فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۸۴ مورد.
ازدواج موقت و همزیستی بدون ازدواج در غرب
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۱۰
حوزه های تخصصی:
از دهه 50 سده بیستم میلادی، شاهد تحول تدریجی در شکل خانواده در غرب هستیم. پیش از آن، شکل معمول خانواده در غرب مشابه شکل متداول آن در شرق بود. پدر و مادر و فرزندان با یکدیگر زندگی میکردند. پدر، مسئول تأمین نیازهای همسر و اولاد بود و مادر، مسئول تربیت فرزندان و ساماندهی امور خانه. فرزندان تا هنگام ازدواج، در خانه پدر زندگی میکردند. تا آن زمان سنت ازدواج، سنتی مقبول و میثاقی متعارف برای آغاز زندگی مشترک بود. به تدریج به دلیل پیدایش عواملی چند، تحولاتی در شکل خانواده پدیدار شد. بر پایه این عوامل (که ذکر خواهد شد)، بینشی به وجود آمد که بر مبنای آن، ازدواج، قراردادی کهنه و سنتی دست و پاگیر قلمداد می‌شود که برای همزیستی و زندگی مشترک، ضروری نیست. در این مجال به بررسی هر چه بیشتراین موارد می پردازیم.
پایش جامعه شناختی مهریه
حوزه های تخصصی:
مهریه در نظام حقوقی خانواده در اسلام، یکی از حقوق مالی زن در جریان ازدواج است. این نوشتار با تعریف لغوی مهریه، به مفهوم هدیه داماد به هنگام عقد به عروس، بیان می‌کند که سنت پرداخت مهریه ضمن چیزی مشابه آن، یک سنت دیرپا و کهن از نظام‌های مختلف حقوقی خانواده در بین تمدن‌های پیشین بوده است. از جمله کارکردهای اجتماعی مهریه، ارضای نیاز فطری، بیمه اجتماعی، احساس امنیت نسبت به آینده و ارزش نمادین ذکر شده است و در ادامه مطرح می‌شود که در عصر کنونی مهریه علیرغم سفارش به سبک گرفتن میزان آن در حال افزایش است که پیامدهایی از جمله تغییر در نوع همسرگزینی، کاهش نرخ ازدواج، ایجاد خصومت و دشمنی، احتمال سوداگری و موارد دیگر به همراه دارد. در پایان پیشنهاداتی جهت کنترل روند افزایش مهریه در ایران ارائه شده است.
خانواده و سیاست‌گذاری اجتماعی در عرصه ملی و فراملی
حوزه های تخصصی:
خانواده به عنوان مهمترین کانون اجتماعی، طیف وسیعی از خدمات عاطفی، جسمانی و حمایتی را برای اعضای خود فراهم می‌آورد و در عین حال نمایانگر مسیری است که از طریق آن کمک‌های دولتی و غیردولتی به اشکال مختلف در دسترس تک‌تک اعضای جامعه قرار می‌گیرد. خانواده متأثر از عوامل و سیاست‌های اجتماعی است و اتخاذ سیاست‌های اجتماعی صحیح، قبل از هر مکان، تأثیر خود را بر خانواده و اعضای آن می‌نمایاند. خانوادة سالم، هزینه‌های کمتری را تحمیل می‌کند و مهمترین شاخص یک جامعه سالم است. برای کاربرد موفق سیاست اجتماعی در خانواده با توجه به اهمیت تصمیم‌ها و اقدامات در بخش‌هائی نظیر آموزش، خدمات اجتماعی، اشتغال، بهداشت و سلامت، اقتصاد و دارائی و ...، باید راهبردهایی معقول و مؤثر را برای نفوذ آنها در جهت ایجاد توان لازم در ارتقای سلامت اجتماعی خانواده تدوین کرد، البته راهکار «ارتقای سلامت اجتماعی خانواده» با اتخاذ سیاست «همه برای خانواده» امکان‌پذیر است. در این راستا، به عمده‌ترین سیاستگذاری‌های اجتماعی در دو عرصه ملی و بین‌المللی پرداخته شده است.
