مسائل اجتماعی ایران

پژوهش حاضر با به کارگیری روش فراتحلیل کیفی تلاش می کند پژوهش های حوزه سربازی در ایران را بررسی کند. به این منظور، با گزینش 23 مقاله به عنوان نمونه، یافته های این حوزه در چند زمینه توصیف و تفسیر شد. نخست مقاله ها از روزن تاریخ انتشار و جنسیت پژوهشگران دسته بندی شد و سپس پارادایم های روشی، گستره های پژوهش، رویکردهای پژوهش و تمرکز موضوعی پژوهش ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. از حیث شکلی و روش شناختی، پارادایم تفسیری، از حیث رویکرد، روش کیفی و از حیث تمرکز موضوعی، حوزه پزشکی و سلامت بیشترین آمار را در میان پژوهش های انجام شده دارند. پس از توصیف و تفسیر یافته های پژوهشی، برخی مطالعات خارجی درپیوند با سربازی نیز بررسی شد. از دیدگاه این پژوهش، سربازی در ایران ابعاد گوناگونی دارد که پژوهشگران آن را مثبت یا منفی ارزیابی کرده اند. بر پایهٔ تجربیات داخلی و خارجی، سربازی در شکل کنونی آن برای جامعه ایرانی کارکرد چندانی ندارد و نیاز به تغییر شکل و به روزرسانی آن بیش از هر زمانی احساس می شود.

انقلاب مشروطیت زمینه توسعه مفاهیم مدرن در بستر اجتماع را فراهم کرد و هیجان های ناشی از آن، باعث تأسیس ده ها روزنامه و انجمن مستقل شد. این مسئله ازآن جهت اهمیت دارد که تا پیش از آن به جز چند نشریه و انجمن وابسته دولتی، فرصتی برای عرض اندام طبقه متوسط باسواد شهری وجود نداشت؛ بنابراین هر فرد و دسته ای با تأسیس روزنامه و انجمن به نشر عقاید خود پرداخت و این تکثر مسبب تأویلات گوناگون از مفاهیم مدرن شد. در این میان، مشروطه خواهان دست بالا را داشتند و بیش از 90درصد رسانه های شهری در اختیار آنان بود. در مقابل چند روزنامه محافظه کار-سنت گرا هم وجود داشت که از نظر محتوایی و تحلیل مفاهیم جدید، فقط روزنامه اقیانوس ارزش بررسی و تدقیق دارد. این روزنامه با سردبیری عبدالرحیم الهی روحانی اندیشمند و فکور، به مبارزه با تأویل اندیشه های مدرن از سوی مشروطه خواهان پرداخت. یافته های پژوهش نشان می دهد او با تأثر از آرای اندیشمندان اروپایی، آزادی را در قید قانون تعریف و در مقابل قانون را بر مبنای شریعت تفسیر کرد. با این حربه، هم رفتار مشروطه خواهان تندرو را معارض آزادی مصرح در قانون اساسی نشان داد و هم مقام سلطنت را (بر مبنای همان قانون) مقدس نمایاند. این نوشتار با بررسی مفهوم آزادی در آرای اندیشمندان اروپایی، هم مبحث هم زمانی و توسعه زمانمند آن را در نظر دارد و هم تأثیر آن و یا خلاف آن را در محتوای روزنامه اقیانوس نشان می دهد.

