درخت حوزه‌های تخصصی

"هنگام اجرای روشها و راهبردهای ایمنی شغلی، صنعتی و محیطی با مشکلات و تناقضاتی روبه رو می شویم. توجه به این مسائل، موجب کاهش تاثیرات محیطی و پیشگیری از حوادث احتمالی می شود. اگر چه مزایای این امر بسیار قابل توجه است، اما تحقیقات نشان می دهد که اهمیت و ضرورت معیارهای ایمنی در سازمانها و صنایع، به طور کامل پذیرفته نشده است. معیارها و برنامه ریزی های پیشگیری از حوادث با هدف افزایش ایمنی محیط، موجب بهبود سلامت و زندگی انسانها و کاهش تاثیرات محیطی نامطلوب شده. علاوه بر مزیت های یادشده، سبب کاهش هزینه و پیشگیری از خطر نیز خواهد شد. در این مقاله، به این موضوع پرداخته می شود که چگونه می توان به ایجاد فرهنگ خطا پذیری (Just Culture) در سازمانها و چگونگی دستیابی به مطلوبیت و مقبولیت آنها دست یافت.بنا به تعاریف، فرهنگ خطاپذیری عبارت است از، افزایش میزان آگاهی کارگران، کارمندان، مدیران، سرپرستان و در سطح وسیعتری، سهامداران سازمانها به منظور پیشگیری از حوادث و کاهش تاثیرات محیطی. این امر با بررسی خطاها، حوادث قریب الوقوع و نیز تاثیرات محیطی صورت می گیرد که هدف آن سرزنش افراد برای انجام خطاهای احتمالی نیست، بلکه هدف توسعه و پیشرفت کارکنان در آینده کاری شان است. "

این مقاله با مروری بر سابقه تاریخی حمایت از حقوق کودکان و کارگران خردسال، واقعیت ها و آمارهای مربوط به کار کودکان در جهان، و وضع کارگران خردسال در ایران آغاز شده است. مؤلف مقررات ویژه برای حمایت از نوجوانان را در قوانین کار ایران، دسته بندی کرده و توضیح داده است. حداقل سن کار، معاینات پزشکی، ساعات کار نوجوانان، اضافه کاری و کار در شب، و نیز کارهای سخت و زیان آور، از جمله موضوعاتی هستند که مورد تأکید مؤلف قرار گرفته و تشریح شده اند. توجه مقاله بر این فرض مبتنی است کار اطفال و نوجوانان همواره به خاطر دستمزد کم تر آنان ، مورد توجه کارفرمایان بوده و کودکان و نوجوانان در کارگاه ها و کارخانه ها در معرض استثمار هستند.