سیاست‌های تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده در نظام اسلامی
حوزه های تخصصی:
شورای فرهنگی اجتماعی زنان در راستای اهداف خویش، «سیاست‌های تشکیل، تـحکیم و تـعالی خـانواده در نـظام اسـلامی» را در جلسـه شـماره 480، مـورخ 25/11/1382، تصویب و جهت تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نموده است. فصلنامه «کتاب زنان» در اولین شماره از موضوع «زن، خانواده، ازدواج» جهت اطلاع‌رسانی به خوانندگان محترم، مفاد این سیاست که به عنوان اساس کار فرهنگی و اجرائی جمهوری اسلامی ایران است را منتشر می‌نماید.
غرب و گرداب بحران اخلاقی
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
همه چیز آغشته به شهوت و مسائل جنسی شده است. تمدن جدید و کشورهای غربی به خصوص ایالات متحده، الگوی بسیاری از ملتها حتی در کنار گذاشتن اخلاق و رو آوردن به مسائل جنسی شدهاند و جدا شدن از اخلاق تا آنجا پیش رفته است که دیگر خوب از بد و رفتار مناسب از نامناسب بازشناخته نمی شود. جوانان، خانواده ها، اجتماع و... در فساد غوطه ور شدهاند. در چنین شرایطی گردابی از بحران اخلاقی پدیده آمده است که که آنرا از زوایای مختلف مورد بررسی قرار می دهیم.
نقش خانواده در بازتولید فرهنگ حیا
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۵
حوزه های تخصصی:
کسانی که تیزبین‌تر بوده‌اند چند سالی است به بحث کم شدن حیا و اهمیت این مفهوم در جامعه می پردازند و تحقیقات خوبی در این خصوص رقم زده اند. اما شرایط کنونی در زمینه‌های گوناگون مانند رواج بی بندوباری و کم‌شدن حجاب و عفاف موجب شده است مفهوم حیا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و درباره آن هشدار دهند. معمولاً فرض می‌شود همگان مفهوم مشابه و دقیقی از حیا در ذهن دارند که موجب مفاهمه می شود و همه می‌دانند چطور باید باحیاتر شد یا فرزندان را با حیاتر تربیت کرد. در حالی‌که چنین نیست؛ برخی افراد خجالت از سر ضعف را با حیا یکی می‌دانند و به همین دلیل از رنگ باختن حیا ابراز خشنودی می‌کنند. نوشتار حاضر پس از توصیف نشانه‌های بی‌حیایی در فهم عامه، مفهوم حیا را مورد مداقّه قرار می دهد و عوامل ایجاد بی‌حیایی و راههای تربیت انسان با حیا را به اختصار بر می شمارد. در این مقاله به آسیب شناسی فرهنگ حیا می پردازیم.
فرزند سالاری
حوزه های تخصصی:
بحران خانواده در آمریکا
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۳
حوزه های تخصصی:
دیوید پوپنو، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه راجرز و رییس سابق دانشکده علوم رفتاری و اجتماعی این دانشگاه است. وی به همراه یکی از همکارانش، مدیریت پروژه ملی ازدواج در دانشگاه راجرز را بر عهده دارد. او در گذشته، در زمینه طراحی شهری فعالیت داشته است. تخصص فعلی وی در مطالعه زندگی خانوادگی و اجتماعی در جوامع نوین است و تاکنون بیش از نه جلد کتاب از جمله: زندگی بدون پدر را در این زمینه، تألیف کرده است. او چه به گروه جامعه‌شناسان نوین تعلق دارد، اما از طرفداران جدی و شناخته‌شده نهاد خانواده نیز به شمار می‌آید. از نظرات ایشان در مورد خانواده های آمریکایی برخوردار می شویم.
بازنگری نظریه‌های نقش‌های جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نقش جنسیتی یکی از مفاهیم مباحث جنسیت است که در سال های اخیر مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی به ویژه فمنیست ها قرار گرفته برای تبیین چرایی و چگونگی شکل گیری نقش های جنسیتی نظریه های گوناگونی مطرح شده است....
نهاد چند همسری؛ ضرورتهای بازنگری
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۶
حوزه های تخصصی:
اسلام اصولاً چند همسری را مذموم میداند امّا به دلیل عدم پذیرش اجتماعی در صدر اسلام برای نفیِ کاملِ تعدد زوجات، اسلام آن را محدود نمود و در آیات قرآن جواز چند همسری را مشروط به رعایت عدالت کرد و رعایت عدالت را ناممکن خواند تا به تدریج زمینه محو چند همسری را ایجاد نماید. امروزه بر فقها و علمای دینی است که برای حذفِ تعدد زوجات یا محدود کردنِ آن به موارد بسیار خاص و ضروری اقدام نمایند. چند همسری نهادی نیست که توسط اسلام ایجاد شده باشد و از این رو مورد پشتیبانی و یا تأکید اسلام قرار داشته باشد.در این مقاله برآنیم تا حدود اسلام را در این زمینه بیشترباز کرده و بشناسیم.
مدرنیسم، خانواده و طلاق
منبع:
حوراء شماره ۱۶
حوزه های تخصصی:
یکی از نهادهای بنیادین حفظ و تربیت نوع انسانی خانواده می‌باشد که در آن بچه‌ها با فراگیری ارزش‌ها و هنجارها و تربیت روانی مناسب برای ایفای نقش مثبت در بزرگسالی آماده می‌شوند. نهاد خانواده را از ابتدای خلقت انسان می‌توان جستجو کرد. مهمترین عامل فروپاشی این نهاد ارزشمند، متارکه یا طلاق می‌باشد. هرچند طلاق از ابتدای زندگی اجتماعی بشر وجود داشته و حتی طبق قدیمی‌ترین اسناد حقوقی، از ابتدا صورت قانونی نیز داشته است؛ ولی در هر عصری درصد نسبی طلاق در حد معقولی بود و جود آن ضرری جبران ناپذیری به بنیاد اجتماع وارد نمی‌ساخته است اما امروزه جامعه انسانی شاهد افزایش روز افزون نرخ طلاق در جامعه می‌باشد؛ به طوری که بیم نابودی بنیاد خانواده می‌رود و بدنبال آن جامعه شاهد روز افزون انحرافات اجتماعی ناهنجاری‌های روانی، انواع بیماری‌های روان پریشی در افراد مطلقه و فرزندان طلاق می‌باشد. این مقاله درصدد آن است تا با نگاهی اجمالی به تغییرات فرهنگی موجود در جوامع به اصطلاح پیشرفته اروپایی و نگرش آنها به مسئله ازدواج، خانواده و طلاق، دورنمای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که شتابان بدان سو می‌روند را ترسیم کرده باشد.
سازمانهای غیردولتی، ما و نظام سرمایهداری
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۷
حوزه های تخصصی:
چندی است که موضوع «سازمانهای غیر دولتی» به یکی از موضوعات مهم، بحث برانگیز و یا نگران کننده محافل مختلف دولتی و غیر دولتی تبدیل شده است. از سازمان ملل و بنیادهای بین‌المللی گرفته تا نهادهای دولتی و غیر دولتی و نخبگان، بر اهمیت توجه به این موضوع ـ یا به دلیل ظرفیتها و آثار منحصر به فرد آنها و یا به دلیل مخاطراتی که برای امنیت ملی کشورها و موقعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آنان ایجاد می‌کنند ـ پای میفشارند. در کشور ما در برنامه سوم و چهارم توسعه، به حمایت از این سازمانها توجه شده است و سالیانه میلیاردها تومان بطور مستقیم صرف تشکیل و تقویت این سازمانها می‌شود.اما همچنان مسائل و مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که در این مقاله به بررسی راهکارهای مواجهه با این مسائل می پردازیم.
