مطالعات منابع انسانی

از گذشته چگونگی بهبود بهره وری در سازمان های دولتی همواره اقدامی چالش برانگیز بوده است. در اغلب پژوهش های انجام شده در این خصوص بیان شده که مشارکت در امر بهره وری کارکنان تأثیرگذار است، بدون این که علت و چگونگی این رابطه تشریح شده باشد. هدف اصلی این پژوهش واکاوی این رابطه و کشف لایه های پنهان و عوامل پیش برنده در اثرگذاری نظام مشارکتی بر بهره وری کارکنان است. روش تحقیق مقاله حاضر، ((اکتشافی – تبیینی)) و از نوع همبستگی است. جامعه آماری آن نیز شامل کارشناسان گمرک جمهوری اسلامی ایران به تعداد (2500 نفر) است که با نمونه گیری تصادفی، 334 نفر آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که؛ توسعه نظام مشارکتی در سازمان به شکل گیری مجموعه ای از پیش برنده ها می انجامد که به عنوان پیش برنده های جوهری و رویه ای نامگذاری شده اند. پیش برنده های جوهری به صورت درونی عمل کرده و به جهت گیری نظام فکری و ذهنی کارکنان در راستای تحقق اهداف و تلاش بیشتر آنها در این راه می انجامند و عبارت اند از: تعهد، انگیزه و اعتماد. پیش برنده های رویه ای بیرونی بوده و توانمندسازی های ناشی از به کار گیری نظام مبتنی بر مشارکت به شمار     می روند که به افزایش سطح توانایی کارکنان در انجام وظایف می انجامند و عبارت اند از:  اثربخشی تصمیم ها و توانمندی کارکنان. محیط های کاری مشارکتی می توانند به توسعه این عوامل کمک شده  به طوری که خود  زمینه ساز ارتقای بهره وری کارکنان محسوب می شوند.

شرایط خاص اقتصادی حاکم بر شرکت ها باعث شده است تا مزیت رقابتی آن ها دیگر بر پایه دارایی های مشهود آن ها نباشد. آن چیزی که امروزه این شرکت ها را در صحنه اقتصاد کنونی رقابت پذیر می نماید اداره اثربخش دانش و نیز تأکید مستمر بر عوامل کلیدی دارایی های دانشی نظیر سرمایه های فکری آن هاست. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی نقش سرمایه های فکری در عملکرد سازمانی در شرکت پخش پگاه می پردازد. سؤال اساسی تحقیق عبارت است از اینکه آیا میزان بالای سرمایه های فکری در سازمان به سطوح بالای عملکرد سازمانی منتهی می شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه حضوری بوده و از روش توصیفی میدانی استفاده شده است. برای تجزیه تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که سرمایه های فکری تأثیرقابل ملاحظه ای بر عملکرد سازمانی شرکت پخش پگاه دارند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش پیشنهادهایی برای مدیران در جامعه آماری ارائه شده است.

توانمندسازی با پرورش کارکنانی با انگیزه و توانا به مدیران امکان خواهد داد تا در برابر پویایی های محیط رقابتی به سرعت و به طور مناسب عمل نموده، موجبات برتری رقابتی سازمانشان را فراهم آورند. لذا، مدیران سازمان ها با ایجاد سرمایه اجتماعی در سازمان های خود می توانند به توانمندسازی کارکنان خود بپردازند و برای آینده سازمان خود کارکنان توانمند تربیت کنند و رهبری سازمان را تا سطوح پایین سازمان توسعه دهند. نویسندگان این مقاله بر این باورند که سرمایه اجتماعی یکی از راهکارهای توانمندتر شدن کارکنان است؛ بنابراین، در این مقاله تلاش می شود تا نقش سرمایه اجتماعی در توانمندتر شدن کارکنان دانشگاه علوم تحقیقات تبیین شود. جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان دانشگاه علوم تحقیقات تهران است و از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی استفاده شده است. یافته های مقاله حاکی از آن است که بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی کارکنان رابطه علی و معنا داری وجود دارد. همچنین بین عناصر ساختاری، شناختی و رابطه ای سرمایه اجتماعی و توانمندسازی کارکنان رابطه علی معنادار و مثبتی وجود دارد.                        

در تحقیق حاضر تلاش شده است، رابطه بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی برای  مدیران دفاتر در نواحی دادسرای عمومی و انقلاب تهران مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور هوش هیجانی بر اساس مدل "دانیل گلمن" و  تعهد سازمانی بر اساس مدل "مایر و آلن" تعریف گردیده است. بر این مبنا یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه "هوش هیجانی شرینگ" و پرسش نامه "تعهد سازمانی مایر و آلن" است که پس از سنجش روایی و پایایی، در اختیار نمونه آماری شامل 160 نفر از مدیران دفاتر نواحی 30 گانه دادسرای عمومی و انقلاب تهران قرار گرفته است و اطلاعات حاصله با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل واریانس تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی در مدیران دفاتر نواحی 30 گانه دادسرای عمومی و انقلاب تهران رابطه معنی داری وجود دارد.

فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می شود. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که  فرهنگ در سازمان های ایران شامل چه شاخص ها،  ارزش ها و یا متغیرهایی می باشد. به عبارت دیگر چه شاخص هایی تبیین کننده فرهنگ سازمانی در ایران می باشد؟ هدف این مقاله آن است که پس از احصای شاخص های فرهنگ سازمانی از طریق بررسی ادبیات و پیشینه موضوع، آنها را خلاصه و از بین آنها عواملی را که به بهترین وجه توصیف و تبیین کننده فرهنگ سازمانی در کشور ایران می باشند، شناسایی و طبقه بندی نماید. برای پاسخگویی به سؤال های پژوهش و طبقه بندی شاخص ها در چند عامل از نمونه ای، 96 نفری متشکل از صاحب نظران و استادان که در کشور ایران در ارتباط با موضوع فرهنگ سازمانی مطالعه و پژوهش نموده اند، استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاکی از آن است که تعلق (هویت) سازمانی، خلاقیت فردی، انسجام(یکپارچگی)، مسئولیت پذیری، الگوی ارتباطات و فاصله قدرت از عوامل تبیین کننده فرهنگ سازمانی در ایران بوده و مهمترین عامل تبیین کننده، تعلق(هویت) سازمانی می باشد.

در عصر تغییرهای لحظه ای، هر یک از سازمان ها به دنبال تحقق مأموریت و آرمانی هستند که مبین فلسفه وجودی آنهاست. این سازمان ها، برای نیل به اهداف خود، از ابزار و وسایل متعددی از قبیل پول و سرمایه، فناوری، مواد اولیه و نیروی انسانی بهره می برند، اما در این بین، مهمترین عامل که گرداننده و تکمیل کننده اقدام های سایر عوامل نیز می باشد، نیروی انسانی است. لذا بدون در نظر گرفتن نقش، اهمیت و جایگاه این عامل حیاتی، سرمایه گذاری های سازمان چیزی جز مصرف یک سری هزینه های زاید و کم فایده نیست. مدیران سازمان های کنونی باید قادر باشند با به کارگیری سازوکارهای گوناگون،   نه تنها سازمان را به اهداف خود برسانند، بلکه موجبات فعالیت و ایفای نقش بهتر و کاراتر نیروی انسانی خود را فراهم سازند. در این مقاله، با محوریت نقش و اهمیت موضوع حسابداری منابع انسانی، ضمن مروری بر ادبیات نظری مربوط به حسابداری منابع انسانی، یکی از راهکارهای مؤثر سازمانی در دوران رکود، تحت عنوان تصمیم گیری های تعلیق(دائمی و موقت)، مورد بررسی قرار می گیرد. تعریف حسابداری منابع انسانی، بیان اهمیت و جایگاه این مفهوم در سازمان های کنونی و نقش آن در تصمیمات مربوط به تعلیق پرسنل و ارائه مدل نمونه و تشریح آن، از مواردی است که در این مقاله، بدان پرداخته می شود.

آینده به طور ذاتی دچار عدم قطعیت بوده و آینده پژوهی علم شناخت پارادایم های آینده پیش از وقوع آنها و علم ساختن آینده است روش های مختلفی برای آینده پژوهی وجود دارد که هر کدام از آنها دارای مزایا و ضعف های خاص خود می باشند و انتخاب هر کدام از این روش ها اقتضائی است. مبحث این مقاله از دیدگاه مدیریتی یک تجزیه و تحلیل گام به گام با رویکرد اکتشافی به برنامه ریزی  سناریو 1 است. روش سناریو به طور کلی در مقابل تکنیک های سنتی تر برنامه ریزی با گرایش کمتری به رویارویی با عدم قطعیت و پیچیدگی، قرار می گیرد. برای نشان دادن گام های اصلی رویکرد اکتشافی، مطالعه ای مورد ی در یک شرکت صنعتی انجام گرفت که اساس آن نیز شناسایی گرایش ها و عدم قطعیت های مربوطه و تبدیل آنها به سناریوهای سازگار با سیستم داخلی شرکت بود. در اینجا سناریوها به عنوان نشان دهنده دامنه عدم قطعیت هایی که تفکر مدیریتی را به چالش می کشند، مورد بحث قرار می گیرد و سپس ارتباط آن با تصمی م گیری، از جمله سیاست های اداری و نیز فنون یکپارچگی مورد بررسی قرار گرفته و در سطح راهبردی، برای یکپارچه کردن سناریو ها، تجزیه و تحلیل رقیب و دورنمای راهبردی، به عنوان ماتریس عامل اساسی موفقیت 2 ارائه خواهد گردید.در سطح عملیاتی، شبیه سازی مونت کارلو 3 ، به عنوان یک تکنیک سودمند ترکیب تفکر سناریویی با ارزیابی رسمی پروژه(بعد از برگردان های مناسب) پیشنهاد می شود. این مقاله با یک بحث کلی درباره برنامه ریزی سناریویی شروع و با قراردادن آن در یک چشم انداز گسترده تر، به نتیجه گیری می رسد.