چشم انداز مدیریت صنعتی

در این پژوهش سعی می شود مدلی برای شبیه سازی چرخه عمر صنعت برق با استفاده از شبیه سازی عامل بنیان ارائه شود، در این مدل، 5 عامل استخراج شد و شبیه سازی به کمک نرم افزار Anylogic صورت پذیرفت. برای بهینه سازی مدل چهار سناریو با نظر خبرگان ارائه شد. در سناریوی نخست، جذابیت نیروگاه گازی و سیکل ترکیبی کاهش یافت و بر جذابیت دو نیروگاه دیگر افزوده شد. نتیجه این سناریو افزایش تولید نیروگاه برق آبی است که با توجه به کمبود منابع آبی برای کشور به صرفه نیست. در سناریوی دوم با ورود یک فناوری جدید میزان مصرف، مصرف کننده خانگی 40 درصد کاهش یافت و همچنین دو نیروگاه برق آبی و بخار با ظرفیت 40 درصد در چرخه تولید فعال بودند. نتیجه این سناریو کاهش مصرف سوخت و همچنین کمبود برق تولیدی نسبت به برق مصرفی بود. در سناریوی سوم فرض شد که میزان مصرف همه عوامل مصرف کننده کاهش یافته که به عدم سرمایه گذاری عامل سرمایه گذار و مازاد برق تولیدی نسبت به مصرفی منجر شد. درنهایت در سناریوی چهارم فرض بر ثابت نگه داشتن میزان مصرف همه مصرف کننده ها و و ثابت نگه داشتن جذابیت های تدوین شده توسط دولت است که درنتیجه آن ظرفیت تولید برق افزایش یافته ؛ ولی باز هم کمبود برق وجود دارد.

بخش بندی تأمین کنندگان، پایه و اساس تصمیمات مدیران زنجیره تأمین با هدف مدیریت و توسعه تأمین کنندگان است. هدف پژوهش حاضر ارائه رویکردی پویا برای طراحی استراتژی مدیریت و توسعه تأمین کنندگان است. در این پژوهش به دلیل اینکه علاوه بر ویژگی های تأمین کنندگان، ویژگی های اقلام خرید در طراحی این استراتژی ها نقش مهمی دارد، از رویکردی دومرحله ای استفاده شده است. در مرحله نخست، اقلام خرید بر اساس معیارهای مناسب و با رویکرد پرتفولیو طبقه بندی می شوند؛ سپس در مرحله دوم، تأمین کنندگان هر طبقه از اقلام خرید بر اساس دو بُعد توانمندی و تمایل و معیارهای متناسب با هر طبقه از اقلام خرید در این دو بعُد بخش بندی می شوند. درنهایت برای هر بخش از تأمین کنندگان در هر طبقه از اقلام خرید استراتژی های مناسب مدیریت و توسعه تأمین کنندگان طراحی خواهد شد. در طبقه بندی اقلام خرید و بخش بندی تأمین کنندگان ابتدا معیارهای مناسب بررسی شده از مبانی نظری پژوهش با روش دلفی تعیین می شوند؛ سپس وزن معیارها با روش بهترین بدترین (BWM) به دست می آید و در ادامه با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره، اقلام خرید در طبقه ها و تأمین کنندگان در بخش های مرتبط با خود موقعیت یابی می شوند. درنهایت این روش برای اقلام خرید و تأمین کنندگان در یک شرکت تولیدی اجرا و نتایج شرح داده خواهد شد.

مکان یابی با درنظرگرفتن موضوع رقابت در بازار، یک تصمیم راهبردی و بلندمدت محسوب می شود. چنانچه در انتخاب مکان، بررسی های لازم صورت نگیرد، حیات سازمان در بلندمدت تحت تأثیر قرار می گیرد. به دلیل وجود پیچیدگی های موجود در مسائل مکان یابی، ارائه مدل های مکان یابی با محدودیت های متنوعی مواجه است. هدف این پژوهش، توسعه مدل مکان یابی رقابتی با درنظر گرفتن دو محصول از سوی سه رقیب است؛ برای این منظور، مسئله به صورت یک بازی مکان قیمت تعریف و با استفاده از مدل ریاضی دوسطحی، مدل سازی شده است. در این مدل در سطح نخست، مکان بهینه تعیین و در سطح دوم با استفاده از نتایج تعادل نش، قیمت تعادلی به دست آمد. در این پژوهش، رفتار مشتری به صورت احتمالی در نظر گرفته شده و با کمک تابع نمایی مدل سازی شد. به دلیل NP- hard بودن مسائل مکان یابی، برای حل مدل از الگوریتم فراابتکاری استفاده شده است. الگوریتم جست وجوی ممنوع، روش انتخابی حل مدل پژوهش حاضر است. نتایج نشان داد بازی قیمت در شرایطی که پیش از ورود به بازار، بیش از یک رقیب حضور داشته باشد، در مقایسه با حالتی که بازار انحصاری است، شدت و اهمیت بیشتری دارد.

برای دستیابی به مزیت رقابتی در شرایط عدم اطمینان که در آن تغییر ضروری است، یکی از چالش های بزرگ سازمان ها کاهش ریسک از طریق ایجاد زنجیره های تأمین تاب آور است. تاب آوری در زنجیره تأمین به توانایی زنجیره تأمین برای مقابله با اختلال اشاره دارد که اختلال یک رویداد غیرقابل پیش بینی بوده و دارای منابع داخلی و خارجی مختلفی ازجمله بلایای طبیعی و ریسک های عملیاتی است. در پژوهش حاضر به شبیه سازی اختلال توسط نرم افزار ارنا در یک زنجیره تأمین سنگ ساختمانی در «کارخانه سنگبری آسمان» پرداخته شده است. مدت زمان اجرای شبیه سازی یک سال و تعداد دفعات اجرای مدل شبیه سازی 100 بار در نظر گرفته شد. پس از اعتبارسنجی مدل از طریق مقایسه نتایج حاصل از شبیه سازی با اطلاعات واقعی کارخانه با محاسبه میانگین قدر مطلق خطا و تأیید اعتبار مدل، سناریوهای مختلف برای مدیریت اختلال و نشان دادن تاب آوری سیستم ایجاد و آزمایش شدند؛ سپس بر اساس معیار های نرخ پاسخگویی به تقاضای مشتریان، هزینه تقاضای پس افت و هزینه کل، عملکرد هر یک از سناریوها ارزیابی و درنهایت سناریو افزونگی برای اجرا در دنیای واقعی انتخاب شد؛ نتایج نشان داد که برای تاب آور کردن سیستم، یک خط تولید پشتیبان در کارخانه راه اندازی شود.

با توجه به اثر عوامل تصادفی مانند خرابی ماشین ها بر قدرت رقابتی سازمان های تولیدی، اهمیت برنامه ریزی تولید دوچندان شده است. لذا سیستم های تولیدی مستعد شکست برای مقابله با این عدم قطعیت، پدید آمده اند. جهت حفظ سهم در بازار رقابت و افزایش بهره وری، سیستم های صنعتی به اس تراتژی نگهداری و تعمیرات به منظور کاهش نرخ خرابی و افزایش قابلیت اطمینان روی آورده اند. به منظور افزایش ظرفیت تولید، فراهم آوردن انعطاف پذیری بیشتر و اطمینان از رضایت مندی مشتری از نظر کمیّت، کیفیت و زمان بندی، استفاده از پیمانکاری فرعی با رویکرد اشتراک درآمدها، گزینه ای مناسب در این پژوهش است. این پژوهش، سیستمی متشکل از شبکه ای از ماشین آلات با محدودیت رابطه و زمان خرابی و تعمیر تصادفی می باشد. به منظور جلوگیری از کمبود از بافرهای میانی و یک بافر نهایی استفاده می شود. پارامتر مؤثر دیگر تعیین دفعات بهینه نگهداری پیشگیرانه است که منتج به حداقل رساندن هزینه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و اصلاحی می شود. هدف تعیین نرخ بهینه تولید و متغیر های نگهداری پیشگیرانه و متغیر های مربوط به پیمانکاران فرعی است. برای این منظور از شبیه سازی گسسته پیشامد استفاده می شود. بعد از مدل سازی در نرم افزار ارنا بهترین مقادیر متغیر های تصمیم در بستر Opt Quest به دست می آید که به کاهش 5/22 درصدی هزینه های کل سیستم منجر می شود.

امروزه ورود به حوزه مدیریت کیفیت برای سازمان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مدل های تعالی سازمانی ابزاری است که سازمان ها را در این مسیر رهنمون می کند. بدین منظور، سازمان ها ازجمله شبکه بانکی کشور، رویکردهای گوناگونی را در سازمان خود در راستای تحقق ارزش های مدل های تعالی استقرار می کنند؛ اما محدودیت منابع موجود از قبیل هزینه، نیروی انسانی، فرهنگ سازمانی و غیره، استقرار تمامی این رویکردها را میسر نمی سازد؛ ازاین رو مسئله اصلی این است که کدام رویکردها بیشترین تأثیر را در ارتقای سطح کیفیت خواهند داشت. هدف اصلی این پژوهش، کشف روابط پویای موجود بین رویکردها و معیارها و زیرمعیارهای مدل تعالی سازمانی EFQM و پس ازآن کشف روابط دینامیکی موجود بین این رویکردها و درنهایت بهینه سازی مدل شبیه سازی استخراج شده است. برای این منظور ابتدا رویکردهای معمول در مدل تعالی سازمانی استخراج و خوشه بندی شدند؛ سپس با استفاده از روش پویایی شناسی سیستم ها، حلقه های علّی بین متغیرها که همان رویکرد ها است، کشف و روابط دینامیکی استخراج شده است. درنهایت با پارامترهای موجود در شبکه بانکی، موارد شبیه سازی شده و میزان رشد تعالی سازمانی در بانک یادشده در طول 20 سال بهینه سازی شده است. جامعه آماری شبکه بانکی کشور بوده است و داده ها در بازه زمانی سال های 1397 و 1398 استخراج و مدل سازی شده اند.

با توجه به عدم قطعیت های حاکم بر پروژه های عمرانی و تفاوت بارز آن ها با صنایع خدماتی و تولیدی از منظر محدوده  و زمان بندی کار، عوامل محیطی و چالش های اجرایی، پیمانکاران و کارفرمایان همواره با اختلافات و دعاوی قراردادی مواجه هستند. در چنین شرایطی، پژوهشی با موضوع دعاوی قراردادی ضروری است. هدف از این پژوهش، شناسایی چالش های مرتبط با فرآیندهای طرح ادعا و رویه مواجهه با این چالش ها است. در این راستا، چالش های مرتبط با طرح لوایح ادعایی شناسایی و ارزیابی شدند. روش پژوهش به صورت کمّی کیفی مشتمل بر بررسی مبانی نظری، بررسی ۱ پرونده ادعایی در ۴ پروژه، مصاحبه با 10 نفر از خبرگان و اخذ نظرهای ۶۰ نفر از کارشناسان به روش پرسشنامه ای و تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار SPSS است. بر این اساس، چالش های مرتبط با فرآیند طرح ادعا و لوایح ادعایی مشتمل بر ۳۸ چالش است. به علاوه مطابق با نتایج پژوهش، ۴۰ درصد چالش ها مربوط به پیمانکاران و فرایندهای درون سازمانی آن ها، ۲۹ درصد چالش ها مربوط به ساختارهای حاکمیتی، ۲۱ درصد چالش ها مربوط به کارفرمایان و ۱۰ درصد چالش ها مربوط به مشاوران و دستگاه نظارت است. بهبود ساختارهای حاکمیتی، کاهش ضعف های پیمانکاری و استفاده از تجارب و دانش سازمانی می تواند در بهبود فرایند ادعای قراردادی مؤثر باشد.

با توجه به تغییرات گسترده، مداوم و روزافزون در بازارهای جهانی و تقاضای مشتریان، به کارگیری ابزارهایی قدرتمند و قابل اطمینان برای پشتیبانی از تصمیم گیرندگان، اجتناب ناپذیر است. به این منظور در پژوهش حاضر، مسئله برنامه ریزی تولید در شرایط تقاضای احتمالی و برای یک سیستم تولیدی هیبرید MTS/MTO بررسی شده است. به کارگیری این رویکرد، مدل ارائه شده را برای یک سیستم تولیدی به طور کامل MTO یا MTS نیز سازگار کرده است. به طورمعمول برنامه ریزی تولیدی در یک بازه میان مدت صورت گرفته است و تصمیمات اخذشده در هر مرحله زمانی، در برنامه های دوره های آتی نیز تأثیرگذار خواهد بود؛ بنابراین در مواجهه با تقاضای احتمالی مشتریان، روش برنامه ریزی احتمالی چندمرحله ای به منظور اخذ تصمیمات با نگرش بر کل افق زمانی پیش رو به کار گرفته شده است. هدف مدل ارائه شده بیشینه سازی سود از طریق به کارگیری بهینه ظرفیت های تولیدی، سیاست های مناسب قیمت گذاری محصولات و برنامه ریزی احتیاجات مواد اولیه است. در انتها از طریق تحلیل های عددی مرسوم در روش برنامه ریزی احتمالی، مدل ارائه شده موردبررسی قرار گرفت. با توجه به ارزش حل احتمالی به دست آمده، نتایج نشان می دهد به کارگیری مدل ارائه شده می تواند باعث افزایش سطح سودآوری شود که باید در مقابل افزایش پیچیدگی مسئله موردتوجه قرار گیرد.

انبارداری متقاطع یک سیستم توزیع است که در آن کالاها با هدف آماده سازی در ظرفیت کامل ماشین های حمل و کاهش هزینه نگهداری موجودی از تأمین کنندگان به مقاصد تقاضا جابه جا می شوند. مسئله زمان بندی ماشین های حمل اخیراً توسط بسیاری از پژوهشگران موردمطالعه قرار گرفته، اما عمده این مطالعات در موارد و شرایط قطعی بوده است؛ درحالی که بسیاری از عدم قطعیت ها در این فرآیند وجود دارد. در پژوهش حاضر، فرآیند مرتبط با عملیات انبار متقاطع در یک مرکز لجستیک (میدان مرکزی میوه و تره بار شهرداری تهران) با هدف کاهش زمان عملیات و سطح نگهداری موجودی،  مشخص کردن تعداد بهینه نیروی انسانی و با درنظرگیری عدم قطعیت ها در زمان ورود ماشین ها به انبار، زمان انجام عملیات بارگیری و تخلیه، زمان جابه جایی در انبار و دسترسی به منابع و تجهیزات توسعه داده می شود. بعلت پیچیدگی محاسباتی مدل های حل دقیق و آزمایش و ارزیابی گزینه های متنوع عملیات انبار از یک رویکرد بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی استفاده شده است که تلفیقی از شبیه سازی، طراحی آزمایش ها و روش سطح پاسخ است. روش سطح پاسخ نشان می دهد که بهترین سناریو شامل ترکیب، جابه جایی مستقیم کالاها، حالت سرویس انحصاری و روش «اولین ورود اولین سرویس»، است؛ همچنین نتایج عددی تصدیق می کنند سناریوی پیشنهادی معیارهای عملکردی در انبار موردمطالعه را بسیار بهبود می بخشد.

هدف انتخاب تأمین کنندگان و تخصیص سفارش بر اساس ابعاد پایداری و ریسک پایداری، در شرایط عدم قطعیت برخی پارامترها است؛ همچنین با محدودیت ریسک و استراتژی کاهش برای مدیریت ریسک همراه است. با انتخاب معیارهای پایداری و ریسک، امتیاز تأمین کنندگان توسط روش های تاپسیس فازی و تجزیه وتحلیل آثار شکست محاسبه شده است و سپس توسط برنامه تصادفی چندمرحله ای و ایجاد محدودیت ریسک توسط معیار ارزش در معرض ریسک شرطی، پیرامون استراتژی تأمین منابع و تخصیص سفارش در یک فضای چند دوره ای برنامه ریزی شده است. برای دستیابی به یک برنامه ریزی انعطاف پذیر از قرارداد اختیار معامله به عنوان استراتژی کاهش استفاده شده است. برای مدل سازی عدم قطعیت پارامترهای تصادفی، مجموعه سناریوها توسط رویکرد شبیه سازی تولید و سپس یک روش کاهش سناریو برای ساخت درخت سناریوی مناسب استفاده شده است. مدل پیشنهادی در یک مطالعه موردی شامل چندین پالایشگاه به عنوان تأمین کننده و «شرکت پالایش نفت جی» با چندین سایت تولید و ذخیره پیاده سازی شده است. درنهایت، عملکرد سیاست های اندازه گیری ریسک و اهمیت استراتژی کاهش برای ارائه برخی بینش های مدیریتی و کاربردی بررسی و جدول تخصیص بهینه ارائه شده است. نتایج نهایی حاکی از کاهش هزینه های خرید و کاهش ریسک پایداری است.