فضای گردشگری

در طی دهه های گذشته بهبود معیشت روستائیان مورد توجه بسیاری قرار گرفته و به عنوان یکی از اهداف توسعه پایدار روستایی مطرح بوده است. یکی از راهبردهای اصلی برای بهبود اقتصاد روستا، گردشگری کشاورزی یا اگروتوریسم است که می تواند روستا را به سمت توسعه و پایداری سوق دهد. هدف از پژوهش حاضر تأثیر اگروتوریسم بر توسعه پایدار شهرستان صومعه سرا می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی- پیمایشی بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل کشاورزان، کارشناسان و متخصصان شهرستان صومعه سرا می باشد. محدوده مورد مطالعه شهرستان صومعه سرا بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه توسعه روستایی بود. برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آزمون تی و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد با توجه به میزان F که برابر با 41/23 و سطح معناداری 001/0 که پایین تر از 05/0 می توان نتیجه گرفت گردشگری کشاورزی بر توسعه پایدار در شهرستان صومعه سرا تأثیرگذار بوده است. همچنین با توجه به نتایج و سطح معناداری گردشگری کشاورزی بر تمام ابعاد توسعه پایدار نیز تأثیر داشته است. بعد زیست محیطی با میانگین 06/4 بیشترین تأثیر و بر بعد اجتماعی با میانگین 06/4 کمترین تأثیر را داشته است.

  شناخت و تحلیل ذی نفعان گردشگری و تدوین راهبردهای اثربخش برای تحقق مشارکت آنها از مهم ترین عوامل توفیق برنامه های گردشگری است. تمرکز مقاله حاضر بر شناسایی و تحلیل ذی نفعان گردشگری منطقه ونک می باشد که در این راستا برای شناسایی ذی نفعان، از مدل فریمن و برای تحلیل آنها، از رویکرد به کار رفته در پژوهش جپسن و اسکرود، کمک گرفته شده است. برای شناسایی ذی نفعان، پرسشنامه تدوین شده بین 20 نفر از کارشناسان گردشگری منطقه توزیع شده و پس از جمع آوری و تحلیل اطلاعات گرد آمده، فهرستی از ذی نفعان (به تفکیک انواع آنها) و نیز، نکات برجسته انتظارات هر گروه فراهم آمده است. مبتنی بر دوگانه پتانسیل همکاری-تهدید، ذی نفعان در ماتریس موقعیت یابی قرار گرفته و بر اساس قرارگیری در موقعیت مرتبط، یکی از راهبردهای چهارگانه پیشنهاد شده است. به منظور اولویت بندی ذی نفعان در هر یک از نواحی چهارگانه نیز از شاخص A به صورت جمع موزون سه معیار قدرت، مشروعیت و فوریت کمک گرفته شده که در این خصوص، روش چندمعیاره SAW مبتنی بر هفت گام استفاده شده است. بر این اساس، در هر یک از چهار ربع، ذی نفعان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، رسانه ها، شهرداری و گردشگران غیر بومی، مهم ترین ذی نفعان به شمار می آیند که البته متناسب با اقتضائات هر ربع، باید راهبرد متناسب با هر یک را اتخاذ کرد.

گردشگر مذهبی یکی از متداولترین انواع گردشگری است، چرا که امروزه بیشتر مردمان جهان یک آئین اعتقاد دارند همین امر باعث ایجاد گردشگری مذهبی در سطح جهان بصورت گسترده شده است؛ از طرفی این نوع از گردشگران در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگر انواع گردشگران می باشند، که این امر نشات گرفته از باورهای مذهبی آنان بوده، آنچنان که بعضا علاوه بر مال، جان آنان نیز به مخاطره می افتد. بنابراین ما درصددیم بدانیم چه ترتیبات حمایتی از این نوع گردشگران در عرصه بین الملل در قالب اسناد وجود دارد. آیا اگر حقوق مربوط به گردشگر مذهبی تضییع شود، حقوق بین الملل و اسناد جهانی می توانند به کمک آنان آمده و از آنان حمایت کنند؟ بنابراین هدف و انگیزه ما از این پژوهش بررسی و شناخت اسناد کاربردی جهانی به منظور مقابله با تضییع حقوق گردشگر مذهبی، تا با بکارگیری مناسب آنان نزد مراجع قضایی و شبه قضایی منطقه ای و بین المللی در بدو امر موجبات پیشگیری و در مراحل بعدی نیز احقاق حق نسبت به حقوق تضییع شده آنان گردد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است، نتایج تحقیق نیز نشان داد که اسناد مختلف در عرصه بین الملل وجود دارد؛ که قطعا تاثیر مناسبی درکاهش تضییع حقوق گردشگرمذهبی می تواند، داشته باشد. کشورها با استفاده از اسناد عام و خاص قادرند، بسیاری از تنش های سیاسی، اقتصادی اجتماعی را در جهان کاهش دهند. از طرف دیگر با شناخت اسناد حمایتی دولتمردان شخص گردشگرقادر است، درپی حقوق تضییع شده و همچنین خواستار جبران خسارات گردند.

