محمدرحیم رهنما

محمدرحیم رهنما

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۴۵ مورد.
۴۱.

ارزیابی شاخص های شهر اکولوژیک در شهر چناران در راستای توسعه پایدار با روش Emergy(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 10.22067/geo.v0i0.69187

کلید واژه ها: اکولوژیک توسعه پایدار چ‍ن‍اران روش Emergy

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 665 تعداد دانلود : 94
در این تحقیق به ارزیابی شاخص های شهر اکولوژیک و ابعاد توسعه پایدار در شهر چناران، پرداخته شده است. جامعه آماری، شهر چناران و ابزار تحلیل داده ها، استفاده از روش Emergy است. برای بررسی، شاخص های چون منابع تجدید پذیر، تجدید ناپذیر، سوخت و تولیدات، استفاده شده و سپس شهر چناران را به لحاظ ابعاد مختلف Emergy (شدت، ساختار، بهره وری و فشار زیست محیطی) مورد بررسی قرار داده، که جهت بررسی شدت از تراکم و سرانه Emergy، در بررسی ساختار، جریان Emergy از منابع تجدید پذیر در مقایسه به واردات انرژی و مواد و همچنین نرخ خودکفایی و در بهره وری فرآیند، Emergy سوخت و برق در نظر گرفته شده و درنهایت جهت نشان دادن فشار زیست محیطی و شاخص های پایداری (ESI) از ترکیب همه عوامل و جریان ها استفاده می شود که نسبت EYR به ELR(عملکرد Emergy به بارگذاری محیط زیست) است و همچنین تحمل تراکم ظرفیت بر اساس Emergy تجدید پذیر می باشد. نتایج نشان می دهد، EYRبه دست آمده در شهر چناران 1.05 و (ELR) 3.76e+04 می باشد که از نسبت این دو با هم، میزان پایداری (ESI) برابر با 2.79e-05 است و با توجه به اینکه نسبت EYR به ELR کمتر می باشد درنتیجه فشار زیست محیطی ناشی از استفاده از منابع تجدید ناپذیر و سوخت های فسیلی بالا بوده، این نیز بر پایداری تأثیر مستقیم داشته، از طرفی رشد و گسترش شهر و ساخت وسازهای صورت گرفته نیز باعث استفاده بیش تر از منابع محلی و درنتیجه منجر به کاهش پایداری شده است. همچنین، اقدامات و جهت گیری ها با توجه به شاخص های در نظر گرفته شده در راستای، شهر اکولوژیک نیست.
۴۲.

تحلیل فضایی تولید و جذب سفر کاربری های آموزشی در کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 157 - 178

کلید واژه ها: کاربری های آموزشی حمل و نقل شهری ترافیک تقاضای سفر شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 716
فضاهای آموزشی در شهر مشهد به صورت بهینه و مطلوب توزیع و مکان یابی نشده است. این مسأله علاوه بر رعایت نکردن اصل عدالت و برابری در برخورداری یکسان جمعیت دانش آموزی از فضاهای آموزشی مناسب، موجب سفرهای اضافی با هدف تحصیلی به سایر نواحی شهر مشهد می شود. هدف از این پژوهش، کاهش تقاضای سفر ازطریق توزیع مطلوب و متناسب کاربری های آموزشی در سطح کلان شهر مشهد است. برای تعیین میزان تولید و جذب سفر کاربری های آموزشی در هر یک از نواحی و مناطق ترافیکی شهر مشهد از مدل های رگرسیونی چند متغیّره در قالب نرم افزار GIS استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است. در این پژوهش متغیّر وابسته، شاخص تولید و جذب سفر آموزشی است و همچنین متغیّر های مستقل شاملِ تعداد محصل مهد کودک، دبستان، راهنمایی، دبیرستان ساکن در هر ناحیه ترافیکی، تعداد کلاس های مهد کودک، دبستان، راهنمایی و دبیرستان و مالکیت خودرو در هر ناحیه ترافیکی است. در این مقاله سعی شده تا رابطه میان تولید و جذب سفر آموزشی با استفاده از دو روش آمار فضایی و رگرسیون خطی مورد ارزیابی قرار گیرد. به منظور پی بردن به دقت روش به کار گرفته شده، خروجی به دست آمده از آن با خروجی به دست آمده از روش کلاسیک به صورت عددی مورد مقایسه قرار گرفته است. حاصل این مقایسه، بیانگر برتری روش آمار فضایی نسبت به روش کلاسیک درتولید و جذب سفر است. نتایج به دست آمده از تحلیل های آماری نشان می دهد که ناحیه ترافیکی 231 با 6718 سفر بیش ترین و ناحیه 130 و 167 کم ترین پیش بینی تولید سفر آموزشی را داراست. همچنین در زمینه جذب سفر آموزشی، ناحیه 184 با 8068 سفر بیش ترین و نواحی ترافیکی 149، 156 و 190 کم ترین پیش بینی جذب سفر آموزشی را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین با برنامه ریزی صحیح و مکان یابی بهینه کاربری های آموزشی ضرورتی برای ورود این گونه سفرها به اغلب نواحی ترافیکی شهر مشهد وجود ندارد. این امر ضرورت توجه مسئولان کلان شهر مشهد با 5876313 سفر سواره در یک شبانه روز و سالانه بیش از 25 میلیون نفر زائر به جانمایی صحیح کاربری های شهری بیش از پیش آشکار می سازد.
۴۳.

