روانشناسی معاصر

پژوهش حاضر با هدف بررسی بازی درمانی شناختی- رفتاری بر آلکسیتایمیا و کاهش پرخاشگری در دانش آموزان با اختلال فزون کنشی/ بی توجهی انجام شد. پژوهش حاضر از نوع تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل تمام دانش آموزان با اختلال فزون کنشی/ بی توجهی شهر کرمانشاه بودند که از بین آن ها نمونه ای به حجم 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار این پژوهش شامل پروتکل بازی درمانی شناختی رفتاری، پرسشنامه ی پرخاشگری آیزنک (1975) و پرسشنامه ی آلکسیتایمیا تورنتو (1994) بود. برنامه ی درمانی به مدت 8 جلسه 30- 45 دقیقه ای به صورت دو بار در هفته برای گروه آزمایش اجرا شد. یافته های تحلیل کوواریانس نشان داد که برنامه ی بازی درمانی شناختی- رفتاری موجب کاهش مشکلات هیجانی، آلکسیتایمیا و پرخاشگری در کودکان مبتلا به اختلال فزون کنشی/ بی توجهی می شود (001/ 0>P). در نهایت انتایج نشان داد که بازی درمانی می تواند به عنوان روشی مناسب در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان به کار رود.

امروزه نیروی انسانی حیاتی ترین عنصر استراتژیک و اساسی ترین راه برای افزایش اثربخشی کارایی سازمان تلقی می شود. بنابراین ارتقای رفتار شهروندی سازمانی یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای هر سازمانی است. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی واقعیت درمانی نوین گروهی بر رفتار شهروندی سازمانی در بین کارمندان شهر بوشهر بود. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل است. جامعه ی آماری پژوهش تمام کارمندان شهر بوشهر در سال 1400 بودند. نمونه ی پژوهش 30 نفر از کارمندان بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش (واقعیت درمانی) و گروه کنترل قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه ی رفتار شهروندی سازمانی (کرنودل، 2007) استفاده شد. شرکت کنندگان گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای، آموزش رویکرد واقعیت درمانی نوین گروهی را دریافت کردند و گروه گواه آموزشی دریافت نکرد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS21 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که واقعیت درمانی نوین گروهی باعث افزایش رفتار شهروندی سازمانی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است (001/0>P). نتیجه گیری می شود که واقعیت درمانی برای بهبود رفتار شهروندی سازمانی کارمندان مؤثر است و می توان از این مداخله برای افزایش بهره وری سازمانی سود برد.

تربیت صحیح فرزند یکی از اساسی ترین وظایف والدین است. تربیت دینی در اصل بر پایه ی فطرت، حرکت به سمت فضیلت است. هدف این پژوهش طراحی و ساخت بسته ی آموزش عاطفی مبتنی بر محاوره ی کلامی بود. در گام اول منابع مختلف و مرتبط با موضوع، انتخاب و سپس با استفاده از روش تحلیل کیفی مؤلفه های مهم تربیت مبتنی بر کلام به دست آمد. در این راستا 7 مؤلفه ی تربیت کلام برای کودکان 5/3 تا 5/6 سال استخراج شد و در نهایت بسته ی آموزشی با اهداف هشت گانه طراحی شد که عبارت بودند از: 1. اهمیت ارتباط عاطفی با کودک، 2. لحن، 3. اهمیت توجه 4. سلسله مراتب پذیرش القاء و لحن، 5. پرورش طیب حواس، 6. آموزش جهت و شرط، 7. آموزش قید، 8. نشان دادن اهمیت افعال. به منظور تعیین روایی محتوایی، بسته ی آموزشی در اختیار 10 نفر از متخصصان حوزه ی مرتبط با پژوهش قرار داده شد. شاخص های CVR و CVI برای همه ی جلسات بالای 8/0 بود که بیانگر روایی محتوایی بالای پروتکل است و از این جهت بسته ی آمورشی تربیت عاطفی دارای حداکثری از شاخص روایی محتوایی است. این بسته در زمینه ی تربیت عاطفی کودک می تواند برای مادران کاربردی باشد.

پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های سرشت و منش شخصیت، کنترل خشم و تعصبات قومی افراد بومی و غیربومی شهر یاسوج در سال 1400 پرداخته است. این تحقیق از نوع پژوهش های علی- مقایسه ای، روش نمونه گیری به صورت خوشه ای ساده بوده است. اعضای نمونه،300 نفر (دو گروه بومی و غیربومی) جهت بررسی وارد تحقیق شدند. برای جمع آوری داده های تحقیق از مقیاس خشم اسپیلبرگر (STAXI-2) (1998)، پرسشنامه ی تعصب بهرمان (s.c.1392/2013)، پرسشنامه ی سرشت و منش (کونینگر، 1987) استفاده شد. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-24 و روش تحلیل واریانس چند متغیره و تک متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج تحلیل آنوا از بین مؤلفه های سرشت مقیاس"نوجویی" بین افراد غیربومی و افراد بومی تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0≤P) و دیگر مؤلفه های سرشت تفاوت معناداری یافت نشد. بین میانگین نمرات تعصبات (نژادی، جنسیتی، مذهبی، قوم مدارانه و تعصب قومی) در گروه های افراد بومی و غیربومی بیشتر و تفاوت معنی داری وجود دارد (01/0˂P) و نیز بین میانگین مؤلفه ی حالت خشم، و صفت خشم و کنترل خشم در گروه های افراد غیربومی و بومی تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0≤P). در بین اعضای گروه در میزان کنترل خشم تفاوتی یافت نشد اما افراد بومی در مقیاس تعصبات قومی، دارای تعصب بیشتری بوده و همچنین در میزان منش نوجویی افراد غیربومی بیشتر بود و در دیگر متغیرهای سرشت و منش تفاوتی یافت نشد. در نتیجه می توان بیان کرد که در سرشت و منش و کنترل خشم در افراد بومی و غیربومی تفاوت دارند و فقط در نوجویی افراد غیربومی نمره ی بالاتری گرفتند و در میزان تعصبات، افراد بومی دارای نمره ی بالاتری نسبت به افراد غیربومی بودند. بنابراین در مدارس، اجتماع، سیاست گذاری ها بر میزان افزایش مهارت های کنترل خشم و بهبود صفات شخصیتی در گروه های بومی و غیربومی می توان بدون حساسیت به مسأله ی بومی گرایی سیاست گذاری انجام داد و در زمینه ی تعصبات افراد بومی که باعث عدم انعطاف پذیری روان شناختی افراد می شود برنامه های ویژه ی آموزشی و فرهنگی صورت داد.

هدف پژوهش جاری مقایسه ی اثر مداخله ی متمرکز بر شفقت و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان مستقیم در بهبود سوگیری توجه و علائم افسردگی به محرک های منفی در افراد مبتلا به افسردگی بود. برای این منظور 42 نفر که نمره ی افسردگی ایشان بالاتر از نقطه ی برش پرسشنامه افسردگی بک بود با روش داوطلبانه و در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه 14 نفری تقسیم شدند. شرکت کنندگان در هر سه گروه پرسشنامه ی افسردگی بک و آزمون کامپیوتری استروپ هیجانی را به عنوان پیش آزمون تکمیل نمودند. سپس گروه اول مداخله ی مبتنی بر شفقت مطابق پروتکل ده جلسه ای گیلبرت (گروه شفقت)، و گروه سوم 5 جلسه ی مداخله با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان مستقیم (گروه تحریک)، و در گروه دوم هر دو مداخله (مداخله ی ترکیبی) را دریافت نمودند. نتایج تحلیل آماری با آزمون های ناپارامتریک حاکی از عدم اثربخشی مداخلات به کار رفته بر بهبود علائم افسردگی، و اثربخشی معنادار این مداخلات بر بهبود سوگیری توجه بوده و اثربخشی در گروه مداخله ی ترکیبی بر روی سوگیری توجه نسبت به گروه سوم بیشتر بود. لذا به ترتیب مداخله ی ترکیبی و بعد از آن مداخله ی تحریک الکتریکی جهت بهبود سوگیری توجه توصیه می شود.