امروزه توسعه گردشگری پایدار در نواحی روستایی یکی از راهبردهایی است که در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق سنجش ظرفیت پذیری گردشگری روستای وکیل آباد به عنوان یک مقصد مهم گردشگری روستایی در شهرستان اردبیل می باشد. جامعه آماری این تحقیق فعالین بخش گردشگری روستا، مردم روستا و متخصصین محلی می باشد. در این خصوص، برای تعیین ظرفیت گردشگری از مدل TCC و جهت سنجش اثرات توسعه گردشگری از آزمون t تک نمونه ای و t مستقل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ظرفیت پذیرش مؤثر روزانه روستای وکیل آباد در حالت متمرکز برابر با 18924 نفر و در حالت گسترده برابر با 63351 نفر می باشد. همچنین توسعه گردشگری روستا از نظر روستاییان و متخصصین محلی، اثرات مثبت و منفی زیادی را در پی داشته است. نظرات آنها در خصوص اثرات گردشگری و ظرفیت تحمل روستای وکیل آباد از نظر متغیرهای مربوط به ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، تفاوت معناداری با یکدیگر ندارد.

طرح های توسعه شهری مهم ترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار می روند. به رغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرح ها و تنظیم محتویات آن ها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح ها در دست یابی به اهداف خود به خصوص توسعه گردشگری ناموفق بوده اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه ی شهری بر توسعه گردشگری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدوده انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع توسعه گردشگری شد. معیارهای شناساسی شده عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح بودند. معیارها در قالب پرسشنامه دلفی فازی در اختیار جامعه آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. نتایج تحلیل واریانس نشان داد طرح های توسعه شهری بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد مدیریت شهری، فرایند تصویب طرح و فرایند تهیه طرح بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است.

همایش های مذهبی شکل نوینی از رویدادهای معنوی برای رهبران با نقش های نهادی / وزارتی می باشند. علیرغم تحقیقات زیاد، مشخص نیست که چه چیزی فی النفسه به این رهبران انگیزه می دهد تا در یک همایش مذهبی حضور داشته باشند. بنابراین هدف تحقیق مفهوم سازی گردشگری مذهبی و توسعه رهبری معنوی با رویکرد همایش های رهبری مذهبی در نظر گرفته شد. نمونه گیری به صورت هدفمند غیر احتمالی و برای چهار رویداد مذهبی از کل همایش های مذهبی در روز تعطیل در سال 1398 بر گزار شده تعیین گردید. چارچوب مفهومی شامل نظریه رهبری معنوی( فرای 2003 )، صلاحیت های محوری رهبری مذهبی(مالفورس و مانچینی 2004) و متغیرهای بخش بندی ویژگی ها (کاسینسکی و راندل – تیله 2011) جهت تعیین انگیزه های ذاتی برای حضور در یک همایش مذهبی در5 بخش: تشویق معنوی، شنیدن از سخنران کلیدی، تجهیز شدن بهتر به نقش سازمانی، گوش دادن به سایر سخنرانان و انگیزه دادن به من برای دخیل شدن در رهبری طراحی گردید. نتایج نشان داد: با اینکه صلاحیت های محوری دانش (دانستن)، مهارت های اجرایی، احساسات و شخصیت به صورت دوطرفه جامع و فراگیر ظاهر می شوند، دو انگیزه کلیدی تشویق معنوی (مهارت ها) و تجهیز بهتر به نقش سازمانی فعلی (شخصیت) نمایانگر محرک های کلیدی حضور در همایش هستند که موضوع رویداد را منعکس می کنند. موسیقی به معنی نیایش و مناجات، برای تشویق و باورهای یک گردشگر مفید می باشد؛ اما یک محرک اصلی برای حضور در همایش نیست.

تحقیق حاضر با هدف بررسی استفاده از فناوری واقعیت مجازی در زمان شیوع اپیدمی کووید 19 در صنعت گردشگری (مطالعه موردی: موزه ایران باستان) انجام شد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت و روش توصیفی-همبستگی و از شاخه ی میدانی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد گردشگر سایت مجازی موزه ایران باستان می باشد که تعداد آنها جز جوامع نامحدود بود. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، به روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 384 نفر از جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد 379 نفر به پرسشنامه ها به درستی پاسخ دادند. اطلاعات و داده ها به دو روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری شدند. به منظور نمره گذاری پرسشنامه برای هر گزینه طیف پنج تایی لیکرت (کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم) در نظر گرفته شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه ها آلفای کرونباخ محاسبه گردید که حاکی از پایایی مطلوب پرسشنامه ها بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی از نرم افزار SPSS ویراست 24 و در بخش استنباطی از معادلات ساختاری و نرم افزار PLS3 استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که تجربه ناب بر قصد بازدید گردشگران از طریق متغیرهای پاسخ عاطفی و پاسخ شناختی و دلبستگی به گردشگری واقعیت مجازی در موزه ایران باستان در زمان شیوع اپیدمی کوئید 19، تأثیر مثبت، مستقیم و معناداری دارد.

همان طورکه می دانیم هویت یک شهر برخاسته از هویت طبیعی، اقلیمی و محیطی، هویت اقتصادی، هویت انسانی اجتماعی و هویت کالبدی آن است و برند شهر نیز با توجه به ابعاد مختلف هویتی شهر تولید می شود. در این میان گردشگری موفق شهری می تواند ابزاری مؤثر در جهت معرفی و شناساندن شهرها و نقل تاریخ و فرهنگ و هویت هر یک از سرزمین ها واقع شود و گردشگری سلامت نیز یکی از رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری در جهان بوده و در ایران نیز یکی از بهترین وجوه توسعه اقتصادی به شمار می آید و فرصت ارتقاء برند شهرها را فراهم می آورد. در پژوهش حاضر کلان شهر مشهد به واسطه ی ظرفیت ویژه ای که در برندآفرینی و جذب گردشگر سلامت دارد، انتخاب شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت روش، توصیفی تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش بررسی اسناد کتابخانه ای، مصاحبه و مطالعات میدانی و برای تحلیل داده ها و نتایج پرسشنامه ها از روش تحلیل اهمیت عملکرد (IPA) استفاده شده است، در این مدل هر شاخص از دو بعد اهمیت و عملکرد سنجیده می شود، جامعه ی آماری 23 نفر از خبرگان بودند که به صورت هدفمندانه و قضاوتی انتخاب شدند، درباره ی هر گویه دو سؤال پرسیده شد، گویه چقدر مهم است (وضع مطلوب) و سطح عملکرد (وضع موجود) شاخص مورد نظر در کلان شهر مشهد چگونه است. یافته های پژوهش حاکی از آن است علی رغم اینکه درآمدهای حاصل از گردشگری سلامت تبدیل به یک منبع درآمد اصلی برای شهرها شده است، به دلیل اینکه هویت مستقل و یا برند شهری مشخصی در این خصوص وجود ندارد و یا حتی تحت عنوان چتر برند شهری نیز به عنوان برند گردشگری سلامت تعریف نشده و اقدامات و برنامه هایی که تاکنون در این زمینه انجام شده ضمن اینکه منسجم و هماهنگ با یکدیگر نسیتند، تنها منجر به اتلاف هزینه ها و منابع مالی شده اند.