تبیین سناریوهای دستیابی به شهر سبز در کلان شهر مشهد، با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 17 - 36

کلید واژه ها: آینده پژوهی سناریو نگاری شهر سبز محیط زیست مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 270
شهر سبز به عنوان یک رویکرد سازگار با محیط زیست در پی مشخص شدن پیامدهای مخرب الگوها و رویکردهای سنتی و متفاوت توسعه بدون توجه به مباحث زیست محیطی در سال های اخیر مورد توجه جدی محققان و صاحب نظران قرار گرفته است. براین اساس، در این پژوهش سعی شده با رویکرد آینده پژوهی از طریق شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر دست یابی شهر سبز در کلان شهر مشهد، سناریوهای پیش روی شهر در افق 1405 مشخص گردد تا از این طریق بتوان زمینه دست یابی به شهر سبز را در کلان شهر مشهد فراهم ساخت. در این پژوهش ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از منابع خارجی 7 مؤلفه اصلی و 25 شاخص به عنوان پارامترهای اولیه برای شهر سبز شناسایی شد. سپس با استفاده از نظرات کارشناسان و نرم افزار Micmac شاخص های کلیدی و پیشران های مؤثر بر دستیابی به شهر سبز شناسایی شد، در مرحله بعد مجدد با ادغام روش ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار Scenario wizard به شناسایی سناریوهای پیش روی شهر مشهد در زمینه شهر سبز در افق 1405 پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که 6561 سناریو پیش روی شهر مشهد در افق 1405 است و در این بین تنها دو سناریو دارای سازگاری بالا و احتمال وقوع بیشتری هستند. سناریوی اول که سناریویی با جهت مثبت است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 108 و ارزش سازگاری 10 و سناریوی دوم که گویای شرایط نامناسب برای آینده کلان شهر مشهد در زمینه شهر سبز است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 84 و ارزش سازگاری 2 است.
۴۴.

بررسی ابعاد اثرگذار بر کارکرد پارک علم و فناوری خراسان در تبدیل شهر مشهد به شهر دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 1 - 15

کلید واژه ها: پارک علم و فناوری توسعه شهری دانش بنیان جهانی شدن شهر دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 910 تعداد دانلود : 168
با توجه به پدیده جهانی شدن و اهمیت یافتن دانش به عنوان مزیت رقابتی برای کشورها و شهرها، توسعه شهری دانش بنیان و تبدیل شهرها به شهرهای دانش بنیان مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است. یکی از سازوکارهای این تغییر، توسعه پارک های علم و فناوری به عنوان یکی از ساختارهای فضایی شهرهای دانش می باشد. در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم نقش آفرینی موثر این پارک ها، حرکت به سمت توسعه شهرهای دانش بنیان کند می باشد. این پژوهش قصد دارد ابعاد موثر بر کارکرد پارک علم و فناوری خراسان را مطالعه کرده و با شناسایی اولویت های برنامه ریزی، گامی در جهت بهبود توسعه شهر مشهد به عنوان شهر دانش بنیان بردارد. با این هدف ابتدا به شناسایی عوامل پرداخته و مدلی مفهومی را به وجود آورده است. سپس از طریق پرسشنامه نظرات ذی نفعان پارک علم و فناوری خراسان جمع آوری شده است. با استفاده از نرم افزار Smart PLS اطلاعات جمع آوری شده، تحت مدل مفهومی مورد آزمون قرار گرفته است. در نهایت عامل سازمانی و پس از آن عامل فرهنگی به عنوان عواملی با اثرگذاری بیشتر شناسایی شدند. همچنین اثرگذاری عامل سیاست گذاری در این مرحله از رشد پارک علم و فناوری خراسان مورد قبول واقع نشد.
۴۵.

بررسى تاثیر نقش بازرگانى پیرانشهر بر شاخص هاى استراتژى توسعه شهرى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 29 - 40

کلید واژه ها: برنامه ریزی شهری نقش شهر استراتژی توسعه شهری پیرانشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 180 تعداد دانلود : 220
هدف این مقاله بررسى و تحلیل شاخص هاى استراتژى توسعه شهر و میزان تأثیرگذارى نقش شهر بر آنها و شناخت روند و عملکرد کنونى پیرانشهر در ارتباط با شاخص هاى یادشده است. داده هاى موردنیاز با استفاده از پرسش نامه با نظرخواهى از سه گروه شهروندان، مدیران و نخبگان شهرى با حجم نمونه 474 نفر گردآورى شده است. تجزی هوتحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزارهاى SPSS و SmartPLS انجام شد. به دنبال تائید روایى مناسب پرسش نامه با استفاده از تحلیل عاملى تأییدى، فن معادلات ساختارى به روش حداقل مربعات جزئى، جهت بررسى روابط بین متغیرهاى پژوهش به کار گرفته شد. نتایج نشان داد نقش بازرگانى شهر تأثیر مثبتى بر هر یک از ابعاد چهارگانه استراتژى توسعه شهرى (قابلیت زندگى، حکمروایى، بانکى بودن، رقابت پذیرى) اعمال کرده است. قابلیت زندگى با ضریب مسیر 798 / 0 و رقابتى بودن با ضریب مسیر 325 / 0 به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را از نقش بازرگانى شهر پذیرفت هاند.
۴۶.

