فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۵٬۹۰۹ مورد.
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۱۰
حوزه های تخصصی:
از دهه 50 سده بیستم میلادی، شاهد تحول تدریجی در شکل خانواده در غرب هستیم. پیش از آن، شکل معمول خانواده در غرب مشابه شکل متداول آن در شرق بود. پدر و مادر و فرزندان با یکدیگر زندگی میکردند. پدر، مسئول تأمین نیازهای همسر و اولاد بود و مادر، مسئول تربیت فرزندان و ساماندهی امور خانه. فرزندان تا هنگام ازدواج، در خانه پدر زندگی میکردند. تا آن زمان سنت ازدواج، سنتی مقبول و میثاقی متعارف برای آغاز زندگی مشترک بود. به تدریج به دلیل پیدایش عواملی چند، تحولاتی در شکل خانواده پدیدار شد. بر پایه این عوامل (که ذکر خواهد شد)، بینشی به وجود آمد که بر مبنای آن، ازدواج، قراردادی کهنه و سنتی دست و پاگیر قلمداد میشود که برای همزیستی و زندگی مشترک، ضروری نیست. در این مجال به بررسی هر چه بیشتراین موارد می پردازیم.
زنان فرمانروا در دولتهای اسلامی
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر گزارشی تاریخی از حاکمیت زنان در کشورهای مسلمان ایران، هند، مصر و عراق است که طی قرنهای هفتم تا دوازدهم قمری به فرمانروایی رسیدند. حاکمیت خاتونهای مسلمان در ایران بعد از اسلام نمونه بارزی از حاکمیت قدرت و مدیریت زنان میباشد. پس از اسلام با روی کارآمدن سلسلههای ترک و مغول به واسطه قوانین قابل تسامحی که در زمینه حقوق زنان وجود داشته، زنان موقعیت حکمرانی دولت را به دست آوردند. رضیه خاتون اولین پادشاه زن دولت مسلمان ترک بود که با اقتدار حکـمرانی کرد. شجـرالدر- دومین پادشاه زن مسلمان- از راه انتخاب به حکومت رسید؛ ولی به علت عدم تأیید خلافت بعد از مدتی مجبور گردید سلطنت را رها کند. ترکان خاتون، پادشاه خاتون، آبشخاتون و... از دیگر فرمانروایان زن مسلمان هستند که طی دورههایی زمام امور را به دست گرفتند. نوشتار حاضر برگرفته از کتاب «زنان فرمانروا» نوشته بحریه اوچوک استاد دانشگاه آنکاراست.
پایش جامعه شناختی مهریه
حوزه های تخصصی:
مهریه در نظام حقوقی خانواده در اسلام، یکی از حقوق مالی زن در جریان ازدواج است. این نوشتار با تعریف لغوی مهریه، به مفهوم هدیه داماد به هنگام عقد به عروس، بیان میکند که سنت پرداخت مهریه ضمن چیزی مشابه آن، یک سنت دیرپا و کهن از نظامهای مختلف حقوقی خانواده در بین تمدنهای پیشین بوده است. از جمله کارکردهای اجتماعی مهریه، ارضای نیاز فطری، بیمه اجتماعی، احساس امنیت نسبت به آینده و ارزش نمادین ذکر شده است و در ادامه مطرح میشود که در عصر کنونی مهریه علیرغم سفارش به سبک گرفتن میزان آن در حال افزایش است که پیامدهایی از جمله تغییر در نوع همسرگزینی، کاهش نرخ ازدواج، ایجاد خصومت و دشمنی، احتمال سوداگری و موارد دیگر به همراه دارد. در پایان پیشنهاداتی جهت کنترل روند افزایش مهریه در ایران ارائه شده است.
تحکیم خانواده و راهکارهای تقویت آن
حوزه های تخصصی:
ریشه فقر عاطفی و معنوی انسان ها که امروزه افراد زیادی با آن درگیرند، نداشتن تفسیری درست از خانواده و نداشتن التزام عملی به وحدانیت خدا و موثر بودن او در زندگی است. این امر بر روابط عاطفی اعضای خانواده تاثیر دارد و موجب اضطراب، دلهره، داشتن آرزوهای واهی، حرص و ولع به مسایل مادی و زیرپا گذاشتن ارزش های الهی و انسانی شده است.
