دانش شناسی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اولویت های مطالعاتی و مزایای مطالعه منابع چاپی و الکترونیکی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی استان بوشهر در سال تحصیلی 93-1392 است. روش پژوهش: این پژوهش توصیفی پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته داده ها گرداوری شده است. حجم نمونه 400 نفری از همه دانشجویان مقاطع دکتری حرفه ای، کارشناسی ارشد و کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در سال تحصیلی 93-1392 با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی تا سطح رشته گزینش شد. برای گرداوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که پایایی آن به وسیله روش برآورد ضریب آلفای کرونباخ 869/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس ویرایش 18 با استفاده ازآمار توصیفی و استنابطی و با آزمون کای اسکوایر تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، فهمیدن و درک ساده با میانگین 5/25 درصد به عنوان اولویت اول، دسترسی تمام وقت با میانگین 6/23 درصد به عنوان اولویت دوم، امنیت و اعتبار اطلاعات با میانگین 8/14 به عنوان اولویت سوم در انتخاب منابع چاپی برای مطالعه و دسترسی سریع به اطلاعات موردنیاز با میانگین 2/37 درصد به عنوان اولویت اول، به دست آوردن اطلاعات روزآمد با میانگین 7/21 درصد به عنوان اولویت دوم، صرفه جویی در وقت با میانگین 2/9 به عنوان اولویت سوم در انتخاب منابع الکترونیکی برای مطالعه انتخاب شدند. نتیجه گیری: دانشجویان خواهان محیط اطلاعاتی ترکیبی (چاپی و الکترونیکی) هستند که در آن اطلاعات الکترونیکی جایگزین اطلاعات چاپی نشود، بلکه موقعیت های دسترسی بیشتر با کم رنگ شدن مشکلاتی مانند سرعت کم شبکه، مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری، بالا بردن مهارت های رایانه ای کاربران و از سوی دیگر غنی تر شدن آرشیو مجلات الکترونیکی، امکانات و قابلیت های جدید این مجلات و برگزاری دوره های آموزشی برای آنان، فراهم شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این پژوهش 300 نفر از کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران بودند که از این تعداد با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان 170 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه استاندارد هوش هیجانی سیبریاشرینک و پرسشنامه رضایت شغلی فیلد و روث استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آزمون های همبستگی پیرسون، t تک نمونه ای و مستقل و واریانس یکراهه استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که رابطه معنی داری بین هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران وجود دارد. در این پژوهش مشخص شد هوش هیجانی و رضایت شغلی کتابداران بالاتر از حد متوسط بوده است. اما تفاوت معنی داری در بین کتابداران در برخورداری از هوش هیجانی و رضایت شغلی بر حسب جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت یافت نشد.  نتیجه گیری : هوش هیجانی و رضایت شغلی شاخص های مهمی در جهت ارتقای سطح کیفی خدمات کتابداران در کتابخانه های دانشگاهی محسوب میشوند. بنابراین، اهمیت دارد که کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهر تهران شرایط ایجاد رضایت شغلی را برای کتابداران خود بدون در نظر گرفتن جنسیت، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت فراهم نمایند و از سوی دیگر، از کتابدارانی استفاده شود که از مهارتهای هوش هیجانی بهره مند باشند.  

چکیده هدف: امروزه ترجمان دانش فرایندی است که دانش را از بی مصرفی به عرصه عمل منتقل می نماید. این پژوهش با هدف بررسی وضعیّت ترجمان دانش در میان صاحب نظران علوم انسانی کشور به انجام رسیده است. روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های پیمایشی- تحلیلی است. و جامعه پژوهش حاضر کلّیّه اعضاء هیأت علمی گروه های علوم انسانی سراسر کشور از رشته های مختلف علوم انسانی می باشند  که بر اساس فرمول کوکران 380 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده آن پرسشنامه محقّق ساخته بوده که بر اساس مدل ترجمان دانش انستیتو ملّی تحقیقات نا توانی و باز توانی آمریکا طرّاحی گردیده و روایی آن به صورت صوری و محتوایی سنجیده شده است. جهت تعیین پایایی این پرسشنامه ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده 89% تعیین شد. روش های آمار توصیفی (تعیین فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و...) و آزمون های تی تست، آنوا، کای دو، همبستگی پیرسون و رگرسیون؛  برای تجزیه و تحلیل آماری مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها : نتایج حاصله از این پژوهش نشان دادند که 8/61٪ از اعضاء هیأت علمی علوم انسانی کشور وضعیّت منبع پژوهش، 6/56٪ از ایشان وضعیّت محتوای پژوهش، 3/66٪ از ایشان وضعیّت زمینه پژوهش، 3/46٪ از ایشان وضعیّت محیط ارتباطی و 9/58٪ از ایشان وضعیّت کاربران در ترجمان دانش علوم انسانی را در حدّ متوسّط ارزیابی کرده اند؛ همچنین 4/22٪ از آن ها وضعیّت ترجمان دانش در علوم انسانی کشور را به طورکلی متوسط دانسته اند. نتیجه گیری : براساس نتایج این پژوهش وضعیت ترجمان دانش در علوم انسانی ایران از دیدگاه اعضاء هیأت علمی علوم انسانی کشور ضعیف است (4/73درصد). این موضوع نشان دهنده آن است که علوم انسانی اصولاً با وجود نقش مهم و اساسی که در ایجاد تحوّل و بالندگی فکر، روان و رفتار افراد دارند، هنگام پیش آمدن مباحث کاربردی و عملی در مهجوریّت و انزوا قرار می گیرند. انزوای علومی که دارای ماهیتِ انسان سازی هستند، آسیب های جبران ناپذیری را به بدنه درونی جامعه وارد می سازد. آسیب های روانی و اجتماعی که زمینه ساز بی سازمانی اجتماعی اند و به شکل مستمر و فزاینده ای ارزش های محوری جامعه را مورد چالش قرار می دهند.  

هدف: هدف اصلی از پژوهش حاضر تعیین متغیرهای مؤثر در امر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین اندازه گیری اندازه اثر متغیرهای مورد بررسی در امر پذیرش فناوری در پایگاه های اطلاعاتی ISI و Scopus بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با روش فراتحلیل انجام شد. در این پژوهش کلیه پژوهش های انجام گرفته در حوزه پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات، از دو پایگاه استنادی ISI, Scopus جمع آوری شدند. سپس داده های مناسب فراتحلیل شامل نویسندگان، میانگین ها، خطای استنادی، تعداد نمونه ها، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، جواب نهایی آزمون های آماری و سطح معناداری، گردآوری، با نرم افزار STATA و Equal تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که جمعاً 21 متغیر در مطالعات این حوزه مورد بررسی قرار گرفته اند. بعد از آزمون سؤال اول مشخص شد تمامی 21 متغیر از لحاظ تاثیرگذاری بر پذیرش فناوری معنادار هستند. متغیرهای درک از مفید بودن، درک از سهولت، نگرش و تصمیم به استفاده در اغلب مطالعات مورد بررسی قرار گرفته اند و از نظر کاربران بیشترین تأثیر را در پذیرش فناوری دارند. همچنین در سطح زیرگروه ها، در زیرگروه عموم مردم متغیر لذت استفاده در رتبه بالاتری قرار گرفت. در زیرگروه دولت الکترونیک متغیرهای اعتماد و قابلیت دسترسی، در زیر گروه کارکنان سازمان ها مهارت و توانایی و تأثیر اجتماعی و در زیر گروه آموزش الکترونیک نیز متغیر لذت از تأثیر بالایی برخوردار بودند. نتیجه گیری: متغیرهای زیادی هستند که در امر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات دخیل و اثرگذارند. در این بین متغیرهایی که در اغلب مدل های رایج که در این زمینه وجود دارند، بیشترین نقش را در امر پذیرش فناوری ایفا می کنند. برخی مدل های پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند مدل دیویس بیشترین کاربرد را در بین محققین داشته و اغلب مطالعات بر اساس چنین مدل هایی انجام می گیرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت منابع و خدمات کتابخانه های شهرتهران ازدیدگاه کاربران نابینا وکم بینا است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است. از بین کتابخانه های شهر تهران، 4 کتابخانه، با توجه به جدول مورگان تعداد 201 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای کتابخانه های شهر تهران است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی این پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 82 /0 تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از هر دو آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. داده ها با استفاده از آزمون های فریدمن و T تک متغیری، همچنین فراوانی و درصد، میانگین و انحراف معیار تحلیل شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که میانگین حاصله از میزان رضایت کاربران از خدمات امانت و رزرو (14/7 = X - ) در مقایسه با میانگین فرضی (6 = X - ) در حدود 14/1 واحد بیشتر بوده است. همچنین کاربران از منابع موجود در کتابخانه ها و میزان امکانات و تجهیزات، میزان همکاری نیروی انسانی شاغل در کتابخانه ها و نیز از خدمات امانت و رزرو کتابخانه های شهر تهران بیش از حد متوسط رضایت دارند. کاربران میزان اطلاع رسانی کتابخانه ها را در حد متوسط و اما میزان رعایت اصول استاندارد سازی ساختمان کتابخانه ها را کمتر از حد متوسط دانسته اند. همچنین معتقدند مهم ترین عامل عدم دسترسی شان به اطلاعات کتابخانه، مسافت زیاد تا کتابخانه است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، رضایت کاربران نابینا و کم بینا از کتابخانه ها به صورت معناداری بیش از حد متوسط بوده است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت، وضعیت منابع و خدمات کتابخانه های شهر تهران از دیدگاه کاربران نابینا و کم بینا بیش از حد متوسط و در حد مطلوب می باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز تدوین شده است.  روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی _تحلیلی، جامعه پژوهش 76 نفر کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه «بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز» که پایایی آن با محاسبه الفای کرونباخ (0/96) اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش، در سطح آمار توصیفی از شاخص های فراوانی، درصد میانگین و انحراف معیار در قالب جدول و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد.  یافته ها: با توجه به بررسی های انجام شده، یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین مربوط به متغیر های یافتن دانش (10/3) و به کارگیری دانش (03/3) بوده است و سایر متغیرها میانگینی کمتر از اندازه متوسط جامعه به خود اختصاص داده اند.  نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که امکان پیاده سازی مؤلفه های مدل بکویتز و ویلیامز در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نیاز به توجه بیشتر به خصوص در اشتراک و ایجاد دانش دارد. اجرای این برنامه ها موجبات خدمات رسانی بهتر و به تبع آن تسهیل یادگیری، آموزش و پژوهش خواهد شد.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آماری نسخه های خطی پزشکی کتابخانه آیت ا... مرعشی نجفی ( ره ) و عوامل تأثیرگذار در کاهش و افزایش فراهم آوری نسخه های خطی در آن کتابخانه پرداخته است. روش پژوهش: برای اجرای این پژوهش از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شده است که جامعه آماری آن 701 عنوان نسخه خطی در موضوع پزشکی از بین 18409 عنوان نسخه می باشد و برای پاسخ به برخی از سؤال ها، از روش میدانی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، جمع آوری اطلاعات با تهیه چک لیست و استفاده از فهرست کتاب های خطی موجود در بانک کتابشناختی کتابخانه مرعشی و در برخی موارد رؤیت فیزیکی کتاب شکل گرفته است و همچنین در آمار توصیفی از فراوانی درصد و در آمار استنباطی از آزمون خی دو استفاده شده است. یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش از مجموع 701 منبع جامعه آماری، بیشترین منابع در قرن سیزدهم با 4/26درصد کتابت شده اند، منابع دارای عنوان 7/99 درصد، بیشترین منابع به زبان فارسی با فراوانی 1/48 درصد و 8/42 درصد به خط نسخ نگارش شده اند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که خط مشی کتابخانه درخصوص کتابشناسی نسخ خطی به صورت شفاهی بوده است و در دهه های گذشته روند فراهم آوری به شیوه خرید بوده و به علت بالا رفتن تورم خرید نسخه های خطی کاهش یافته است و از این رو باید در حفظ و نگهداری نسخه های موجود تلاش مؤثرتری انجام داد.

هدف: بررسی نسخه های خطی از لحاظ اطلاعات نسخه شناسی و کتابشناسی است. در نسخه شناسی، نوع خط، جلد، تاریخ و مکان کتابت، آرایه ها و تزئینات و در کتابشناسی، زبان، نوع نسخه، موضوع و پرنسخه ترین ها مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش: تعداد 639 نسخه خطی موجود در مرکز اسناد دانشگاه شهیدباهنر کرمان به روش توصیفی با رویکرد تحلیل محتوا بررسی شدند. یافته ها : در جامعه مورد پژوهش 1012 رساله در 639 جلد نسخه خطی وجود دارد که از این تعداد 121 نسخه مجموعه خطی (93/18 درصد) است. زبان غالب نسخه ها، زبان عربی با 4/60% است. علوم دینی با 54 درصد، بالاترین سهم موضوعی را داراست. بیشتر نسخه ها (26%) مربوط به قرن سیزدهم و مکان کتابت 87 درصد نسخه ها متعلق به قلمرو ایران است. خط نسخ با 44 درصد بیشترین خط بکار رفته در نسخه ها روکش چرمی از نوع تیماج (43 درصد) بیشترین و جلد لاکی (15/0 درصد) کم ترین سهم را در تجلید نسخ جامعه مورد مطالعه داشته است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که کهن ترین نسخه موجود، مربوط به قرن نهم ه.ق است. خط نسخ بیش ترین نوع خط و تیماج بالاترین سهم را در تجلید نسخه ها داشته است. اصول فقه در شاخه علوم دینی بالاترین سهم موضوعی را داراست. پرنسخه ترین عنوان، فوائد الضیائیه اثر عبدالرحمن جامی است. همچنین در جامعه مورد پژوهش تعداد 22 نسخه نفیس وجود دارد.