جایگاه مسایل زیست محیطی در چشم انداز کلان شهرهای جهانی

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ 147-154

کلید واژه ها: محیط زیست شهری توسعه پایدار کلان شهرها برنامه ریزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 696 تعداد دانلود : 248
مقدمه : با توجه به اسکان بیش از 60 % جمعیت جهان تا سال های 2030 در شهرها و تولید بیش از 70% کربن جهان در آنها و 50% آسیب وارده به لایه اوزن توسط شهرها و همچنین تجربه کم در زمینه سامان دهی مسایل محیط زیست شهرها، بررسی تجربه موفق کشورها و به ویژه کلان شهرهای جهانی در زمینه برنامه ریزی مسایل محیط زیستی ضرورت می یابد. بر همین اساس این تحقیق به لحاظ ماهیت نظری است. به لحاظ نتیجه کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و اسنادی است. اطلاعات از منابع کتابخانه ای، مشاهدات میدانی از بعضی کلان شهرها و منابع اینترنتی مربوط به چشم انداز پایتخت ها و کلان شهرهای جهانی (15 مورد) جمع آوری و تحلیل شد. نتیجه گیری: حداقل از سال 2000 در تمام چشم اندازهای تهیه شده برای پایتخت ها و کلان شهرهای مورد مطالعه، پیشگامی در مسایل محیط زیست شهری یکی از اهداف عمده و محورهای اساسی آنها بوده است. حصول سرزمین "بدون دفن" و "بدون پسماند" شعار اکثر آنها بوده است. تکمیل چرخه کاهش مصرف، بازیافت، استفاده مجدد، هدف اساسی توسعه پایدار تلقی شده است. بر الگوی مدیریت یکپارچه محیط زیست شهری تاکید شده، انعطاف پذیری و تاب آوری راهبردی موثر برای دست یابی به اهداف توسعه پایدار 2030 برنامه سازمان ملل تلقی شده است. بنابراین پیشنهاد می شود اهداف 17گانه توسعه پایدار 2030 سازمان ملل متحد و به ویژه هدف 11 آن که مربوط به توسعه پایدار شهری است به همراه برنامه محیطی سازمان ملل متحد ملاک عمل برنامه های محیط زیست پایدار شهری، به ویژه در کلان شهرهای ایران قرار گیرد.
۴۷.

اصلاح مسیر سیستم های اصلی حمل و نقل همگانی شهر مشهد با روش الگوریتم کلونی مورچگان و رویکرد افزایش دسترسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 1 - 12

کلید واژه ها: حمل و نقل همگانی دسترسی الگوریتم کلونی مورچگان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 287 تعداد دانلود : 894
خطوط استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد حدود 50 درصد با یکدیگر همپوشانی دارند که این مسئله از سطح پوشش سیستم می کاهد. این تحقیق با هدف باز طراحی مسیر خطوط مذکور با رویکرد حداکثرسازی خصوصیت دسترسی سیستم انجام شده است. جهت تعیین مسیرهای اصلاحی خطوط مذکور از روش الگوریتم کلونی مورچگان استفاده شده است. سپس شاخص دسترسی ترکیبی به روش هنسن به تفکیک 253 ناحیه ترافیکی در دو حالت سیستم وضع موجود و سیستم پیشنهادی تحقیق محاسبه شده است. مقایسه دو سیستم وضع موجود و اصلاح شده به کمک شاخص دسترسی و با روش محاسبه میانگین دو گروه مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. مسیرهای اصلاحی تعریف شده، سطح پوشش را افزایش داده در حالی که طول کل خطوط سیستم پیشنهادی نسبت به سیستم اولیه ثابت می باشد. همچنین شاخص دسترسی به سیستم اصلاح شده نسبت به سیستم موجود به طور معناداری افزایش یافته است. با توجه به اینکه سیستم موجود استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد با روش های مبتنی بر سرعت و حرکت طراحی شده است، نتایج این تحقیق، تفاوت رویکرد مبتنی بر سرعت و حرکت نسبت به رویکرد مبتنی بر دسترسی را در طراحی سیستم های حمل و نقل همگانی آشکار می سازد
۴۸.

شبیه سازی مسکن اجاره ای با روش مونت کارلو درکلانشهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۷ 151-172

کلید واژه ها: شبیه سازی اجاره مسکن مونت کارلو مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 849
هدف مقاله، بیان کاربرد مدل مونت کارلو برای شبیه سازی اجاره مسکن در مشهد است که از روش تحقیق تبیینی بهره می گیرد. جامعه آماری، مساکن اجاره ای مشهد اعم از ویلایی و آپارتمانی می باشند که تعداد 334 نمونه تصادفی تعیین گردید که از طریق بخش آگهی روزنامه خراسان در طول تیر و مرداد ماه 1394 استخراج شدند. برای شبیه سازی مبلغ اجاره ماهانه، شاخص اجاره از طریق ترکیب مبلغ رهن واجاره محاسبه شد. سپس رابطه بین متغیرهای وسعت و تعداد اتاق واحدها به تفکیک ویلایی و آپارتمانی از طریق مدل رگرسیون چند متغیره در نرم افزار SPSS با فرمت XML برنامه نویسی شد. این مدل اولیه با استفاده از گزینه شبیه سازی، فراخوانی و از طریق الگوریتم های دو جمله ای و مثلثی شببیه سازی شدند. نتایج نشان داد که میانگین شاخص اجاره شبیه سازی شده برابر.1.92.میلیون تومان در ماه می باشد. تاثیر وسعت واحدها و تعداد اتاق به عنوان متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته شاخص اجاره، به ترتیب برابر 97% و 93% بدست آمد. محاسبه حساسیت شاخص اجاره به تعداد اتاق بیانگر این واقعیت است که اولا 97% واحدها تا 3 اتاق می باشند. ثانیا با افزایش تعداد اتاق از یک اتاق به سه اتاق در دامنه اجاره کمتر از 0.7 میلیون تومان ، درصد واحدهای دارای یک اتاق از 10% به 0% کاهش می یابد. ولی برعکس در گروه بالای 2 میلیون تومان اجاره، درصد اتاقها از 37% به 48% افزایش می یابد. برنامه ریزی برای احداث مسکن اجاره ای و کنترل اجاره و ارایه سوبسید در حد واحدهای آپارتمانی 2 خوابه الگوهای مناسبی برای ساماندهی مسکن اجاره ای در مشهد هستند.
۴۹.

