سرزمین

بخش حویق در یک قلمرو آب و هوایی معتدل و نیمه مرطوب در ساحل جنوبی دریای خزر قرار دارد و مساحت کمی از مقدار آن جلگه ای و قسمت بیشتر آن کوهستانی است . مهم ترین فعالیت اقتصادی در این بخش، کشاورزی است. بخش حویق در سال های بعد از انقلاب اسلامی، تحولات بسیاری را تجربه کرده است که کشت تجاری (رونق کاشت کیوی ) مهم ترین عامل در تحولات صورت گرفته است . این تحولات هر چند که رفاه بیشتر مردم را موجب شده است ولی از نظر زیست محیطی نیز مسائلی را ایجاد کرده است . در رونق تولید محصول کیوی، علاوه بر مناسب بودن محیط طبیعی، عواملی چون بازار و به خصوص بازار خارجی و سیاست ها و تصمیمات دولت نیز نقش تعیین کننده داشته است.

مکان یابی صنعتی یکی از مسائل کلاسیک و مهیج در جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای است که در توسعه آن جغرافی دانان و اقتصاددانان سهم داشته اند. شهرک های صنعتی نیز یکی از ثمرات برنامه ریزی منطقه ای و صنعتی می باشند که با هدف هدایت کارخانجات صنعتی اغلب آلوده کننده (هوا، زمین، صدا و آب ) به مناطق محصور و مجتمع خارج از محیط های کار و سکونت ایجاد می شوند . علی رغم مزایای مرتبت  بر شهرک های صنعتی، آمار نشان می دهد که در آذربایجان شرقی استقبال صنعتگران به جایگیری در آ نها در حد مورد انتظار نیست. مطالعه حاضر با این فرضیه که مکان یابی شهرک های صنعتی یکی از دلایل عمده عدم استقبال واحدهای صنعتی مختلف به استقرار در این شهر کها م یباشد، به نتایج زیر رسیده است: 1 - سیر تکوینی صنعت و نیز شهرک های صنعتی در ایران بر خلاف آنچه در مورد کشورهای پیشرفته صنعتی اتفاق افتاده است، صحیح و منطقی نبوده است و به همین دلیل کشور ما از نتایج و مزایای مورد انتظار این پروسه بهره مند نشده است. 2- مکان شهرک های صنعتی در آذربایجان شرقی به عنوان «پس مانده » کاربری های دیگر انتخاب شده که مانع اقبال صنتعگران به مکان گیری در آن ها می شود 3- مکان یابی خود، یکی از عوامل فرآیند صنعتی شدن بوده و ایجاد شهرک های صنعتی در میان عوامل می تواند دلیل عدم استقبال صنعتگران به استقرار در این شهرک ها باشد

منطقه 11 شهر تهران به عنوان یکی از مناطق بیست و دوگانه شهر تهران با وسعتی حدود 1200 هکتار و جمعیتی در حدود 245 هزار نفر از مناطق مهم مرکزی کلانشهر تهران به شمار می آید. محدوده فعلی این منطقه در مجاورت هسته تاریخی شهر تهران قرار گرفته است و بخش هایی از آن (نواحی شرقی) جزئی از این هسته است. از این نظر منطقه به لحاظ سابقه تاریخی دارای عناصر، بناهای مسکونی و فضای عمومی با ارزش های معماری و تاریخی خاص است که پس از منطقه 12 از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تحقیق حاضر برروی یکی از نواحی چهارگانه ( ناحیه 4 ) منطقه 11 متمرکز و روند تغییرات کالبدی و کارکردی منطقه و خصوصا ناحیه مذکور مورد بررسی قرار گرفته است. از ویژگی های خاص این ناحیه تنوع فعالیت ها و کاربری ها شامل مراکز بسیار مهم سیاسی - حکومتی، بازارهای تخصصی با عملکرد فرامنطق ه ای و فراشهری، واحدهای بزرگ صنعتی، کاربری های ویژه و مراکز درمانی تخصصی است. علاوه بر آن نقش و تاثیر سیاست ها و سرمای هگذاری های دولتی نیز در تغییرات کالبدی و کارکردی محدوده مورد نظر نیز مورد بررسی قرار گرفت ه است. بررسی ها نشان داده است که از دهه 1340 زمینه تغییرات اجتماعی در نتیجه مهاجرت فراهم آمده و با کاهش قیمت زمین فرسودگی باف ت های کالبدی ب هوجود آمده است ولی در دهه های اخیر با جذب سرمایه کشور در کلانشهر تهران، منطقه 11 تهران در راستای نقش پذیری ملی نقش های جدیدی را پیدا کرده و تغییرات کالبدی و کارکردی اساسی به نفع فعالیت های منطقه ای و ملی به ویژه در ناحیه 4 به وجود آمده است. تحقیق ضمن بررسی تغییرات فوق راهکارهایی در جهت کاهش مشکلات منطقه ای و ناحیه ای ارائه داده است.

پدیده هایی چون توفان های رعد و برقی و گرد و غباری، روزهای توام با مه، روزهای برفی، روزهای بارانی و روزهای توام با بارا ن های ی خزده دارای اهمیت بسیار زیادی در کشاورزی، بهداشت، حمل و نقل، محیط زیست و غیره هستند و بخش وسیعی از تحقیقات علوم آب و هواشناسی دنیا را به خود اختصاص داده اند. در این مقاله قابلیت های نرم افزار « دیجیتال اتمسفر 2000 » در تحلیل فضایی برخی پدیده های خاص اقلیم ایران نشان داده شده است . نتایج این مطالعه ن شانگر تغییراتی در نحوه توزیع زمانی - مکانی پدیده های مورد مطالعه در سطح ایران می باشد . در بین پدیده های اقلیمی مورد مطالعه در این مقاله به جرأت می توان اذعان نمود که مهم ترین پدیده، توفان تندری و بیشترین مقدار تغییرات فضایی در نحوه توزیع توفان های غبار و ماس های قابل مشاهده بوده است.

از نظر تقسیمات زمین شناختی، منطقه مورد مطالعه در کمربند چین خورده  رانده زاگرس قرار دارد . در این مطالعه از روش های کمی و کیفی ریخت زمین ساخت و زمی نشناسی ساختمانی به همراه یکدیگر استفاده شده است. عکس های هوایی، تصاویر ماهوار های، نقشه های زمین شناسی و نقشه های توپوگرافی مطالعه و تفسیر شده اند بر اساس روش های کمی و کیفی مورفوتکتونیکی (شاخص های ریخت سنجی ، درصد رخدار شدن پیشانی کوهستان، پیچ و خم پیشانی کوهستان، نسبت V و نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن ) و زمین ساختی (تهیه نقشه های خطوط هم پایه، خط واره ها؛ هم تعدادشکستگی ،(Isofracture) چگالی خط واره، چگالی تقاطع خط واره) در محدوده مورد مطالعه، حاکی از عملکرد تکتونیک جنبا و تشکیل ساختارهای مورفوتکتونیکی ویژه ای همچون دره های خطی، آبراه ه های منحرف شده، پرتگا ههای گسله، چشمه های آب، آبرفت های بادبزنی و حوضه های آبراهه های کشیده می باشد. این تاقدیس همچنین دچار یک دگر شکلی (به شکل Z ) گشته است که علت بروز چنین تغییر شکل را شاید بتوان ناشی از گذر یک گسل پی سنگی با امتدادی شمالی  جنوبی از زیر این تاقدیس دانست . این گسل می تواند موجب تغییر شکل تاقدیس و بروز ناهنجاری در آبراهه ها، وضعیت تن شها، خط واره ها و ... شده باشد. وجود یک گنبد نمکی در زیر این تاقدیس نیز می تواند در بروز این تغییر شکل نقش مؤثری داشته باشد.

مطالعات مربوط به کواترنر در ایران حدودا از اوائل قرن بیستم به وسیله دانشمندان خارجی آغاز شد و پژوهشگران داخلی نیز در دو دهه گذشته به ردیابی شواهد ژئومورفیک تغییرات اقلیمی و زمین شناسی کواتر نر پرداخته و تحقیقات دیگران را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. در بین تحقیقات انجام یافته، بررسی پدیده های یخچالی کوهستانی ایران در کواترنر چشمگیرتر است (محمودی، فرج ا ... 1367 ، ثروتی، محمدرضا 1369 ، رامشت، محمد حسین 1372 ، طاحونی، پوران 1384 و...). (با وجود این که در مورد یخچال های کوهستانی البرز و شمال غرب گیلان، تحقیقات متعددی انجام گرفته است ) به رغم وجود آثار و پدیده های یخچالی کواترنر در جنوب شرق گیلان، تاکنون در این زمینه پژوهش منسجم و میدانی خاص صورت نگرفته است (بدین لحاظ، این تحقیق با هدف شناسایی شواهد یخچالی کوهستانی و به منظور دانش افزایی و با استفاده از روش های تاریخی – مقایسه ای،تحلیل ژئومورفولوژیکی بر پایه ی مشاهدات میدانی و بررسی اسناد و مدارک موجود (نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، عکس های هوایی و...) انجام شده و خلاصه ای از آن در این مقاله ارئه گردیده است. نتایج تحقیقات نشان داد،در هنگام یخبندان پلئیستوسن عرض های میانی و شمالی (دوران سرد و مرطوب )، در جنوب شرق شهرستان ”رودسر“ گیلان، یخچال های کوهستانی وجود داشته است که آثار ناشی از عملکرد آن به صورت شواهدی نظیر : سیرک های یخچالی، یخ رفت ها، دامنه های مجاور، دره های معلق و ...) در سطح منطقه مورد مطالعه برجای مانده است.

در این تحقیق به منظور تحلیل سینوپتیک یخبندان های استان یزد، ابتدا بر اساس پایی نترین دمای روزانه 28 ایستگاه هواشناسی استان دوره 1381-1370 زمان وقوع اولین یخبندان پاییزه و آخرین یخبندان بهاره را تعیین شد. سپس بر اساس تحلیل خوش های داد ههای رقومی نقش ههای سطوح زمین و 500 هکتوپاسکال الگوهای سینوپتیک مسبب سرماهای زود رس پاییزه در دو گروه زبان ه های پرفشار شما لشرق و زبان ههای پرفشار شما لغرب و الگوهای مسبب سرمای دیر رس بهاره در دو گروه زبانه های کم فشار جنوب شرق و زبانه های کم فشار شرق استان یزد شناسایی شدند.

بررسی آب قابل بارش وتعیین آستانه بارورسازی ابر جهت جلوگیری از صرف هزینه های زیاد بارورسازی ناموفق یا احتمالا فرا بارورسازی ابر و در نتیجه کاهش پتانسیل بارش بسیار مهم هستند.این پژوهش در یک دوره 4 ساله (2000-2003) در روزهایی که بارش در ایستگاه زمینی ثبت شده برای تبریز و کرمانشاه انجام شده و آب قابل بارش با استفاده از داده های رادیو سوند و نمودارهای ترمودینامیکی و همچنین سنجنده مدیس ماهواره ترا، محاسبه شدند . به کمک منحنی بهترین برازش بین آب قابل بارش و میانگین بارش، آستانه مناسب جهت بارورسازی ابر تخمین زده شد. آستانه محاسبه شده بارورسازی ابر برای آب قابل بارش توسط سنجنده مدیس و رادیوسوند در ( 21 مورد تبریز و 17 مورد کرمانشاه ) مقایسه شد . آستانه به دست آمده توسط سنجنده مدیس در آذربایجان شرقی، (7) میلی مترو در کرمانشاه، ( 12 ) میلی متر است و این مقدار توسط اطلاعات رادیوسوند در همان روزها در آذربایجان شرقی، ( 9) میلی متر و در کرمانشاه، ( 15 ) میلی متر به دست آمد . به طورکلی نتایج آب قابل بارش به دست آمده از رادیو سوند بیشتر از مقادیر به دست آمده از سنجنده مدیس می باشد که عمدتا به دلیل ناهمگونی زمان رشد ابر و تصویر برداری سنجنده مدیس و همچنین حساسیت بیشتر سنجنده مدیس نسبت به پس پراکنش امواج فروسرخ توسط ابرهای ضخیم و حساسیت کم این سنجنده در شرایط مه در سطح زمین می باشد