مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری

مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری

مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال سوم پاییز 1400 شماره 8

مقالات

۱.

اثربخشی پذیرش و تعهد(ACT) بر مسئولیت پذیری پرستاران اورژانس

نویسنده:

کلید واژه ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد مسئولیت پذیری پرستاران اورژانس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 294 تعداد دانلود : 489
هدف : هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر مسئولیت پذیری پرستاران اورژانس بیمارستان میلاد شهر تهران بود. روش :پژوهش از نوع شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه پرستاران اورژانس بیمارستان میلاد شهر تهران به تعداد 40نفر بود که باروش تصادفی در دو گروه برابر 20نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند.ابزارهای استفاده شده دراین پژوهش عبارتند از:پرسشنامه های مسئولیت پذیری عبدل ، ابراهیم(2002) و 17جلسه 50 دقیقه ای آموزش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد .روش تجزیه و تحلیل اطلاعات شامل دو بخش آمار توصیفی(میانگین،انحراف استاندارد،آزمون های کلمو گروف –اسمیرنوف) و بخش استنباطی آزمون لوین،و برای همگنی شیب از رگرسیون و تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته ها:نتایج نشان داد که آموزش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد موجب افزایش معنادار مسئولیت پذیری پرستاران شده است. نتیجه گیری :نتایج پژوهش حاکی از این است که از آموزش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می توان برای افزایش مسئولیت پذیری پرستاران بخش اورژانس بیمارستان میلاد تهران استفاده کرد.
۲.

مطالعه تطبیقی ارتباط قضا و قدر الهی با حوادث طبیعی در نگاه متکلمین مسلمان

کلید واژه ها: حوادث طبیعی قضا و قدر الهی جبر اختیار متکلمین مسلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 814 تعداد دانلود : 933
مسئله قضا و قدر، از جمله مسائل اعتقادی است که متفکران اسلامی از قدیم الایام با آن روبرو بوده و دیدگاه های گوناگونی در باره آن مطرح کرده اند. از طرفی، انسان در زندگی خود با حوادثی مواجهه خواهد شد که منشاء انسانی ندارد و در افعال وکردار نیز دارای اراده مختارانه است که بدون شک این اختیار او برخلاف قضا و قدر الهی نخواهد بود، زیرا بر اساس مقدرات الهی است. پس وقایعی مانند سیل، زلزله، رعد- برق، آتشفشان و موارد مشابه در زندگی انسان با قضا و قدر الهی ارتباط مستقیم دارد. بدین رو لازم است، جایگاه قضا و قدر الهی که یک اصل اعتقادی است، بازکاوی گردد تا به دغدغه های ذهنی بشر پاسخ داده و از انحراف آن جلوگیری شود. لذا، در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی ارتباط حوادث طبیعی با قضا و قدر الهی در نگاه متکلمان مسلمان پرداخته شود.
۳.

آماده سازی تربیتی حاکم اسلامی در خدمت گزاری مردم از منظر حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه

کلید واژه ها: امام علی علیه السلام حاکمیت دین اسلام نهج البلاغه وظایف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 778 تعداد دانلود : 585
از منظر امام علی علیه السلام چاره ای جز این نیست که در هر جامعه ایی امیری حاکم باشد صالح و سالم باشد، یا فاجر و فاسد. چراکه حتی حاکم فاسد بهتر از بدون حاکمیت (هرج ومرج) است. در اندیشه سیاسی امام علی علیه السلام دولت و نهاد دارنده قدرت و حکومتی که این قدرت را اعمال می کند، همه و همه وسیله ای است برای خدمت و اصلاح زندگی این جهانی و آن جهانی مردمان هست. امام علی علیه السلام به مناسبت هایی، وظایف حاکم را، در قالب نامه ها و خطبه ها بیان کرده و هیچ عذری را برای تخلف آن ها باقی نگذاشته است. از نظرگاه حضرت علی علیه السلام حاکم به طور عمده سه وظیفه خطیر بر عهده دارد:1. وظیفه حاکم در قبال آموزه های دین که زیربنای حاکمیت را تشکیل می دهد. 2. وظیفه حاکم در مقابل عموم مردم که پشتوانه ای قوی و ستون های استوار حکومت می باشند. 3. وظیفه حاکم در برابر کارگزاران (اجرایی، قضایی، نظامی) که هرکدام وظیفه ای خاص بر عهده دارند و هیچ کدام از دیگری بی نیاز نیستند؛ و سؤال اصلی این مقاله این است که؛ از منظر نهج البلاغه حاکم اسلامی چه وظایفی را در برخورد با مردم دارد؟ البته لازم به ذکر است که مهم ترین و اساسی ترین وظیفه حاکم اجرای دقیق و بی کم وکاست فرمان ها الهی و صیانت از آن ها به وسیله نظارت دقیق و جدی بر حُسن اجرای آن هاست. این مقاله از سری تحقیقات کتابخانه ای با استفاده از اسناد و مدارک و با شیوه بررسی محتوایی، هست.
۴.

تحلیل عوامل فرهنگی- اجتماعی گسترش بد حجابی

کلید واژه ها: بدحجابی جامعه عوامل فرهنگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 379 تعداد دانلود : 715
بدحجابی یکی از مسایل و چالش های جدی در حوزه اخلاق اجتماعی محسوب می شود. چون که پوشش ظاهری زن مسلمان بخشی از حقیقت با طنی و بیان گر اندیشه ها و نظام ارزشی های درونی اوست از این جهت در این به زمینه ها و عوامل اجتماعی و فرهنگی بدحجابی بارویکرد تحلیلی توصیفی پرداخته ایم. در این نوشتار، پس از بیان مفهوم حجاب، که برای رسیدن به امنیت و کاهش بحران های روحی ضروری است، به مفهوم بد حجابی و مهم ترین عوامل اجتماعی (تغییر ارزش ها با سرزنش دیگران، تقلید کورکورانه و نگرش سطحی، کمبود عاطفه وغیره. همچنین به عوامل خانوادگی و فرهنگی بد حجابی ناشناخته ماندن فرهنگ حجاب، اقلیت های مذهبی وغیره اشاره شد. با توجه به نتایج به دست آمده مهم ترین عوامل بی حجابی در جامعه رسانه ها و گسترش فساد و تباهی و دگرگونی ارزش ها و تهاجم فرهنگی است که در نابود کردن فرهنگ حجاب و دادن الگوی بی حجابی و خود نمایی و خود آرایی به جامعه نقش مهمی دارد.
۵.

نقش ابعاد کارکرد خانواده در پیش بینی کنندگی رفتارهای پرخطر جنسی و تکانشگری دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر علی آباد کتول

نویسنده:

کلید واژه ها: کارکرد خانواده رفتارهای پر خطر جنسی تکانشگری دانش آموز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 968 تعداد دانلود : 547
هدف پژوهش حاضر نقش ابعاد کارکرد خانواده در پیش بینی کنندگی رفتارهای پرخطر جنسی و تکانشگری دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر علی آباد کتول می باشد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر علی آباد کتول 1399-1398 تشکیل دادند. برای تعیین حجم نمونه از بین دانش آموزان این مدارس که 3993 نفر بودند، براساس جدول مورگان 35 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه رفتارهای پر خطر جنسی و پرسشنامه سنجش کارکرد خانواده بود. داده های به دست آمده از طریق روش های آمار توصیفی و روش های آمار استنباطی شامل روش همبستگی و رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین ابعاد کارکرد خانواده از قبیل حل مشکل، ارتباط، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی خانواده) با رفتارهای پرخطر جنسی رابطه منفی معنادار وجود دارد. همچنین یافته ها نشان داد بین ابعاد کارکرد خانواده از قبیل حل مشکل، ارتباط، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی خانواده با تکانش گری شناختی، تکانش گری حرکتی و عدم برنامه ریزی رابطه منفی معنادار وجود دارد.
۶.

واکاوی ارتباط حریم خصوصی اشخاص با امر به معروف و نهی از منکر

کلید واژه ها: حریم خصوصی حریم عمومی قلمرو حقوقی امر به معروف امر به معروف و نهی از منکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 807 تعداد دانلود : 823
انقلاب اسلامی پدیده منحصر به فرد قرن بیستم بوده و موجب تحوّل در تمام زمینه ها و عرصه های فکری و دینی شده است. امر به معروف و نهی از منکر و رابطه آن با حریم خصوصی افراد از مباحث مهم است. حریم خصوصی، محدوده ی زندگی شخصی هر فرد است که مایل نیست دیگران بدون اجازه ی وی به آن دسترسی داشته باشند. مهم ترین قلمرو و محدوده ی حریم خصوصی عبارت است از: منازل و اماکن خصوصی، جسم افراد، اطلاعات، ارتباطات و مانند آن.«حریم اشخاص» یا « حریم خصوصی» و یا « حق خلوت» ازمباحث مهم و جدید حقوق محسوب می شود و تقریبا در ادبیات حقوقی و یا در قوانین بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است.در تعارض بین رعایت «حریم خصوصی »با «منافع عمومی »، رعایت حریم خصوصی بااستثنا مواجه است .محدودیت ها و استثنا های این اصل، توسط شارع و قانون گذار معین می شود. بین اصل رعایت حریم خصوصی افراد و امر به معروف ونهی ازمنکر تعارضی وجود ندارد.
۷.

بررسی اثربخشی رویکرد شناختی - رفتاری بر تکانشگری در نوجوانان دختر

کلید واژه ها: رویکرد شناختی - رفتاری تکانشگری نوجوانان پرسشنامه تکانشگری بارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 613 تعداد دانلود : 948
هدف از پژوهش حاضر ، تعیین اثربخشی رویکرد شناختی - رفتاری بر تکانشگری در نوجوانان بود. این پژوهش در قالب یک پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و در چهارچوب یک طرح پیش آزمون و پس آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه اجرا شد. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی نوجوانان 14 تا 18 سال دختر که درسال 1400 ساکن شهر تهران بودند، تشکیل می دادند . حجم نمونه شامل 32 نفر که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه در هر گروه 16 نفرجایگزین شدند. در این پژوهش از پرسشنامه تکانشگری بارت نس خه ی ازدهم (2004) استفاده گردید و مداخله با رویکرد شناختی - رفتاری به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای در گروه آزمایش انجام گردید. داده های پژوهش با آزمون تحلیل کواریانس یک متغیری (آنکوا)و مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد مداخله با رویکرد شناختی - رفتاری در در سطح (01/0> P ، 199/778F=) تکانشگری در مرحله پس آزمون اثرمعناداری داشته است . بنابراین با توجه به معنی دارشدن فرضیه این پژوهش می توان نتیجه گرفت که در این پژوهش، مداخله رویکرد شناختی - رفتاری توانسته است تکانشگری را در نوجوانان دختر کاهش دهد.
۸.

واکاوی ابعاد مسئله تروریسم در حقوق بشر و بررسی آن در دیدگاه اسلامی (با محوریت احادیث)

کلید واژه ها: تروریسم جرم سیاسی حقوق بشر اسلام احادیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 365
تروریسم به مکتبی گفته می شود که اساس روش تحمیل عقاید به دیگران را صرفاً با زورآزمایی، ترور، جنگ، اعمال خشونت آمیز، رعب و وحشت، آشوب آفرینی، عملیات های چریکی، کشتار جمعی، نسل کشی، شکنجه و کودتا می داند. می توان گفت در دنیای امروز، جریان تروریسم به عنوان عامل محرکه سیاسی- ایدئولوژی- مذهبی شده است که برخی دولت های مستکبر با آن به دنبال اهداف خویش هستند. پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی به واکاوی ماهیت و مفهوم تروریسم و بررسی آن در دیدگاه اسلامی جهت شناخت این جریان جهانی می پردازد.
۹.

چگونه توانستم افت تحصیلی دانش آموزانم را در درس عربی رفع کنم؟

کلید واژه ها: دوره متوسطه دوم آموزش یادگیری افت تحصیلی اقدام پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 797
امروزه جایگاه تعلیم و تربیت بر هیچ کس پوشیده نیست؛ در تعالیم دینیِ ما مسلمانان بخصوص در قرآن و سنت، به اهمیتِ تزکیه نفس و فراگیری علم و دانش تاکید فراوان شده است. دین مبین اسلام هم پیروان خود را به فراگیری و کسبِ علم حتی در سخت ترین شرایط و دورترین نقاط سفارش کرده است. علاوه بر تاکید ادیان الهی به پیروان خود در کسب و فراگیری علم؛ هر کشوری که داعیه پیشرفت را در سر می پروراند باید در عرصه تعلیم و تربیت ورود کند و اولویت سرمایه گذاری خود را بر رشد و توسعه نهاد آموزش و پرورش بنیان نهد. با اهتمام دستیابی دست اندرکاران تعلیم و تربیت به این مهم، رشد یا افت تحصیلی دانش آموزان در دوره های مختلف تحصیلی یکی از دغدغه های دیرین نهاد آموزش و پرورش است که در این میان موفقیت یا افت تحصیلی دانش آموزان پایه دوازدهم در امتحانات نهایی یکی از دغدغه های اصلی مدیران کل، مناطق و مدارس است. در دبیرستان کوثر حسین آباد بعد از گذشت یک ماه از سال تحصیلی، با انجام ارزشیابی های تشخیصی و تکوینی، متوجه اختلال یادگیری دانش آموزان پایه دوازدهم تجربی این آموزشگاه در درس عربی شدم. بمنظور رفع این مشکل، بررسی علل افت تحصیلی دانش آموزانم در قالب آموزش پژوهی در دستور کار قرار گرفت. بنده با بررسی های میدانی، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه، پاره ای از مشکلات را شناسایی کرده و به رفع آنها اقدام کردم.
۱۰.

مقایسه بلوغ عاطفی و ابعاد آن بر اساس صمیمیت زناشویی در افراد متاهل شهرستان گتوند

کلید واژه ها: صمیمیت زناشویی صمیمیت بلوغ عاطفی افراد متاهل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 248 تعداد دانلود : 55
هدف تحقیق حاضر مقایسه بلوغ عاطفی و زیرمقیاس های آن بر اساس صمیمیت زناشویی در افراد متاهل بود. روش تحقیق علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه زنان و مردان متاهل ساکن شهرستان گتوند استان خوزستان بود که از جامعه مذکور به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 103 نفر (56 زن و 47 مرد) انتخاب شدند و با تکمیل پرسشنامه های مقیاس بلوغ عاطفی و پرسشنامه صمیمیت زناشویی در این تحقیق شرکت کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 26 و با بهره گیری از آزمون t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین افراد با صمیمیت زناشویی بالا و افراد دارای صمیمیت زناشویی پایین، به لحاظ میزان بلوغ عاطفی و تمام زیرمقیاس های آن تفاوت وجود دارد و این تفاوت به لحاظ آماری معنادار است (p<0.005). با توجه به میانگین ها، برتری در میزان بلوغ عاطفی با افرادی است که صمیمیت زناشویی بالاتری داشته اند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر به روانشناسان خانواده پیشنهاد می شود برای بهبودی روابط زوجین بر مبنای بهبود سطح صمیمت زناشویی آنان، به اهمیت ارتقای بلوغ عاطفی زوجین توجه داشته باشند.
۱۱.

بررسی اثربخشی طرح واره درمانی بر تعدیل طرح واره های ناسازگار اولیه انزوای اجتماعی و بیگانگی و نقص و شرم در مادران دارای فرزند نوجوان با اختلال سلوک و تعارض با مادر

کلید واژه ها: طرح واره درمانی تعارض با مادر طرح واره انزوای اجتماعی و بیگانگی طرح واره نقص و شرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 283 تعداد دانلود : 500
هدف از پژوهش حاضر ، تعیین اثربخشی طرح واره درمانی بر تعدیل طرح واره های ناسازگار اولیه در مادران دارای فرزند نوجوان با اختلال سلوک و تعارض با مادر بود. این پژوهش در قالب یک پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و در چهارچوب یک طرح پیش آزمون و پس آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه اجرا شد. جامعه ی آماری شامل کلیه مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال سلوک و تعارض با والدین (مادر) ساکن شهر تهران در سال 1400 را تشکیل دادند .وحجم نمونه 32 نفر که روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی (16 نفر ) و کنترل (16 نفر) جایگزین شدند.در این پژوهش از پرسشنامه طرحواره یانگ (1998) استفاده گردید و مداخله طرح واره درمانی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای در گروه آزمایش انجام گردید. داده های پژوهش با استفاده آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری(مآنکوا ) مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که طرح واره درمانی در سطح (01/0> P ، 848/1679F=) طرح واره های ناسازگار اولیه (انزوای اجتماعی و بیگانگی و نقص و شرم) در مادران دارای فرزند نوجوان با اختلال سلوک و تعارض با مادر در شهر تهران در مرحله پس آزمون اثرمعناداری داشته است . بنابراین با عنایت به معنی دارشدن فرضیه پژوهش می توان نتیجه گرفت که در این پژوهش، طرح واره درمانی توانسته است طرح واره های ناسازگار اولیه (انزوای اجتماعی و بیگانگی و نقص و شرم ) در مادران دارای فرزند نوجوان با اختلال سلوک و تعارض با مادر را تعدیل دهد.
۱۲.

بررسی روش مبارزه حضرت موسی علیه السّلام با ترفندهای فریبنده فرعون از منظر قرآن کریم

کلید واژه ها: روش ترفند فرعون حضرت موسی مبارزه حضرت موسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 299 تعداد دانلود : 607
پیامبران الهی سردمداران مبارزه با چهره استکبار و ظالمان بوده و در راستای این رسالت تلاش های وافری نموده اند. حضرت موسی(علیه السلام) که یک چهره ی مبارز و انقلابی در قرآن دارد این مأموریت را به عهده داشت تا در مقابل چهره ی استکباری زمان خویش بایستد و قشرهای مختلف مردم را هدایت کند. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شده تا با تعمق و تدبر در آیات و با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، مسئله روش های مبارزه ی حضرت موسی(علیه السلام) در برابر ترفند های فرعون مورد بررسی قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش، آشنایی با روش های مبارزه با طاغوت و در نهایت کاربرد آن ها در عرصه تبلیغ دین و در امر رهبری بوده و وجود شرایط مشابه مبنی بر استضعاف امتهای اسلامی در عصر کنونی مزید انگیزه برای این پژوهش شده است. از پژوهش حاضر به دست می آید که روش مبارزه یکی از عناصر اساسی در پیشبرد اهداف الهی بوده و حضرت موسی(علیه السلام) نیز پس از تعیین هدف، با توجه به شرایط محیط، مخاطب و در نظر گرفتن میزان تأثیر گذاری، ابزارهای مناسب و شیوه های گوناگون و چشمگیری را برای مبارزه با فرعون به کارگرفت؛ به طوری که دانش مبارزه علیه نظام های طاغوتی را می توان به بهترین وجه در روش مبارزاتی این پیامبر الهی جستجو کرد.

آرشیو