درخت حوزه‌های تخصصی

روابط خارجی ایران

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۵۶۷ مورد.
۱۰۱.

واکاوی تاریخی برنامه اتمی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اقتصاد انرژی انرژی اتمی تاریخ روابط ایران و آمریکا برنامه اتمی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 808 تعداد دانلود : 251
برنامه اتمی ایران ـ بی آنکه شاکله آن اقتضا کند ـ در سالهای اخیر به یکی از جنجالی ترین موضوعها و مسائل رسانه ای جهان تبدیل شده است و اندیشمندان شمال و جنوب در فهم ماهیت و پیامدهای آن به دو گروه مخالف تقسیم شده اند.نوشتار حاضر با نگاهی به تاریخچه اتفاقهای مهم اتمی نیم قرن گذشته ایران، در پی آن است تا نشان دهد که فراتر از اهداف دولتمردان جمهوری اسلامی، این ژئوپولتیک ایران و لحن درشت و اغلب توام با جنگ لفظی دو دولت ایران و امریکا نسبت به یکدیگر است که سوء ظن قدرتهای غربی را نسبت به برنامه اتمی ایران برانگیخته و آنان را واداشته است تا در پی ریشه کن ساختن توانمندیهای بومی اتمی این کشور باشند.این بررسی همچنین نشان می دهد که نوعی پیوستگی و همگونی سیاستی ـ فراتر از کیفیت نظام سیاسی و نیز اجماعی ملی نسبت به برنامه اتمی ایران در داخل کشور وجود دارد و از آنجا که دولت امریکا سلسله جنبان تاریخی سوءظن نسبت به برنامه اتمی ایران بوده است و به قول فلاسفه علت مبقیه یک پدیده نمی تواند چیزی به جز علت محدثه آن باشد، پس تنها راه برون رفت مسالمت آمیز از بحران اتمی، هدف قرار دادن ریشه این سوء ظن از راه گفتگو و ایجاد اعتماد است.
۱۰۲.

مناسبات تجاری سیاسی حکومت زند با کمپانی هند شرقی انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تجارت بوشهر خلیج فارس کریم خان زند کمپانی هند شرقی انگلیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 296 تعداد دانلود : 757
از مؤلفه های مهم و تاثیر گذار در تحولات و وقایع دوران زندیه در ایران، نقش مناسبات و روابط حکومت زند با کمپانی هند شرقی انگلیس است؛ تا جایی که می توان ادعا کرد بدون تجزیه و تحلیل سطح و میزان تاثیر این مناسبات نمی توان تاریخ دوره زند و حتی پدید آمدن کشورهای عربی در پس کرانه های جنوبی منطقه خلیج فارس را به درستی و مطابق با واقعیت بررسی کرد.کریم خان زند که در شمال ایران با روسیه و در جنوب و غرب با عثمانی و در شرق با حکومت شاهرخ، نوه نادر، مرتبط بود به دلیل پیشرفتهای کمپانی هند شرقی انگلیس در هندوستان، تنها راه نجات اقتصاد متلاشی شده ایران پس از مرگ نادرشاه را در تعامل گسترده با این کمپانی می دید تا از این رهگذر بتواند از یک سو با بهره گیری از امکانات ناوگان دریایی آن، سران قبیله های برخی جزایر و بنادر نظیر میرمهنا، حاکم کیش و حاکم هرمز را سرکوب کند و از سوی دیگر با حفظ موازنه تجاری، تجارت کمابیش متوقف شده در بندرهای ایران را رونق بخشد.در این پژوهش، نخست به وضعیت تجاری شهرهای ایران در دوره کریم خان زند؛ سپس به وضعیت کمپانی هند شرقی انگلیس در آستانه حاکمیت کریم خان پرداخته می شود؛ در ادامه ضمن بررسی رقابت کمپانیهای غربی به ویژه انگلیسی با یکدیگر در تعامل تجاری با ایران، مناسبات تجاری حکومت زند و کمپانی هند شرقی انگلیس بررسی می شود.
۱۰۳.

انگلیس کارگردان انعقاد قرارداد 1907 میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران روسیه انگلیس قرارداد 1907 منطقه نفوذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 761 تعداد دانلود : 178
سال 2007 یکصدمین سالگرد انعقاد قرارداد 1907 است که در آن، دو قدرت امپریالیستی انگلیس و روسیه به خود اجازه دادند با استفاده از فرصت ناشی از درگیری ایران در مبارزه ملی انقلاب مشروطه، کشوری باستانی را میان خود تقسیم کنند.با اینکه نقش انگلیس در تجزیه بسیاری از سرزمینها و انعقاد معاهده های خانمان برانداز برای اغلب آگاهان مسائل سیاسی و تاریخی آشکار است، شاید کارگردانی این کشور در ماجرای انعقاد قرارداد 1907 که مقدمه ای برای تجزیه ایران بود، برای برخی افراد مشخص نباشد. آنچه در این نوشتار بررسی می شود نقش انگلیس در طراحی، پیشنهاد و انعقاد قرارداد 1907 و در نهایت معرفی اسنادی در این زمینه است. قرارداد 1907 افزون بر ایران، افغانستان و تبت را نیز دربرمی گرفت که پرداختن به موضوعهای آن مناطق در این مختصر نمی گنجد.
۱۰۶.

سیاستهای استعماری بریتانیا در خلیج فارس و واگذاری جزایر ایرانی به قاسمی های شارجه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خلیج فارس استعمار جزایر ایرانی بریتانیا قاسمی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 476 تعداد دانلود : 590
جزایر ایرانی تنب بزرگ و کوچک، ابوموسی و سیری در سال 1282ش/1903م بر اثر سیاستهای استعماری بریتانیا در خلیج فارس اشغال و به قاسمی های شارجه واگذار شد. جزیره سیری در سال 1342ش/ 1963م و سه جزیره دیگر، پس از 68 سال در 1350ش/ 1971م به ایران بازگردانده شد. اینک پرسش محوری در هر پژوهشی پیرامون تجزیه موقت جزایر از ایران، این است که چرا دولت بریتانیا در سالهای آغازین سده بیستم، این جزایر ایرانی را به قاسمی های شارجه واگذار کرد؟پاسخ این پرسش را باید در رقابت دولتهای استعماری در ایران، به ویژه انگلیس و روسیه، در طول سده نوزدهم جستجو کرد. توضیح اینکه تحولات جهانی و منطقه ای در سالهای آغازین سده نوزدهم سبب ورود ایران به دایره سیاست بین الملل شد. پس از آن در زمانی بیش از یک سده ویژگی اصلی سیاست خارجی ایران، رقابت دو قدرت روسیه و انگلیس در ایران در چهارچوب تئوری تعادل مثبت بود؛ بدین معنا که دو قدرت، برتری دیگری را از نظر سیاسی و اقتصادی در ایران نمی پذیرفتند. برتری نفوذ روسیه در ایران بر انگلیس، در سالهای پایانی سده نوزدهم و ایجاد مشکلاتی فراروی منافع سنتی بریتانیا؛ به خطر افتادن امنیت هندوستان و سپس نفت در خلیج فارس؛ سبب شد تا انگلیس استراتژی تبدیل خلیج فارس را به منطقه انحصاری نفوذ خود پیگیری کند. یکی از راهکارهای دولت بریتانیا برای رسیدن به این هدف واگذاری جزایر ایرانی در خلیج فارس به قاسمی های شارجه بود؛
۱۰۷.

نظری بر تاثیر موضوع نفت شمال در افزایش نفوذ امریکا در ایران (1320ـ1326 / 1941ـ1947)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 513
در این نوشتار روابط تاریخی ایران و عثمانی و نقش عراق در این روابط و منازعه میان ایران و عثمانی بر سر سرزمین عراق بررسی شده است. همچنین به قراردادهای مرزی بسته شده میان ایران و عثمانی اشاره شده است. در بررسی روابط دو کشور حضور انگلستان و کوشش برای ایجاد اختلاف میان ایران و عثمانی آشکار است. با پایان یافتن جنگ جهانی اول و جدا شدن بخش های وسیعی از عثمانی و فروپاشی این امپراتوری و تشکیل کشور ترکیه و مسلط شدن انگلستان بر عراق، نقش انگلستان در اختلاف های مرزی میان دو کشور بیشتر شد. در این دوره نیز قراردادهای مرزی گوناگونی میان ایران و عثمانی امضا شد که انگلستان در آنها نقش داشت. البته، در گذشته اختلاف های سرزمینی وسیع تر بودند و در تاریخ معاصر اختلاف ها محدودتر و دقیق ترند. در پایانِ نوشتار به این مطلب اشاره می شود که روابط سیاسی و دخالت های کشورهای خارجی به ویژه انگلستان از دلایل اصلی اختلاف های مرزی ایران و عثمانی بود.
۱۰۸.

جایگاه قفقاز در سیاست خارجی نادرشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 553
منطقه قفقاز از دوران باستان تاکنون در سیاست­های سلسله­های ایرانی حاکم بر ایران نقش مهمی داشته است و این سلسله ها نیز به فراخور اهمیت قفقاز برای ایران، در آن سرزمین اعمال نفوذ کرده­اند. در نیمه اول سده هیجدهم میلادی سه کشور ایران، عثمانی و روسیه به فکر دست­یابی به منافعی بودند که در این منطقه وجود داشت. در این دوره به علت سقوط سلسله صفویه و فقدان سلسله ای متمرکز در ایران، روسیه و عثمانی کوشیدند تا قفقاز را تصرف و آنجا را میان خود تقسیم کنند تا اینکه با روی کار آمدن نادر، روس و عثمانی مجبور شدند قفقاز را تخلیه کنند و این مناطق را به حکومت نادر برگردانند. دوران تسلط ایران بر منطقه قفقاز در زمان نادر بیش از یک دهه بود و در همین مدت، تصمیم گیری های نادر زمینه را برای جدایی این منطقه از ایران فراهم آورد.
۱۰۹.

گنجینه سکه های ایرانی در شرق آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکه های شیرازی ایرانیان در شرق آفریقا کیلوا زنگبار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 401
در این نوشتار، اطلاعات دست اول و جدیدی درباره سکه های ایرانی کشف شده در شرق افریقا مربوط به دوران حاکمیت ایرانیان شیرازی الاصل در این منطقه ارائه شده است. نویسنده کوشیده است تا با معرفی این سکه های قدیمی، حقایق مهمی را درباره پیشینه حضور ایرانیان در این سرزمین و پادشاهان سلسله های محلی شیرازی مستقردر بخش های گوناگون سواحل و جزایر شرق افریقا در اختیار محققان قرار دهد.
۱۱۰.

حضور نخستین استعمارگران اروپایی در خلیج فارس: سرآغاز رویارویی دو نظام اقتصاد سنتی شرق و اقتصاد بورژوازی غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلیج فارس پرتغال استعمارگران اروپایی اقتصاد سنتی شرق اقتصاد بورژوازی غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 524
آغاز عصر اکتشاف دریایی از سوی اروپاییان و به دنبال آن حضور استعمارگران اروپایی در جهان شرق و به ویژه ورود پرتغالی ها به خلیج فارس در دوران صفویه، نقطه شروع شکل گیری روابط نوین سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی با ایران است. این دوران، زمان آغاز تکوین نظام بورژوازی در اروپاست و از آن زمان به بعد، دولت های استعمارگر اروپایی با تحمیل شکل جدیدی از مناسبات سیاسی و تجاری بین المللی به ایران و دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه کنونی، به تدریج و به گونه ای بنیادین ساختار روابط تجاری و اقتصادی کشورهای شرق را تغییر دادند. نخستین استعمارگران در دوران تسلط نظامی و دریایی بر منطقه اقیانوس هند و خلیج فارس، کوشیدند تا ضمن در دست گرفتن تجارت این مناطق و به دست آوردن بالاترین سود ممکن، پایگاه های تجاری بومی منطقه را نیز به سود بازرگانی پرتغالی ها نابود سازند. در نتیجه این روند، نظام رو به تکامل بورژوازی غرب در برخورد یک سویه با نظام اقتصاد سنتی شرق، زمینه های استعمار و استثمار چند قرنی جهان شرق را فراهم آورد و با افزودن بر قدرت و گستردگی نظام سرمایه داری غربی سبب شد تا در سده های بعد از دوره اکتشاف دریایی (و به ویژه در عصر جهانی سازی کنونی)، به تدریج نظام اقتصاد سنتی شرق نابود و به صورت حاشیه ای از نظام سرمایه داری بین المللی درآورده شود.
۱۱۱.

بررسی حاکمیت ایران بر شمال رودخانه ارس در دوره کریم خان زند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 577
انصراف کریم خان زند از ادامه عملیات در شمال ارس به دلیل دفع شورش برادرش زکی خان و بازنگشتن به آذربایجان و شمال ارس در سال های بعد و مقایسه کارهای او با دو پادشاه برجسته قبل و بعد از وی؛ یعنی نادر و آقامحمدخان قاجار در شمال ارس، برای برخی از محققان این پندار را ایجاد کرده که کریم خان بر شمال ارس حاکمیت نداشته است و به حکومت های آنجا استقلال داده است. این نوشتار می کوشد تا درستی و نادرستی این ادعا را از لابه لای متن های تاریخی با کمک گرفتن از برخی علوم بین رشته ای بررسی کند.
۱۱۳.

افول تجاری بندر سیراف و پیامدهای مهاجرت بازرگانان سیرافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند مهاجرت چین سیراف شیرازیان زنگبار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 811
در نوشته حاضر کوشش شده تا براساس قوانین مهاجرت راونشتاین، گستره جغرافیایی، ابعاد و پیامدهای مهاجرت سیرافیان به مراکز تجاری اقیانوس هند پس از زوال سیراف بررسی شود. همچنین به کمک روش تحلیل و تبیین تاریخی و با ابزاری چون منابع تاریخی سده چهارم هجری به بعد که اغلب به زبان عربی است و با نیم نگاهی به یافته های باستان شناختی به این پرسش پاسخ داده شود که: مهاجرت سیرافیان چه پیامدهای سیاسی و اجتماعی برای مهاجران ایرانی در اقیانوس هند داشته است؟ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این مهاجرت بستر پیدایش ملوک کیش، گسترش حکومت شیرازیان زنگبار و زمینه گسترش و تثبیت گروه های ایرانی را در سواحل شبه جزیره عربستان، هندوستان و چین پدید آورده است.
۱۱۴.

بررسی روابط خارجی ایران و آفریقای جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران آپارتاید آفریقای جنوبی فعالیت های نقتی همسویی ایدئولوژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 733
روابط خارجی به بررسی روابط دولت ها و توصیف کنش های خارجی آنها با یکدیگر، با سازمان ها و نهادهای بین المللی و منطقه ای می پردازد. وجود روابط خارجی منوط به وجود تعهدها و قراردادها در زمینه زندگانی صلح آمیز، همکاری های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و .... است و بدون چنین تعهدهایی روابط خارجی معنا ندارد. روابط میان دولت ها را می توان یک بازی گروهی دانست که بازیگران از آن سود می برند و الگوی خاص این روابط در هر زمان تعیین کننده قدرت دیپلماتیک طرف مقابل است. ایران و افریقای جنوبی به دلیل همسویی در گرایش به غرب و ایفای نقش نیروی حافظ منافع ایالات متحده در شمال و جنوب اقیانوس هند، داشتن رابطه نزدیک با رژیم اشغالگر اسرائیل و لزوم برقراری روابط مثلثی میان این کشورها بنا به نظر امریکا و دنیای غرب، نیاز افریقای جنوبی به نفت ایران و علاقه خاص خانواده شاه به افریقای جنوبی پس از تبعید رضا شاه به دوربان و ژوهانسبورگ روابط نزدیکی داشتند.
۱۱۵.

نقش میرزا احمد خان دریابیگی در تحولات سیاسی خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بوشهر قاجار انگلیس دریابیکی رئیس علی دلواری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 230
میرزا احمد خان از 1271ش تا کمی پس از جنگ جهانی اول حکمران بنادر جنوب بود. او حکومت جنوب را همواره به دلیل دور بودن از حکومت مرکزی بر حکمرانی دیگر مناطق ترجیح می داد؛ زیرا با استفاده از دوری مسافت می توانست افزون بر داشتن حکومت مطلقه در منطقه، ظلم و جورهای خود را نیز نزد اولیای امور دولت، خدمت قلمداد کند و سودهای سرشاری به دست آورد. دریابیگی هنگام انقلاب مشروطه در زمره مخالفان این انقلاب درآمد و به دولت انگلستان خدمت کرد. در جنگ دلیران بوشهر و تنگستان با قوای مهاجم انگلیس با آنکه خود ایرانی و مامور دولت ایران بود، از انگلیسی ها طرفداری کرد. او به دنبال اشغال بوشهر به دست نیروهای انگلیسی، به مخالفت با رئیس علی دلواری، رهبر جنبش ضد استعماری در جنوب، پرداخت و زمینه تبعید آیت الله اهرمی، روحانی مبارز را فراهم آورد. مدرسه سعادت، عمارت امیریه، عمارت دریابیگی از جمله یادگارهای او در دوران حکومتش در بوشهر است.
۱۱۶.

بررسی چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس و تصرف جزیره هرموز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران خلیج فارس عصر صفوی پرتغال جزیره هرموز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 440
در مورد چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس و جزیره هرموز فرضیه های گوناگونی وجود دارد. برخی از پژوهشگران ورود پرتغالی ها را از نظر اقتصادی و برخی دیگر از نظر ایدئولوژی دینی بررسی می کنند.با تلفیقی از دو نگاه اقتصادی و مذهبی، می توان زمینه ورود پرتغالی ها را بررسی کرد. مقاله حاضر در پی این است که به چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس، نقش خواجه عطا در شکست اولیه پرتغالی ها در هرموز و انگیزه تصرف جزیره به دست آلبوکرک در سال های 1507 و 1514 بپردازد.
۱۱۷.

خواجه علی و امیر تیمور گورکان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سند اندخود امیرتیمور گورکان خواجه علی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 22 تعداد دانلود : 287
این مقاله نگاهی نقدگونه به مطالب برخی منابع دوران صفویه دارد که در آنها از ملاقات میان خواجه علی، پسر شیخ صدرالدین پسر شیخ صفی الدین، با امیر تیمور گورکان سخن به میان آمده است. در این نوشتار، روایتهای مربوط به ملاقات سه گانه میان خواجه علی و امیر تیمور با اندکی تلخیص از جهانگشای خاقان نقل و سپس برخی تفاوتهای موجود میان این متن و روایتهای دیگر منابع تاریخی بررسی می شود؛ در ادامه، به سندی پرداخته می شود که هنگام لشکرکشی شاه عباس به بلخ (1010ق) در اندخود پیدا شده و بیانگر فرمان امیرتیمور، مبنی بر وقف املاک و زمینهایی به بقعه شیخ صفی الدین یا فرزندان خواجه علی است. اگرچه نسخه ای از این سند در منابع تاریخی دوره صفویه دیده نمی شود، برخی از تاریخ نگاران آن دوره معتقدند که این سند وجود دارد.
۱۱۸.

بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سال 1376 تا 1377(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی تحلیل گفتمان نظریه انتقادی روابط بین الملل گفتمانهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 425 تعداد دانلود : 767
جمهوری اسلامی ایران در دو دهه نخست حاکمیت خود، در سیاست خارجی فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر گذاشته است. ایران اسلامی بنا به جایگاه و هویتش در تعامل با نظام بین الملل با ایجاد نظام گفتمانی در هر دوره به تبیین و تعریف خود، دشمنان، متحدان، رقیبان، منافع، اهداف و روشهای رسیدن به این اهداف پرداخته است. در سالهای پس از انقلاب در متن(حوزه )سیاست خارجی گرایشهای لیبرال، مذهبی، راست و تکنوکرات را در بستر تفکر روشنفکران انداموار می توان دید. آنچه در این نوشتار بررسی شده طرح گفتمانی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دهه نخست انقلاب و پرداختن به فضای گفتمانی دولت سازندگی است. موضوع کلیدی پژوهش، این نکته مهم است که در تحلیل گفتمانی، سیاست خارجی همواره باید نسبتی متعادل از سطح خرد و کلان قدرت را در نظر بگیرد تا منافع ملی در راهبردی بلندمدت تحقق یابد. تجربه های دهه اول انقلاب و عصر سازندگی می تواند آموزه باشد به گونه ای که یکی از دو سطح فدای دیگری نشود و همواره به منافع ملی توجه شود.
۱۱۹.

روابط صفویه و نظام شاهیان دکن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صفویه نظام شاهیان سلاطین دکن گورکانیان شاه طاهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 218
در روزگار صفوی ، مذهب تشیع در شبه جزیره دکن گسترش یافت و برخی از حاکمان آن سرزمین، به دلیل اشتراک مذهب،با دربار صفویه روابط خوبی برقرار کردند، نظام شاهیان ،یکی از پنج حکام ولایت دکن بودند که شاه طاهر اسماعیلی در گرایش آنها به آیین تشیع سهم به سزایی داشت.
۱۲۰.

پنبه و تجارت آن در عصر قاجار از راه دریای خزر با تکیه بر اسناد بایگانی ( 1264 - 1332 ق / 1847 - 1914 م )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران دریای خزر قاجاریه روسیه تجارت پنبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 749
پنبه یک پنجم صادرات ایران در عصر قاجاریه را به خود اختصاص داده بود. رشد و رونق تجارت پنبه در ایران و از راه دریای خزر مرهون سرمایه گذاری روسها بود،هرچند نباید این واقعیت را نادیده گرفت که سود ناشی از آن بیشتر به جیب سرمایه گذاران و بازرگانان روسی می رفت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان