محسن نیازی

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر فرآیند ترک پایدار اعتیاد از دیدگاه متخصصان حوزه اعتیاد انجام پذیرفته است. روش پژوهش حاضر کمی و ابزار تحقیق پرسشنامه است. تکنیک مورداستفاده در پژوهش حاضر تکنیک دیماتل است که بر پایه مقایسه های زوجی است. این تکنیک با بهره گیری از نظرات خبرگان در استخراج عوامل موجود در سیستم، ساختاردهی سیستماتیک به آن ها و با به کارگیری اصول نظریه گراف، ساختاری سلسله مراتبی از عوامل موجود در سیستم همراه با روابط تأثیر گذاری و تأثیرپذیری متقابل عناصر مذکور فراهم می آورد. بدین سان شدت اثر روابط مذکور به صورت کمی مشخص می شود. جامعه آماری شامل سیزده نفر از متخصصان و خبرگان حوزه اعتیاد که به طور عمده روی اعتیاد و ترک پایدار آن مطالعاتی داشته و صاحب نظر بودند. نتایج تحقیق نشان می دهد که به ترتیب بیشترین تأثیرپذیری مربوط به متغیرهای ترک پایدار اعتیاد، پایگاه اقتصادی اجتماعی و گروه دوستان می باشد. همچنین متغیرهایی که بیشترین میزان تأثیر گذاری را بر ترک اعتیاد داشته اند عبارت اند از متغیر سلامت روان با 57/1، بی هنجاری با 0/1، دین داری با 882/0 و کنترل اجتماعی به همراه گروه دوستان با 658/0 که به ترتیب بیشترین تأثیر را بر فرآیند ترک اعتیاد داشته اند.

ظهور جامعه مصرفی در چند دهه اخیر و مسئله مدیریت بدن به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی چنین جامعه ای، ذهن بسیاری از محققین را به خود مشغول کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت بدن در کشور است که با استفاده از روش فراترکیب و الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2003) انجام شده است. بر همین اساس، با تکیه بر معیارهای روش فراترکیب، نتایج مطالعات پیشین که بین سال های 1390 تا 1401 انجام شده، مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از کلیدواژه های مرتبط، مطالعات پیشین شناسایی و از بین 487 مقاله در نهایت 72 مقاله با استفاده از معیارهای فراترکیب انتخاب شدند. به منظور بررسی کیفیت و پایایی یافته های این پژوهش، شاخص کاپا مورد استفاده قرار گرفت.  نتایج بررسی این شاخص نشان دهنده کیفیت مناسب یافته های پژوهش بوده است. یافته های حاصل از این مطالعه به استخراج کدهای متفاوتی انجامید و پس از رفت و برگشت های مداوم و بررسی و ترکیب یافته های اولیه این پژوهش در زمینه های فرعی، هفت زمینه اصلی به دست آمد که به ترتیب فراوانی عبارتند از: بعد فردی و روان شناختی با بعد اجتماعی؛ بعد فرهنگی؛ بعد رسانه ای؛ بعد پزشکی و زیستی؛ بعد سیاسی و متغیرهای زمینه ای. در نهایت نتایج این پژوهش نشان داد که شیء واره شدن بدن، احساس خود برتربینی، متمایز بودن، سانسور بدن، کسب منزلت اجتماعی و تأیید اجتماعی از سوی گروه های مرجعی چون خانواده، دوستان و همسالان و از مهم ترین عواملی است که بر مدیریت بدن در بین افراد جامعه اثرگذار است.

رسانه های ارتباط جمعی نوین، نقش بسزایی در ارسال پیام ها وایجاد ارتباطات وسیع و عمیق بین افراد دارد. هدف از این تحقیق، تعیین میزان آموزش به معلمان بر ارتقائ سطح دانش رسانه ای ایشان می باشد. این مطالعه به روش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه با مشارکت 50 نفر از کل جامعه آماری معلمان مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم شهرستان فراشبند فارس( 830 نفر ) انجام گرفت. گروه آزمایش نیز 50 نفر از معلمان بودند که به روش نمونه گیر ی تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. گروه آزمایش در برنامه آموزش مهارت های زندگی(در10 جلسه و هر جلسه یک ساعت ونیم) شرکت کردند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته سواد رسانه ای، جمع آوری و برای تجزیه وتحلیل آنها از نرم افزار (Spss ) و از روش کواریانس (Ancova) و پیرسون استفاده گردید. یافته ها نشان دادند : میانگین مؤلفه های سواد رسانه ای پس از آموزش مهارت های مربوطه، در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه پس از مداخله، افزایش یافت ؛ فلذا آموزش به معلمان، بر شناخت ایشان از اهداف وتاثیرات رسانه های بیگانه ، تا سطح p < /05 معنی دار است.

کارآفرینی اجتماعی به معنی فعالیت های خلق ارزش اجتماعی نوآورانه است. محققان تأیید کرده اند که این پدیده، منجر به توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی می شود. ماهیت زمینه ای کارآفرینی اجتماعی ایجاب می کند که برای توسعه آن در هر زمینه خاص، ابتدا فرایندها و سازوکارهای خاص آن شناخته شوند؛ بنابراین این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که ابتکارات کارآفرینانه اجتماعی در یک کشور در حال توسعه مانند ایران چگونه شکل می گیرند؟ برای این منظور از رویکرد کیفی و از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده است. مصاحبه عمیق با ۹ نفر کارآفرین اجتماعی که فرایند مورد مطالعه را تجربه کرده اند، انجام شد. تحلیل ساختار ارزش ها و تعاملات کارآفرینان اجتماعی با دیگران از دوران کودکی تا لحظه ایجاد ابتکار اجتماعی توسط آنان منجر به شکل گیری نظریه بنیانی شد. الگوی به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد مقوله اصلی که منجر به ایجاد ابتکارات کارآفرینانه اجتماعی می شود گرایش فرد به فعالیت های مسئولانه اجتماعی است که ایجاد ابتکار اجتماعی را مطلوب می کند. چنانچه چنین فردی تحت تأثیر شرایط واسطه ای و محیطی ویژه، ایجاد ابتکار اجتماعی را امکان پذیر بیابد، راهبردهای ویژه ای را در پیش می گیرد که در نتیجه آن ها، ابتکار کارآفرینانه اجتماعی جدید، شکل می گیرد. بر اساس نتایج، تقویت حس مسئولیت اجتماعی افراد نسبت به مسائل اجتماعی از طریق افزایش آگاهی پیشنهاد می گردد.

در دهه اخیر، الگوی مصرف و توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی رفتار مصرف کنندگان توجه بسیاری از صاحبنظران علوم را به خود معطوف داشته است. دراین ارتباط در دوره معاصر، پدیده جدیدی ظهور یافته است که مصرف نه به سبب نیاز، بلکه بنا به عوامل دیگری چون کسب پرستیژ، وجهه و تأثیر نفوذ دیگران شکل می گیرد. بر این اساس، هدف اساسی این مقاله شناسایی الگوی مصرف منزلت گرا و نیز چگونگی ارتباط و تعامل هر یک از متغیرهای تشخص پذیری، تأثیرپذیری از دیگران و مصرف بدون توجه به نقش الگوی مصرف منزلت گرا در جامعه آماری موردمطالعه است. روش: این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توأم با مصاحبه جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان 15 سال به بالای شهر کاشان در سال 1396 بوده است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 605 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به روش تصادفی انتخاب و بررسی شده اند. یافته ها: نتایج وجود رابطه منفی بین مصرف بدون توجه به نقش و مصرف منزلت گرا و نیز رابطه مثبت بین متغیرهای تشخص پذیری و تأثیرپذیری از نفوذ دیگران با میزان مصرف منزلت گرا را نشان داده است. علاوه بر آن، نتایج تحلیل مسیر میزان تأثیر هر یک از متغیرهای مصرف بدون توجه به نقش، تأثیرپذیری از نفوذ دیگران و تشخص پذیری بر متغیر مصرف منزلت گرا را به ترتیب به میزان 38/0-، 231/0، 08/0 نشان داده است. بحث: نتایج تحقیق با مباحث نظری صاحبنظران و یافته های تحقیقات محققان در این زمینه قرابت و همخوانی دارد. همچنین، بسیاری از صاحبنظران بر نقش میزان تأثیرپذیری از نفوذ دیگران بر مصرف منزلت گرا تأکید کرده و این امر در تحقیقات متعددی که توسط پژوهشگران صورت گرفته است مورد تأیید قرار گرفته است. علاوه بر آن، نقش تشخص پذیری یا تمایل به منحصربه فرد بودن در مصرف منزلت گرا در رویکردهای نظری و پژوهشی صاحبنظران و محققان مختلف مورد تأیید قرار گرفته است.

مقدمه: اهمیت بوم گردی پایدار به عنوان بخش کوچکی از صنعت گردشگری بر کسی پوشیده نیست. بر این اساس مطالعه رابطه عوامل مختلف با بوم گردی پایدار دارای اهمیت فراوانی می باشد. هدف پژوهش: هدف اساسی تحقیق حاضر، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و نگرش جامعه محلی نسبت به بوم گردی پایدار می باشد. برای تبیین ابعاد مسأله از نطریات بوردیو، پاتنام و اورامز استفاده شده است. روش شناسی تحقیق: برای انجام تحقیق حاضر از روش پیمایش استفاده شده و جامعه آماری در تحقیق حاضر شامل تمامی ساکنین 18 سال و بالاتر روستای چی چی نی کوتی شهرستان لاهیجان می باشد. برای تعیین حجم نمونه از نرم افزار pass استفاده شد که از این طریق حجم نمونه 103 نفر برآورد شده است. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: ر وستای چی چی نی کوتی شهرستان لاهیجان، یکی از بکرترین روستاهای ایران، واقع در شمال کشور می باشد که طبیعت آن از گزند انسان ها در امان مانده است. این روستا در استان گیلان، شهرستان لاهیجان، بخش مرکزی واقع می باشد. یافته ها و بحث: یافته های تحقیق نشان داده است که متغیر مشارکت (441/0) و متغیر اعتماد اجتماعی (202/0) به ترتیب، بیش ترین و کم ترین تأثیر را بر متغیر نگرش جامعه محلی نسبت به بوم گردی پایدار دارند. همچنین یافته ها نشان دهنده تأثیر مثبت سرمایه اجتماعی (شبکه روابط، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی) بر نگرش جامعه محلی نسبت به بوم گردی پایدار می باشد؛ به این معنی که با افزایش میزان سرمایه اجتماعی، میانگین نگرش جامعه محلی نسبت به بوم گردی پایدار افزایش می یابد. نتیجه گیری: اقدام به افزایش مشارکت مردم محلی در طراحی، اجرا و مدیریت طرح های بوم گردی پایدار می توان عاملی جهت افزایش میزان بوم گردی در منطقه مورد مطالعه باشد. رعایت هنجارهای اجتماعی جذب کننده و کنار گذاشتن هنجارهای اجتماعی بازدارنده گردشگری، شرایط مناسبی را برای توسعه بوم گردی پایدار شکل می دهد.