روش شناسی نظریه ی اجتماعی گافمن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
گافمن یکی از نظریه پردازان اجتماعی نیمه ی دوم قرن بیستم است که مدت درازی به عنوان یک شخصیت حاشیه ای در نظریه ی جامعه شناسی بشمار می آمد. گافمن در عرصه ی نظریه ی جامعه شناسی موقعیت متناقضی دارد. از سویی وی را جامعه شناسی فاقد نظریه ای کلی، تک رو، خارج از جریان اصلی تفکر نظری و مبدع اصطلاحات خودساخته و غریب می دانند و از سوی دیگر، پیوندهای اندیشه ی وی با دورکیم، زیمل، مکتب کنش متقابل نمادی و اتنومتدولوژی و تلاش وی برای بنیاد نهادن جامعه شناسی زندگی روزمره، او را به نظریه پردازی با موقعیت متناقض تبدیل می کند. هدف اصلی این مقاله ارایه ی روش شناسی نظریه ی اجتماعی گافمن است.
روش مطالعه ی این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای انجام شده و بررسی توصیفی، موقعیت روش و نظریه ی گافمن را مورد باریک بینی قرار می دهد. گافمن در مباحث نظری خود بیش تر به مردم نگار دنیای زندگی روزمره شبیه است و همین امر سبب می شود تا سبک نوشتاری وی شباهت زیادی به دیگر نظریه پردازان جامعه شناسی نداشته باشد. گافمن پس از افول نظریه ی کنش به زایش تحلیل نمایشی به عنوان صورتی دیگر از کنش متقابل نمادی کمک نمود و به این خاطر شهرت فراوانی کسب نمود. در مباحث روش شناختی، گافمن را به خاطر بحث های غنی که در قالب رهیافت تفسیری در علوم اجتماعی دارد، می توان یکی از برجسته ترین راهبران این رهیافت فکری بشمار آورد.
فریب در ازدواج از نگاه روانشناسی اجتماعی
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار، تدلیس، فریب، خدعه، دروغ و عناوین مشابه آن، به شگردها و اعمال غیرمتعارف، نابهنجار و گاه مجرمانه‌ای ناظر است که با هدف مخفی ساختن عیوب و نقایص موجود یا ابراز دروغین اوصاف و کمالات مفقود توسط یکی از متقاضیان ازدواج علیه طرف مقابل در اوان شکل‌گیری خانواده صورت می‌گیرد. این نوشتار بر آن است تا از منظری آسیب‌شناسانه و با رویکردی روان‌شناختی- اجتماعی برخی از مهمترین پیش‌زمینه‌های روانی، فرهنگی، اجتماعی و آثار و پیامدهای مشهود فردی و اجتماعی و نیز راههای کاهش و مقابله با این آسیب اجتماعی را بررسی و تبیین کند.
مقایسه سبک های فرزند پروری زنان شاغل و خانه دار
حوزه های تخصصی:
تحقیق حاضر با هدف مقایسه سبک فرزندپروری زنان شاغل و خانه دار نسبت به نوجوانان دختر و پسر دبیرستانی، اجرا شد. به این منظور 380 نفر از نوجوانان دختر و پسر دبیرستانهای منطقه یک تهران، که در سال تحصیلی 86-85 مشغول به تحصیل بودند به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شده و با آزمون های سبک های تربیتی شیفر و پرسشنامه مشخصات دموگرافیک محقق ساخته، مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح تحقیق در مطالعه حاضر از نوع همبستگی و علّی- مقایسه ای بود و داده های به دست آمده از آن، با استفاده از آزمون آماری، خی دو، جدول توافقی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رابطه معناداری در سطح (001/0) بین سبک های فرزندپروری و وضعیت اشتغال زنان وجود دارد. بدین شرح که زنان شاغل بیشترین فراوانی را در سبک تربیتی مقتدرانه نشان داده در حالی که زنان غیر شاغل بیشترین فراوانی را در سبک مستبدانه داشتند. همچنین مسابقه سبک ها بر اساس جنسیت فرزندان نشان داد که سبک های تربیتی زنان شاغل و غیر شاغل نسبت به فرزندان دختر و پسر خود متفاوت است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که بین سبک فرزندپروری والدین و سطح تحصیلات آنها رابطه معنادار وجود دارد. در پایان در مورد کاربردهای نتایج به دست آمده بحث شد.
