فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۷٬۴۸۵ مورد.
حوزه های تخصصی:
ورود اسلام به قلمرو بلغارهای ولگا از اواخر قرن 3ق/ اوایل قرن 10م سرعت گرفت و چندی نگذشت که منطقه ولگا - اورال به یکی از کانون های پویایی فرهنگ اسلامی بدل شد. این مهم به واسطه حضور و تحصیل علماء و دانش آموختگانی بود که در سراسر دوره اسلامی خصوصاً در دوره زمانی پیشِ رو، در مدارس دینی بخارا تحصیل کرده بودند. پژوهش حاضر در نظر دارد با استفاده از منابع تاریخی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی کارکرد فرهنگی مدرسه در بخارا در دوره زمانی مورد بحث بپردازد. دستاورد پژوهش روشن می سازد دانش آموختگان مدارس بخارا به واسطه حضور در مناصب اجتماعی، حکومتی، علمی و تبادلات فرهنگی با استادان و دانش پژوهان دیگر و همچنین تألیف و چاپ کتب دینی، نقش مهم و بسزایی در بسط و گسترش فرهنگ اسلامی در اقصی ترکستان و دشت قبچاق و سرزمین های تاتار و بلغارنشین ایفا نمودند.
نکته هایی از معارف حسینی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۵
119 - 122
حوزه های تخصصی:
عاشورا و امام حسین(ع) از دیدگاه اندیشمندان غیر مسلمانان
فرهنگ پوشش اعراب در عصر بعثت
حوزه های تخصصی:
حجاب، یک دستور دینی است که در فطرت انسان هاقرار دارد. درباره حجاب زنان عرب در عصر جاهلی دو دیدگاه وجود دارد.عده ای بر عدم پوشش زنان اعتقاد دارند و نوشته اند زنان روسری را از پشت می بستند، موها و گردن آنها دیده می شد، لباس هایی که می پوشیدند بیشتر اعضای بدن آنها آشکار بود، زینت های خود را نشان می دادند و پوشش و حجاب مناسبی نداشتند. برخی دیگر، بر پوشش کامل زنان عرب تأکید دارند و البته تعداد آنها اندک است.عدم توجه زنان بر پوشش خود، باعث تحریک مردان می شد و آنها نزد رسول اکرم(ص) رفته، از این موضوع شکایت می کردند. به همین دلیل آ یات حجاب نازل شد که به مؤمنان هشدار می دهد چشم چرانی نکنند و زنان بدن ها و سرهای خود را بپوشانند. زنان عرب به این آیات عمل کرده و از خانه با پوشش و حجاب کامل خارج می شدند. کسانی که آنها را می دیدند، می گفتند گویا کلاغ سیاه روی سر آنها نشسته است.
تاریخ نگاری ابن خلدون در العبر: ویژگی ها و ممیزه ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ابن خلدون مشهورترین مورخ مغربی است که با نگارش العبر، مهمترین اثر تاریخی مغرب اسلامی در قرن هشتم هجری را پدید آورد. این پژوهش پس از بررسی العبر، بدین سوال پاسخ می دهد که، تا چه اندازه اندیشه های ابن خلدون در مقدمه بر العبر تاثیر گذاشت و وجه تمایز العبر با تواریخ عمومیِ مغرب در سده هشتم چیست؟ یافته ها نشان می دهد، ابن خلدون به رغم اتّخاذ رویکرد نقّادانه به تاریخ در مقدمه، نظریات مطرح در آن را در العبر به کار نگرفت و صرفاً به ارجاع خواننده به مقدمه بسنده کرد؛ چه، مؤلّف در العبر در صددِ ارائه تاریخی تحلیلی نبوده و مقدمه را به مثابه ابزاری برای خوانندگان جهت نقد العبر و حوادث تاریخی تألیف کرد؛ این امر، به معنای کاستن از ارزش العبر نیست، بلکه کتاب از نظر نقد و ارزیابی منابعِ خود، تحلیلِ انتقادیِ روایات، اتخاذ شیوه تبارشناختی و بی توجهی به شیوه مرسوم سال شمار، استفاده از سکّه نگاشته ها، طغرانویسی ها، اسناد، مکاتبات و مشاهدات معاصران و توجه به زبانشناسی از تواریخِ عمومیِ مغربِ سده هشتم ممتاز است.
بررسی سفرهای دریایی حج در قرون چهارم و پنجم قمری و نقش آن در توسعه و عمران بندر جده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تاریخ اسلام سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵
۸۸-۶۳
حوزه های تخصصی:
مسلمانان به قصد زیارت خانه خدا، از مسیرهای مختلفی خود را به عربستان می رساندند که از سه طرف توسط دریا احاطه شده است. در قرون اول تا سوم قمری بیشتر حاجیان از مسیرهای زمینی این مسافرت را انجام می دادند. از اواخر قرن سوم قمری عواملی چون ضعف خلفای عباسی، رقابت خلفای فاطمی و عباسی و همچنین حملات قرامطه و راهزنان به کاروان های حجاج، موجب ناامنی مسیرهای زمینی می شد و زائران را دچار مشکل می کرد. تقریباً همزمان با این تحولات، شهربندر جده شکوفایی روزافزونی را تجربه می کرد. نگارندگان تحقیق حاضر با روش تحلیل تاریخی، رابطه احتمالی این متغیرها را بررسی کرده اند. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که ناامنی راه های زمینی و همزمانی آن با رونق تجارت دریایی، موجب رونق گرفتن سفر دریایی به حج از مسیر سیراف و صحار به جده گردید که تحت تأثیرحضور ایرانیان و کاروان حاجیان، چند قرن شکوفایی اقتصادی و تجاری را تجربه کرد.
جریان های تکفیری و نظم بین الملل: (برداشت و شیوه کنش)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تاریخ اسلام سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵
۱۴۶-۱۱۹
حوزه های تخصصی:
نظم بین الملل معاصر در دل مفاهیم، تعابیر و تجربه های جهان مدرن قابل فهم است. این نظم که از آن به «نظم لیبرال» هم تعبیر می شود، نمایش دهنده تعامل برقرار میان بازیگرانش است که در رأس آنها دولت - ملت قرار دارد. این نظم و این بازیگر اصلی در سده بیست و یکم از سوی هستنده ای نوظهور و نوآیین در عرصه جهانی به چالش کشیده شدند. دولت اسلامی عراق و شام (داعش) به صورت مشخص نظم بین الملل و ایده مرکزی آن، یعنی دولت - ملت را به هماوردی طلبید. نوشتار حاضر مشخصاً این فرضیه را پیش می کشد که جنبش های تکفیری نظم بین الملل مسلط را بزرگ ترین دشمن خود می دانند. کوشش نگارنده این نوشتار تبیین نگرش رادیکالیسم تکفیری در رویارویی با نظم بین الملل است. این مهم از طریق توضیح جایگاه ایده دولت - ملت در نظم بین الملل معاصر، واکاوی برداشت و فهم جریان های تکفیری از آن و شرح شیوه کنش آنها به انجام می رسد. روش شناسی این نوشتار شالوده شکنی دریدا است. واژه های کلیدی: نظم بین الملل، تکفیریسم، دولت - ملت، قدرت هژمون
فعالیت های سیاسی ابوطالب اخیر (متوفای۵۲۰) در ایران و یمن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵
۶۶-۴۷
حوزه های تخصصی:
ابوطالب اخیر(متوفای۵۲۰) از نوادگان سیدمؤید بالله و شخصیت سیاسی تأثیرگذار زیدیه بود که در سال ۵۰۲ در گیلان قیام خود را آغاز کرد. او درصدد بود تا دعوت و امامت خویش را بر عمان و یمن نیز گسترش دهد. پرسش اصلی مقاله این است که قدرت گیری ابوطالب اخیر معلول چه تحولات سیاسی و نظامی در منطقه گیلان و دیلم بوده است؟ و مناسبات و مکاتبات او با زیدیان و فعالیت فرامنطقه ای وی، تا چه حد در تثبیت امامتش تأثیرگذار بوده است؟ به نظر می رسد ابوطالب اخیر که عالمی اندیشمند و مجاهدی پرکار بود، با بررسی وضعیت سیاسی گیلان، عمان و یمن تا حدودی توانست اوضاع نابسامان این مناطق را مهار کند. با این همه به علل گوناگون قیامش به سرانجام نرسید. این پژوهش با بررسی فعالیت های سیاسی و نظامی ابوطالب اخیر در مناطق مختلف، انگیزه و هدف ابوطالب از قیام را تحلیل و ارزیابی کرده است. در این مقاله با استناد به داده ها و منابع تاریخی و با توصیف و تحلیل داده های تاریخی، مشکلات و چالش های پیش روی ابوطالب اخیر مورد بررسی قرار گرفت تا نقش وی در زمینه سازی آغاز دوره دوم حکومت زیدیه یمن مشخص شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که زیدیه در گیلان و دیلم انسجام چندانی نداشتند. همچنین مشخص شد که ابوطالب از راه دور، توان مهار اوضاع آشفته یمن را نداشت زیرا یمن با تعصبات قبیلگی و حسادت های اشراف زیدی مواجه شده بود.
نقش حدیث افتراق در شکل گیری فرقه نگاری اسلامی تا قرن پنجم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
تاریخ اسلام سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)
99 - 130
حوزه های تخصصی:
برخی از فرقه نگاران برای معرفی و بررسی فرقه های مسلمان، حدیث افتراق را مبنای نگارش قرار داده اند و به دنبال اثبات هفتاد و سه فرقه اسلامی مطابق با حدیث افتراق بوده اند. اما برخی دیگر هیچ توجهی به حدیث افتراق نداشته و علت انشعاب فرقه ها را در اختلاف عقاید و مبانی دینی آن ها جست وجو کرده اند. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا این حدیث در شکل گیری فرقه نگاری اسلامی نقش داشته است؟ بدین منظور، نوشته حاضر با گزینش و واکاوی دو کتاب اوائل المقالات از شیخ مفید (د.413ق) و بیان الادیان از ابوالمعالی محمد حسینی علوی (د.485ق) نشان داده است که منابعی همچون بیان الادیان متأثر از این حدیث و بر پایه آن تدوین شده اند و در منابعی مانند اوائل المقالات معیارهای دیگری مد نظر بوده و به این حدیث توجهی نشده است.
جایگاه صوفیان در دوره سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷
۹۸-۷۹
حوزه های تخصصی:
صوفیان یکی از اقشار اجتماعی مسلمان در قرون میانه و مورد احترام طبقات جامعه اسلامی بودند. ترکان سلجوقی به ویژه سلاجقه بزرگ، پس از قدرت یابی، به منظور تثبیت قدرت خود، نیاز به مقبولیت سیاسی و اجتماعی داشتند. آنان دریافتند که یکی از راه های رسیدن به مقبولیت، تکریم صوفیه و برخورداری از تبلیغات عمومی و دعای خیر آنان برای دوام سلطنت است. سلجوقیان اعتقاد داشتند ارتباط با صوفیان، یکی از مؤلفه های تأیید حکومتشان است. این ارتباط موجب گرایش جامعه به سلاطین و در نهایت موجب مقبولیت سیاسی و اجتماعی آنان خواهد شد. این پژوهش، جایگاه صوفیان در دوره سلاجقه بزرگ یا سلجوقیان ایران و فراز و فرود ارتباطات میان آنها را مورد مطالعه قرار می دهد. روش انجام این تحقیق توصیفی و تحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سلجوقیان، با عنایت به اهمیت جایگاه صوفیان در جامعه، به برقراری روابط حسنه و تکریم آنان پرداختند تا از این طریق، به مقاصد خود یعنی کسب مقبولیت سیاسی و اجتماعی برسند. در این میان، برخی صوفیان به دلیل مخالفت با دستگاه حکومت سلجوقی، حاضر به ارتباط با سلاجقه نشدند.
اصول حاکم بر استخدام وسیله در سیره سیاسی امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سخن از « هدف و وسیله » و کیفیت گزینش وسیله از بین وسایل و ابزارهای موثر در تحقق هدف، یکی از پر چالش ترین موضوعات در عرصه های مدیریتی و مخصوصا سیاسی و حکومتی است و از دیرباز نظریات متعددی را به خود اختصاص داده است. این مساله مخصوصا در تزاحم ها، که وسایل نامشروع و غیر اخلاقی خود نمایی بیشتری دارد اهمیتی دو چندان پیدا می کند چرا که در ظاهر کم هزینه ترین و سریع ترین وسایل رساننده به اهداف به شمار می آیند. بررسی سیره سیاسی امام علی (ع) در چرایی انتخاب برخی از وسایل، از میان دیگر وسایلِ در معرض انتخاب، و دریافت دلیل چرایی عدم انتخاب دیگر وسایل، ما را به وجود اصول و معیارهایی خاص در « کیفیت استخدام وسیله » رهنمون می شود. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی کتب تاریخی و حدیثی سامان یافته توانسته در این باره چهار اصل را از سیره سیاسی امام علی (ع) در کیفیت استخدام وسیله استخراج نماید که عبارتند از: اصل اخلاق محوری، اصل شریعت مداری، اصل مصلحت سنجی و اصل اولویت دهی.
همگرایی و واگرایی ایرانیان و عرب ها در خوراک و آداب آن پس از فتوحات(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
تاریخ اسلام سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۱)
133 - 156
حوزه های تخصصی:
فتوح اسلامی در ایران و مواجهه دو فرهنگ عربی و ایرانی، پس از یک دوره کشاکش، راه را به سوی همگرایی و تعامل گشود و در سایه هم کنشی و تأثیرپذیری متقابل، پاره ای از عناصر فرهنگی قوم ایرانی در میان قوم عرب جذب شد و ایرانیان نیز از اقتباس به دور نماندند. یکی از عرصه های این تعامل، پدیده خوراک است که نوشتار حاضر، می کوشد به روش تاریخی با وصف و تحلیل داده های جمع آوری شده از منابع کتابخانه ای، این موضوع را بررسد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که عرب ها در گونه های مختلف غذا و آداب آن، از ایرانیان تأثیر فراوان پذیرفتند و ایرانیان نیز به دنبال پذیرش اسلام و وانهادن برخی از اطعمه و اشربه ای که در دین جدید نهی شده بود، به اقتباس پاره ای از فرهنگ غذایی مسلمانان روی آوردند.
تبیین رویکرد کلامی- تاریخی علامه مجلسی در نگارش سیره نبوی مبتنی بر کتاب حیات القلوب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سخن تاریخ سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۰
70 - 95
حوزه های تخصصی:
مجلسی از مشهورترین محدثان عصر صفوی در تمامی آثار خود در پی تدوین و ساختارمند کردن آموزه های شیعه امامیه بوده است. رسمیت زبان فارسی در ایران عصر او و فراوانی گویشوران به زبان فارسی در آن دوران، زمینه نگارش سیره نبوی در حیات القلوب به زبان فارسی ساده، بر مبنای روایات شیعی و با استناد به منابع اهل سنت، در راستای تبلیغ دین و تثبیت باورهای شیعه برای مجلسی در عصر صفوی با مخاطبان بیشتری به ویژه از میان عامه مردم را فراهم ساخت. این پژوهش بر آن است با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با توجه به بستر زمانی و مکانی، بر اساس موضوع بندی کتاب حیات القلوب، به معرفی گزاره های تبیین کننده رویکرد کتاب پرداخته و نشان دهد که مجلسی با چه رویکردی در نگارش تاریخ به تبیین آموزه های کلامی تلاش داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد سیره نبوی و تاریخ نگاری، در نظر مجلسی ابزاری برای اثبات باورهای کلامی شیعه امامیه بوده و در روایت و گزارش حوادث سیره نبوی، پیوسته آموزه های کلامی را بر گزارش های روایی و تاریخی برتری داده و تاریخ و روایات را تابعی از کلام شیعی دانسته است.
نقد روایات ضحضاح در کفر حضرت ابوطالب(ع)
حوزه های تخصصی:
ایمان حضرت ابوطالب(ع) از مسائل اختلافی میان مسلمانان است. شیعه بر ایمان ایشان اجماع دارد. در منابع اهل سنت روایاتی دال برکفر ایشان نقل شده است. این روایات به «ضَحْضَاح» معروف هستند. پرسش اصلی این پژوهش اعتبارسنجی روایات ضحضاح است. در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه ای از سه منظر منبع شناختی، سند و محتوا به اعتبارسنجی آن روایات پرداخته شده است. کهن ترین منبع نقل این روایت، صحیح بخاری است و 11 منبع دیگر براساس اعتماد به بخاری، روایت مذکور را نقل کرده اند. روایات ضحضاح از 30 طریق روایت شده است که در همه این طریق ها، راویان ضعیف، کم حافظه و مجهول دیده می شوند؛ از این رو این روایت از منظر سندی فاقد اعتبار است. از نظر محتوایی نیز در این روایات تعارض هایی وجود دارد؛ مخالفت متن روایت با استنتاج های قرآنی، روایات معصومان:، شواهد تاریخی و آثار ادبی حضرت ابوطالب(ع) این تناقض ها را هویدا و ساختگی بودن این روایات را آشکار می کند.
زیارت اربعین و نقش آن در تربیت فردی و اجتماعی زائر
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳
7 - 28
حوزه های تخصصی:
مراسم پیادهروی و زیارت اربعین یکی از مهمترین کانونهای تربیتی انسانِ آزادیخواه است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که زیارت اربعین در تربیت فردی و اجتماعی زائران چه تأثیری دارد؟ از مهمترین آثار زیارت اربعین در تربیت فردی زائر، خودسازی و تهذیب نفس، ایجاد آرامش درونی، تمرین صبر و استقامت، خودباوری، الگودهی و الگوپذیری، افزایش عشق و مهرورزی، تقویت دینداری و شکرگذاری از نعمتهاست. اربعین در بعد تربیت اجتماعی نیز میتواند در ایجاد همبستگی، تحقق امت واحده اسلامی، ایجاد شور و شعور سیاسی، توجه به امر به معروف و نهی از منکر و تبلور مفاهیم اخلاقی مانند تعاون، همدلی، ایثار و از خود گذشتگی، انفاق، بخشندگی، روحیه ظلمستیزی و استقامت تأثیرگذار باشد.
مکاتبات محمدحسن خان، حاکم مسلمان شکی و شروان با حکومت عثمانی (1198- 1203 /1784- 1789م)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ اسلام سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴
۱۲۴-۱۰۱
حوزه های تخصصی:
محمدحسن خان مقارن با رقابت دول عثمانی و روس در منطقه قفقاز بر شکی حکمرانی می کرد. در آن ایام عثمانی ها با هدف مقابله با نفوذ و سیطره روس ها در قفقاز، با خوانین محلی مانند حاکم شکی روابط سیاسی برقرار کردند. محمدحسن خان نیز به سبب ترس و نگرانی از سیاست تهاجمی گرجی ها علیه قلمرو حکام محلی مسلمان گنجه و ایروان به عثمانی متمایل شده بود. محمدحسن خان به صورت تبادل مکاتبات و تردد ایلچی با عثمانی ها در ارتباط بود. پرسش اصلی مقاله این است که نامه های محمدحسن خان شکی به حکومت عثمانی چه مسایلی را در برمی گرفت و چه اهدافی را دنبال می کرد؟ در این پژوهش با تکیه بر کتاب های چاپی از اسناد آرشیوی عثمانی و منابع تاریخ نگاری محلی شکی و قفقاز و با رویکرد توصیفی-تحلیلی مشخص شد که مقابله با سیاست توسعه طلبی حاکم گرجی با پشتوانه نظامی روس ها در خاک مسلمانان و تهاجم مداوم قوای آنان به ولایت گنجه در همسایگی شکی، از مسایل مهم مطرح شده در مکاتبات محمدحسن خان شکی با مقامات عثمانی بود. او برای رفع این مسئله، خواستار کمک های سیاسی-نظامی دولت عثمانی بود. به نظر می رسد که این نامه نگارها به سبب عدم اقدام عملی از دو طرف، دستاورد خاصی نداشته است.
عصری سازی حدیث؛ مطالعه موردی، سیره ابوطالب(ع)
حوزه های تخصصی:
عصری سازی حدیث، به معنای کشف ملاک و معیاری جهان شمول از سیره معصومین: برای الگوبرداری همه مؤمنان است. افزون بر معصومین(ع)، سیره کسانی که رفتار آنها توسط معصوم تأیید شده نیز می تواند در موضوع عصری سازی مفید باشد. ابوطالب به عنوان حامی بزرگ پیامبر اکرم(ص)، با حفظ موقعیت پیش از اسلام خود، در شکل گیری و استمرار جامعه اسلامی نقش مهمی داشت. با وجود عدم بروز رفتار ایمانی، عملکرد او از سوی پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) تأیید شده و آنها صراحتاً به ایمان ابوطالب پرداخته اند. از این رو مسئله اصلی مقاله این است که آیا عصری سازی سیره ابوطالب می تواند الگو و معیاری برای مؤمنان امروزی ارائه کند؟ این نوشتار با بررسی تاریخی گزارش های مربوط به زندگی ابوطالب در حمایت از پیامبر(ص) و بر اساس تأییدات ائمه از رفتارهای ابوطالب نشان داده است که با ملاک و معیار فرا زمانی و فرا مکانیِ «عصری سازی سیره» می توان از سیره ابوطالب متناسب با نیازهای روز، الگوسازی کرد.
سیمای امام حسین (ع) در قرآن و تفاسیر اهل سنت
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲
63 - 78
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم که آخرین کتاب الهی است، در کنار دستورات و احکام فقهی، سیاسی و اجتماعی، تابلوی زیبا از سیمای مؤمنان راستین و مردان الهی ارائه می دهد. در قرآن پیامبران و اولیائی مانند نوح، ابراهیم و لقمان که قبل از نبی مکرّم اسلام زیسته اند و کسانی که پس از پیامبر(ص) در عمل به قرآن پیشگام و الگو بوده اند، به عنوان چراغی برای هدایت دیگران معرفی شده اند؛ یکی از این شخصیت های عظیم، «چراغ هدایت و کشتی نجات امت» حضرت سیدالشهدا(ع) است که بنابر روایات تفسیری، خداوند درآیات متعدد، جایگاه و رفتار ایشان را ستوده است. نکته درخور توجه آنکه این روایات اختصاص به شیعه ندارد و علما و مفسرین اهل سنت نیز به شأن نزول یا ارتباط برخی از آیات قرآن به سیدالشهدا(ع) اشاره کرده اند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی، آیات مربوط به سیره، شخصیت و مقام امام حسین(ع) را در تفاسیر روایی اهل سنت بازخوانی و تبیین کرده است.
نکته هایی از معارف حسینی
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲
143 - 144
حوزه های تخصصی:
داستانک های عاشورایی
زیست معنوی امام علی(ع) در انتخاب خوراک و پوشاک
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
19 - 32
حوزه های تخصصی:
آگاهی از سیره امام علی(ع) در همه ابعاد آن درس آموز، تحولآفرین و راهگشاست. نوع خوراک و پوشاک به عنوان بخشی از سیره آن حضرت برای شناخت سیره و سبک زندگی امام(ع) از اهمیت خاصی برخوردار است. در منابع متقدم به ویژه در نهجالبلاغه ، داده های ارزشمندی در این زمینه وجود دارد که تا حدودی سیره آن حضرت را نمایان می کند. مسئله اصلی مقاله این است که ملاک امام علی(ع) در انتخاب خوراک و پوشاک چه بوده است؟ این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی نشان میدهد امام علی(ع) از برجستهترین شخصیتهای تاریخ و موفقترین شاگردان مکتب اسلام، نوعی خوراک و پوشاک را برگزید که کاملاً ساده، انسانی و معنوی است. علت انتخاب چنین روشی، به نوع نگاه آن حضرت به دنیا و آخرت برمیگردد. امام(ع) با پیروی از رسول خدا(ص)، ریاضت دهی به نفس، آموزش به دیگران، توانمندسازی خویش در برابر مشکلات، پرهیز از غرور و خودپسندی و مهمتر از همه، همدردی با نیازمندان و فقرای جامعه، پوشاک و خوراک خود را انتخاب می کردند.
شخصیت و نقش حضرت زینب(س) در قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت
منبع:
پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲
79 - 96
حوزه های تخصصی:
حضرت زینب(س) آئینه تمام نمایی است که هرکس در او نظر کند، عظمت اهل بیت (ع) را مشاهده می نماید. خطبه های زینب کبری(س) در کوفه و شام، اسناد گویایی است که مقام علمی او را به اثبات می رسانند. نکات علمی، ادبی و معانی به کار رفته در خطبه های سفیر کربلا به حدی است که ذهن هر خواننده آگاه و اندیشمند را به تماشای فرازهای ظریف و بلیغ آن می نشاند. حضرت زینب(س)، شخصیتی کم نظیر در جهان اسلام به شمار می رود، شخصیتی که دارای جایگاه ویژه با خصوصیات منحصر به فرد، نزد اهل سنت است. از این رو بسیاری از دانشمندان اهل سنت درباره حضرت زینب(س) قلم زده و گزارش هایی در احوال و زندگانی آن حضرت ثبت کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی و شیوه کتابخانه ای، به شخصیت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اهل سنت در گزارش حوادث عاشورا ابعاد مختلفی از شخصیت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع)، را مطرح کرده اند. چنین گزارش هایی حاکی از عظمت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع) و بزرگی مصیبت وارده بر اهل بیت(ع) است.