه مردان شغل ایجاد کند. این نوشتار کوشیده است تا با استفاده از داده های جمع آوری شده از بنگاه های کوچک و متوسط صنایع تولیدی بخش تعاون طی برنامه دوم توسعه جمهوری اسلامی ایران و تفکیک آن ها به دو گروه، یعنی گروهی که بیش تر نیروی انسانی آن را مردان و نیز گروهی که بیش تر نیروی انسانی آن را زنان تشکیل می دهند، پاسخی برای بررسی مساله تاثیر ترکیب جنسیتی نیروی انسانی بر رشد بنگاه های این بخش پیدا کند. نتایج پژوهش نشان می دهد ترکیب جنسیتی نیروی انسانی بنگاه های صنعتی کوچک و متوسط بخش تعاون، تاثیری بر رشد نیروی انسانی این بنگاه ها نداشته است و این نتیجه حتا زمانی که روش های متفاوت اندازه گیری رشد و تصحیح دو مرحله یی هک من برای جلوگیری از تورش احتمالی ناشی از انتخاب بنگاه های ماندگار در فعالیت اقتصادی، در مقایسه با بنگاه هایی که تنوانسته اند در این مدت به حیات اقتصادی خود ادامه دهند به کار گرفته می شود، صادق است.

زنان نقش مهمی در ارتقای اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه ایفا می کنند. ارتقای فعالیتهای کارآفرینانه در بخش زنان می تواند محرکی موثر بر رشد و توسعه اقتصاد، افزایش درآمد زنان و بهبود کیفیت زندگی آنها محسوب شود. اما امروزه سهم زنان در فعالیتهای کارآفرینی زنان باید موانع کارآفرینی این قشر شناسایی و تجزیه و تحلیل شود تا با رفع یا کاهش این موانع نقش زنان در فعالیتهای کارآفرینی در سطح جامعه پر رنگ تر شود. در این پژوهش با بررسی ادبیات موضوع، استفاده از نظر خبرگان و تکنیک دلفی، موانع کارآفرینی زنان در استان یزد و در شش بعد شناسایی و طبقه بندی شد. سپس برای تجزیه و تحلیل و رتبه بندی موانع موثر، روش های آماری و تکنیک TOPSIS مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این رتبه بندی نشان می دهد که موانع فرهنگی و مالی مهمترین موانع در کارآفرینی زنان می باشند. در پایان بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود سطح فعالیتهای کارآرینی زنان ارایه شده است.

عرضه نیروی انسانی در ایران با توجه به افزایش بی رویه جمعیت در دهه 1355-1365 بیشتر تابع ساختار سنی جمعیت می باشد، برای زنان علاوه بر این، تابع عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد. نتایج سرشماری 1385 نشان می دهد که با توجه به افزایش جمعیت 10 سال به بالا و عدم فرصتهای شغلی، میزان بیکاری برای زنان و مردان افزایش پیدا کرده است، اما این افزایش برای زنان چشمگیرتر است. تحصیلات زنان در افزایش اشتغال آنان در بخش عمومی تاثیرگذار بوده است. توزیع افراد شاغل در گروههای عمده فعالیت هم برحسب جنس و هم مناطق شهری و روستایی متفاوت است. نتایج سرشماری نشان از افزایش زنان پذیرفته شده و فارغ التحصیل در مراکز و موسسات آموزش عالی دارد که در آینده نزدیک متقاضی کار خواهند بود. بنابراین برای جلوگیری از ایجاد بحران و از بین رفتن فرصتها، برنامه ریزی برای بازار کار زنان ضروری است.

در سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه به موضوع ایجاد اشتغال مولد و کاهش نرخ بیکاری به طور کلی و بویژه برای زنان توجه شده است. با افزایش درصد زنان دارای تحصیلات عالی از کل جمعیت، زنان نقش بیشتر و مهمتری در تامین نیروی انسانی متخصص خواهد داشت. ...

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه کارآفرینی اجتماعی و اثر بخشی عملکرد در سازمانهای غیر دولتی زنان است. روش پژوهش، توصیفی از نوع عمبستگی است. نمونه آماری شامل، 70 سازمان فعال غیردولتی زنان است که دفتر مرکزی آنها در شهر تهران مستقر است و از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و تعداد آنها به کمک فرمول گیری نمونه گیری جامعه محدود به دست آمده است. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه استاندارد تهیه شده به وسیله اندرولیوایز و پرسشنامه محقق ساخته اثربخشی عملکرد استفاده شده است. ضریب پایایی پرسشنامه ها بترتیب 0.84 و 0.86 براورد شده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج نشان داد که: بین کارآفرینی اجتماعی و اثربخشی عملکرد (فرضیه اهم) و نیز سه شاخص از شاخصهای کارآفرینی اجتماعی (وجود برنامه های کارآفرینانه، وجود فرهنگ سازمانی کارآفرینانه، وجود عوامل حیاتی موفقیت در کارآفرینی اجتماعی) و اثر بخشی عملکرد ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به تحلیل واریانس فریدمن اولویت بندی شاخصها، بترتیب به این صورت نشان داده شد: وجود عوامل حیاتی موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، وجود برنامه های کارآفرینانه، وجود فرهنگ سازمانی کارآفرینانه.

در سالهای اخیر اشتغال زنان و مسایل مرتبط با آن به عنوان یکی از حوزه های تحقیقاتی در جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی، مدیریت و اقتصاد مطرح شده است. نگرش نسبت به اشتغال زنان و تواناییهای شغلی آنها معمولا به عنوان مانع ورود زنان به بازار کار و نبود موفقیت آنها پس از ورود مطرح می شود. از سوی دیگر مسایلی نظیر میزان رضایت شغلی و امکان ارتقای شغلی بویژه برای زنان به عنوان دو حوزه مهم در جامعه شناسی کار و مشاغل مطرح می شود. این پژوهش با هدف شناسایی میزان رضایت شغلی، امکان ارتقای شغلی زنان و نگرش زنان شاغل نسب به مشروعیت فرهنگی اشتغال زنان، تواناییهای شغلی آنان و ارتباط این متغیرها با یکدیگر در بین زنان شاغل در بخشهای دولتی شهر کرمان انجام شده است. نتایج نشان می دهد که رضایت شغلی برای 48.5 درصد افراد وجود داشته است، در حالی که 17.4 درصد پاسخگویان معتقد بودند امکان ارتقای شغلی دارند و 42.8 درصد پاسخگویان نگرش مثبتی نسبت به اشتغال زنان و تواناییهای شغلی آنها نداشتند. عواملی همچون تعداد اعضای خانواده، نگرش نسبت به اشتغال زنان، وضعیت تاهل، میزان حقوق و وضعیت اقتصادی خانواده بر رضایت شغلی زنان تاثیر داشته است و متغیرهای نوع سازمان محل کار و وضعیت استخدام نیز بر امکان ارتقای شغلی زنان تاثیرگذار بوده است.

این پژوهش، که به منظور شناسایی نوع مشاغل و الگوهای انگیزشی مدیران زن در سازمان های دولتی ایران اجرا شده است، نشان می دهد که به رغم افزایش تعداد زنان شاغل در پست های مدیریتی سال های اخیر، آنان هنوز دارای سهمی اندک از کل مشاغل مدیریتی اند؛ هم چنین گردآوری داده های لازم به وسیله پرسش نامه ای که 256 نفر از مدیران زن شاغل در وزارت خانه ها و سازمان های دولتی آن را تکمیل کرده اند، بیان گر آن است که: - بیش تر مدیران زن، متاهل و دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته های علوم انسانی اند و از سن حدود 40 سال و سابقه خدمت 5 تا 10 سال نیز برخوردار اند. - مشاغلی که نیازمند وقت، حوصله، رفتار گرم، و ابراز هم دردی اند، مناسب مدیران زن است. - فرصت شایسته برای پیشرفت، مهم ترین نیاز کاری مدیران مورد مطالعه است. بر اساس این یافته ها، پیشنهادهایی به مدیران زن و تصمیم گیرندگان در سازمان ها ارایه شده است.

