درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از پیامدهای توسعه گردشگری روستایی تغییر کاربری اراضی بصورت خانه های دوم، از گذشته های دور در کشور ما بوده است و بیشترین گسترش این پدیده در مناطق کوهستانی و ساحلی می باشند. در محدوده مطالعاتی به دلیل وجود چشم اندازهای زیبای کوهستانی و جنگل ها و مراتع سرسبز، تعداد خانه های دوم و تغییر کاربری اراضی رو به گسترش می باشد به گونه ای که در محدوده مطالعاتی تراکم بافت خانه های دوم مانند جلگه ای بیشتر می باشد. علاوه بر آن در محدوده ی مطالعاتی تغییر کاربری اراضی از کشاورزی به مسکونی و تجاری و تفریحی به گونه ی محسوسی دردهه ی1385–1375روی داده است. ویلاسازی،جاده سازی روستایی،تعریض جاده ی اصلی آستارا–اردبیل، افزایش تعداد مراکز خدماتی نظیر؛قهوه خانه،عسل فروشی، رستوران های بین راهی، سوپر مارکت، خانه ی بهداشت، دبستان، حضور دائمی اورژانس، پایگاه راهنمایی و رانندگی، تأمین نور جاده اصلی، افزایش بازدید تعداد گردشگران از منطقه از نمونه های بارز تغییرات اقتصادی- اجتماعی و از پیامدهای تغییر کاربری اراضی می باشد. در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی در بررسی پیامدهای توسعه گردشگری با تاکید بر تغییر کاربری اراضی در دهه ی (85-1375)در دهستان حیران آستارا استفاده شده است و شیوه گردآوری اطلاعات نیز ترکیبی از مطالعات میدانی و اسنادی می باشد. در این تحقیق سعی شده به بررسی خانه های دوم در طول یک دهه پرداخته و روند گسترش و پیامدهای توسعه ی گردشگری و تغییر کاربری اراضی در دهستان حیران مورد بررسی قرار گیرد.طبق بررسی های انجام شده بیشترین تغییر کاربری اراضی و افزایش تعداد خانه های دوم مربوط به اوایل دهه ی مورد مطالعه بوده و در روستای حیران بیشترین تعداد را شامل می باشد. عوامل جغرافیایی و وجود جاده ی آستارا به اردبیل از مهمترین دلایل افراد برای انتخاب دهستان حیران جهت ساخت خانه های دوم می باشد به گونه ای که مالک بیش از80درصد از خانه های دوم، ساکن اردبیل، آستارا و تبریز می باشند. در انتها نیز پیشنهاداتی برای استفاده بهینه از توسعه گردشگری و تغییر کاربری اراضی در جهت بهبود اقتصادی و کالبدی در محدوده مطالعاتی ارائه شده است.

هدف پژوهش بررسی بازدید از شرایط متنوع جغرافیائی بستر راه کاروانی اصفهان - فرح آباد ساری و شناسائی عناصر بر جای مانده از معماری اقامتگاههای میان راهی شاهی ( صفوی ) در طول این مسیر است. ویژگیهای گوناگون اقلیمی در مسیر این راه اعم از حیات وحش، محیط زیست، منابع آب، چشمه ها و پوشش گیاهی، منطقه کویری از یک سو و تاسیسات میان راهی کوهستان منطقه ییلاقی البرز میانی و دیگر سو منطقه گرم و مرطوب سواحل مازندران و رابطه این بستر متنوع اقلیمی با ساختار معماری اقامتگاههای میان راهی شایان توجه است. بستر راه کاروانی و کاخ های میان راهی مسیر راه اصفهان به فرح آباد ساری با توجه به اقلیم های متفاوت و آثار فرهنگی زمینه ساز معرفی از منظر گاه عمومی محیط زیست و راه سنگ فرش کویر در طول این راه است. چنانچه با اهداف شناسایی و معرفی عناصر فرهنگی، تاریخی، طبیعی این راه اقدام گردد با تاسیس کانون های علاقمندان فرهنگی پیرامون مسیر این راه دسترسی به جلوه های طبیعی بستر اقامتگاههای کاروانی در دوره صفوی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه میتوان مسیر راه را برای علاقه مندان به مسیر و حرکت بازدیدهای علمی از جمله بازدید از میراث فرهنگی گذشته، کویر شناسی، ستاره شناسی در این راه کاروانی را پیشنهاد نمود.

