درخت حوزه‌های تخصصی

قابلیت های فناوری اطلاعات نقش مهمی در محیط پرسرعت و در حال تغییر ایفا می کند. این نکته قابل تاکید است که سازمان هایی که فناوری اطلاعات و قابلیت استفاده از آن را دارند از نظر کسب، ذخیره و انتقال دانش می توانند پیشرو دیگر سازمان ها باشند و فناوری در کمیت وکیفیت یادگیری بسیار موثر است و یادگیری از جمله عوامل کلیدی در بهبود عملکرد سازمان است. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمانی از طریق ظرفیت جذب دانش ویادگیری سازمانی می پردازد. از لحاظ تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی و از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق شرکت های فعال در صنایع آب و فاضلاب، ساختمان، نانو و مخابرات است. که در مجموع 203 شرکت به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند و اطلاعات آنها از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل عاملی تاییدی و مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده گردیده است. بررسی نتایج این تحقیق گویای این مطلب است که قابلیت های فناوری اطلاعات از طریق یادگیری سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت دارد. از سوی دیگر قابلیت های فناوری اطلاعات از طریق ظرفیت جذب دانش بر عملکرد سازمانی تاثیر ندارد.

تعامل پذیری ابزاری است که از طریق آن، اتصال میان سیستم ها، اطلاعات و روش های کاری چه در داخل یک سازمان و چه بین سازمان‌ها در سطح ملی، منطقه ای یا بخشی اتفاق خواهد افتاد. سازمان‌ها در اثر تعامل‌پذیر‌شدن با یکدیگر، می توانند خدماتی با کیفیت بهتر و هزینه کم‌تر ارائه دهند. برای آن که سازمان‌ها بتوانند با هم تعامل داشته باشند و اطلاعات مورد نیاز خود را به اشتراک گذارند، لازم است که از چارچوب و مدل های مشخصی استفاده نمایند. هدف این مقاله، ارائه چارچوبی برای تعامل پذیری بین سازمان‌ها با استفاده از تجربه کشورهای مختلف در حوزه تعامل پذیری دولت الکترونیکی است. چارچوب پیشنهادی از ابعاد مختلف کسب‌وکار، اطلاعات، معنایی و فنی تشکیل شده که هر یک از این ابعاد، از مؤلفه های مختلفی تشکیل شده است. چارچوب ارائه شده، با استفاده از نظرات خبرگان اعتبارسنجی شده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین دو متغیر فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در شرکت توزیع نیروی برق معاونت اجرایی شمال شرق تهران است. پنج مولفه تیم سازی، یادگیری، مذاکره و گفتگو، حمایت مدیریت عالی و ارتباطات به عنوان مولفه های فرهنگ سازمانی، و تبدیل ایده، ذخیره دانش، انتقال دانش و تولید دانش به عنوان مولفه های استقرار مدیریت دانش در نظر گرفته شده اند. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان شرکت فوق الذکر در سال 88-1387 می باشند که تعداد آنها 81 نفر است. ابزار اندازه گیری پرسشنامه فرهنگ سازمانی می باشد. ابزار پژوهش در این بررسی پرسش نامه ای محقق محور بود که پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 83%=a محاسبه و روایی آن به شیوه روایی محتوا بر اساس نظر اساتید صاحب نظر مورد تایید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها از روش های آماری در سطح آمار توصیفی شامل جدول توزیع فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، نمودارها و در سطح آمار استنباطی از آزمون نشانه (علامت) و جهت آزمون نهایی از آزمون معادلات ساختاری استفاده شده است. تحلیل داده ها نشان داد که وضعیت تیم سازی، مذاکره وگفتگو، ارتباطات، حمایت مدیریت عالی و یادگیری در شرکت فوق الذکر به گونه ای است که زمینه لازم برای استقرار مدیریت دانش در سازمان را مهیا نمی کند.

معیارهای اندازه گیری موفقیت برنامه ریزی پس از انجام مطالعات کتابخانه ای مشکلات عمده برنامه ریزی این سیستم ها را مشخص نماید پس از شناسایی این مسایل به منظور بررسی آن ها در برنامه ریزی راهبردی سیستم های اطلاعات سه فاز اصلی برای فرایند برنامه ریزی شامل مرحله اقدام اولیه مرحله اجرای برنامه منظور شده است برای آزمون فرضیه های به دست آمده از فاز مطالعه کتابخانه ای با استفاده از توزیع پرسش نامه مشکلات سه مرحله برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی در ایران از دیدگاه صاحب نظران آزمون و بر اساس میزان اهمیت مرتب شده است نتایج این بررسی میدانی نشان می دهد از دیدگاه صاحب نظران عدم انتخاب روش متناسب با شرایط شرکت نداشتن برنامه واضح سازمانی برای هدایت تلاش های برنامه ریزی و واگذار نمودن مسوولیت برنامه ریزی به شخصی بدون تجربه کافی نفوذ و اعتبار و یا زمان کافی برای انجام کار مهم ترین مشکلات مرحله آغاز تلاش ها برای برنامه ریزی تشخیص داده شده است در مرحله توسعه برنامه قصور در در گیر نمودن کاربران به صورت موثر عدم وجود طرح آموزشی کاربران برایتوسعه سیستم های اطلاعات و نادیده گرفتن اهداف کلان و راهبردهای تجاری بعنوان پر اهمیت ترین مشکلات تشخیص داده شد و در فاز استفاده از برنامه پاسخ دهندگان معتقدند عدم تخصیص بودجه و اعتبار کافی برای توسعه سیستم های اطلاعاتی ناکارایی و آماده نبودن زیر ساخت های فنی و تکنولوژیک در ایران و مشکل در تضمین تعهد مدیریت ارشد برای اجرای برنامه سیستم های اطلاعاتی مشکل سازترین عوامل هستند

دنیای رقابتی امروز، نیازمند مدیرانی است که بتوانند با سرعت و دقت بالا تصمیم بگیرند. مدیریت، برای تصمیم گیری به اطلاعات نیاز دارد و برای دست یابی به اطلاعات باید از طریق دست رسی به داده ها، آن ها را به اطلاعات تبدیل کند. این امر می تواند به صورت دستی یا ماشینی صورت بگیرد. در سیستم دستی ما با مسائلی هم چون: عدم دست رسی به موقع به اطلاعات، عدم پردازش صحیح و حجم کاری بالا، برخورد می کنیم که مانع از تحقق وظایف مدیریت می شود. در مقابل، استفاده از سیستم ماشینی، شامل "فناوری اطلاعات"1 (IT)، که سخت افزار انجام امور است و "سیستم های اطلاعاتی مدیریت" 2 (MIS) ، به عنوان نرم افزار و ابزار تحلیل که نقش تبدیل داده به اطلاعات را به عهده دارد، از مزایایی به این شرح برخوردار است: سرعت و دقت بالا، توان پردازش حجم بالای داده و اطلاعات. این مقاله بر آن است که ضمن بیان اهمیت نقش سیستم های اطلاعاتی در سازمان، چگونگی و مراحل طراحی و ساخت یک سیستم اطلاعاتی مدیریت در واحد اداری- مالی دانشگاه ها را بررسی کند و ضمن تشریح مراحل طراحی و ساخت عملی چنین سیستمی مزایا و معایب دو شیوه ی دستی و ماشینی را از لحاظ دست رسی، پردازش و طبقه بندی اطلاعات بیان کند.

یکی از دستاوردهای سودمند فناوری اطلاعات در سازمان‌ها، تیم‌های مجازی است. با بهره گیری از IT تیم‌های مجازی سرعت زیادی به عملیات سازمان بخشیده است. یکی از مسائلی که تیم‌های مجازی با آن روبرو هستند، هویت سازمانی است. هویت سازمانی اعضای تیم، در تیم‌های مجازی به دلیل عدم وجود تعاملات رو در رو تحت الشعاع قرار می‌گیرد. در این مقاله تلاش می‌شود اثرات تیم‌های مجازی روی هویت سازمانی بررسی شده و پیامدهای سازمانی آن روی اعضای تیم تحلیل شود. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسش نامه می باشد. نتایج بدست آمده از آزمون مدل‌یابی معادلات ساختاری حاکی از آنست که رابطه علی بسیار قوی بین هویت سازمانی و رفتارهای سازمانی همچون رضایت شغلی، تعهد سازمانی، عجین شدن با شغل و رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد. همچنین از میان عوامل موجد هویت نیز دو عامل فرهنگ و مکان رابطه معناداری را نشان می‌دهند ولی رابطه علی زمان و هویت معنی دار نیست.