همه گیری کووید-19، کیفیت زندگی افراد و همچنین عملکرد نهادهای جامعه را برای مدت طولانی با مسائل فراوانی مواجه ساخت. پژوهشگران ایرانی درباره آثار و پیامدهای مختلف این رخداد به کاوش پرداخته و بخشی از دستاوردهای خود را در مجلات علمی بازتاب داده اند. آگاهی از دستاوردهای مساعی انجام شده، ازنظر علمی و کاربردی روشنگر خواهد بود. در این راستا می توان دو هدف را متصور شد؛ هدف نخست، شناسایی ویژگی های مقالات موجود از حیث مختصات نظری، روش شناختی و محتوایی و هدف دوم، شناسایی تأثیرات بحران کرونا بر جامعه ایران است. در تحلیل اطلاعات برگرفته از مقالات منتخب، از مفهوم بحران سیلویا والبی به عنوان یک ابزار فکر بهره گرفته شده است. با اتکا به روش مرور نظام مند تحقیقات پیشین، 93 مقاله مرتبط با این موضوع که در مجلات علوم اجتماعی و جامعه شناسی کشور در بازه سال های 1399 تا 1401 منتشر شده بود، گزینش و بررسی شد. نتیجه تحلیل ها حاکی از آن است که بیشتر پژوهش ها در سطح خرد و با رویکردی توصیفی (8/39 درصد) و تبیینی-پیامدی (9/ 35 درصد) به مطالعه کووید 19 پرداخته اند. روان شناسی اجتماعی (2/19 درصد) و جامعه شناسی دین (1/14 درصد) بیش از حوزه های دیگر در مرکز توجه پژوهشگران بوده است. همچنین بیشتر پژوهش ها (5/41 درصد) کووید-19 را بحرانی تلقی کرده اند که شکل و صورت بندی اجتماعی را در برخی حوزه ها مانند دین داری، سبک های زندگی، الگوهای فراغت، مراسم سوگواری و روش های آموزش، تغییر داده است. در پایان، پاره ای خلأهای پژوهشی مربوط به مطالعه ابعاد اجتماعی کووید-19 مطرح شده است.

هدف پژوهش حاضر، هدف شناسایی و رتبه بندی موانع اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی در بازار کار ایران است. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی قرار می گیرد که با رویکرد آمیخته اکتشافی (کیفی-کمّی) انجام شده است. بخش کیفی با بهره گیری از روش فراترکیب صورت گرفت و درنتیجه طی یک فرایند هفت مرحله ای، درمجموع 52 سند به عنوان نمونه بخش کیفی انتخاب و تحلیل شد. بخش کمّی پژوهش نیز به روش توصیفی و بهره گیری از شیوه پیمایش صورت گرفت. نمونه گیری با استفاده از تکنیک نمونه گیری ملاکی انجام شد و 80 نفر از خبرگان در پژوهش مشارکت داشتند. داده های بخش کیفی به روش تحلیل محتوا، با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای مضمونی و به کمک نرم افزار MAXQDA20 و داده های بخش کمّی با استفاده از آماره های توصیفی و استنباطی و با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Smart PLS تحلیل شد. یافته های بخش کیفی در قالب 7 عامل شامل عوامل اقتصادی، آموزشی، ساختاری، سیاسی، محیط کسب وکار، فرهنگی و نیروی انسانی احصا گردید. همچنین نتایج بررسی نظر خبرگان نشان داد به جز عامل نیروی انسانی، می توان سایر عوامل را به عنوان موانع اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی در بازار کار ایران در نظر گرفت که در بین آن ها عامل اقتصادی مهم ترین و عامل فرهنگی کم اهمیت ترین اولویت را دارند.

یکی از آرمان های انقلاب، تغییر بنیادین در مناسبات حاکم بر نظام اجتماعی و فرهنگی بود. این خواستِ تغییر در همه میدان های اجتماعی در ایرانِ پساانقلاب دنبال شد. این تحقیق به میانجی مطالعه موردی میدان فوتبال در دهه نخست پس از انقلاب، می کوشد تجربه بازسازی فرهنگ و جامعه در ایران پساانقلابی را بازخوانی کند. «فوتبال» به سبب محبوبیت گسترده و توده ای، می تواند نمونه مناسبی برای تحلیل این موضوع باشد. پرسش این است که نظام انقلابی چگونه با میدان فوتبال مواجه شد و چه ایده ها/ الگوها/ پرکتیس هایی را در میدان فوتبال به کار بست؟ تحلیل گسترده متون و اسناد نشان می دهد که ایده ورزش اسلامی یا ورزش انقلابی -تا حدی همچون عرصه های دیگری مانند سینما و تئاتر و دانشگاه- هرگز از پرده ابهام بیرون نیامد. درعین حال، محبوبیت گسترده فوتبال و برخی رفتارها و شعارهای تماشاگران که با هنجارهای سیاسی حاکم هم نوا نبود، در بحبوحه تنش های پساانقلاب و جنگ، فوتبال را به رقیبی برای ارزش های رسمی بدل کرد. مهم ترین غایتی که مسئولان در ورزش و خاصه فوتبال دنبال می کردند؛ یعنی تولید سوبژکتیویته نوین در غیاب خط مشی مشخص و فقدان یک الگوی کلان تغییر اجتماعی به جایی نرسید. به این ترتیب، از نیمه های دهه 60 و هم زمان با افول رادیکالیسم در جامعه و سیاست ایران، مدیران ارشد کشور بر ورزش قهرمانی صحّه گذاشتند و عملاً فوتبال ایران به تدریج گام در همان مسیر معمول ورزش جهانی گذاشت. این پژوهش نشان می دهد چگونه سیاست گذاران در فرایند برپاکردن آپاراتوس های دولت در دهه 60، به نحوی از آرمان های مبهم نخستین عقب نشستند و این زمینه ساز سیر تحولی بود که به تدریج در دهه 70 در فرهنگ و جامعه ایران پیش رفت.