از زمانی که مدل کارسالم به عنوان الگویی برای ارتقاءسلامت وایمنی محیط کار منتشرشد با استقبال گسترده ی همکاران مواجه گردید وسوالات متعددی در خصوص رویکردهای این الگو مطرح می گردید آنچه ما را براین داشت تا با استفاده از رویکردهای ارتقاء سلامت برنامه های ایمنی وبهداشت را درمحیط کار مورد بازنگری قرار دهیم، وضعیت بازدهی این فعالیت ها درکشور است، به رغم تلاش های بسیاری که طی سال های گذشته برای بهبود وضعیت ایمنی وبهداشت در کارگاه ها وصنایع کشور انجام شده، اما به گواه آمار، حوادث ناشی از کار درکشور با 20درصد رشد سالانه به مرز 26000 مورد رسیده وبراساس گزارش اعلام شده از سوی بیمه مرکزی نیزخسارت های پرداخت شده از سوی شرکت های بیمه با نزدیک به 32% رشد سالانه در ده سال گذشته هم اکنون از رقم 5/49 میلیارد ریال گذشته است از سویی علل وقوع بیش از 80% حوادث ناشی ازکارسهل انگاری وبی احتیاطی وخطای انسانی مطرح می شود، این به معنی آن است که افراد در محیط کار رفتارهایی دارند که آنان را دچار حادثه وآسیب می کند، این رفتارها دامنه ای از عدم استفاده از لوازم حفاظت فردی تا انجام اعمال ناایمن را شامل می شوند؛ درحالی که براساس یک پژوهش میدانی کمتراز 5% مطالعات وپژوهش های علمی ومقالات ارائه شده در سمینارها وکنفرانس های HSE در سه سال گذشته با موضوع تغییررفتار وارتقاءفرهنگ ایمنی درسازمان ها بوده است. این حقیقت بیانگر یک خطای استراتژیک از سوی ما متخصصان است که بیش از 95% فعالیت های خود را برکمتر از 20% علل حوادث معطوف کرده ایم. آنچه از این واقعیت تلخ برداشت می شود بیانگرتوجه بیش از حد ما به نکات فنی، تاکید بر اندازه گیری ها واقدامات درمانی به جای برنامه ریزی موثر برای پیشگیری از حوادث وبیماری های شغلی است براین اساس استراتژی های فعلی ایمنی وبهداشت شغلی ما درمحیط های کاری عملکردی انفعالی دارند، چنانکه تکیه بر سیستم های مدیریتی رایج مانند OHSAS هم به دلیل اینکه الزامات آن در کشورهای توسعه یافته تدوین شده، فاقد رویکردهای کافی برای برآوردن احتیاجات فرهنگی واجتماعی محیط های کاری ما می باشد. با این نگرش، ما بزودی نیازمند بازنگری در برنامه های ایمنی وبهداشت شغلی خود هستیم، حال آنکه کاربرد مدل ها والگوهای ارتقاء سلامت در تدوین این برنامه ها به دلیل نگاه جامع نگر وفرابخشی آن وتاکید بر تغییرات فرهنگی- اجتماعی ورفتاری چیزی فراتراز فراهم نمودن اطلاعات و آموزش ها وفعالیت های فنی کم اثر بوده وپیش نیاز تصمیم گیری فعال کارکنان واصلاح رفتارهای سلامت وایمنی در تمام سطوح محیط کار خواهد بود. بدیهی است هرگاه بتوانیم با توانمندسازی وایجاد تغییرات پایدار رفتاری درکارکنان ورهبران سازمان، سلامت وایمنی را به عنوان بخشی از فرهنگ کاری استقرار دهیم انتظارات ما برای دستیابی به محیط ""کارسالم"" دوراز دسترس نخواهد بود

در این مقاله کارایی تکنیکی (TE) بر مبنای رویکرد مرز تصادفی (SFA) و با استفاده از براورد تابع تولید ترانسلوگ به روش حداکثر درست نمایی (MLE) در صنایع ایران محاسبه شده است. یافته های این مقاله نشان دهنده آن است که در بین 140 صنعت بررسی شده در کد چهار رقمیISIC، صنایع تولید ""محصولات اساسی مسی""، ""پاک کردن و درجه بندی و بسته بندی پسته""، ""تولید وسایل نقلیه موتوری"" و ""تولید مواد پلاستیکی به شکل اولیه"" و ""ساخت لاستیک مصنوعی"" بالاترین سطح کارایی در میان صنایع ایران در سال 1388 را داشته اند. همچنین مطالعه جاری نشان می دهد که بیش ترین تغییرات کارایی در طول سال 1374 تا 1388 مربوط به صنایع ""تولید ماشین آلات عمل آوری مواد غذایی و نوشابه""، ""تولید توتون و تنباکو""، ""تولید محصولات پلاستیکی بجز کفش"" و ""تولید تجهیزات بالا برنده"" بوده است.