کارآفرینی در ایران پدیده یی نو و پژوهش های صورت گرفته در این زمینه، خصوصا کارآفرینی زنان، بسیار محدود است، بنابراین، در سالهای اخیر به رغم تمایل بیشتر زنان ایرانی به داشتن مشارکت اقتصادی و اجتماعی و خصوصا تحصیلات عالی، متاسفانه قادر به بهره مندی از مشارکت آنان در امور اقتصادی جامعه نیستیم. بر اساس پژوهش های کارآفرینی، ایجاد انگیزه، ارایه الگوی نقش، ارایه مشاوره های تخصصی، و همچنین دسترسی آسانتر به فرصت ها، اطلاعات و منابع، چهار اثر مهم شبکه های کارآفرینی اند. پژوهش های کارآفرینی زنان نیز نشان می دهد که زنان کارآفرین، بیشتر از شبکه های شخصی بهره مند می شوند و حمایت عاطفی مهمترین نقشی است که شبکه های شخصی در مرحله راه اندازی کسب و کار بر عهده دارند. به منظور دریافت شناخت کلی از کسب و کار زنان کارآفرین ایرانی و عوامل موثر بر راه اندازی کسب و کار کارآفرینانه آنان، پژوهشی وسیع و ملی در جامعه زنان کارآفرین دانشگاهی ایران، با استفاده از پرسش نامه ای که بدین منظور طراحی، و یا نظر خبرگان کارآفرینی و انجام پیش آزمون اصلاح شد، صورت گرفت. بر اساس این نوشتار، که قسمتی از نتایج این پژوهش را ارایه می کند، خانواده نزدیک زنان کارآفرین (همسر، فرزندان، والدین)، مهمترین پشتیبان آنان اند و حمایت عاطفی بیشترین کمکی است که زنان کارآفرین از شبکه خود دریافت می کنند. کمک مالی نیز در آخرین مرتبه قرار دارد.

تعاونی ها از بخش های مهم اقتصادی کشور به شمار می روند که سهمی چشم گیر در اشتغال دارند. در دو دهه گذشته، تعاونی های زنان در زمینه های گوناگون پایه گذاری شده و گسترش یافته اند. این تعاونی ها برای بهبود کارکرد خود همراه به سازه های موثر بر موفقیت و داد و ستد تجربه توجه داشته اند. بر این اساس، این پژوهش برای شناسایی سازه های موثر بر موفقیت تعاونی های زنان در ایران به شیوه توصیفی - پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش 1500 نفر از کارشناسان وزارت تعاون و ظ نفر از اعضای هیات مدیره تعاونی های یاد شده بودند که از این میان 153 نفر از کارشناسان وزارت تعاون و 453 نفر از اعضای هیات مدیره برای نمونه پژوهش گزیده شدند. داده های پژوهش با پرسش نامه گردآوری شد. روایی پرسش نامه را شماری از کارشناسان موضوعی تایید کردند. پایایی آزمون اصلی پژوهش با آلفای کرونباخ برای پرسش نامه کارشناسان 0.84 و برای پرسش نامه اعضای هیات مدیره 0.99 بود که نشان دهنده پایایی بالای این مقیاس ها برای سنجش متغیر اصلی پژوهش یعنی موفقیت است. تحلیل عاملی دیدگاه اعضای هیات مدیره نشان داد که این چهار سازه بر روی هم 66.5 درصد از واریانس موفقیت تعاونی ها را تبیین می کند: 1) بهبود محیط روان شناختی و انگیزش تعاونی ها، ب) برخورداری از محیط توان مندساز و پشتی بان بیرونی، پ) افزایش توان مندی های مدیریتی و سازمانی شرکت ها، و ت) بهبود توان مندی های بازاریابی و بازاررسانی. تحلیل عاملی دیدگاه کارشناسان نیز یافته هایی همانند داشت.

اشتغال زنان همپای عصر صنعتی مهم‏تر شد؛ زیرا زنان در نیل به استقلال مالی، هویّت شخصی، مشارکت اقتصادی و مانند آن به کار در خارج از خانه اهمیت بیشتری داده‏اند. علاوه بر این، نیاز جوامع صنعتی و حتی کشورهای رو به رشد به کار زنان، آنان را به کار تشویق کرده است. از این‏رو، طرح، وضع و اجرای قوانینی که نحوه استخدام، شرایط کار، میزان دست‏مزد و کیفیت مرخصی زنان را معیّن می‏کند به پدیده‏ای اجتناب‏ناپذیر تبدیل شده است. مقاله حاضر می‏کوشد نگاه اسناد بین‏المللی و جمهوری اسلامی به مسئله «اشتغال زنان» را ترسیم کند.