امروزه با افزایش امکانات زندگی مانند وسایل حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و افزایش اوقات فراغت، درآمد و طول عمرِ مردم، افراد بیش از هر زمان دیگری به گردش و مسافرت میپردازند، به ویژه ساکنان نقاط شهری به دلیل آلودگی شهرها و مشکلات ناشی از زندگی ماشینی بیشتر به مسافرت و گردش در دامان طبیعت و نقاط آرام در نواحی روستایی علاقمند هستند. در این بررسی سعی شده است تا با توجه به روند فزاینده حضور گردشگران به شکل انبوه و بدون توجه به ظرفیت زیرساختها، فرهنگ بومی و ... ناپایداری سکونتگاههای روستایی را از ابعاد اکولوژیکی و اقتصادی در دهستان بلده کجور از توابع شهرستان نوشهر مورد شناسایی و مطالعه قرار داده تا نتایج آن در کاهش پیامدهای منفی در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و بخصوص در بعد زیست محیطی در محدوده مورد مطالعه و تعمیم آن به نقاط روستایی دیگر بکار گرفته شود. جهت بررسی پیامدهای گردشگری در ناپایداری روستاهای دهستان بلده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های آماری استفاده شده است.

اکوتوریسم یا طبیعت گردی یکی از شاخه های گردشگری است که مبتنی بر جاذبه های طبیعی است. شـناسایی مناطق مستعد طبیعت­گردی و بـرنامه­ریزی برای این مناطق، به­منظور جذب علاقه­مندان و ایجاد امکانات زیربنایی برای آنها از جمله راهکارهای توسعه صنعت اکوتوریسم است. شهر کرمانشاه جزو مناطق دارای قابلیت­های طبیعت گردی بالا و همچنین برخوردار از جاذبه­های فرهنگی و تاریخی غنی در زمینه گردشگری است، در این پژوهش سعی شده است تا چالش ها و فرصت های طبیعت­گردی این شهر با استفاده از مدل راهبردیSWOT ارزیابی شود و راهکارهای مناسب برای دستیابی به اکوتوریسم پایدار منطقه ارائه گردد. نوع پژوهش کاربردی- توسعه­ای است و با روش توصیفی- تحلیلی به جمع­آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای و پرسشنامه ای اقدام شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان­دهنده آن است که؛ طبیعت بکر و توان اکوتوریستی بالا با امتیاز وزنی 45/0 و آب و هوای متنوع با امتیاز وزنی 32/0 مهم­ترین نقاط قوت، عدم معرفی صحیح جاذبه­ها با امتیاز وزنی 32/0 مهم­ترین نقطه ضعف، اشتغال­زایی با امتیاز وزنی 36/0 و سازماندهی مدیریت بازدیدها با امتیاز وزنی 28/0 مهم­ترین فرصت­ها و نداشتن برنامه­های اصولی و از پیش مطالعه شده با امتیاز وزنی 40/0 مهم­ترین تهدید توسعه پایدار اکوتوریسم منطقه به حساب می­آیند.

سیستان دشت پهناور و حاصلخیزی پیرامون دریاچه هامون می ‌باشد. بنابر پژوهش‌ های علمی انجام شده، سیستان یکی از مراکز تمدنی مهم در محدوده جغرافیایی شرق فلات ایران بوده است. یکی از عمده‌ ترین این مراکز شهر سوخته می ‌باشد. شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و یکی از مهم ‌ترین شهرهای ماقبل تاریخ در ایران به حساب می آید. فعالیت‌ های باستان شناسی و کاوش در این محوطه باستانی نشان می ‌دهد که شهر سوخته مهم‌ ترین مرکز تمدن و تجارت در قبل از 5 هزار سال پیش بوده است. شهر سوخته یک محوطه تاریخی مهم در ایران بوده و برخی اکتشافات آن نظیر تصویر یک بز در حال حرکت بر روی یک کوزه که نخستین انیمیشن در جهان محسوب شده و نیز نخستین عمل جراحی مغز و بسیاری از نخستین های دیگر نشان دهنده اهمیت فوق العاده این محوطه باستانی بی نظیر است. این تحقیق ضمن بررسی پیشینه تاریخی شهر سوخته و عظمت باستان شناسی آن به کنکاش در زمینه بهره ‌برداری فرهنگی بویژه بحث توریسم تمدنی مبتنی بر آثار این شهر پرداخته و به این نتیجه رسیده که متأسفانه هیچ تناسبی بین عظمت و وضیت گردشگری این شهر تاریخی وجود ندارد. در خاتمه راهکارهای لازم جهت پویایی توریسم شهر سوخته ارایه شده است.

Some geographical areas, in order to prevent the possibility of direct contact and conflict between rival powers, often by mutual or unilateral agreements, function as buffer spaces. These powers are then committed not to trespass on any spaces or take control of them. Buffers as geographical phenomena are as old as mankind, but there have been no academic studies on the subject so far, and only some brief scientific definitions of ""buffer states"" have been proposed by scientists without dealing with their nature, features and usages. On the other hand, ""buffer geographical space"" was first used by the authors of this study without prior inclusion in geographical, political and international studies. Rivalry of two powers and existence of a weak space between them with strategic importance for them shifts their attention to this space and a rivalry emerges between them in controlling and maintaining it. Also, such spaces are zones for the incidence of overt and covert rivalries between these powers. Problems that countries, like Lebanon, Iran, Iraq, Korea, Afghanistan and Cambodia in Asia, Poland and Belgium in Europe, Uruguay, Nicaragua, in Central America in the twentieth century, have faced or sometimes they still face. Current study, based on descriptive – analytical method, seeks to understand and explain the nature and structural-functional characteristics of buffer spaces

خبندان یکی از پدیده های اقلیمی است که قابلیت فراوانی در ایجاد خسارت در بخش های مختلف اقتصادی بویژه کشاورزی دارد. بنابراین شناخت این پدیده در استان فارس بدلیل رونق فعالیت های کشاورزی دارای اهمیت فراوانی است. هدف از این پژوهش شناسایی الگوهای گردشی تراز های مختلف جوی در رخداد پدیده یخبندان است. که با شناسایی الگوهای گردشی می توان به ارایه پیش آگاهی از طریق نقشه های سطوح مختلف جوی پرداخت. بنابراین با استفاده از تحلیل مولفه مبنا به روش ماتریس همبستگی بر روی داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا در محدوده صفر تا 70 درجه طول شرقی و 20 تا 60 درجه عرض شمالی به شناسایی عناصر اصلی تشکیل دهنده جریانات جوی پرداخته شد. سپس با کاربرد تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد بر روی نمرات مولفه ها الگوهای گردشی موجد یخبندان ترازهای فوق شناسایی گردید. در نتیجه با گسترش پر فشار سیبری و پرفشارهای اروپای شمال و شمال شرقی به سوی ایران علاوه بر نزول درجه حرارت در مناطق مختلف استان در ارتفاعات زاگرس، مرکز پرفشاری با فشار مرکزی بیش از 1025 هکتوپاسکال تشکیل می شود که در تداوم و تشدید یخبندان در استان نقش اساسی دارد. در تراز 500 هکتوپاسکال با استقرار شرق فراز (فراز غرب ایران یا فراز قوی شرق اروپا) بر روی استان فارس باعث ریزش هوای بسیار سرد عرضهای بالا به سمت عرضهای پایین می گردد و مناطق مختلف استان بویژه بخش های مرکزی، شمال و شمال غربی با افت شدید دما مواجه می گردند

دیدنی ها و پدیدهای زمین شناسی یکی از جذابترین زمینه های گردشگری است که می تواند در ژئو توریسم یا زمین گردی که چشم انداز اقتصاد آینده است بسیار مورد توجه قرار گیرد. کشور ایران دارای طبیعتی زیبا و اقلیم متنوع و داشتن مناطقی سرشار از پدیده های منحصر به فرد علوم زمین می باشد که بررسی این جاذبه ها برای شناخت بیشتر آن ها ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق پدیده های ژئوتوریسمی زیبایی که با عبور کمربند آتشفشانی ارومیه، بزمان از محدوده شهرستان شهربابک در این شهرستان شکل گرفته مورد بررسی قرار گرفته تا به این وسیله راهی برای حفظ چشم اندازها و ذخایر طبیعی مهیا گردد و با گسترش ژئوتوریسم، امکانات ایجاد کاربری اقتصادی برای چشم اندازهای طبیعی و در نتیجه تامین اعتبارات لازم را در جهت حفظ آن ها فراهم شود.

