درخت حوزه‌های تخصصی

در این تحقیق آمار ( بارندگی – در چه حرارت – دبی – سرعت باد و ...) حوضه آبریز رودخانه طالقان مورد بررسی قرار گرفته است . با استفاده از دمای ماهانه ( حداکثر – حداقل – میانگین ) و منحنی هیپسومتریک حوضه – پتانسیل سطوح تحت ریزش برف و همچنین خط پیشروی و پسروی آم در ماههای متفاوت مشخص – سپس شاخص برفگیری حوضه در ماهها و برای ارتفاعات مختلف تعیین شده است . این مطالعات ضریب برفی حوضه را حدود 56 درصد بدست داده است . به عبارت دیگر – 56 درصد از کل ریزشهای جوی سالانه در این حوضه به صورت برف می باشد . با استفاده از آمار برف ایستگاههای برف سنجی – ضرایبی برای هر کدام از برف به روش بیلان انرژی بررسی و در نهایت با استفاده از روش همبستگی چند متغیره – دبی رودخانه در ماههای فروردین – اردیبهشت و خرداد برآورده گردیده است .

بسیاری از حوضه های رودخانه ای که هزاران سال محور مدنیتی استوار بوده اند پایداری خود را از دست داده و به مجموعه های اکوسیستمی بسیار ناپایدار و شکننده تبدیل شده اند. چنین فرایندی اساس توسعه پایدار جوامع ساکن در این حوضه ها را به خطر انداخته است. در این مقاله تلاش بر آن است که با استفاده از نتایج مطالعات معتبر ملی و بین‌المللی و به موازات آن، نتایج مشاهدات و تحقیقات میدانی و مطالعات علمی دراز مدت، نگارنده، به تحلیل علل و چگونگی ناپایداری محیطهای رودخانه ای پرداخته و راهبردهایی ارایه نماید که کاربر آنها بتواند توسعه و مدیریت حوضه ها را به سوی پایداری سوق دهد. در این راستا معرفی و تحلیل «مدل فرایند مطالعات» دربرنامه ریزی توسعه و پایدار رودخانه ها یکی از راهبردهای اساسی بوده است که به موازات راهبردهای دیگر ارایه شده است.

دشت جنگل با وسعتی معادل 2000 کیلومتر مربع در جنوب غرب شهر تربت حیدریه در ساتان خراسان واقع است. تا قبل از دهه 1340 اهالی این منطقه از آب رودخانه کال سالار که از ارتفاعات شمال غرب آن وارد می شود برای مصارف دام و کشاورزی استفاده می کردند. از این تاریخ به بعد به تدریج حفر چاه در این منطقه متداول شد و تا سال 1372 حدود 142 حلقه چاه در آبخوان شدت جنگل حفر و سالانه نزدیک به 146 میلیون متر مکعب آب توسط آنها استخراج شد. این بهره برداری سالانه که بیش از نفوذ سالانه آب به آبخوسسان دشت بوده است، سبب افت مستمر سطح آب زیرزمینی آبخوان گشته و در هیدروگراف معرف (واحد) آن که مبین میزان افت متوسط سالانه آبخوان می باشد، انعکاس یافته است. یکی از پیامدهای ناشی از افت مستمر سطح آب زیرزمینی یا اضافه برداشت، شور شدن تدریجی آب زیرزمینی و پیشروی جبهه آب شور به طرف جبهه آب شیرین در مناطق ساحلی و کویری می باشد که در این منطقه نیز رخ داده است. روند منحنی های هم هدایت الکتریکی و هم کلر به وضوح نشان می دهند که مقدار هدایت الکتریکی آب در حواشی روستای جنت آباد که در سال 1366 حدود 500 میکرومهوس بر سانتی متر بوده است، در سال 1372 به 5000 و در سال 1375 به 6000 می رسد. با توجه به این که افزایش بارندگی طی سال های 73 تا 1376 نتوانسته است کسری مخزن ایجاد شده را جبران کند و سبب بالا آمدن سطح آب زیر زمینی شود، می توان نتیجه گرفت که تغییر کیفی آب زیرزمینی در دشت جنگل بدون تردید ناشی از اضافه برداشت از آبخوان می باشد. شور شدن آب زیرزمینی دشت جنگل هشدار بزرگی برای استفاده کنندگان آب این منطقه و نیز کشاورزان کل استان خراسان است. زیرا تعداد زیادی از دشت ها هم اکنون با افت مستمر سطح آب زیرزمینی مواجه، می باشند. در صورتی که افت سطح آب زیرزمینی دشت ها هم چنان ادامه یابد، علاوه بر شوری آب منجر به تهی شدن کامل آن خواهد شد و همه سرمایه گذاری های انجام شده و امکانات معیشتی از بین خواهد رفت. این امر همچنین مشکلات زیستی محیطی زیادی به دنبال خواهد داشت.

در این تحقیق سعی شده است رابطه متغیر منابع آب با تنش های اجتماعی - سیاسی بررسی و ضمن آینده نگری در مورد تعدیل بحران رو به رشد ناشی از آب، راه حل ارایه شود. این مهم با شناخت بهتر ظرفیت های محیط طبیعی و انسانی منطقه گناباد در شرق ایران برنامه ریزی برای پیشرفت اقتصادی - اجتماعی بر اساس این ظرفیت ها، توسعه پایدار را میسر می سازد. فرضیه مهم این تحقیق این است که: بین تغییرات منابع آب و برخی از درگیری های اجتماعی - سیاسی در سطح شهرستان گناباد رابطه وجود دارد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی با استفاده از روش های آماری همبستگی بوده است. در جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای، آماری، داده های موجود در ادارات و سازمان های مربوطه و نیز روش های میدانی، استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که کمبود طبیعی و کاهش تدریجی و روش های کاربری منابع آب از یک طرف و رشد جمعیت از طرف دیگر سبب می شود که سهم سرانه سالانه آب هر فرد ساکن در منطقه به شدت کم شود و رقابت بر سر تصاحب منابع آب شدت بیشتری به خود بگیرد. بنابراین احتمال برخورد افراد، گروه ها و مراکز جمعیتی را با یکدیگر افزایش می دهد.

در این مطالعه اثرات آب و هوایی ناشی از توپوگرافی محلی و کاربرد مدلهای خطی و غیرخطی در مطالعه آب و هوای حوضه های آبریز رودخانه ارس و دریاچه ارومیه تواما مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش با تحلیل عنصر رطوبت و بارندگی، میزان همبستگی هر یک از عنصر اقلیمی را با عوامل جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع) در منطقه مطالعاتی به صورت نمودار نشان داده و تغییرات ماکرو و میکرو ناشی از توزیع عمودی عناصر آگروکلیمایی فوق را در نواحی کوهستانی مشخص کرده و شرایط لازم برای تعیین و ترسیم ساختار عمودی محدوده «آگروتوپوکلیماتیک» و طبقه بندی آب و هوای کشاورزی را فراهم نموده است.

ساکنان جزایر و سواحل گرم خلیج فارس به تجربه آموخته اند که چگونه باید سیلاب های را که هر قطره از آب آنها واجد ارزش است از طریق سیستم سنتی جمع آوری نموده و سال های سال به زندگی در این دیار تداوم بخشند.در این مقاله نخست به معرفی سیستم سنتی جمع آوری آب های سطحی (باران) پرداخته شده است. سپس به وضع کنونی این سیستم سنتی و مسایل مشکلاتی که به جای توسعه آنها بر عملکرد بهینه آنها خدشه وارد ساخته اشاره شده است. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل برداشت های میدانی راهکارها و توصیه هایی جهت نگهداری و احیاء این سیستم با ارزش سنتی ارایه شده است. بدین ترتیب از به هدر رفتن هزاران متر مکعب آب شیرین که جهت شرب و فضای سبز منطقه نقش حیاتی دارند، جلوگیری به عمل آید.

استراتژی دریایی نقش اساسی سیاست دریایی را مشخص می سازد. توجه به دریا و مسایل و توسعه آن نقش اساسی در توسعه منطقه ای و پایدار دارد و دولتها همیشه در تلاش بوده اند به نحوی به دریا دسترسی داشته باشند . جمهوری اسلامی ایران به دلیل نداشتن استراتژی دریایی و داشتن سیاست برّی یا خشکی در برنامه ها هنوز نسبت به توسعه قلمرو دریایی و جزایر و بنادر آن بی توجهی دارد و آثار این غفلت در جزایر و بنادر مشهود است .و حتی در تهیه طرح آمایش سرزمین این نگاه به دریا تغییر نیافته است. دراین تحقیق تلاش شده است علل این بی توجهی مشخص گردد و راهکارهای عملی برای تغییر این دیدگاه ارائه شود.