در این نوشتار به کار و حرکت از دیدگاه عام و فلسفی و رشته های گوناگون علوم اجتماعی پرداخته شده است و سپس از دیدگاه زیست شناسی و علم اقتصاد کار از غیر کار تفکیک شده و پس از این تعاریف و طبقه بندی ها مؤلف کوشیده، از یک سو فرهنگ تولیدی و فرهنگ کار امروز ایران را با دیروز آن در ارزش گذاری ها و حرمت کار و وجدان کاری و مسائل پیوسته با فرهنگ کار و تولید مقایسه کرده و از سوی دیگر فرهنگ ایرانی – اسلامی را با یک فرهنگ تاریخی موازی و تقریباً هموزن و شاخص که در عین آمیختگی ها در طول هزاره ها با یکدیگر، به دلایل ارتباطات، مبادلات معرفتی، یادگیری، آموزش رسمی و غیررسمی، تجارت، جنگ و مهاجرت ها، در تعارض آشکار بوده است مقایسه کند. این مقایسه از اندیشه های فلسفه ایران و غرب و در آیین ها و ادیان آنها صورت پذیرفته است و سرانجام پس از آن مقایسه ها، مقاله با طرح یک پرسش بنیادی که چرا با وجود نگاه ویژه به کار در فرهنگ، تمدن و اندیشه های فلسفی و ادیان شرقی، ما مسلمانان و به ویژه ما ایرانیان امروزه از کار و کوشش بازمانده ایم و کشورهای غربی با وجود نفرت ها و دیدگاه های تاریخی خوارکننده کار و نظام های برده داری – استعماری شان، امروز به نسبت ما، چنین اهل کار و کوشش شده اند؟