با توجه به نقش مهم بنیان خانواده در انتقال آموزهای وحیانی و غیر وحیانی، به سلامت این کانون و رشد و بالندگی آن توجه زیادی شده است، بنابراین، افرادی که در نگرش به این بنیان مقدس دچار انحراف شده اند، جوامع انسانی را هم به انحطاط کشانده و از رشد و تعالی باز داشته اند.
این نوشتار به بررسی آیاتی که درباره تشکیل خانواده بر پایه مهر و محبت، اعتماد، اطمینان، سکون وآرامش و... بیان شده است، می پردازد. همچنین تبیین عوامل ثبات و دوام خانواده یا سستی پایه های آن، راهکارهای تقویت و تحکیم بنیان خانواده بر اساس آموزه های قرآن کریم و سیره بزرگان دین نیز بیان گردیده است.
رسانه و انحرافات اجتماعی
حوزه های تخصصی:
امروزه صاحبنظران علوم ارتباطات با اذعان به توانایی شگرف رسانههای جمعی در شکل دهی افکار، نگرشها و رفتار افراد، مطالعات مختلفی را در مورد سنجش میزان و نوع تأثیرات رسانهها انجام میدهند. آنان بیان میدارند که وسائل ارتباط جمعی قادرند با کارکردهای منفی و تخطی از اخلاق رسانهای، سلامت فکری و اخلاقی آحاد جامعه را تهدید کنند و الگوهای نابهنجار رفتاری را در جامعه تثبیت نمایند و از سوی دیگر میتوانند با توجه به کارایی و توان رسانهها، نرخ وقوع انحرافات اجتماعی را کاهش دهند. در این نوشتار برخی از کارکردهای فوق تبیین گردیده و در پایان در جهت تقویت کارکردهای مثبت رسانههای جمعی در پیشگیری از انحرافات اجتماعی پیشنهاداتی ارائه شده است.
نقدی بر حق شرط در کنوانسیون«رفع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان»
حوزه های تخصصی:
این کنوانسیون مشتمل بر یک مقدمه و سی ماده میباشد. مقصود ماده اول از عبارت «محو تبعیض علیه زنان» محو هرگونه تمایز، استثناء یا محدودیت بر اساس جنسیت میباشد و مواد دوم تا شانزدهم بر تساوی زنان و مردان در تمامی زمینه ها تأکید فراوان دارد. لازم به ذکر است که محتوای اصلی این کنوانسیون در مواد یکم تا شانزدهم گنجانده شده است و بیشترین حق شرط جمهوری اسلامی ایران نیز بر مواد فوق میباشد، زیرا این مواد شانزده ـ یک، با بیش از بیست آیة قرآن کریم،[1]صدها مسأله فقهی،[2] قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،[3] قانون مجازات اسلامی[4]و قانون کار جمهوری اسلامی ایران[5]آشکارا تعارض دارد. در این مقاله به بررسی این تعارضات می پردازیم.
کنکاشی در پژوهش های زبانشناسی جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زبانشناسی جنسیت یکی از شاخههای موردتوجه در حوزه جامعهشناسی زبان است که به مطالعه تأثیر متغیر جنسیت بر ایجاد گوناگونیهای زبانی میپردازد. از آنجا که بیشتر مفاهیم اجتماعی ـ فرهنگی و از جمله مفهوم جنسیت، مفاهیمی چند بعدی هستند، برداشتهای تک بعدی و مطلق از این مفاهیم منجر به نوعی سطحینگری به ویژه در حوزههای پژوهشی میشود. هدف این مقاله در درجه اول معرفی لایههای مختلف زبانشناسی جنسیت و به بیان دیگر جنبههای مختلف مسائل زبان و جنسیت است. سپس با تمهید این پایگاه نظری میکوشیم که وضعیت این رشته مطالعاتی نوپا را در پژوهشهای ایرانیان روشن نماییم. . اما این حوزه مطالعاتی نقیصه های متععددی دارد که از جمله آنها محدودنگری غیرروششناختی، نادیده انگاشتن نظریههای جنسیتی مطرح، در نظر گرفتن «بافت» به عنوان چند متغیر اجتماعی مجزا از هم و نه به عنوان شبکهای از رابطهها، در نظر گرفتن رفتار زبانی مردانه به عنوان هنجار می باشد.
