پژوهش در آموزش کلاسهای تلفیقی و چندپایه

   این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردی مقابله ای بر کاهش اضطراب و افسردگی دانش آموزان دختر متوسطه کم توان ذهنی می باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ اجرا نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گواه بوده است. جامعه آماری را دانش آموزان دختر کم توان ذهنی در دوره متوسطه شهر اراک که جمعیت این دانش آموزان 65 نفر بوده است. حجم نمونه این پژوهش با توجه به آمار پایین دانش آموزان کم توان ذهنی از طریق شمارش کامل آزمودنی ها بود، در مرحله بعد حجم نمونه تعداد 36 نفر از دانش آموزان دختر کم توان ذهنی که دارای نشانه های ناهنجاری رفتاری بودند در دو گروه آزمایشی و گواه بصورت تصادفی قرار داده شدند. ابزار تشخیص اضطراب و افسردگی آزمون وود ورث بوده است. روش آماری تحلیل داده ها در بخش میدانی از طریق آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل کوواریانس صورت گرفته است. مهمترین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که 65 درصد از دانش آموزان دختر کم توان ذهنی دارای علایمی از اضطراب و افسردگی می باشند بین میانگین پس آزمون گروه کنترل و گروه آزمایش در مقیاس های افسردگی و اضطراب تفاوت وجود دارد ولی این تفاوتها چشم گیر نیست، بنابراین می توان نتیجه گرفت که برنامه آموزش راهبردهای مقابله ای بر کاهش افسردگی و اضطراب دانش آموزان دختر متوسطه کم توان ذهنی مؤثر بوده است.

امروزه بکارگیری روش های آموزش خلاق، گروهی، جذاب و منعطف همچون؛ روش آموزش متقابل و چرخه تفکر در کلاس که مبتنی بر خودآموزی، خودفعالی، خود نظارتی و خود راهبری در بحث یادگیری نحوه بهتر خواندن و درک و فهم مطالب گوناگون برای بهبود انگیزش و بالطبع عملکرد تحصیلی دانش آموزان بسیار مهم می باشد. پژوهش، در همین راستا و با هدف بررسی مقایسه ای تأثیر روش آموزش متقابل پالینسکار و بروان و روش چرخه تفکر آیزنکرافت، بر بهبود انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم مطالب مختلف در دانش آموزان چند پایه مناطق روستایی دوره دوم ابتدایی در منطقه موسیان در استان ایلام در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ می باشد. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به روش نیمه آزمایشی با بهره گیری از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است، که تعداد ۴۰ دانش آموز کلاس های چند پایه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات برای اثربخشی روش های آموزشی مذکور، پرسشنامه بهبود انگیزش تحصیلی هارتر می باشد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری با استفاده از نرم افزارSPSS-22 انجام شد. نتایج پژوهش، نشان داد روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر هر دو، بر افزایش انگیزش تحصیلی در زمینه خواندن و درک و فهم بهتر مطالب مختلف (57/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 81/100=F) تأثیر معناداری داشتند و بین اثربخشی روش آموزش متقابل و روش چرخه تفکر بر انگیزش تحصیلی در مورد خواندن و درک و فهم مطالب، تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p).

مدیریت و سازماندهی اثربخش و کارا در کلاس های درس چندپایه، یکی از مسائل درخور توجّه این کلاس هاست؛ زیرا بسیاری از دانش آموزان مجبورند ساعاتی از روز را ساکت و بی هدف در گوشه ای از کلاس سپری کنند تا معلّم بتواند به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس نماید؛ با توجه به این مسئله پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مدیریت و سازماندهی کلاس های چندپایه مدارس ابتدایی اجرا شده است. با توجّه به ویژگی و ماهیت مطالعه حاضر، روش مورد استفاده، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و متن کاوی می باشد؛ که روند کار شامل انتخ اب موضوع، تعیین معیارهای ورود و خروج، تعیین استراتژی جستجو با استفاده از ابزاره ای موج ود در پایگاه های اطلاعاتی و کلیدواژه های مرتبط استاندارد، تعیین منابع گردآوری اطلاعات، انتخاب مطالعات، ارزیابی کیفیت، استخراج داده ها، تحلیل و ارائ ه نتایج که مرحله نهایی است. یافته های این پژوهش نشان داد، از یک سو آماده نمودن و توجیه والدین، شناخت دانش آموزان و ایجاد فضای اخلاقی در مدرسه و کلاس درس، به معلّم کلاس چندپایه کمک می کند تا کلاس خود را به شکلی مناسب اداره کند تا فرآیند یاددهی-یادگیری را بهبود ببخشد و از دیگر سو، راهبردهای مدیریت و سازماندهی کلاس های چندپایه شامل چیدمان و نحوه نشستن دانش آموزان، سازماندگی گروه ها و فعالیت های کلاس درس، مدیریت زمان در کلاس و ... می باشد که در نهایت پیشنهاد می شود معلّم با تنظیم این متغیرها، دانش آموزان را با حداقل حواس پرتی، نظارت، هدایت و درگیر در یادگیری ترغیب نماید.

هدف پژوهش حاضر، بررسی و تبیین راهبردهای تدریس مطلوب در کلاس های درس چند پایه در مقطع ابتدایی از دیدگاه آموزگاران با رویکرد پدیدارشناسی است. برای درک تجربه زیسته شرکت کنندگان از روش نمودشناسی تفسیری از رویکردهای پژوهش کیفی استفاده شده است. نمونه پژوهش حاضر آموزگارانی هستند که بیش از پنج سال در کلاس های چند پایه تدریس کرده اند. داده ها از راه مصاحبه ژرف نیمه ساختار یافته جمع آوری و سپس به روش ون منن تحلیل شدند. بر بنیاد یافته های پژوهش مهمترین راهبردهای تدریس اثربخش در کلاس های چند پایه در مقطع ابتدایی از دیدگاه آموزگاران عبارتند از: به کارگیری روش تدریس چندپایه تلفیقی، استفاده از روش ایفای نقش، به کارگیری روش همیاری و بحث گروهی، استفاده از راهبرد معلم یاری، استفاده از ظرفیت های محیطی و مدیریت و سازماندهی کلاس درس اشاره کرد. در نتیجه از دیدگاه مصاحبه شوندگان می توان گفت به کارگیری راهبردهای تدریس مطلوب در کلاسهای چندپایه می تواند منجر به اثربخش تر شدن تدریس و در ادامه منجر به عمیق تر شدن یادگیری دانش آموزان گردد.

در نظام آموزشی کشور ما وجود کلاس های چند پایه واقعیتی اجتناب نا پذیر است کمبود نیروی انسا نی و فضای آموزشی و مهاجرت طبیعی یا اجباری و وجود مشکلات و مسایل مالی از جمله عواملی هستند که امکان تشکیل واحد آموزشی را با کلاس های تک پایه محدود می سازد. پژوهش های انجام شده در خصوص کلاس های چند پایه اغلب ناظر بر مساعل و تنگناها و چالش هایی است که مسعولان نظام آموزشی کشور در اداره این کلاس ها و تدریس با آن دست به گریبانند و به آثار و مزایای این کلاسهاو نقش و تاثیر آنها در تعامل های کلاسی بین دانش آموزان و تقویت بستر یادگیری آنان چندان توجه نشده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مشکلات و روشهای موجود تدریس در کلاس های چند پایه متوسطه اول است و بررسی پیشرفت درس ریاضیات دانش آموزی به نام علی است . . براساس نتایج به دست آمده بهتر است برای مدیریت کلاسهای چند پایه موارد زیر توسط معلم مربوطه اجرا شود: 1-دانش آموزان را با احترام صدا کند 2-نام دانش آموزان را به خاطر بسپارد3-مسعولیتها را واگذار کند 4-در بعضی مواقع معلم نقش منفعل داشته و به دیگران فرصت دهد در کلاس های چند پایه معلم می تواند بخشی از وظایف را به عهده یکی از معلم یاران واگذار کند و پس از انجام مسعولیت واگذار شده نظارت و بررسی کند و معلم یاران را راهنمایی کند.