بهبود بهره وری یکی از هدف هایی است که سازمان ها همزمان با توسعه سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات (IT) دنبال می کنند اما رشد کند آمارهای بهره وری کل باعث بروز برخی نگرانی ها و مطرح شدن «پارادوکس بهره وری IT» شده است. به طوری که بعضی از صاحبنظران بهره ور بودن IT را مورد تردید جدی قرار داده اند. شناخت، تبیین و شفاف سازی رابطه بین افزایش سرمایه گذاری در IT و رشد بهره وری، ارائه مدل مناسب جهت بیشینه کردن بهره وری IT و شناسایی اقدامات سازمانی مکمل IT از اهداف این پژوهش می باشد. فرض اساسی پژوهش حاضر این است که با ورود IT در سازمان ها فناوری مورد استفاده آن ها که یکی از عناصر سازمانی مطابق مدل لویت و اسکات (Leavitt & Scott) است تغییر می یابد و اگر سازمان ها را سیستم های باز در نظر بگیریم اثربخشی سرمایه گذاری روی IT مستلزم اعمال همزمان تغییرات در دیگر عناصر سازمانی (افراد، اهداف / وظایف و ساختار) می باشد که دراین پژوهش به عنوان مکمل های IT از آن ها یاد می شود. جامعه مورد بررسی این پژوهش سازمان های مسکن و شهرسازی استانها بوده و نمونه ها هم با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیده اند. داده های میدانی با استفاده از پرسشنامه و اعداد مربوط به بهره وری اندازه گیری شده سازمان ها از مستندات آن ها استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه به منظور بررسی وجود یا عدم وجود اختلاف معنا دار بین سازمان ها با توجه به میزان بهره وری آن ها، از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن برای آزمون فرضیات و از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی عناصر سازمانی استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل ها نشان می دهد: بهره وری اندازه گیری شده سازمان هایی که همزمان با سرمایه گذاری در IT اقدامات مکمل از قبیل سامان دهی استراتژی- زیرساخت IT با استراتژی- زیرساخت سازمان، مهندسی مجدد فرایندها و ساختاردهی مجدد، آموزش منابع انسانی و تفویض اختیارات تصمیم گیری، برقراری جریان آزاد اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی یکپارچه را به عمل آورده اند نسبت به سازمان های دیگر بالا بوده است.

هدف از طراحی هر نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، بازیابی اطلاعات مرتبط است و ربط زیربنای طراحی و ارزیابی این نظام‌ها است و تلاش برای افزایش ربط یعنی تطابق بین نیاز کاربر و پاسخ نظام‌های بازیابی همچنان ادامه دارد. متخصصان حوزه اطلاع‌رسانی برای سنجش میزان ربط یک سیستم، مدل‌هایی را طراحی و ارائه کرده‌اند. این مدل‌ها به دو گروه عمده سنتی و مدرن تقسیم می‌شوند و هریک مزایا و معایب خود را دارند. مقاله حاضر سعی دارد با معرفی هر مدل و بیان مزایا و معایب آن، امکانی برای ارزیابی مدل‌های بازیابی اطلاعات فراهم آورد.

امروزه دانش به عنوان یک منبع ارزشمند و راهبردی است. برای هدفمند کردن استفاده از دانش به عنوان یک مزیت رقابتی و راهبردی و نیز سازماندهی مراحل توسعه مدیریت دانش در سازمان، شناخت وضعیت موجود سازمان در زمینه مدیریت دانش و تعیین عوامل مؤثر بر تصمیم گیری یک سازمان برای به کارگیری و بهبود مدیریت دانش امری ضروری است. این مقاله عوامل و شاخص های مؤثر بر بلوغ مدیریت دانش را شناسایی کرده، و نیز اولویت بندی شاخص ها و تعیین وزن آن ها را مد نظر قرارمی دهد، سپس به توسعه یک مدل بلوغ مدیریت دانش مبتنی بر این عوامل و شاخص ها می پردازد و از طریق آن در عمل یک سازمان را می سنجد. بررسی و تایید عوامل و شاخص های استخراجی تحقیق و نیز سطح بندی عوامل و شاخص های تایید شده در سطوح مدل بلوغ توسعه یافته مدیریت دانش تحقیق از طریق پرسشنامه توسط خبرگان صورت پذیرفته، تجزیه و تحلیل داده ها از طریق، آزمون دوجمله ای، آزمون فریدمن، آزمون کای دو وروش میانگین موزون بوده است. پس از اصلاح مدل بلوغ توسعه یافته مدیریت دانش که شامل سطوح، عوامل، اولویت ها و وزن هر یک از آن ها می شد، با استفاده از پرسشنامه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت و یک شرکت تولید کننده نرم افزار همکار فناوری اطلاعات حوزه مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و سطح بلو غ آن مشخص گردید. مدل توسعه یافته این تحقیق، نقاط قوت و ضعف سازمان نسبت به حالت ایده آل و مطلوب در هر عامل و شاخص را بیان می کند، سطح بلوغ مدیریت دانش در سازمان را تعیین می کند و به شناخت وضعیت موجود سازمان در عوامل و شاخص های مورد نظر مدل کمک می کند، ودر راستای بهبود وضعیت جاری سازمان، سازمان را با توجه به اولویت بندی شاخص ها و عوامل مدل آگاه می کند تا با برنامه ریزی مناسب و دقیق تری وضعیت عوامل و شاخص های خود را بهبود دهد و بتواند به سطح بالاتر بلوغ دست یابد.

سیستم اطلاعات اجرایی “EIS” به مجموعه عناوین و ابزاری اطلاق می شود که اطلاعات مورد نیاز مدیران سازمان را در زمینه ها و حیطه های مسئولیت حرفه ای آنان, با دقت, در زمان مناسب و شکلی مطلوب فراهم می کند. هدف اساسی EIS حمایت از سطوح مدیریتی سازمان از طریق عرضه اطلاعات در قالب های متناسب با نوع بهره برداری مدیران است. ارتباط مداوم و متقابل بین EIS و مدیران رده بالای سازمان, قدرت آنان را در عرصه فعالیت حرفه ای افزایش می دهد. دسترسی به یک سیستم EIS معتبر که اهمیت اطلاعات و کیفیت اطلاعات در آن مورد توجه قرار گیرد, مستلزم حصول شرایط و فنونی است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در صنایع کوچک همانند صنایع بزرگ نقش بسیار مه و راهبردی دارد. البته با توجه به ویژگی های صنایع کوچک ملاحظات خاص در نوع به کارگیری فناوری اطلاعات مطرح می باشد. در این تحقیق ابتدا با بررسی ادبیات موضوعی عوامل موثر در موفقیت سیستم های اطلاعاتی شناسایی شده و از طریق تحقیق میدانی فرضیات مربوط به این عوامل در صنایع کوچک در ایران آزمون گردیده است. هم چنین آزمون همبستگی بین شاخصهای موفقیت سیستم های اطلاعاتی انجام گرفته و در نهایت اولویت بندی در بین این عوامل انجام شده است.

آینده نگاری بیانگر طیف وسیعی از رویکردهایی است که باعث بهبود فرایند تصمیم گیری می شوند. درحالی که بیش از 20 روش مختلف برای انجام آینده نگاری به کار می رود، ولی در بیشتر آنها از روش دلفی برای همگرا کردن نظرات استفاده کرده اند. تعدد عوامل موجود در فرایند آینده نگاری باعث می شود که امکان تصمیم گیری در خصوص عوامل مختلف با روش دلفی از دقت کافی برخوردار نباشد. این مشکل در تصمیم گیری های چند ذی نفعی به شکل حادتری درخواهد آمد. در این مقاله سعی شده تا در گرفتن نظر هر فرد و جمع بندی و همگرایی نظرات خبرگان علاوه بر روش دلفی از شیوه اولویت بندی بر اساس مشابهت با مطلوب (از این پس TOPSIS ) نیز استفاده شود. این کار سبب خواهد شد تا نظرات کیفی توسط یک روش کمی تحلیل شده و دقت تحلیل ها افزایش یابد. ضمن آن که اولویت بندی دستاوردهای نهایی بهتر انجام خواهد شد. این روش برای آینده نگاری دولت الکترونیکی اجرا و اعتبارسنجی گردید.

انتخاب سیستم برنامه ریزی منابع سازمان به دلیل هزینهی سنگین خرید و پیاده سازی آن و همچنین پیچیدگیهای تطبیق فرآیندهای سازمان با سیستم جدید، از تصمیمات خطیر مدیریتی محسوب میشود. هدف این مقاله، طراحی یک سیستم خبره فازی برای انتخاب سیستم برنامه ریزی منابع سازمان مناسب بر مبنای معیارهای انتخاب معتبر و بین المللی است تا ریسک ناشی از انتخاب نادرست تا حدامکان کاهش داده شود. منطق فازی این امکان را میدهد که چنانچه یک گزینه در معیاری فاقد انطباق لازم با شرایط سازمان باشد، وضعیت معیار متناظر دیگری بررسی شده تا امکان انتخاب گزینه مناسب به آسانی کاهش نیابد و ارزیابی در سطح کلیه شاخص ها و به صورت فازی انجام شود. از سوی دیگر قواعد سیستم خبره فازی، شرایط گزینه ها را با توجه به مطالبات سازمان بررسی میکند و بدین ترتیب، رتبه بندی بدون نیاز به مقایسهی مستقیم گزینه ها که با مقایسهی هر گزینه با شرایط مطلوب سازمان انجام میگیرد. به منظور اعتبارسنجی و بیان بهتر مطالب، پژوهش به همراه مطالعهی موردی مربوط به یکی از واحد های صنعتی داخل کشور تبیین شده است.

در این مقاله پس از معرفی شبیه سازی به عنوان پرکاربرد ترین روش علمی و تشریح مراحل مختلف اجرایی آن، برخی از کاربردهای واقعی آن را در زمینه نرم افزارهای شبیه سازی بر روی خودکار کردن فرایند مدلسازی متمرکز شده اند. این نرم افزارها را می توان به سه دسته مولد برنامه، مدلساز سیستم های خاص و مدلساز چند منظوره تقسیم کرد. مروری بر امکانات این نرم افزارها و بحثی درباره تحقیقات آینده در زمینه شبیه سازی بخش دیگری از این مقاله را تشکیل می دهد.

موتورهای جستجو ابزار اصلی بازیابی اطلاعات در اینترنت محسوب می‌شوند. آشنایی با موتورهای مختلف جستجو به منظور بازیابی سریع و صحیح اطلاعات و جستجوی رکوردهای مرتبط مطلوب و اجتناب از بازیابی رکوردهای نامرتبط، یکی از نیازهای اساسی استفاده‌کنندگان  از اینترنت است. آنچه برای جستجوگران اینترنت اهمیت دارد، صرفه‌جویی در وقت آنان است. در این قسمت، موتور جستجوی «گوگل» که یکی از قوی‌ترین موتورهای جستجوی وب جهانی است، توضیح داده می‌شود. «گوگل» با پوشش بیش از 000/920/326/1 صفحهء وب و سرعت بازیابی قابل قبول (در کم‌تر از 5/0 ثانیه)، در وقت جستجوگر صرفه‌جویی می‌کند و مدعی است که امکان جستجو به 25 زبان مختلف دنیا را فراهم می‌کند. این موتور جستجو از طریق نشانی www.google.com  قابل دسترسی است. در زیر راهبردهای جستجو در «گوگل» شرح داده می‌شوند.

هدف اصلی این پژوهش، تعیین میزان بکارگیری و انتشار فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت ایران به طور عام و در بخش های منتخب به طور خاص و بر اساس مدل RAI و همچنین شناسایی و تبیین موانع بکارگیری این فناوری در صنعت کشور ما است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش تشکیل گروه خبرگان و جمع بندی نظرات آنان از یک سو و پیمایش شرکت های فعال از طریق مصاحبه تلفنی از سوی دیگر و راستی آزمایی نتایج دو روش و ترکیب آن ها با یکدیگر بوده است. نتایج حاصل از هر دو روش نشان می دهد که که انتشار فناوری اطلاعات در ایران هنوز به طور جدی به سطوح فعالیت و اثر نرسیده و در لایه های میانی سطح آمادگی است. موانع شناسایی شده نیز اغلب از جنس موانع کلان و ملی بوده و چالش های این سطح جدی تر از چالش های سطح خرد و سازمانی شناخته شد.