ارزیابی و سنجش زیست پذیری شهری در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۲ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 1 - 17

کلید واژه ها: زیست پذیری توسعه شهری تکنیک VIKOR کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 125
در سال های اخیر مفاهیم مختلفی از پارادایم توسعه پایدار ارائه شده است که بیشتر بخش های آن را شاخه های جغرافیایی تشکیل می دهد. چنانکه مفاهیمی مانند شهر سبز، بوم شهر، شهر قابل زندگی و شهر محیطی را در چهارچوب توسعه پایدار شهری نام می برند. شهر زیست پذیر نیز به عنوان یک رویکرد جدید جهت نیل به تحقق توسعه پایدار شهری می باشد که توسط اپلیارد در کتاب خیابان های زیست پذیر وارد عرصه علمی و جغرافیایی گردید. با توجه به افزایش شهرنشینی در جهان علی الخصوص کشورهای درحال توسعه مانند ایران بررسی و مطالعه ابعاد این رویکردها جهت ایجاد شهری قابل زندگی ضروری می باشد. هدف این پژوهش بررسی شاخص های زیست پذیری شهری در مناطق 8 گانه شهر اهواز تهیه شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل 1095389 نفر جمعیت ساکن در مناطق هشت گانه شهر اهواز و حجم نمونه که با استفاده از فرمول کوکران برآورد شده، برابر با 384 نفر است. ابتدا با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ای شاخص های شهر زیست پذیر شناسایی، سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات موردنیاز از مناطق هشت گانه شهر اهواز جمع آوری شده است. درنهایت با استفاده از روش های آنتروپی شانون و روش تصمیم گیری چندمعیاره ویکور (VIKOR) مناطق 8 گانه شهر اهواز ارزیابی و رتبه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد، منطقه سه شهر اهواز دارای بیشترین میزان زیست پذیری و منطقه پنج شهر اهواز دارای کمترین میزان زیست پذیری نسبت به سایر مناطق هستند. برای روشن تر شدن وضعیت هریک از مناطق موردمطالعه کل مناطق در سه طیف دسته بندی شدند. درمجموع سه منطقه شهر دارای وضعیت مطلوب، یک منطقه نیمه مطلوب و چهار منطقه دارای وضعیت نامطلوب بودند. بنابراین برنامه ریزی متوازن بین مناطق و رسیدگی به وضعیت مناطق دارای وضعیت نامطلوب باید در سرلوحه وظایف مسئولین امور قرار گیرد.
۵۰.

ارزیابی زیست پذیری شهری در کلان شهر مشهد با تاکید بر شاخص حمل و نقل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۹) 983 - 1001
تعداد بازدید : 285 تعداد دانلود : 603
امروزه عوامل متعددی در زیست پذیری یک مکان تأثیر دارند که از جمله آن ها می توان به حمل ونقل، حضور مردم، اختلاط کاربری، مسکن، ایمنی و امنیت، حس تعلق، کارایی و پاکیزگی محیطی و... اشاره کرد. موضوع حمل و نقل به طور بالقوه بازتابی از اهمیتی است که حمل و نقل در زندگی روزمره ایفا می کند. حمل و نقل برای یک جامعه عملگرا لازم است از آنجایی که مردم را قادر می سازد به اشتغال، تحصیلات، مواد غذایی، بهداشت و خدمات اجتماعی و دیدار با خانواده و دوستان دسترسی داشته باشند. هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد با تاکید بر شاخص حمل و نقل می باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص های عینی براساس محدوده مناطق کلان شهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 6 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که منطقه 11 کلان شهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص حمل و نقل می باشد. پس از منطقه 11، مناطق 1 و 8 به لحاظ حمل و نقل دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ حمل و نقل، به ترتیب مناطق 6، 5 و 2 می باشند. حدود 54 درصد مناطق شهر مشهد در سطح بسیار نامطلوب حمل و نقل به لحاظ زیست پذیری شهری قرار دارند.
۵۱.

تأثیرپذیری توسعه منطقه ای در ابعاد اقتصادی و نهادی-مدیریتی از سرمایه های ارسالی مهاجران در جنوب استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و توسعه منطقه ای دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 75 - 108

کلید واژه ها: سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی شاخص اقتصادی شاخص مدیریتی- نهادی جنوب استان فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 287 تعداد دانلود : 149
مهاجرت با به راه انداختن جریان سرمایه (ارسال وجه و سرمایه گذاری)، دانش، توسعه و نوسازی را موجب می شود و ابعاد گوناگون جامعه را دچار تغیر و تحول می نماید. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات و پیامدهای سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی نیروی کار بر توسعه پایدار اقتصادی و مدیریتی منطقه جنوب استان فارس انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی - توسعه ای و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی صورت گرفته است. بر این اساس، پرسشنامه هایی در قالب 4 شاخص بر اساس طیف لیکرت تنظیم و به صورت تصادفی بین سرپرستان توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 18141 خانوار که در قالب 20 روستا و شهر منطقه پراکنده شده است، که از این تعداد خانوار بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 314 خانوار انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از روش آمار توصیفی و تحلیلی ازجمله آزمون های تی، پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل خاکستری انجام گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سرمایه های ارسالی مهاجران با شاخص اقتصادی و مدیریتی توسعه پایدار با ضریب 818/0 دارای رابطه ای مثبت با شدتی قوی است و سرمایه های ارسالی موجب ارتقای شاخص های توسعه پایدار اقتصادی و مدیریتی در منطقه مورد مطالعه گردیده است. در این راستا شاخص فرصت های شغلی و درآمدی با ضریب تأثیر393/0 بیش ترین میزان اثر را بر ارتقای شاخص های اقتصادی و مدیریتی توسعه پایدار داشته و همچنین، طبق نتایج تحلیل فضایی (تحلیل خاکستری)، روستا- شهرهای کرمونسج، اوز، کورده و زروان به ترتیب بیش ترین تأثیرپذیری را از سرمایه های ارسالی به دنبال داشته اند.  
۵۲.

تأثیر سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی بر کیفیت زندگی روستاییان جنوب استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 83 - 106

کلید واژه ها: سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی کیفیت زندگی نیروی کار جنوب استان فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 724 تعداد دانلود : 616
امروزه سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی را می توان به عنوان یکی از بزرگترین و پایدارترین ابعاد مالی و سرمایه گذاری در کشورهای در حال توسعه دانست، که با هدایت و بکارگیری صحیح آن در سایر بخش های اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، کالبدی و غیره می تواند تأثیر بسزایی در پیشرفت توسعه و ارتقای شاخص های کیفیت زندگی ساکنان مناطق مبدا به همراه داشته باشد. تحقیق حاضر، که با هدف بررسی و تحلیل اثرات سرمایه های ارسالی مهاجران بین المللی نیروی کار بر کیفیت زندگی ساکنان مناطقی از جنوب استان فارس صورت گرفته است، از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. در همین راستا پرسشنامه هایی در قالب 4 شاخص بر اساس طیف لیکرت تنظیم و به صورت تصادفی بین شهروندان توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 18141 خانوار می باشند که در قالب 17روستا و 3 شهر منطقه پراکنده می باشند، که از این تعداد خانوار بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 314 خانوار انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از روش آمار توصبفی و تحلیلی از جمله آزمون های تی تک نمونه ای، پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر انجام گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین سرمایه های ارسالی مهاجران و کیفیت زندگی ساکنان منطقه رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر نشان می دهد که سرمایه های ارسالی مهاجران با ابعاد کیفیت زندگی با ضریب 830/0 دارای رابطه ای مثبت با شدتی قوی می باشد و شاخص فرصت های شغلی و درآمدی با ضریب تأثیر573/.  بیشترین میزان اثر را بر ارتقای شاخص های کیفیت زندگی دارد.
۵۳.

تحلیلی بر جایگاه شهر مشهد در زمینه توسعه اقتصادی – اجتماعی براساس برندرقابت پذیرملی در افق1404(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۶ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 87 - 108

کلید واژه ها: توسعه اقتصادی - اجتماعی برند سازی شهری “رقابت پذیری Meta-SWOT شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 926 تعداد دانلود : 173
امروزه، یکی از مهم ترین پارامترهای اثرگذار بر توسعه اقتصادی، اجتماعی شهرها، بحث رقابت و رقابت پذیری درزمینه معرفی و تصویرسازی مشتری پسند برندینگ در عرصه های جهانی، ملی و منطقه ای است. در طی این فرآیند، یکی از چالش های مدیریت شهری برای افزایش کارایی، با ایجاد برند شهری به عنوان راه حلی در فرایند توسعه شهرها گره خورده است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی از جایگاه ملی مشهد در زمینه توسعه اقتصادی- اجتماعی بر پایه برند رقابت پذیر شهری تا سال 1404 با استفاده از تکنیک Meta- SWOT است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و هدف کاربردی است. داده ها و اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، (سند توسعه شهر مشهد) و پیمایشی جمع آوری شده است. جامعه آماری تعداد 40 نفر از متخصصان و پژوهشگران مرتبط با موضوع تحقیق بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که؛ موقعیت شهر مشهد در نقشه رقابتی ازلحاظ پارامتر توسعه اقتصادی (محور Y) با امتیاز 05/3 از 5 امتیاز ممکن در سال 1404 در بین رقبای خود بعد از تهران که با امتیاز 90/3 در بالاترین جایگاه قرارگرفته است قرار دارد. همچنین، در زمینه پارامتر توسعه اجتماعی (نمودار X) شهر مشهد در سال هدف با امتیاز 90/2 از 5 امتیاز ممکن به ترتیب دارای جایگاهی پایین تر از تهران با امتیاز 45/4، شیراز و اصفهان به طور مشترک با امتیاز 45/3 خواهد بود. مهم ترین متغیرهای کلان تأثیرگذار بر توسعه اقتصادی- اجتماعی مشهد با توجه به برند شهری رقابت پذیر آن عبارت اند از؛ حکمرانان و مدیریت شهری در مشهد، تنش های بین ایران و برخی کشورها اسلامی منطقه و وجود عتبات عالیات در کشورهای همسایه (عراق، سوریه) است.
۵۴.