آفاق موسیقی در اسلام
حوزه های تخصصی:
خانواده در اسلام
منبع:
حوراء شماره ۱۹
حوزه های تخصصی:
سید محمد غروی در خلال سال های اخیر اضافه بر تدریس و تحقیق و تالیف و نظارت و مشاوره دادن به کارهای علمی، استاد راهنما یا مشاور و یا داور ده ها رساله کارشناسی ارشد و سطح 3 و 4 بوده. ضمن آنکه مقالاتی در مجله نور علم، حوزه و دانشگاه و معرفت و یا مصاحبه های علمی در مجلات حوزوی ارائه نموده است. و اکنون نیز در خلال کارهای علمی و تدریس مدیریت گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و موسسه امام خمینی را بعهده دارد.طی گفتگویی نظر ایشان را در مورد جایگاه خانواده در اسلام مورد بررسی قرار می دهیم.
خانواده و سیاستگذاری اجتماعی در عرصه ملی و فراملی
حوزه های تخصصی:
خانواده به عنوان مهمترین کانون اجتماعی، طیف وسیعی از خدمات عاطفی، جسمانی و حمایتی را برای اعضای خود فراهم میآورد و در عین حال نمایانگر مسیری است که از طریق آن کمکهای دولتی و غیردولتی به اشکال مختلف در دسترس تکتک اعضای جامعه قرار میگیرد. خانواده متأثر از عوامل و سیاستهای اجتماعی است و اتخاذ سیاستهای اجتماعی صحیح، قبل از هر مکان، تأثیر خود را بر خانواده و اعضای آن مینمایاند. خانوادة سالم، هزینههای کمتری را تحمیل میکند و مهمترین شاخص یک جامعه سالم است. برای کاربرد موفق سیاست اجتماعی در خانواده با توجه به اهمیت تصمیمها و اقدامات در بخشهائی نظیر آموزش، خدمات اجتماعی، اشتغال، بهداشت و سلامت، اقتصاد و دارائی و ...، باید راهبردهایی معقول و مؤثر را برای نفوذ آنها در جهت ایجاد توان لازم در ارتقای سلامت اجتماعی خانواده تدوین کرد، البته راهکار «ارتقای سلامت اجتماعی خانواده» با اتخاذ سیاست «همه برای خانواده» امکانپذیر است. در این راستا، به عمدهترین سیاستگذاریهای اجتماعی در دو عرصه ملی و بینالمللی پرداخته شده است.
تحلیلی فلسفی از رابطه ارزشمندی ذاتی و جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رابطه ارزشمندی ذاتی و جنسیت از تحقیقات بنیادینی است که نتایج حاصل از آن بر طیف وسیعی از نظریات حوزة مسایل زنان تأثیرگذار است. در این مقاله ضمن ارائه تعریف و بیان اقسام ارزشمندی ذاتی در بیرون از حوزة اخلاق و اشارهای به برخی از مبانی ارزشی در انسانشناسی، جهتگیریهای زیرساختی این بحث تعیین میشود و سپس با نگاهی فلسفی به تحلیل ذات و ذاتیات و جنس و فصل انسانی و سنجش تأثیر جنسیت در آن پرداخته شده است. از آنجا که اصیلترین و ارزشمندترین گوهر وجودی انسان عقل است، تبیین رابطه قوای ادراکی و مراتب عقل با جنسیت مورد بررسی قرار گرفته است. آنگاه مراتب رابطه روح و روحیات با جنسیت نیز براساس نظریه حرکت جوهری و تأثیر متقابل نفس و بدن بیان گردیده و در آخر با نگاه توحیدی ـ قرآنی ارزشمندی ذاتی زن در فضایی متفاوت به تصویر کشیده شده است.
گستره عفاف به گستردگی زندگی
حوزه های تخصصی:
گرایش به زیبایی از قبیل: زیبا پوشیدن، زیبا سخن گفتن، خود را آراستن، معطر کردن و تمایلات جنسی، همه و همه اموری است که از فطرت انسان بر می خیزد. آنچه مهم است، نگهداشتن حریم و خارج نشدن از حد اعتدال در این موارد می باشد؛ نه سرکوب کردن خواهشها و تمایلات فطری و درونی و نه تندروی و افراط در آنها، اساساً معنای عفت همین است. که در این مقاله به معنای عفاف می پردازیم.
