علوم تربیتی

هدف این مقاله، بررسی و نقد نگاشت سوّم سند برنامه ی درسی ملّی جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر ایده ی جهان- محلی شدن رابرتسون است. با استفاده از روش های تحلیل مفهومی، استنتاج و توصیفی- انتقادی، مباحث در 3 بخش ارائه شده است. ابتدا، نظریه ی جهانی شدن رابرتسون ارائه شده، سپس با بیان ضعف و کاستی های موجود در نظریه ی جهانی شدن، به معرفی ایده ی تکامل یافته تر «جهان- محلی شدن» رابرتسون پرداخته شده است. در پایان، با تکیه بر این ایده که هم به امر جهانی نظر دارد و هم به امر محلی، مُدل مطلوب سند برنامه ی درسی ملّی، جهان- محلّی تلقّی گشته است. بر این اساس، نگاشت سوّم سند برنامه ی درسی ملّی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. یافته ها حکایت از آن دارد که این سند منطبق با معیارهای اسلامی و بومی، فرصت های یادگیری را برای فراگیران فراهم آورده است. بنابراین، روح یا منطق حاکم بر این سند، بازگشت به خود، اجتناب از خودبیگانگی و احیای ارزش های اسلامی- ایرانی می باشد. علاوه بر این، تصوّر و برداشت رایج و نادرست در باب جهانی شدن و هویّت موجب شده است این برنامه به سوی امر محلّی و خاص گرایی تمایل پیدا کند و از مُدل مطلوب جهان- محلّی فاصله داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و مقایسه ی نظام ارزشی دانش آموزان و دبیران دوره ی متوسطه ی شهر همدان است. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است و جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی دانش آموزان (23080 نفر) و دبیران (1408نفر) دوره ی متوسطه (ناحیه ی 1 و 2) در سال تحصیلی 1388- 1389 تشکیل می دهند. نمونه ی آماری با استفاده از شیوه ی نمونه گیری طبقه ای و بر اساس جدول کرجسی و مورگان به تعداد 900 نفر (دانش آموزان 600 نفر و دبیران 300 نفر) انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ی استاندارد مطالعه ی ارزش ها (SV) است که توسط آلپورت، ورنون و لیندزی تهیه و در ایران توسط پژوهشگران ایرانی هنجاریابی شده است. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری t برای گروه های مستقل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد نظام ارزشی دانش آموزان دختر و پسر به ترتیب اولویت، ارزش نظری، ارزش اجتماعی، ارزش اقتصادی، ارزش مذهبی، هنری و ارزش سیاسی است و نظام ارزشی دبیران مرد به ترتیب، ارزش اجتماعی، نظری، اقتصادی، ارزش مذهبی و ارزش سیاسی و نظام ارزشی دبیران زن نیز به ترتیب اولویت شامل ارزش نظری، ارزش اجتماعی، ارزش مذهبی، ارزش هنری، ارزش اقتصادی و ارزش سیاسی است. همچنین تفاوت دبیران و دانش آموزان به طور عمده در توجه به ارزش های هنری و نظری است

هدف از انجام این تحقیق بررسی آموزش مؤثر هنر در پرورش خلاقیت دانش آموزان بود. جامعه ی این پژوهش دانش آموزان پسر سال سوم راهنمایی ناحیه ی یک همدان بودند که از بین این جمعیت 1760 نفری، پنج گروه (سه گروه آزمایش و دو گروه کنترل) به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. گروه اول دارای سه عامل مهم بود (افزایش زمان آموزش، محتوای کارآمد و معلم متخصص)، گروه دوم به دو عامل از این عوامل دسترسی داشت (محتوای کارآمد و معلم متخصص) و گروه سوم تنها از معلم متخصص بهره مند بود. دو گروه دیگر نیز به عنوان گروه کنترل از هیچ یک از این عوامل برخوردار نبودند. آزمون سنجش خلاقیت جمال عابدی برای اندازه گیری های پیش و پس از عمل آزمایش به کار رفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد هر یک از عوامل سه گانه ی مذکور در آموزش درس هنر در پرورش خلاقیت دانش آموزان مؤثر هستند.  

این پژوهش آزمایشی میدانی به منظور بررسی تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی در کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد درس علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی، در اهواز ، انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی اهواز بودند که تعداد 84 نفر به طور تصادفی از یک مدرسه واقع در ناحیه ی 3 اهواز انتخاب و به طور تصادفی به گروه های آزمایش (شناختی و فراشناختی) و گروه گواه گمارده شدند. ابزار گرد آوری داده ها شامل پرسشنامه ی اضطراب امتحان (ابوالقاسمی، اسدی مقدم، نجاریان و شکرکن، 1375) و نمره های درس علوم تجربی دانش آموزان در ترم اول و دوم بود. روش کار به این صورت بود که ابتدا هر دو گروه آزمایش و گروه گواه توسط مقیاس اضطراب امتحان پیش آزمون شدند و نمره ی درس علوم تجربی نیم سال اول آنها از مدرسه اخذ شد. سپس، به هر کدام از گروه های آزمایش در 9 جلسه ی یک ساعته آموزش مهارت های شناختی و فراشناختی داده شد. پس از اعمال مداخله، بار دیگر گروه های آزمایش و گواه توسط مقیاس اضطراب امتحان آزمون شدند و عملکرد درس علوم تجربی نیم سال دوم آنها از مدرسه اخذ شد. نتایج تحلیل واریانس یک راهه روی تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در اضطراب امتحان نشان داد که بین گروه های آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین، بین عملکرد درس علوم تجربی گروه های شناختی، فرا شناختی و گواه تفاوت معنی داری مشاهده شد. لذا می توان گفت که آموزش راهبرد های شناختی و فراشناختی موجب کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد درس علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی می شود.

دراین مقاله به بررسی آسیب شناسی نظام آموزشی سازمان ها و رابطه و تعامل آن با استعدادهای کارآفرینی شاغلین بخش آموزش در سازمان های خدماتی شهر اهواز پرداخته شد. در این رابطه عوامل مختلفی در خصوص آسیب های مربوط به نظام آموزشی؛ یعنی ساخت و بستر نظام توسعه ی منابع انسانی و آموزشی، قوانین و مقررات، فرایند منابع انسانی و اثربخشی نظام آموزشی بررسی گردید و ارتباط این عوامل با استعدادهای کارآفرینی شاغلین سازمان مورد مطالعه قرار گرفت. جامعه ی آماری این پژوهش شامل شاغلین بخش آموزش سازمان آب و برق خوزستان، شرکت توزیع برق شهر اهواز، شرکت برق منطقه ای خوزستان، اداره ی کل کار و امور اجتماعی، اداره ی کل تعاون و سازمان بهزیستی شهر اهواز بوده است. بدین منظور 110 نفر از کارکنان این سازمان ها، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند که جامعه ی آماری این تحقیق را شامل  می شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود که شامل دو پرسشنامه یکی در زمینه ی سنجش استعدادهای کارآفرینی و دیگری در زمینه ی بررسی و آسیب شناسی نظام آموزشی سازمان بود. روایی پرسشنامه با استفاده از روش روایی محتوایی مثبت ارزیابی شد و پایایی آن از طریق روش آماری آلفای کرونباخ محاسبه گردید که پایایی پرسشنامه ی کارآفرینی و آسیب شناسی نظام آموزشی به ترتیب 82/0 و 91/0 بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته های به دست آمده نشان داد علیرغم وجود استعداد کارآفرینی در شاغلین، اما با آسیب های نظام آموزشی آن سازمان ها رابطه ای به دست نیامده است. به تعبیر دیگر، شرایط سازمان ها به گونه ایست که آسیب های موجود نظام آموزشی در سازمان های مورد بررسی؛ یعنی (ساخت، بستر، قوانین، فرایند و اثربخشی) کمتر متأثر از ویژگی های کارآفرینی شاغلین بوده است. همچنین نتیجه ی آزمون رگرسیون خطی بین استعدادهای کارآفرینی و آسیب های نظام آموزشی نشان داد حدوداً 93% از آسیب های نظام های آموزشی وابسته به عواملی خارج از حوزه ی استعداد های کارآفرینی کارکنان قرار دارد.

این تحقیق به منظور طراحی و تبیین مدلی جهت ارزیابی معنویت محیط کار و شناسایی عوامل اثر گذار بر آن در بین اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد انجام پذیرفت. بر اساس ادبیات تحقیق و نظرات متخصصان پرسشنامه ی سنجش شاخص ها تنظیم شد. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی اعضای هیأت علمی منطقه ی 6 دانشگاه آزاد اسلامی می باشند. از بین جامعه ی آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقاتی و جدول مورگان تعداد 400 عضو هیأت علمی انتخاب و پرسشنامه ها در بین آنان توزیع گردید. داده های حاصل از پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون مدل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که معنویت محیط کار شامل سه شاخص بعد درون فردی، میان فردی و ماورا فردی می باشد. یافته های حاصل از مدل معادلات اندازه گیری نشان می دهد که کلیه ی فرضیات مربوط به مدل معادلات اندازه گیری تأیید شده اند.

هدف از این تحقیق، این است که نشان دهد چگونه مدل برنامه ریزی آرمانی می تواند در فرآیند تصمیم گیری در نظام دانشگاهی، به خصوص زمانی که با مسئله ی تخصیص بهینه ی منابع مالی بین دانشکده ها در راستای ارتقاء اعضای هیأت علمی دانشکده ها مواجه هستیم، مفید بوده و کاربردی عملی خواهد داشت. مدل طراحی شده، روش تخصیص معتبری برای هیأت رئیسه دانشگاه های دولتی تدارک می بیند که به سادگی سازگار و قابل انعطاف بوده و به راحتی در هر دانشگاهی قابل به کارگیری است. در همین چارچوب در مقاله ی حاضر مدلی توسعه داده شده است که به محضی که کل بودجه ی آموزشی تخصیص داده شده دانشگاه معلوم گردد، بتوان آن را به طور بهینه بین دانشکده های مختلف توزیع کرد. به طور ویژه این پژوهش بر مدیریت و تأمین مالی در راستای ارتقاء منابع انسانی آموزشی متمرکز شده است. برای این منظور، مدل برنامه ریزی آرمانی فرمول بندی شده، به طوری که مفاهیم و اهدافی مانند کفایت مالی، اثربخشی، عدالت تخصیصی و کیفیت در مدل به طور صریح یا ضمنی با هم ترکیب شده و مدل هر دو جنبه ی آموزشی و پژوهشی را که در هر دانشکده بیشترین حجم فعالیت را به خود اختصاص داده است، مد نظر قرار داده است. ارزیابی مدل بر روی 14 دانشکده ی دانشگاه شهید بهشتی انجام گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق، تخصیص منابع مالی در دانشگاه مورد بررسی، بهینه نبوده و انحراف زیادی از اهداف و سیاست های آموزشی دانشگاه دارد. در این زمینه یافته های حاصل از اجرای مدل پیشنهادی حاکی از آن است که به کارگیری رویکرد برنامه ریزی آرمانی، در تخصیص بهینه ی منابع مالی می تواند روش مناسبی برای نیل به قریب به اتفاق اهداف آموزشی دانشگاه باشد.

هدف از انجام تحقیق حاضر مقایسه ی مدارس هوشمند با مدارس عادی شهر اصفهان بر اساس متغیرهای احساس تعلق به مدرسه، انگیزه ی پیشرفت و پیشرفت تحصیلی می باشد. جامعه ی تحقیق حاضر در مدارس هوشمند شامل کلیه ی دانش آموزان مدارش هوشمند شهر اصفهان و روش نمونه گیری در این مدارس به روش سرشماری می باشد. جامعه ی تحقیق در مدارس عادی شامل کلیه ی مدارس عادی شهر اصفهان و روش نمونه گیری در این مدارس به روش خوشه ای می باشد. ابزار جمع آوری دادها در متغیر احساس تعلق به مدرسه پرسشنامه ی احساس تعلق به مدرسه بری، بتی (2005)، در انگیزه ی پیشرفت تحصیلی پرسشنامه ی هرمنس فرم 29 سؤالی و برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از معدل کل آنها استفاده شده است. در این تحقیق از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و از آمار غیر پارامتریک یو من ویتنی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیان کننده ی این است که بین دانش آموزان مدارس هوشمند و عادی شهر اصفهان در متغیرهای فوق تفاوت معنی داری وجود دارد و دانش آموزان مدارس هوشمند دارای انگیزه ی پیشرفت تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه ی بیشتری نسبت به دانش آموزان مدارس عادی این شهر بودند.

این پژوهش با هدف مطالعه ی خلاقیت و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه با توجه به میزان وابستگی آنان به بازی های رایانه ای انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی شهر اهواز بودند که در سال تحصیلی 90 1389 مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه 233 دانش آموز بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل یک پرسشنامه ی محقق ساخته درباره ی ویژگی های جمعیت شناختی و کم و کیف پرداختن به بازی های رایانه ای توسط دانش آموزان و پرسشنامه ی آزمون خلاقیت عابدی بود. داده های این پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی) تحلیل شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین خلاقیت و عملکرد دانش آموزان با توجه به تجربه و مدت زمان پرداختن به بازی های رایانه ای تفاوت معنی داری وجود دارد.