گردشگری در حال بسط و رشد شتابان است، به طوری که امروزه یکی از اهداف کشورها در تأمین منابع ارزی است، به همین علّت مورد توجه بسیاری از جوامع قرار دارد. در واقع استان فارس یکی از مناطق بسیار زیبا و بکر برای بسیاری از دوست داران طبیعت گردی و از طرفی شهرستان سپیدان به عنوان یکی از مناطق دیدنی و برف گیر این استان با ریزش های جوی مناسب، پتانسیل های بالایی در زمینه طبیعت گردی به حساب می آید. هدف از این پژوهش «تحلیلی برجاذبه ها و دافعه های آبشار مارگون در جذب گردشگران با تأکید بر توسعه پایدار» است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع (تحلیلی، توصیفی و پیمایشی) است. جامعه آماری در این تحقیق را گردشگران آبشار مارگون تشکیل می دهند که در سال 1386 براساس آمار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان سپیدان 800 هزار نفر از آبشار مارگون دیدن کردند، از این تعداد بالغ بر383 نفر را به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. همچنین در این تحقیق با استفاده از مدل Swot به تعیین نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها و ارائه استراتژی و راهبرد در جهت توسعه گردشگری آبشار مارگون با توجه به توسعه پایدار پرداخته شده است. تکنیک های مورد استفاده در این پژوهش، اسپیرمن و پیرسون هستند. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به اهمیت فعالیت های گردشگری در جهان امروز و نقش منابع طبیعی در جذب گردشگران، به خصوص در منطقه آبشار مارگون با گذر از نگاه صرفاً زیست محیطی به این منطقه و برنامه ریزی و مدیریت صحیح با نگاه زیست محیطی و گردشگری، شاهد تخریب کمتر آبشار و محیط پیرامون آن باشیم و در نهایت محیطی سالم و شکوفا در جهت رفع بخشی از مسایل شهرستان سپیدان باشیم.

صنعت گردشگری بعد از صنعت نفت به عنوان دومین اقتصاد جهان، درآمدهای بسیاری را برای کشورهای مختلف در پی دارد و از طرفی چون به گسترده­ترین صنعت دنیا نیز تبدیل شده است، لذا به یکی از مولفه­های تفکیک­ناپذیر زندگی انسان معاصر نیز تبدیل شده است. امروزه منابع طبیعی به عنوان سرمایه­های اصلی اکوتوریسم با چالش­های متعددی مواجه می­باشند، تلقی منابع زیست محیطی و مقاصد اکوتوریستی به مثابه کالاها و خدمات رایگان، یکی از مهم­ترین دلایل اصلی این چالش محسوب می­شود. بنابراین ارزشگذاری مناطق اکوتوریستی و کارکردهای زیست محیطی در راستای اتخاذ راهبردها و سیاست­های اقـتصادی از مهم­ترین مقولات توسعه و برنامه­ریزی صنعت گردشگری به شمار می­آید. آبشار آسیاب خرابه از جاذبه­های اکوتوریستی شهرستان جلفا در استان آذربایجان­شرقی قرار دارد و به عنوان یکی از مقاصد گردشگری در سطح استان و ناحیه محسوب می­شود. هدف تحقیق حاضر برآورد ارزش تفریحی آبشار آسیاب خرابه با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط بوده که در این راستا با استفاده از مدل لوجیت به بررسی عوامل مؤثر در پذیرش تمایل به پرداخت برای بازدید از این آبشار در تابستان سال 1387 با استفاده از 130 نمونه می­پردازد. نتایج این پژوهش نشان مـی­دهد که 68 درصد بازدیدکنندگان حاضر به پرداخت مبلغی برای بازدیـد از این جاذبه اکوتوریستی می­باشند. متغیرهای مبلغ پیشنهادی، میزان تحصیلات، درآمد، رضایت، بعد خانوار، سن و جنسیت عوامل موثر در احتمال پذیرش تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان می­باشند که دو متغیر سن و جنسیت معنادار نمی­باشند. میانگین تمایل به پرداخت در بین بازدیدکنندگان 4000 ریال و ارزش تفریحی سالانه این جاذبه 380 میلیون ریال برآورد گردید. لذا با توجه به ارزش و اهمیت بالای آبشار آسیاب خرابه، می­طلبد که برنامه­ریزان برای توسعه گردشگری و بالا بردن رفاه بازدیدکنندگان به این منطقه توجه بیشتری داشته باشند.