هدف اصلی این مقاله، بررسی چرایی درگیری کاربران شبکه های اجتماعی در قلدری سایبری با استفاده از تئوری کنش موقعیت مند است. بدین منظور با استفاده از نمونه 380 نفری از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه گیلان که به روش نمونه گیریِ در دسترس انتخاب شدند، مفروضه های تئوری کنش موقعیت مند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که خودکنترلی پایین (ضریب بتا: 180/0)، اخلاقیات پایین (ضریب بتا: 130/0)، بازدارندگی ادراک شده پایین (ضریب بتا: 090/0) و بستر اخلاقی انحرافی (ضریب بتا: 337/0) تأثیر معناداری بر مشارکت دانشجویان در قلدری سایبری دارند. همچنین، سطح تحصیلات (ضریب بتا: 097/0-)، سن (ضریب بتا: 116/0-)، وضعیت تأهل (ضریب بتا: 090/0-) و جنسیت (ضریب بتا: 124/0)، احتمال افزایش قلدری سایبری را ارتقا می بخشد. افزون بر آن، تمایلات کج روانه رابطه بستر مجرمانه و قلدری سایبری را تعدیل می کند.

بررسی و سنجش نگرش های محیط زیستی با توجه به مسائل و مخاطرات موجود به یکی از مهم ترین موضوعات اجتماعی روز تبدیل شده است. در این چهارچوب مقاله حاضر تلاش کرده است محیط زیست گرایی ایرانیان و عوامل مؤثر بر آن را در مقایسه با وضعیت جهانی مورد سنجش قرار دهد. تبیین محیط زیست گرایی با ارجاع به رویکردهای نظری در قالب فرضیات چندگانه اثرِ رفاه اقتصادی یا فقر معیشتی، اثر سرمایه اجتماعی، اثر جنسیت و اثر دین و دین داری آزمون شده است. ازنظر روش شناختی پژوهش حاضر به شیوه اسنادی و تحلیل ثانویه داده های آخرین موج پیمایش ارزش های جهانی (موج 7) انجام شده است. موج هفتم این پیمایش در فاصله سال های 2020-2017 و در 59 کشور جهان (ازجمله ایران با نمونه 1499 نفری) به اجرا درآمد. یافته ها نشان می دهد ایران در خوشه بندی محیط زیست گرایی در خوشه 1 با نمره بالا و در رتبه 11 در بین 59 کشور جهان قرار دارد. یافته های تبیینی حاکی از آن است که محیط زیست گرایی -هم در ایران و هم در مقیاس جهانی- با تحصیلات، رفاه اقتصادی، مشارکت اجتماعی و ارزش های فرامادی رابطه مستقیم و با متغیرهای سن، فقر و دین باوری رابطه معکوس دارد. از دیگر یافته های مهم پژوهش، گرایش های محیط زیستی متفاوت ادیان جهانی است؛ درحالی که یهودیان اهمیت یکسانی برای رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست قائل اند، مسیحیان بیشتر حامی محیط زیست و مسلمان بیشتر مدافع رشد اقتصادی هستند.

در زمینه ی تأثیر جهانی شدن بر تضعیف یا تقویت هویت ملّی ایرانی، مطالعات متعددی در داخل کشور صورت گرفته است و نویسندگانِ هر یک از این تحقیقات متناسب با شاخه علمی خود به تفسیر و تبیین این روابط پرداخته اند و یافته های برخی از آن ها جهانی شدن را عاملی تقویت کننده و برخی دیگر عاملی تضعیف کننده بیان نموده اند. پژوهش حاضر نیز با اتخاذ رویکردی جدید در حوزه روش و بهره گیری از فراتحلیل، درصدد است یافته های مطالعات مستقل و مشابه در این زمینه را ترکیب کند و درنتیجه تحلیلی ورای تحلیل های صورت گرفته، ارائه دهد. درواقع، هدف این پژوهش، فراتحلیل پژوهش های انجام شده درزمینهٔ تأثیر جهانی شدن بر هویت ملّی ایرانی است تا از این طریق تصویری جدید و مشخص از وضع فعلی پژوهش ها و کاستی های این حوزه به دست آید. جامعه آماری پژوهش، تحقیقات صورت گرفته درزمینهٔ تأثیر جهانی شدن بر هویت ملّی است که از طریق جستجو در پایگاه اطلاعات علمی مگیران، پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه مجلات تخصصی نورمگز، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و ایرانداک به دست آمده اند. از بین تحقیقات صورت گرفته، پس از پالایش اولیه، 17 مورد با توجه به معیارهای فراتحلیل به عنوان نمونه برگزیده شدند. یافته ها در دو بخش مرور نظام مند و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2) ارائه شده اند. مهم ترین نکات ضعف پژوهش های این حوزه عبارت اند از: استفاده کم از پرسشنامه های استاندارد، استفاده از مؤلفه های متعدد و گاه بی ربط برای اندازه گیری متغیر جهانی شدن و حتی هویت ملّی، نبود چهارچوب نظری مشخص، کم توجهی به اعتبار و پایایی ابزار پژوهش در اکثر تحقیقات، مبهم و غیرکاربردی بودن پیشنهاد های ارائه شده در بخش نتیجه گیری پژوهش ها. همچنین، محاسبه اندازه اثر بیانگر آن است که جهانی شدن بر هویت ملّی 47/0- تأثیر معناداری دارد.

شرط بندی مسابقات مختلف ورزشی، قمار و جرائم مربوط به این حوزه، با توجه به اقبال جوانان به ورزش های گروهی به ویژه فوتبال، جایگاه خود را به عنوان کانالی تسهیلگر در تأمین درآمدی بادآورده مطرح کرده است. اهمیت بالای ورزش در کشورهای مختلف، گستردگی رشته های ورزشی و توجه گروه های مختلف به رویدادهای ورزشی، منجر به افزایش توجه به صنعت شرط بندی های ورزشی به مسابقات ورزشی شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر فشارهای اقتصادی بر درگیری افراد در شرط بندی های ورزشی غیرقانونی آنلاین است. بدین منظور از نمونه 447 نفری منتخب به روش نمونه گیریِ در دسترس از شهروندان مرد شهرهای بندر انزلی، رشت، لاهیجان، رودسر و لنگرود استفاده شد. یافته ها نشان داد که فشارهای اقتصادی عینی با میانجیگری فشار ذهنی، عواطف منفی و انگیزه های انحرافی بر شرط بندهای ورزشی غیرقانونی آنلاین تأثیرگذارند. همچنین پایگاه اقتصادی و اجتماعی پاسخگویان روابط علّی مدل فشار عمومی و شرط بندی های غیرقانونی را تعدیل می کند.

بررسی و شناخت علل پدیدآورنده فساد، فرآیندهای سازمانی و کنش های اجتماعی موجده آن، شاخص ها و پیامدهای فساد و راه های مقابله با این پدیده در عرصه اداری، ضرورتی جدی و انکارناپذیر است. در سطح شهرداری ها نیز فساد به عنوان یکی از مسائل مهم مدیریت شهری شناخته می شود؛ ازاین رو هدف از انجام این پژوهش، دست یابی به مدلی برای تبیین محمل های بروز فساد اداری در شهرداری تهران است. بر این اساس با رویکرد استقرایی و به روش گراندد تئوری و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته به بررسی پدیده پیش گفته پرداخته شد. در این راستا با 30 نفر از مدیران و متخصصان موضوع فساد اداری مصاحبه صورت گرفت و بعد از انجام فرآیندهای کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، 12 مقوله اصلی و 44 محور بروز فساد اداری در شهرداری تهران شناسایی و درنهایت مدل پارادایمی، شرایط علّی، شرایط مداخله گر و شرایط زمینه ای بروز فساد اداری در شهرداری تهران تبیین شد. محمل های فساد در دو سطح یعنی ساختار سازمانی و محیط سازمانی و کنشگری بوروکراتیک قابل بررسی اند. محمل ها و محورهای زمینه ساز بروز فساد اداری در شهرداری، همگی حول محور مفهومی کلی تر یعنی «ساختار سازمانی فسادخیز» (که بستر مناسب را برای بروز این زمینه ها ایجاد کرده است) گرد هم می آیند. ساختار سازمانی فسادخیز درنهایت نوعی فرهنگ فساد در شهرداری تهران را پدید آورده که نتیجه آن بازتولید فساد در بستر سازمانی شهرداری تهران است.

هدف این پژوهش، بیان مدلی داده بنیاد درباره علل و شرایط وقوع آزار جنسی در دانشگاه است. داده های تحقیق با مطالعه اسناد و از خلال مصاحبه با 15 نفر از دانشجویان دختر در یکی از دانشگاه های دولتی استانی مرزی (با نمونه گیری هدفمند) به دست آمده است. تحلیل داده ها پس از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، نشان داد که در این دانشگاه نظام تبعیض آمیز جنسیتی جامعه بزرگ تر بازتولید می شود و مرزبندی جنسیتی و مناسبات فرودستی و بی قدرتی زنان ادامه می یابد. بازتولید فرهنگ تجاوز در محیط دانشگاه همراه با روابط قدرت/ ارزش و قومیت گرایی در این دانشگاه خاص و عدم حساسیت بوروکراسی به آزار جنسی زنان، شرایطی را به وجود می آورد که شکایت قربانیان نادیده گرفته می شود و یا آن ها برای حفظ آبرو ناچار به سکوت می شوند. پیامد این شرایط به فروپاشی اعتماد دانشجویان به جایگاه دانشگاه، ازخودبیگانگی و سرخوردگی ایشان می انجامد. درنهایت، دانشگاه در تحقق آرمان های خود برای پاسخ به نیازهای جامعه و رشد و توسعه سامان اجتماعی عادلانه تر، ناموفق می ماند.

متن حاضر بر آن است تا با بهره گیری از نظریه زمینه ای، تجربه زیسته دخترانی را که به شیوه تک زیستی و مستقل از خانواده در شهر تهران زندگی و کار می کنند، در بزنگاه هایی که به نظر می رسد هویت جنسیتی فردی و هویت جنسیتی اجتماعی آن ها در مقابل هم قرار گرفته اند، واکاوی کند. نظر به اینکه تقابل می تواند در انواع تفاوت، تضاد، تعارض، تناقض و تقارن نمایان شود، پاسخ به این پرسش مهم که خروجی نهایی تقابل این دو مجموعه از تعاریف برای این گروه از دختران چه خواهد بود، محور اصلی پژوهش حاضر است. به منظور دستیابی به این هدف،13 مصاحبه عمیق انجام شده است. یافته ها از وجود تعارض هویت جنسیتی در بین مشارکت کنندگان حکایت می کند. افراد در مواجهه با موقعیت های مختلف بسته به شرایط زمینه ای و مداخله گر، ترکیبی از راهکارهای هم نوا با الگوی هویت جنسیتی فردی (الگوهای مدرن تر هویتی) و استراتژی های همسو با الگوی هویت جنسیتی اجتماعی (الگوهای سنتی تر هویتی) را اتخاذ می کنند.

کتاب «کشش های تعهد: منابع سیاسی همبستگی در جوامع متکثر» به ویراستاریِ کیت بنتینگ، ویل کیملیکا در سال 2017 توسط دانشگاه آکسفورد به چاپ رسیده است. این کتاب به ابتکار بنیاد علوم اروپا منتشر و از طریق کمک مالی شبکه تحقیقاتیِ «پاسخ به پیچیدگی های تکثر در اروپا و کانادا» (RECODE) به سرپرستی پیتر کراوس که اکنون در دانشگاه آگسبورگ است، حمایت شد. اولین پیش نویس فصل های این کتاب در کارگاه برگزارشده در موسسه دانشگاه اروپایی (EUI) در سال 2014، ارائه گردید. درباره ویراستاران کتاب: ویل کیملیکا یکی از برجسته ترین فیلسوفان سیاسی معاصر در دنیای انگلیسی زبان است که اکنون در دانشگاه کویین کانادا در حوزهٔ فلسفهٔ سیاسی و مطالعات کانادا تدریس می کند. حوزه اصلی پژوهش های وی در باب مسئله حقوق اقلیت های قومی/ملّی، مدل های شهروندی و عدالت اجتماعی در جوامع چندفرهنگی است. او در آثارش کوشش کرده است در چهارچوب فلسفهٔ سیاسی لیبرالی، نظریه ای جدید برای حقوق اقلیت های قومی/ملّی ارائه دهد. کتابِ «شهروندی چندفرهنگ گرا: نظریه ای لیبرال برای حقوق اقلیت ها»(1995) به نوبهٔ خود نقطه عطفی در پرداختن به مسئلهٔ حقوق اقلیت های قومی/ملّی در چهارچوب نظریه ای لیبرالی است. از کتاب های دیگر کیملیکا می توان به «ادیسهٔ چندفرهنگی» (2007) اشاره کرد. کیت بنتینگ نیز استاد تمام مطالعات سیاسی دانشگاه کویین کانادا است و حوزه های تخصص وی سیاست عمومی، چندفرهنگ گرایی، فدرالیسم، تنوع قومی و انسجام اجتماعی است. پژوهش های او متمرکز بر سیاست همبستگی اجتماعی و سیاست های بازتوزیعی در راستای حمایت از آسیب پذیرترین اقشار جامعه بوده است. از وی حدود نه کتاب به چاپ رسیده است که ازجمله می توان به «فقر، سیاست و سیاست گذاری» اشاره کرد، در این کتاب وی سیاست فقر در بریتانیا را با توجه خاص به نقش تغییر آراء و عقاید بررسی کرده است. در کتاب «دولت رفاه و فدرالیسم کانادا» نیز وی توجه خود را به طراحی نهادهای سیاسی ای معطوف کرده و تأثیر بالقوه تغییر قانون اساسی را بر نقش بازتوزیعی دولت کانادا تحلیل کرده است.

«واژهٔ مال به معنای محوطه ای برای قدم زدن است. امروزه تقریباً تمام «مال»ها، «مال»های مرکز خرید هستند؛ محوطه ای برای قدم زدن هنگام خرید کردن و خرید کردن هنگام قدم زدن» (آبازا، 2001: 97). مگامال ها، به عنوان نقطه تلاقی سرمایه، مادیت و فضا، می توانند از عناصر خصلت نمای مدرنیزاسیون شهری به حساب آیند. اگرچه مال ها در ابتدا برای فضای شهری کشورهای توسعه یافته طراحی شدند، ولی به تدریج از ابتدای قرن 21 به زبانی جهانی برای صحبت درباره شهر بدل شدند. آغاز ساخت وساز مراکز خرید مدرن در ایران به دهه 70 شمسی بازمی گردد. این روند، در پانزده سال اخیر به اوج خود رسیده و در نسبت با سال های دهه 70 ویژگی های متمایزی کسب کرده است. در آغاز دههٔ 70 این مراکز خرید در کانون مناقشهٔ سیاسی و فرهنگی میان تکنوکرات ها و رقیبان سیاسی محافظه کار آن ها قرار گرفتند. بعدها در دههٔ 80 برخی از اصحاب مطالعات فرهنگی، مراکز خرید را از زاویهٔ مصرف، زندگی روزمره، هویت و مقاومت مطالعه کردند؛ اما کمی بعد، گروهی از محققان با نقد پژوهش های پیشین به تحلیل گسترش مراکز خرید -که حالا از پاساژ به مال تغییر شکل داده بودند- از منظر اقتصاد سیاسی یا جامعه شناسی انتقادی پرداختند. در این حین، اما مراکز خرید در حال گسترش بودند و تقریباً در همهٔ دوره های مدیریت شهری بر شمارشان افزوده می شد. کتابی که در این نوشته معرفی می شود، تلاش می کند ابعاد فرهنگی و اجتماعی مختلف مگامال ها را در تهرانِ دهه 90 مورد بررسی قرار دهد؛ از توجه به معنای ذهنی خریدارانی که به این مراکز تجاری مراجعه می کنند تا نسبت مگامال ها با اقتصاد سیاسی شهر.