جامعه شناسی انحرافات در حکومت دینی
حوزه های تخصصی:
در آغاز مصاحبه، با ارائه تعریفی از مفهوم انحراف اجتماعی و ابعاد آن، تمایز میان رفتارهای ناسازگار با رفتارهای غیرعادی بررسی شده است، در ادامه، برخی ازعلل ایجاد و گسترش معضل انحرافات اجتماعی در حکومت دینی تبیین می شود، سپس با تأکید بر عوامل فرهنگی نظیر ظاهر گرایی به جای توجه به محتوای عمل، عدم حساسیت فرهنگی از سوی مسئولین، اباحه گری، تغییر ارزش‌ها و عدم نهادینه شدن ارزشهای اسلامی و ایجاد فضای آنومیک و فقدان تعهد اخلاقی … پیشنهاداتی جهت پیشگیری و مواجهه با انحرافات اجتماعی ارائه می گردد
آسیب شناسی اجتماعی زنان
حوزه های تخصصی:
به اعتقاد جامعه‌شناسان، ازدواج، پیوند دوجنس مخالف بر پایه روابط پایای جنسی است. لذا رابطة دو فرد از یک جنس، چه به طور موقت و چه دائم، ازدواج خوانده نمیشود. از سوی دیگر در تعریف ازدواج، روابط جسمانی بین دو انسان از دو جنس مخالف، به خودی خود کافی نبوده و مستلزم انعقاد قراردادی اجتماعی می‌باشد که روابط جسمانی را مشروعیت بخشد. به بیان دیگر تحقق ازدواج، منوط به تصویب اجتماعی است. به اعتقاد «کارلسون» ازدواج فرآیندی است از کنش متقابل دو فرد (زن و مرد) که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده و مراسمی را برای برگزاری زناشویی خود بپا داشته اند و عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته است.
گستره وظایف مردان درخانواده
حوزه های تخصصی:
پیشرفتهاى تکنولوژیکى پس از ظهور انقلاب صنعتى با سرعتى شتاب آور قرنها را درنوردید و آدمى را مقهور ذوق و خلاقیت خویش نمود، مثلث ارتباط خدا، انسان، طبیعت واژگونه شد و عَلَم اومانیسم با نفى معنویت به اهتزاز درآمد، تا بدانجا که انسان با طرد اقتدارهاى فراتر از خویش تنها خود را مىدید و مىپرستید. آرى، بهاى فقدان معنویت این عصر، کرنش و بردگى مدرن بر طبیعت و حس بود، تا آنکه عقلانیت ابزارى بر عقلانیت ارزشى تفوق یافت و آدمى را به دور از بودنهاى تکوّنى در دایره بایدهاى تصنعى مسخ نمود و انسان دورهى مدرنیته را در میان خواستههاى کاذب و گذراى جامعهى رو به توسعه غوطهور ساخت و آمال راستین به دست فراموشى سپرده شد و جهانى بىمعنا با هزینهى سرسام آورى چون انحطاط فرهنگى، فساد و تباهى و ... شکل گرفت. در این مقاله به بررسی جنبه های مختلف جامعه های مصرفی و رفاهی دنیای معاصر می پردازیم.