با استفاده از «شاخصهای دمای سطح آب» نقش پدیده جوی ـ اقیانوسی انسو در تغییرپذیری بارشهای بهاری استان آذربایجان شرقی مطالعه‌شده است. نتایج حاصل از به‌کارگیری روش تحلیل همبستگی «پیرسون» بیانگر ارتباط معنا‌دار مثبت بین شاخصهای 2+1Nino و3Nino و بارشهای بهاره ایستگاههای آذربایجان شرقی است. این امر به معنای افزایش میزان بارشهای بهاری به هنگام ال‌نینو(فاز مثبت یا گرم) و بر عکس آن، یعنی کاهش بارشها در فاز منفی یا لانینا (فاز سرد) است. در بین ایستگاههای مطالعه شده بیشترین میزان همبستگی بارش بهاری با شاخصهای انسو در ایستگاه میانه و مراغه است و کمترین میزان همبستگی در ایستگاه سراب محاسبه شده است. مقادیر ضریب همبستگی محاسبه شده بین بارش و شاخصهای انسو بیانگر نقش عوامل جغرافیایی در میزان تأثیر‌پذیری از پدیده انسو می‌باشد؛ به این معنا که در استان آذربایجان شرقی از غرب به شرق و از شمال به جنوب بر میزان همبستگی یا به عبارت دیگر بر میزان تأثیرپذیری بارش از پدیده انسو افزوده می‌شود که اوج این افزایش در ایستگاه میانه قابل مشاهده است.

بندر انزلی یکی از شهرستان های استان گیلان است که به دلیل جاذبه های زیاد از مناطق تفریحی و گردشگری مهم است. بنابراین، مطالعة ارزش تفریحی آن میتواند در پیش بینی نیازها و رفع کمبودها و توسعة گردشگری در منطقه مؤثر باشد. هدف پژوهش حاضر، برآورد ارزش تفریحی تالاب انزلی، با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، مدل لوجیت به روش حداکثر درست نمایی برآورد شد. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبة حضوری با بازدیدکنندگان از تالاب انزلی جمع آوری شد. نتایج نشان داد که، ضرایب متغیرهای قیمت پیشنهادی، کیفیت زیست محیطی تالاب، درآمد و سن در سطح ? ? معنیدار بودند، اما سایر متغیر ها در سطح ? ? اثر معنی داری بر تمایل افراد به پرداخت ندارند. متوسط تمایل به پرداخت افراد برای ارزش تفرجی تالاب انزلی حدود ????0 ریال و ارزش تفریحی سالانه آن برابر 1490000000 ریال برآورد شد. همچنین، ?? ? افراد دارای انگیزة قوی برای مشارکت در امور بهینه سازی تالاب هستند. متغیر کیفیت زیست محیطی (ارزش زیست محیطی تالاب) نیز به طور معنیداری بر قبول ورودیه اثر مثبت دارد. با توجه به اهمیتی که مردم برای بازدید از محیط های جذاب قائلند و برای رسیدن به جامعه ای سالم و تداوم پیشرفت و توسعه اقتصادی، شایسته است که برنامه ریزان و مسئولان به بهبود کیفیت محیط زیست، کنترل و نظارت جهت نیل به توسعه پایدار مناظر طبیعی منطقه توجه بیشتر داشته و با گسترش امکانات مناسب برای خانواده ها و بهبود بهداشت در این گونه فضاها به منظور بالابردن رفاه جامعه کمک بیشتری کنند.