برنامه تمرین بررسی ایمنی یک سیستم مشاهده ی رفتارو ارائه ی بازخورد به کارکنان، ویک ابزار طراحی شده برای کمک به ارتقاء رفتار ایمنی در سازمان و پیشگیری از کار ناایمن است. با استفاده از این تکنیک ساده افراد بطور متناوب به مشاهده ی موثر رفتارهای ایمن وناایمن در سازمان می پردازند. در این برنامه انتظار داریم مشاهده گران بازخوردهای معقولی از رفتار ایمن ونا ایمن مشاهده شده را بدون ذکر نام وفقط با اشاره به فعالیتی که آن را مشاهده کرده اند ارایه دهند. همین بازخورد ها افراد را از انجام غیر عمدی یک رفتار ناایمن مطلع می نماید واز سوی دیگر فراهم کننده ی یک حمایت اجتماعی در بین همتایان وهمکاران است تا همین افراد با مشاهده ی رفتارهای ایمن و نایمن در سازمان وقضاوت در مورد آن، در موقعیت های کاری خود توانمندی انجام ایمن کارها را به دست آورند اما به این نکته توجه داریم گاهی فقط ارائه بازخورد به تنهایی نشان دهنده ی رفتار ایمن یا ناایمن نیست بلکه این محیط کار است که درتقویت و یا تشدید این رفتارها نقش دارد. بدین ترتیب بعداز مرحله مشاهده، نظاره گر بایستی شرایط انجام کار را برای شناسایی علل اتخاذ رفتار نا ایمن وشناسایی فرصت های بهبود این شرایط را تحلیل نماید(بازخورد اول). داده های یک سری مشاهدات گروهی به صورت دوره ای جمع آوری و تحلیل می شوند ونتایج تحلیل آنها در بین کارکنان توزیع شود (بازخورد دوم) که نشان دهنده ی فرصت های بهبود ی است که پتانسیل ایجاد آسیب رامی تواند اصلاح کند. جزئیات امر بوسیله کارگروه هدایت خواهد شد ونهایتاً استراتژی های مداخله ای لازم برای کاهش احتمال وقوع رفتار نا ایمن بر این اساس اتخاذ می گردد

در فرآیندهای صنعتی عوامل متعددی با سطوح مختلف وجود دارند که هر کدام ممکن است بر روی مشخصات محصول نهایی تاثیر گذار باشند. در این تحقیق، مدلسازی ریاضی غیر خطی چند هدفه برای 5 مشخصه کیفی محصول پلی اتیلن ترفتالات که یکی از محصولات پرکاربرد و مهم صنعت پتروشیمی کشور می باشد، برحسب 4 متغیر )پارامتر( کلیدی اثرگذار فرایند تولید آن انجام گرفته است. برای همین منظور از روش سطح پاسخ که تلفیقی از طراحی آزمایشات و آزمون های آماری است به همراه شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم های فراابتکاری استفاده شده است

در سال های اخیر تحقیقات گسترده ای در زمینه زمانبندی پروژه صورت گرفته است. در حیطه زمانبندی پروژه همواره عدم قطعیت هایی وجود دارد که باعث انحراف برنامه واقعی از برنامه زمانبندی می گردد. یکی از راه حل های مواجهه با این عدم قطعیت استفاده از روش زنجیره بحرانی در زمانبندی پروژه است. این روش که برآمده از تئوری محدودیت هاست، روشی نوین در کنترل پروژه است. در تحقیق حاضر سعی در استفاده از اصول زنجیره بحرانی در زمانبندی پروژه تحت محدودیت منابع است. مهمترین نوآوری صورت گرفته در این تحقیق،ارائه مدل مساله زمانبندی زنجیره بحرانی پروژه با در نظر گرفتن بافر تغذیه و استفاده از شناوری به عنوان مکملی برای بافر تغذیه است. برای این کار ابتدا مدل زمانبندی پروژه تحت محدودیت منابع و با رویکرد زنجیره بحرانی نوشته شده و قابلیت اطمینان آن با استفاده از نرم افزار لینگو سنجیده شده است. در گام بعدی الگوریتم حل این مدل با استفاده از الگوریتم ژنتیک توسعه داده شده و در نهایت نمونه مسائل مختلفی مورد آزمایش قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از این تحقیق کارایی الگوریتم ژنتیک ارائه شده را نشان داده است.