مطالعه تطبیقی سطح پایداری توسعه در مناطق1و2شهرمشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۶ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 179 - 199

کلید واژه ها: توسعه پایدار پایداری شهری اندازه گیری مطلوبیت از طریق فن ارزیابی مقایسه مبنا (مکبث) شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 50 تعداد دانلود : 660
دگرگونی در شرایط شهرها و افزایش سریع شهرنشینی و توسعه شهری تغییرات اجتناب ناپذیری را در شهرها ایجاد کرده است. لذا، تحلیل پایداری و وضعیت شاخص های پایداری در سطح نواحی شهری به عنوان رهیافتی جهت دست یابی به توسعه پایدار شهری همواره یکی از اهداف مدیران شهری بوده است. از این رو، هدف این پژوهش تحلیل و سنجش شاخص های پایداری در ناحیه1منطقه1 و ناحیه1منطقه2 به عنوان نمونه مطالعاتی می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای_اسنادی همراه با گردآوری میدانی(تعداد 383 پرسشنامه مردمی) است. در این پژوهش با بهره گیری از نظرات 15 کارشناس و با استفاده از تکنیک مکبث، 30 شاخص پایداری وزن دهی گردیده و وضعیت پایداری نواحی مورد مطالعه در پنج بعد کالبدی، زیست محیطی، نهادی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی ارزیابی شده است. بر اساس مقایسات زوجی انجام شده، از میان پنج بعد مذکور، بعد اقتصادی مهم ترین بعد پایداری می باشد. نتایج تحقیق نشان دهنده پایداری کالبدی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی ناحیه1منطقه1و پایداری کالبدی ناحیه1منطقه2 می باشد. در مجموع ناحیه1منطقه1 نسبتا پایدار و ناحیه1منطقه2 ناپایدار ارزیابی شده است. لذا، می توان نتیجه گرفت که تنها توجه به شرایط کالبدی و عملکردی برای جذب ساکنان کافی نیست و عواملی چون وضعیت اقتصادی خانوارهای ساکن نیز در پایدار بودن یک محله تاثیرگذار است. با در نظر داشتن این مهم که بعد اقتصادی مهم تر از سایر ابعاد می باشد، لذا پیشنهاد می شود رسد هرنوع سازوکار برنامه ریزی در جهت پایدار ساختن نواحی مورد مطالعه در گام اول باید مبتنی بر بهبود وضع شاخص های اقتصادی صورت پذیرد.
۵۵.

بررسی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده های ماهواره ای چند زمانه شهر شاندیز (طی سال های 1379-1394)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۳۹۷ شماره ۵۰ 127 - 142

کلید واژه ها: تغییرات کاربری اراضی تصاویر ماهواره ایLANDSAT مدل زنجیره ای مارکوف و CA مارکوف شاندیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 298 تعداد دانلود : 209
در دهه های اخیر تغییرات سریع کاربری اراضی و پوشش زمین در شهرگردشگری شاندیز که در 15 کیلومتری غرب کلانشهر مشهد در دامنه های بینالود قرار دارد با پیامده ای مهمی مانند تخریب منابع طبیعی، آلودگی های زیست محیطی و رشد نامناسب شهر همراه بوده است. اطلاع از تغییرات کاربری و بررسی علل و عوامل آنها در چند دوره زمانی می تواند بسیار مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد. هدف تحقیق بررسی و پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده های ماهواره ای چند زمانه شهر شاندیز طی سالهای 1379-1394 می باشد.در این پژوهش تغییرات پوشش زمین در کاربریهای باغات و زمینهای کشاورزی و محدوده های ساخته شده، زمینهای بایر و مراتع با استفاده از تصاویر ماهواره ای لند ست در بازه زمانی سالهای ،1379 -1394 با الگوریتم حداکثر مشابهت، روش نظارت شده و مدل زنجیره مارکوف بررسی شد. درمدل زنجیره مارکوف از کلاس های پوشش به عنوان حالت یا همان وضعیت های زنجیره استفاده شده و( ماتریس مساحت انتقال که نشان دهنده تعداد پیکسل هایی که از هر کلاس به کلاس های دیگر تبدیل شوند) یا همان مقدار وسعتی که از هر کاربری به کاربری دیگر در بازه زمانی 1379-1394 تغییر یافته است. براساس مدل CA مارکوف،پیش بینی مساحت 4 طبقه پوشش زمین در کاربری های ذکر شده در افق1400 مشخص گردید با توجه به خروجی داده ها، مشخص گردید که در طی سالهای 1388،1379 و 1394 مساحت کاربریهای محدوده های ساخته شده و اراضی بایر به شدت افزایش یافته و از مساحت کاربریهای باغات و زمینهای کشاورزی و مراتع کاسته شده است. و مساحت کاربریها در افق 1400 به نسبت سال 1394 نیز به همین گونه می باشد. به طوری مساحت باغات و زمینهای کشاورزی( 63%) ، محدوده های ساخته شده (126%)، اراضی بایر (97%) و مراتع (96%) تغییر خواهد کرد.ا
۵۶.

تحلیل فضایی شاخص های اجتماعی تاب آوری شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 69 - 85

کلید واژه ها: تحلیل فضایی شهر تاب آور شاخص های اجتماعی شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 818 تعداد دانلود : 497
تبیین موضوع: «الگوی شهر تاب آور» به عنوان راهکاری جدید به منظور کاهش هرچه بیشتر آسیب پذیری شهری در محافل علمی مطرح شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های تاب آوری اجتماعی در مناطق چهارگانه شهر کرمان است. روش: روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع هدف در زمره تحقیقات کاربردی جای می گیرد. با توجه به موضوع تحقیق و منطقه مورد مطالعه روش گردآوری داده ها زمینه یابی (تحقیق پیمایشی) انتخاب شده، روش نمونه گیری تصادفی منظم و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری شامل شهروندان شهر کرمان و حجم نمونه اقتباس شده از فرمول کوکران 428 است. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک ویکور و به کمک نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: مناطق چهارگانه شهر کرمان از نظر شاخص های اجتماعی تاب آوری شهری در وضعیت متفاوتی قرار دارند به طوری که منطقه دو شهر با مقدار Q برابر با صفر در مجموع شاخص های مورد ارزیابی از وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر مناطق قراردارد. سپس منطقه سه شهر با مقدار Q برابر با 0.370 در رتبه دوم و بعد از آن منطقه یک شهر با مقدار Q برابر با 0.852 در رتبه سوم قرار گرفته است. در آخر منطقه چهار شهر با توجه به شاخص های تاب آوری اجتماعی با مقدار Q برابر با 1 در رتبه چهارم و در وضعیت نامطلوبی نسبت به سایر مناطق شهر قرار دارد. یافته های حاصل از میانگین بیانگر این مهم است که در مجموع در شهر کرمان، شاخص آگاهی با میانگین 2.6 از وضعیت بهتری نسبت به سایر شاخص ها برخوردار است؛ سپس شاخص دانش، مهارت و سرمایه اجتماعی با مجموع میانگین (2.4)، (2.3)، (2.1) در رتبه های بعدی و در آخر شاخص نگرش با مجموع میانگین 1.8 در رتبه پنجم نسبت سایر شاخص ها قرار گرفته است. نتایج: شاخص های تاب آوری اجتماعی در مناطق شهر کرمان در حد مناسبی  نبوده و بیش از نیمی از مناطق شهر کرمان در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله با توجه به شاخص های تاب آوری اجتماعی از تاب آوری لازم برخوردار نسیتند.
۵۷.

تحلیل میزان پایداری محیط زیست شهری در کلان شهر مشهد با استفاده از رویکرد زمینه یاب گام طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۰)
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 371 تعداد دانلود : 933
اهداف: با توجه به آسیب پذیری های محیط زیست شهری در کلان شهر مشهد و تشدید روند تخریب آن در سال های اخیر، پژوهش حاضر سعی دارد با بهره گیری از رویکرد آینده نگاری گام طبیعی در چارچوب شاخص های محیط زیست شهری به تحلیل میزان پایداری زیست محیطی در شهر مشهد بپردازد. روش: روش تحقیق به کار گرفته شده به لحاظ ماهیت تحلیلی و از نظر نتیجه کاربردی است که در ادامه از مطالعات توصیفی- تحلیلی، اسنادی به همراه پرسش نامه (50 نمونه) در چارچوب مدل دلفی و ماتریس تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار آینده نگار میک مک و سناریو ویزارد استفاده شد. یافته ها/ نتایج: نتایج نشان داد که با 2 بار تکرار چرخش داده ای، شاخص پُرشدگی به دست آمده 95.79% است که این امر مبین ضریب بالای تأثیرگذاری متغیرها بر یکدیگر است. همچنین، بر مبنای 5828 ارزش محاسبه شده، تعداد 2937 مورد با بالاترین حجم دارای بیشترین میزان اثرگذاری مستقیم بر دیگر شاخص های پژوهش بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نحوه توزیع متغیرها در صفحة تحلی اثرات و وابستگی های مستقیم و غیرمستقیم و نیز تبیین نیروهای پیشران کلیدی، باید اشاره کردد که سیستم محیط زیست شهری در کلان شهر مشهد دچار ناپایداری بسیار شدید است.
۵۸.

تحلیل قابلیت دسترسی سیستم قطار سبک شهری به خدمات بهداشتی- درمانی بیمارستان ها در کلانشهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: یمارستان ها سیستم قطار سبک شهری قابلیت دسترسی فضایی کلانشهر مشهد گروه های درآمدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 130 تعداد دانلود : 649
هدف این مقاله تحلیل شاخص دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی بیمارستان های کلانشهر مشهد با استفاده از سیستم قطار سبک شهری مشهد و براساس مدل هنسن می باشد. برای دستیابی به این هدف ابتدا توزیع بیمارستان ها براساس تعداد تخت در سطح نواحی مشهد (43 ناحیه) بر روی نقشه با بسته نرم افزاری جی.آی. اس مشخص شد. سپس کوتاه ترین فاصله از مرکز ثقل نواحی به ایستگاه های قطار سبک شهری با استفاده از گزینه نزدیکترین امکانات در جی .ای .اس اندازه گیری شد و با مسیرهای LRT یکپارچه گردید، در مرحله بعد شبکه جدید از طریق تحلیل شبکه، هوشمند شد و بر این اساس ماتریس فواصل به ابعاد 43×43 تشکیل و مقدار کشش وزنی هریک از نواحی از تقسیم تعداد تخت ها و فاصله بین نواحی محاسبه و در نهایت از جمع جبری وزن های نواحی دسترسی هر ناحیه محاسبه گردید. همچین رابطه بین شاخص دسترسی و گروه های درآمدی نواحی در پنج طبقه خیلی کم تا بسیار زیاد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه حاصل از محاسبه شاخص هنسن برای شاخص دسترسی به خدمات بهداشتی-درمانی بیمارستان ها در مشهد نشان می دهد که بخش قابل توجهی از جمعیت نواحی شهر (65/77 درصد) در سطح دسترسی پایین و بسیار پایین به بیمارستان ها قرار دارند که بیشتر مشمول گروه های درآمدی زیاد و بسیار کم می گردد. این امر بیانگر عدم کارآیی سیستم قطار سبک شهری موجود و پیش بینی شده، جهت تدارک قابلیت دسترسی فضایی عادلانه تر تمامی گروه های درآمدی جامعه به بیمارستان ها می باشد. مهمترین پیشنهادها برای حل این مسئله، پیش بینی و راه اندازی مسیرهای جدید LRT، افزایش تعداد تخت بیمارستا ن ها و توجه به زیرساخت های ریلی جهت احداث بیمارستان های جدید می باشد
۵۹.

برنامه ریزی شهری جهت ارتقای سلامت بانوان در مشهد با بهره گیری از ویتامین G(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۶ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 385 - 404

کلید واژه ها: بانوان مشهد برنامه ریزی شهری سلامت ویتامین G

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 372 تعداد دانلود : 384
پژوهش حاضر کمی، و پیمایشی مقطعی است که هدف آن ارتقای سلامت جسمانی و روان شناختی بانوان شهر مشهد با تأکید بر برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ویتامین G است. همچنین به توصیف شرایط در مقطعی از زمان می پردازد. با مطالعه سابقه موضوع، ارتباط میان فضای سبز، فعالیت بدنی، سلامت جسمانی و روان شناختی مشخص شد. رسم مدل پژوهش نیز بر این مبنا صورت گرفت که هریک از این ابعاد متغیر پنهان هستند. برای برازش متغیرهای پنهان از مدل معادلات ساختاری در نرم افزار آموس استفاده شد و جمع آوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفت. حجم نمونه 400 نفر از بانوان مشهد هستند. نخستین عامل فوت بانوان این شهر در سال 1392، بیماری های گردش خون بود؛ بنابراین، برای تعیین محله های مناسب و پرکردن پرسشنامه، آدرس محل سکونت افراد فوت شده (1680 آدرس به صورت کامل) در GIS نقطه گذاری شد. همچنین توزیع فضایی به دست آمده با نقشه منطقه بندی درآمدی مشهد روی هم قرار گرفت و درنهایت 9 محله انتخاب شد. براساس شاخص های RMSEA و کای اسکوئر، مدل طراحی شده بر داده های حاصل از جامعه مورد مطالعه منطبق است. همچنین تأثیرگذاری فضای سبز بر فعالیت بدنی، فعالیت بدنی بر سلامت جسمانی و روان شناختی و سلامت روان شناختی بر سلامت جسمانی تأیید شده است که در ارتباط با ابعاد تشکیل دهنده فضای سبز ابعاد حفاظت و امکانات بیشترین اثرگذاری را دارند.
۶۰.

برنامه ریزی دسترسی غیرفضایی به خدمات بهداشتی-درمانی در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۶

کلید واژه ها: دسترسی غیرفضایی ویژگی های اقتصادی - اجتماعی خدمات بهداشتی - درمانی شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : 141 تعداد دانلود : 993
موضوع دسترسی به خدمات شهری از جمله مسائل مهمی است که فضای شهر را از ابعاد گوناگون تحت تأثیر قرار می دهد. در برخی مواقع عدم دسترسی مناسب به برخی کاربری ها، سلامت افراد را نیز در معرض خطر می اندازد. خدمات بهداشتی-درمانی نمونه ای از این دست است که الزام دسترسی به موقع و مناسب به آن، برای همه افراد جامعه ضروری است. دسترسی به خدمات از دو بُعد دسترسی فضایی و دسترسی غیرفضایی قابل بررسی است. در این میان شرایط و ویژگی های اقتصادی-اجتماعی جامعه از جمله ابعاد مهم دسترسی غیرفضایی به شمار می آید؛ چراکه دسترسی غیرفضایی مبیّن شرایط اجتماعی و اقتصادی جمعیت استفاده کننده از خدمات است. براین اساس در این مطالعه سعی شده است، دسترسی غیرفضایی به خدمات بهداشتی-درمانی در شهر مشهد مورد تحلیل قرار گیرد. برای این منظور ابتدا مدل مفهومی تحقیق با استفاده از 8 شاخص اجتماعی-اقتصادی تأثیرگذار در سطح 1266 حوزة آماری ساخته شد. استفاده از مدل تحلیل عاملی در خصوصِ ویژگی های اجتماعی-اقتصادی حوزه ها، منجر به شکل گیری 2 عامل اقتصادی و اجتماعی شد که بیش از 74% از کل تغییرات واریانس ها را تبیین می کند. نتیجة به دست آمده از تحلیل عاملی برای هر حوزه به تفکیک هر عامل در محور مختصات (x , y) ترسیم شد و جایگاه هر حوزه به دست آمد. نتیجة این بررسی نشان داد که در شهر مشهد وضعیت متفاوتی از نظرِ شاخص های دسترسی غیرفضایی قابل مشاهده است؛ به گونه ای که 21.6 درصد از جمعیت به دلیلِ پایین بودن جایگاه شاخص های اجتماعی و اقتصادی، اولویت نخست برنامه های بهداشتی-درمانی در خصوصِ ارتقای شاخص دسترسی غیر فضایی به شمار می آیند که این مسئله می بایست در خصوصِ توسعة برنامه های بهداشتی و درمانی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان