نبی الله روحی

مدیریت ناآرامیهای شهری را میتوان فرآیند به کار گیری جامع، بهینه و سریع منابع در دسترس برای کنترل ناآرامیهای داخلی با حداقل خسارت دانست. بیتردید یکی از کارکردهای اصلی مدیریت ناآرامیها، عبور از وضعیت بحرانی و بازگشت به شرایط عادی در جامعه است. این نوع مدیریت، تلاشی علنی است که عملکرد مدیریت در دید عموم مردم قرار داشته و فرایند اعتمادسازی در جامعه از این منظر حاصل میشود. اثربخش بودن واکنش در برابر ناآرامیها و موفقیت در برابر آن، مرکز ثقل مدیریت ناآرامیه ای شهری را تشکیل میدهد که تحقق آن مستلزم شناخت اصول راهبردی آن و برنامه ریزی در مواجهه با آشوبهای خیابانی است. این نوشتار بر آن است اصول مدیریت ناآرامیهای شهری را مورد بررسی قرار دهد.

اعتقاد به ضرورت رجوع به مبانی دینی و تفسیر روابط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بر پایه قابلیتهای عظیم دین اسلام، رخدادی بود که با آغاز قرن بیستم در جهان اسلام توانست همه گفتمانهای حاکم را به مبارزه بطلبد. نهضت اسلامی در سیر تطور خود به صورتهای مختلف و گفتمانهای گوناگون خود را نشان داده است؛ به طوری که هر یک از این گفتمانها متأثر از نظام معنایی خود، چشم انداز خاصی ترسیم کرده است. به نظر می رسد بررسی نظرات و اندیشه های علمای اسلامی در قالب گفتمانهای اسلام سیاسی و تبیین نظام معنایی هر یک، ما را در دستیابی به ترسیم نقشه راهی مبتنی بر چشم انداز مشخص یاری می رساند. بر این اساس، این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمانی، نظام معنایی گفتمانهای اسلام سیاسی را در قالب گفتمانهای تمدن گرایی، شریعت گرایی و تجدد گرایی با تأکید بر گفتمان تمدن گرایی اسلامی و با بهره گیری از نظر علمای برجسته هر یک از گفتمانها، مورد بررسی قرار داده و چشم انداز هریک از گفتمانها را ارائه کرده است. بر اساس نتایج این تحقیق، از منظر گفتمان تمدن گرایی اسلامی ، غرب در قالب نظام سرمایه داری و متأثر از خوی استکباری، مانع پیشرفت جهان اسلام و خود دچار جاهلیت است. این گفتمان با مفصل بندی همزمان عقلانیت و فلسفه از یک سو و سنت و نصوص اسلامی از سوی دیگر، نظام معنایی خود را با تلفیقی از نشانه های اصلی موجود در دو گفتمان شریعت گرا و تجدد گرا شکل می دهد. در این گفتمان، ضمن آنکه بر ضرورت نهضت نرم افزاری تولید علم و اسلامی سازی علوم و نوسازی تمدن اسلامی تأکید می شود، استفاده محتاطانه و مصلحتی از علم مدرن تجویز می گردد. چشم انداز مطلوب این گفتمان برای نهضت اسلامی ، تحقق تمدن نوین اسلامی است و این گفتمان برای تحقق چشم انداز مطلوب خود، راهبردهای مقابله با نظام سلطه و بهره مندی از مواهب علم مدرن (در عرصه علوم تجربی) و اسلامی سازی علوم (به ویژه علوم انسانی) بر مبنای نصوص اسلامی را ارائه می کند.

امروزه فرایندهای منطقه ای و بین المللی که مبتنی بر قالبهای ضدهژمونیک است، بر روشهای انقلابی که در غرب آسیا (خاورمیانه) وجود دارد، متکی است. در چنین شرایطی، آمریکایی ها به گونه اجتناب ناپذیری با نیروهای مقاومت گرا روبرو هستند و مقاومت، به عنوان جلوه اصلی چهره خاورمیانه تلقی می شود؛ بنابراین آمریکا، امنیت خود را در معرض چالشهایی می بیند که در خاورمیانه هویت می یابند. منشأ این چالشها از یکسو وضعیت داخلی کشورهای منطقه است و از سوی دیگر، به علایق متعدد و متنوع غرب و برخورد آنها با مفاهیم اسلامی مربوط می شود که سبب شده است اسلام به موضوعی محوری در سطح بین المللی و به ویژه در مباحث امنیتی غرب تبدیل شود. زبان سیاسی مقاومت می تواند در کشورهایی ظهور کند که از قابلیت فرهنگی خاصی برخوردار باشند و اندیشه مقاومت و واکنش نسبت به فضای اجتماعی نابرابر را در برخورد با فرایندهای تهدید مورد استفاده قرار دهند. بر این اساس، هدف این مقاله از یک سو بیان ویژگی های دو دانش واژه «نظام سلطه» و «بیداری اسلامی» و از سوی دیگر، تبیین آثار و پیامدهای پدیده بیداری اسلامی بر نظام سلطه است. فرضیه اصلی این پژوهش این است که بیداری اسلامی معادلات قدرت و مناسبات سیاسی را بین دولتهای منطقه و فرامنطقه ای دستخوش تغییر نموده و با ویژگی های درونی و محیطی خود باعث شکل گیری بلوک جدیدی از قدرت خواهد شد که تغییر در مناسبات قدرت (توزیع نابرابر و ایجاد اتحادها و ائتلافهای جدید) در نظام بین الملل را در پی خواهد داشت. روش تحقیق تحلیلی- تاریخی و توصیفی- تبیینی با استفاده ترکیبی از حوزه ها و مفاهیم میان رشته ای در رشته های مطالعات استراتژیک، تجزیه و تحلیل سیاست خارجی و سیاست تطبیقی خواهد بود

بی تردید یکی از معضلات بزرگ امنیت بین الملل ، پدیده تروریسم است که حیات انسا نها و روابط میان مل تها را در معرض خطر جدی و اساسی قرار داده است . در عصر حاضر، جهان اسلام نیز با مسئله رشد جریان تروریسم مواجه است که برخاسته از تعالیم وهابیت، و به نام سلف یگری سبب کشتار انسا نها شده است. "کفر" یکی از واژه های پرکاربرد تروریسم تکفیری است که در آن، تروریس تها مخالفان خود را به کفر متهم و به کشتن آنان اقدام م یکنند. به همین دلیل، به این نوع تروریسم، تروریسم تکفیری اطلاق می شود. اندیشه تکفیری با تکیه بر مبانی غیراسلامی خود، عقاید و آموزه های کلامی اسلام را به چالش م یکشد. این جریان با تغییری بنیادین در برخی از مهم ترین آموزه های اعتقادی اسلام، خون، مال و نوامیس مسلمانان را مباح و آنان را از مشرکان بدتر می شمارد. آنچه به اندیشه های تکفیری تشخص می دهد ، دیدگاه های کلامی و اعتقادی آن است. تفاوت اندیشه تکفیری با مذاهب اسلامی را باید در دل مباحث کلامی و اعتقادی جست وجو کرد. شبهات اندیشه تکفیری هرچند در قالب گزاره های فقهی بیان می شود، پی شفرض های اعتقادی دارد و ریش هیابی آنها را باید در عرصه مباحث کلامی و اعتقادی یافت. بر این اساس، این مقاله با اذعان به نقش مبانی اندیشه ای و اعتقادی در تحقق تروریسم تکفیری، این بخش از موضوع را به عنوان مؤلفه ای مهم در تروریسم تکفیری در کانون توجه خود قرار داده است تا با شناختی صحیح نسبت به این جریان، بهره برداری از آنها را در برنامه ریزی های مقابل های امکان پذیر کند. این پژوهش براساس ماهیت و روش، در زمره تحقیقات توصیفی - تحلیلی بوده، برای گردآوری داده ها از روش اسنادی، تاریخی وکتابخانه ای استفاده شده است و از آنجایی که موضوع اصلی بحث در این نوشتار، شناخت و به نوعی درک اندیشه تروریسم تکفیری بوده، در تجزیه و تحلیل داد هها از روش نظری بهره گرفته شده است.

مسئله کردها یکی از مسائل مهم سیاسی خاورمیانه است که ابعاد منطقه ای و فرامنطقه ای گسترده ای پیدا کرده است و تحولات آن تأثیر زیادی بر مناطق پیرامونی دارد. نکت ه حایز اهمیت اینکه دخالت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای نقش مهمی در تحولات این منطقه داشته و در طول چند دهه گذشته این دخال تها کاملاً آشکار بوده است. تحولات منطقه به ویژه پس از حمله آمر کیا به عراق در سال 2003 ، فرصت ها و چال شهایی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است که بررسی آن ضروری می نماید. بر این اساس این تحقیق درصدد واکاوی استراتژی رژیم صهیونیستی در اقلیم کردستان عراق و پیامدهای امنیتی آن بر جمهوری اسلامی ایران است. در پاسخ به سؤال یادشده، این فرضیه مطرح است که هدف رژیم صهیونیستی از دخالت در مسئله کردها پیشبرد و تأمین منافع اقتصادی، سیاسی و استراتژیک خود در منطقه است. فرضیه تحقیق بن مایه نو واقع گرایانه یا به عبارتی واق عگرایی ساختاری دارد و ملاحظات امنیتیِ استراتژی و سیاست خارجی رژیم صهیونیستی در برابر کردهای عراق را براساس نظریه واق عگرایی ساختاری تب یین میک ند. تحلیل واق عگرایانه از استراتژی رژیم صهیونیستی در قبال موضوع کردهای عراق به شناخت این واقعیت رهنمون م یشود که سیاست این رژی مها به طور کلی از جه تگیری نخبگان حاکم در دفاع از امنیت ملی خود نشئت م یگیرد و معطوف توسعه نفوذ و مقابله با تهدیدهای خارجی است.

فرهنگ امنیتی رژیم صهیونیستی در درک فرصت ها و تهدید ها، این رژیم را در صدر کشورهایی قرار داده است که دغدغه های بالایی دارند. از این رو، تفکر امنیتی بر تمام برنامه های این رژیم حاکم است. اسرائیل به عنوان عضوی بیگانه و ادغام ناشدنی با محیط اطراف با ویژگی هایی به شدت نژادپرستانه و تجاوزکارانه، همواره درگیر ملاحظات شدید امنیتی است. در این محیط، رژیم صهیونیستی اقلیت های قومی مذهبیِ موجود در منطقه را عقبه استراتژیک سیاست های امنیتی خود در برخورد با کشورهای مسلمان قلمداد می کند. رژیم صهیونیستی در چارچوب دکترین پیرامونی، طرح اتحاد با کشورها و اقلیت های قومی مذهبی همسو را سرلوحه سیاست خارجی خود قرار داده و پیوندهایی را با اقلیت های قومی مذهبی منطقه برقرار کرده است. در این مقاله با بهره گیری از نظریه موازنه فراگیر، نقش و جایگاه متغیر اقلیت های قومی مذهبی در سیاست خارجی رژیم صهیونیستی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. این مقاله از نظر حوزه موضوعی به تحولات مناطق دروزی نشین، مارونی های لبنان و کردهای عراق می پردازد.