امروز آلودگی محیط زیست به واسطه افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش فعالیتهای صنعتی و کاهش روز افزون ظرفیت منابع پذیرنده به پسماندهای صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در میان صنایع مختلف سالانه حدود 700،000 متر مکعب پساب از کارخانه زغالشویی زیر آب علاوه بر تلفات بالغ بر 4000 تن زغال به صورت نرمه به محیط زیست تخلیه می گردد. بررسیهای نیمه صنعتی بر مبنای نتایج حاصل از مقیاس آزمایشگانی با استفاده محزن 200لیتری بازیابی عملیات را تا 88 در صد نشان می دهد که تقریباض با نتایج حاصل از مرحله آزمایشگاهی منطبق است. مطالعات انجام شده در مقیاس آزمایشگاهی نشان می دهد که نه تنها می توان به روش تجمع سازی از جمله فلوکولاسیون، کواگولاسیون و یا فلوکولاسیون انتخابی به نتایج قابل توجهی دست یافت، بلکه بتوان آب با کیفیت مطلوب را به چرخه کارخانه وارد ساخت. مطالعات نیمه صنعتی نیز با استفاده از روش فلوکولاسیون به عنوان روشی برتر جهت ارزیابی نرمه و فوق نرمه بسیار موفق بوده و منطبق بر نتایج به دست آمده در سطح جهانی می باشد. همچنین مطالعات مقدماتی اقتصادی نیز نشان می دهد که با چنین روشی می توان سالانه حدود 45000 تن نرمه زغال را بازیابی نمود که ارزشی معادل 314،580،000 ریال خواهد داشت.

با توجه به روند رو به رشد بروز حوادث در صنایع، در این مقاله، تاثیر تشکیل تیم کاری ایمنی در کاهش بروز حوادث ناشی از کار، مورد بررسی قار می گیرد. این بررسی از آن جهت امنیت دارد که به نقش موثیر سرپرستان و سرکارگران در قالب تیم کاری ایمنی در کناب مهندسان ایمنی، در کاهش و کنترل حواث می زردازد.

حمایت از حقوق مصرف کننده با بهره گیری از استانداردها در حوزه های مختلف صنع ت، تولید داخلی، توزیع، واردات و صادرات کالاها و خدمات و همچنین مبادلات بازرگانی اهمیت دارد و می توان برای استفاده از انواع استاندارد در حوزه های ذکر شده منافع گوناگونی را برشمرد. لزوم دستیابی به فواید استانداردسازی برای مصرف کنندگان، اقتصاد ملی و بین المللی موجب شده است تا رعایت استانداردها و ارتقای کیفیت کالاها و خدمات در قوانین اقتصادی- بازرگانی کشورها و مقررات سازمان جهانی تجارت مورد توجه قرار گیرد. رعایت قوانین و مقررات مربوط به استانداردهای اجباری در فرآیند تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات و اعمال ضمانت های اجرایی راجع به تخلفات مربوط به استاندارد در حفظ سلامت و ایمنی مصرف کنندگان و حمایت از حقوق آنان نقش مهمی ایفا می کند. با توجه به اهمیت استیفای حقوق مصرف کنندگان زیان دیده از مصرف کالاها و خدمات در پی نقض الزامات قانونی مربوط به استانداردهای اجباری، این مقاله به مطالعه درباره مواد قانونی راجع به استاندارد و مراجع رسیدگی به دعاوی مربوط به استاندارد در ایران اختصاص یافته است. یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد برای استفاده مطلوب از قوانین مربوط به استاندارد در جهت حمایت از مصرف کنندگان ضرورت دارد اصلاحاتی در قوانین مزبور انجام شود.