تاب آوری به عنوان توانایی و مهارتی است که فرد را قادر می سازد خود را با مشکلات و چالش ها سازگار کند و این عامل کمک کننده ی فرآیند تحول مثبت نوجوانی است. هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه ی بین نیازهای بنیادین روان شناختی با تاب آوری از طریق نقش میانجی گری خودکارآمدی در مهارت های زندگی در دوره ی نوجوانی هست. این پژوهش به روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و در قالب مدل معادلات ساختاری انجام شد. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان دختر و پسر پایه های ششم ابتدایی، متوسطه ی اول و دوم بوشهر در سال 1401- 1400 بودند که از بین جامعه تعداد 503 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از مقیاس های خودکارآمدی موریس (SEQ-C)، پرسش نامه ی تاب آوری دی کارولی جان ساگون 2014، پرسشنامه ی نیازهای بنیادین روان شناختی (BSNQ)؛ گاردیا، دسی و رایان، (2000) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها در مدل نشان داد، مسیرهای نیازهای بنیادین روان شناختی به خودکارآمدی در مهارت های زندگی و خودکارآمدی به تاب آوری در دوره نوجوانی معنادار بودند. همچنین، مسیر نیازهای بنیادین روان شناختی به صورت غیرمستقیم از طریق خودکارآمدی در مهارت های زندگی با تاب آوری معنادار است. با توجه به یافته های این تحقیق، می توان نتیجه گرفت که هر چه به اواخر نوجوانی نزدیک می شویم تأثیر نیازهای بنیادین روان شناختی بیشتر می شود و خودکارآمدی نقش واسطه ای خود را در دوره ی نوجوانی به خوبی اجرا می کند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه ی ویژگی های شخصیتی و کیفیت خواب با نوموفوبیا با توجه به نقش واسطه ای افکار اضطرابی است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه ی آماری این پژوهش را تمامی دانشجویان کارشناسی دانشگاه خوارزمی تهران در سال 1398-1399 تشکیل دادند که از این بین تعداد 303 نفر (133 دختر، 170 پسر) به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی نوموفوبیا (NMP-Q)، عوامل شخصیتی (NEO-FFI)، افکار اضطرابی (ANTI) و کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) بود. در سطح یافته های استنباطی رابطه بین متغیرها با آزمون همبستگی پیرسون و مدل پژوهش با تکنیک تحلیل مسیر آزمون شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS 26 و AMOS 24 انجام شد. در این پژوهش رابطه ی مستقیم سه ویژگی شخصیتی روان رنجوری، برون گرایی و گشودگی به تجربه با افکار اضطرابی معنی دار بود. هم چنین روان رنجوری، توافق پذیری، وظیفه شناسی، کیفیت خواب و افکار اضطرابی با نوموفوبیا به طور مستقیم ارتباط دارد. رابطه ی غیرمستقیم روان رنجوری، گشودگی به تجربه و کیفیت خواب معنی دار بود اما اثر غیرمستقیم برون گرایی، توافق پذیری، وظیفه شناسی بر نوموفوبیا معنی دار نبود. نتایج نشان داد ویژگی های شخصیتی و کیفیت خواب به عنوان متغیرهای مستقل و افکار اضطرابی به عنوان متغیر واسطه، عامل مهمی در پیشبینی نوموفوبیا است. بنابراین با توجه به این متغیرها می توان برنامه هایی برای پیشگیری، اعمال مداخلات و کنترل نوموفوبیا طرح ریزی نمود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش تعدیل گری ترتیب تولد در ارتباط بین بلوغ عاطفی و کمال گرایی مادران و اضطراب فرزندان دوره ی اول ابتدایی انجام شد. این پژوهش یک مطالعه ی توصیفی از نوع علی- همبستگی بود. جامعه ی آماری این پژوهش را تمام مادرانی که فرزند آن ها در دوره ی اول ابتدایی شهرستان اردکان در سال تحصیلی (1401-1400) مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می داد. از این بین 327 نفر به عنوان نمونه به صورت در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های اضطراب کودکان اسپنس فرم والد (1999)، پرسشنامه بلوغ عاطفی (1990) و پرسشنامه ی کمال گرایی اهواز (1378/1999) استفاده شد. در نهایت داده های آماری با استفاده از نرم افزار Spss-26 و Amos-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه ی مستقیم و معنادار بین کمال گرایی منفی مادران و اضطراب فرزندان و هم چنین رابطه ی مستقیم و معنادار بین عدم بلوغ عاطفی مادران و اضطراب فرزندان بود. نقش تعدیل کنندگی ترتیب تولد در رابطه بین کمال گرایی و اضطراب فرزندان معنادار نشد. اما نقش تعدیل کنندگی ترتیب تولد در رابطه بین عدم بلوغ عاطفی مادران و اضطراب فرزندان معنادار شد. در نتیجه بر اساس یافته های پژوهش حاضر، ترتیب تولد فرزندان در رابطه ی بلوغ عاطفی مادران و اضطراب فرزندان نقش تعدیل گری دارد و به طور کلی می توان گفت تأثیر عدم بلوغ عاطفی مادران بر میزان اضطراب در فرزندان اول نسبت به فرزندان میانی و آخر، شدیدتر است.

پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه ای پرطاقتی روانی در رابطه ی والدگری توانمندساز و تاب آوری روان شناختی در دانشجویان دختر و پسر انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 1401 بودند. نمونه ی آماری نیز شامل 313 دانشجو بودند که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس والدگری توانمندساز (جک، سان، لاتن، چین و واترز، 2016)، نسخه ی کوتاه پرسشنامه ی پرطاقتی روانی (مک گیوئن، استیکلایر تامپسون و کلاگ، 2016) و مقیاس تاب آوری کانر دیویدسون (کانر و دیویدسون، 2003). پاسخ دادند. در این پژوهش، به منظور آزمون روابط ساختاری در مدل مفروض، از روش آماری مدل یابی معادله ی ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که در نمونه ی دانشجویان، مدل مفروض واسطه مندی نسبی پرطاقتی روانی در رابطه ی بین والدگری توانمندساز و تاب آوری روان شناختی با داده ها برازش مطلوبی داشت. هم چنین، نتایج نشان داد که در مدل مفروض، تمامی وزن های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند و در این مدل 21 درصد از پراکندگی نمرات تاب آوری روان شناختی از طریق متغیرهای مکنون والدگری توانمندساز و پرطاقتی روانی، تبیین شد. در مجموع، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بافت والدگری توانمندساز در تجهیز ذخایر مقابله ای و سرمایه روان شناختی نوجوانان، مؤثر است.