راهکارهای برونرفت از مصرفگرائی جدید در جامعه ایرانی
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۳
حوزه های تخصصی:
برای برونرفت از مسیر مصرفگرائی دشواریهایی چند وجود دارد. برخی از این دشواریها نظریاند. به عبارت روشنتر تئوریهای کلانی در دست است که اقتصاد کنونی را شکل دادهاند. گاهی به نظر میرسد وضعیت حاضر لازمه انفکاکناپذیر اقتصاد و نتیجه انکارناپذیر همان تئوریهاست. در این صورت راه حل اصلی ارائه تئوریهای جایگزین و بسندهای است که بتوانند گونهای دیگر از اقتصاد با آسیبهایی به مراتب کمتر را شکل دهند. در این مقاله خانم علاسوند به ارائه راهکارهایی برای مقابله با مصرف گرایی می پردازند. که نتایج رابه نظر خوانندگان عزیز می رسانیم.
جنسیت و «اخلاق مراقبت»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه نظریه اخلاق مراقبت، به مثابه بدیلی برای نظریههای اخلاقی سنتی که مردسالار قلمداد میشود، از سوی برخی فمینیستها ارائه شده است. خانم کَرول گیلیگان روش کولبرگ را در رشد قضاوت اخلاقی کودکان به کار گرفت و به نظریهای در اخلاق رسید که آن را «اخلاق مراقبت» (ethics of care) نامید. یافتههای وی بعدها به دست فیلسوفان و متفکران زن فمینیست تکمیل شد و به صورت نظریهای اخلاقی در برابر نظریات رایج غرب درآمد. این نظریه اخلاقی سه نقد عمده بر نظریههای اخلاقی تکلیفگرای کانت و نتیجهگرای میل وارد میکند و آنها را به مثابه نظریات اخلاقی مردسالارانه ناقص یا نادرست میشمارد. این سه نقد عبارتند از استناد به قواعد عام اخلاقی، رعایت بیطرفی و تأکید انحصاری بر عقلانیت. در برابر، ادعا میشود که اخلاق مراقبت، اخلاقی است قاعدهگریز، جزیینگر، متنمحور، عینی، درگیر و مبتنی بر عواطف که ریشه جنسیتی دارد. نوشته حاضر به معرفی و تحلیل این ایده میپردازد.
ارتباط معنایی آیات در مسئله طلاق در سه حوزه اصول فقه، تفسیر و زبان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
گسترة ارتباط معنایی آیات، بسیار وسیع است، ولی اهداف، روشهای علوم و تفکیک مرزهای دانش، سبب شده در هر دانشی به برخی از ابعاد ارتباط بین آیات توجه شود؛ برای دستیابی به نگرشی همه جانبه در مسئله طلاق باید ارتباط معنایی آیات در تمام جهات پنهان و آشکار مورد ملاحظه قرار گیرد. در این مقاله ضمن تبیین تعامل معانی آیات در سه حوزه دانش اصول فقه، تفسیر و زبانشناسی سعی شده مقولاتی نظیر عام و خاص، مطلق و مقید، ناسخ و منسوخ، مجمل و مفصّل، ارتباط آیات با شأن نزول، انحاء ارتباط سیاقی و وحدت سورهها و تلفیق مفهومی در آیات طلاق مـورد بررسی قرار گیرد و در هر مورد نمونههای عینی ارائه شود. لذا ضرورت نگرشهای فرافـقهی در مسئله طلاق برای حسن اجرا و حسن تفسیر قوانین مبتنی بر فقه اثبات میشود.
راههای تحکیم خانواده در فرآیند جهانی شدن
منبع:
حوراء شماره ۱۹
حوزه های تخصصی:
جهانی شدن هر چند پدیدهای جدید محسوب میشود، ولی به یک معنا فرآیندی تاریخی است. بسیاری از ادیان دغدغه جهانگیر شدن داشتند، چنانکه در آیاتی از قرآن به رسالت جهانی رسول اکرم (ص) تصریح شده است . جهانی شدن به فشردگی، درهمتنیدگی و وابستگی جهان تعریف شده است. در فرآیند جهانی شدن فشردگی زمان و مکان به حدی فزاینده است که به واسطه آن مردم دنیا کم وبیش و به صورت نسبتاً آگاهانه در جامعه جهانی واحد ادغام میشوند . فرآیند تدریجی جهانی شدن، مرزهای میان کشورها را کمرنگ میکند و انسانها دیگر صرفاً شهروند جامعه و کشور خویش نیستند، بلکه شهروندی جهانی هستند . جهانی شدن فرآیندی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. ممکن است آن را ارادی و آگاهانه بدانیم (جهانیسازی) یا غیرارادی و ناخودآگاه (جهانی شدن) یا ترکیبی از هر دو. هر چند این مسأله در ابعاد اقتصادی و تکنولوژیک مقدم و زیربنایی است، لیکن توجه و تأکید بر جهانی شدن فرهنگی بدین جهت است که آثار مستقیمی بر رفتار و هویت مردم و نهادهای اجتماعی دارد.در مقاله پیش رو به بررسی ویژه گی های جهانی شدن و پیامدهای آن می پردازیم.
سیمای زنان در اشعار مولانا
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
به دلیل فخامت جایگاه مولوی در عرصه فکر و هنر ایرانی ـ اسلامی و اهمیت جهان بینی خاص او بررسی و ;تحلیل مقام و موقع زن در اندیشه وی موضوعی قابل تأمل شمرده میشود، شخصیتی چنین مؤثر و بنیان گذار در عرصه دانش بشری کم نظیر است، رتبه استادی مولانا پیش از مقام شاعری اوست، و در واقع مولانا اوّل صاحب نظر است و دوّم هنرمند، بنابراین نگاه ویژهای که به جهان و انسان دارد نیز صاحب اهمیت خواهد بود.اما در این مقاله نگاه خاص اورا به زن مورد بررسی قرار می دهیم.
سیاستهای تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده در نظام اسلامی
حوزه های تخصصی:
شورای فرهنگی اجتماعی زنان در راستای اهداف خویش، «سیاستهای تشکیل، تـحکیم و تـعالی خـانواده در نـظام اسـلامی» را در جلسـه شـماره 480، مـورخ 25/11/1382، تصویب و جهت تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نموده است. فصلنامه «کتاب زنان» در اولین شماره از موضوع «زن، خانواده، ازدواج» جهت اطلاعرسانی به خوانندگان محترم، مفاد این سیاست که به عنوان اساس کار فرهنگی و اجرائی جمهوری اسلامی ایران است را منتشر مینماید.
سیاستهای پیشگیری و بازتوانی زنان از آسـیبهای اجتمــاعی
حوزه های تخصصی:
یـکی از وظـایف شـورای فـرهنگـی اجـتماعـی زنـان تـدویـن سـیاسـتهـای مـربـوط بـه زنـان در حـوزههـای مـختلـف فـرهنگـی، اجتمـاعـی و حـقوقـی مـیبـاشـد. در هـمیـن راسـتا شـورای زنـان در مورخ 20/2/1382 «سـیاسـتهـای پـیشـگیـری و بـازتـوانـی زنـان از آسـیـبهـای اجـتمـاعـی» را در جـلسـه شـمـاره 461 تـصویـب نـمـود و جـهـت تـصـویـب نـهائـی بـه شـورای عـالـی انقـلاب فـرهنگی ارائـه نـموده اسـت. بـدینجهـت فصـلنامـه کتـاب زنـان در آخـرین شـماره از بـررسی انحرافـات اجتمـاعـی زنـان، مفـاد این سـیاسـت را بـه عنـوان اسـاس کـار فرهنگـی و اجـرائـی جمهـوری اسلامـی جهـت پیشگـیری و مقـابله بـا انحـرافـات و آسیبهـای زنـان بـه چـاپ مـیرسـانـد.
آسیب شناسی اجتماعی زنان
حوزه های تخصصی:
قسمت سوم : در طول تاریخ، حوادث تلخ و خشونت آمیز همراه با مصائب و آلام بسیار به وقوع پیوسته است و امروزه در اوایل قرن بیست و یکم علیرغم پیشرفتهای علمی، هنوز معضل خشونت، وجدانهای بیدار را میآزارد. با گذشت زمان نه تنها، خشونت به عنوان یک مسئله حاد اجتماعی باقی است، بلکه خشونت مدرن، با مصادیق و وجوه جدیدی مطرح گردیده است؛ بطوریکه تحقیقات وسیعی از سوی دولتها جهت شناسایی ابعاد انسانی خشونت در حال انجام است تا از دامنه فجایع وخیم خشونت جلوگیری به عمل آید و راهکارهایی جهت پیشگیری و کاهش آسیبهای آن ارائه گردد.