مطالعات رفتار سازمانی

محیط پویا و پیچیده امروز، دیگر مجال و فرصت زیادی برای واکنش مناسب فراهم نمی آورد. شرکت هایی که نمی توانند با تغییرات همراه شوند نابود می شوند. علاوه براین، کارکنان در بمباران اطلاعات عصر دیجیتال، کم تر مجالی برای توجه پیدا می کنند. هرگونه ابهام هم در امور، هم بر شدت پیچیدگی می افزاید. رهبران سازمان برای ارتباط با کارکنان و همسوسازی آنها باید به شکلی شفاف، دقیق و در کم ترین زمان ممکن  اطلاعات را منتقل نمایند. استعاره به عنوان یک ابزار توانمند و بسیار کارا در انتقال مفاهیم می تواند به رهبر در دستیابی به اهداف مدنظرش کمک کند؛ ابزاری قدرتمند که بسیاری از شعرا و نویسندگان بزرگ از آن بهره ها جسته اند؛ چراکه استعاره حجم زیادی از مفاهیم را در کم ترین کلمات منتقل می کند. چشم اندازسازی، الهام بخشی و اقناع از کارکردهای اصلی استعاره تصور می شود. پژوهش پیش رو با هدف بررسی نقش و کارکرد استعاره در رفتار رهبری سازمان با استفاده از روش قوم نگاری و روش تحلیل مضمون در تحلیل داده ها، به مطالعه یکی از سازمان های موفق که چند تجربه تغییر موفق سازمانی را پست سر گذاشته، پرداخته است. در بیش از یک سال مشاهده و شرکت در جلسات متعدد رهبری سازمان سعی شده است استعاره های به کاربرده شده شناسایی و براساس کارکرد، دسته بندی شوند. پس از بررسی و انجام تحلیل محتوا چهار کارکرد برای استعاره ها شناسایی شد. به نظر می رسد رهبر در برهه های مختلف زمانی تمرکز بیشتری بر استفاده از کارکردهای خاص از استعاره برمبنای کارکرد آنها داشته است.

باتوجه به پیچیدگی روزافزون سازمان ها و تفاوت در اندیشه ، نگرش و باورهای افراد، تعارض به عنوان جزء اجتناب ناپذیر زندگی سازمانی مطرح است . ازآنجاکه امروزه، نیروی انسانی به عنوان اصلی ترین دارایی سازمان ها و مزیت رقابتی مطرح است ، مدیریت پدیده تعارض، به ویژه با شخصیت های «پیچیده» در سازمان ها از مهم ترین مهارت های مدیریت است که مدیران به آن نیازمندند. در تعریفی، کارکنان پیچیده، به طورمداوم از سبک های ارتباطی مشکل زایی مانند فریادزدن، ناله و شکایت و یا طعنه زدن برای ابراز آنچه احساس یا فکر می کنند، استفاده می کنند تا رفتارها و نگرش های دیگران را جهت دهی و یا احساس بدی در آنها ایجاد کنند. پژوهش حاضر با استفاده از یک بازی کاری، موقعیت تصمیم گیری درخصوص شخصیت های پیچیده را شبیه سازی کرده و با رویکردی آزمایشی، وجود ارتباط میان نحوه تفکّر تحلیلی و موفقیّت در تعامل با شخصیّت های پیچیده را بررسی می کند. برای سنجش نحوه تفکّر منطقی/ شهودی از دو روش استفاده از آزمون REI40 و دستکاری نحوه تفکر با استفاده از یک فعالیت آزمایشگاهی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که تفکر منطقی سنجیده شده با استفاده از REI40 تأثیر مثبتی بر مدیریت تعارض در برخورد با شخصیت های پیچیده داشت؛ اگرچه دستکاری نحوه تفکر تأثیر معنی داری بر عملکرد نشان نداد.

هدف پژوهش حاضر، مرور نظام مند و ارائه نقشه دانشی تبادل کار و خانواده باتوجه به سه دیدگاه تعارض، غنی سازی و تعادل است. به این منظور، روند مطالعات کار و خانواده از ابتدا تا کنون (سال 2020) با روش "تجزیه وتحلیل کتاب سنجی" ازطریق نرم افزار "وی او اس" بررسی و مؤثرترین نویسندگان، مجلات و کشورها در حوزه کار و خانواده معرفی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد، 70 درصد مطالعات کار و خانواده از سال 2010 به بعد و 75 درصد مطالعات توسط 10 کشور جهان انجام شده است که امریکا، انگلیس و کانادا بیشترین سهم را در این زمینه دارند. درضمن، بیشترین مطالعات در حوزه های علوم مدیریت، روان شناسی کاربردی و جامعه شناسی انجام شده است. نشریه های "رفتار حرفه ای" و "روان شناسی کاربردی" پرارجاع ترین نشریه ها و "گرین هاوس" پرارجاع ترین نویسنده در این حوزه می باشند. تجزیه وتحلیل هم رخدادی واژگان نیز 12 خوشه و بیشترین فراوانی برای کلیدواژه های "جنسیت"، "تعارض کار و خانواده" و "تعارض" را در حوزه کار و خانواده نشان می دهد. درپایان، با درنظرگرفتن روند مطالعات کار و خانواده در سال های اخیر پیشنهادهایی جهت پژوهش های آینده ارائه شد.

امروزه محیط زیست طبیعی می تواند محیط درون سازمانی را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا سازمان ها به منابع طبیعی وابسته هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تلنگر سازمانی، هوش هیجانی و انگیزش درونی کارکنان بر ایجاد رفتار زیست محیطی در سازمان انجام شده است. این مطالعه ازلحاظ هدف، کاربردی، از نوع توصیفی است و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری در این مطالعه 212 نفر از کارکنان شهرداری شیراز هستند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها، روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS 2 مورد استفاده قرار گرفت. جهت سنجش روایی از روایی همگرا بهره گرفته شد و به منظور برازش پایایی، آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت و ضریب آن برای تمام سازه های پژوهش بیشتر از 7/0 می باشد. نتایج نشان می دهد که تلنگر سازمانی بر انگیزش درونی تأثیر منفی و معنی داری دارد اما هوش هیجانی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان انگیزش درونی کارکنان می گذارد. نتایج پژوهش اثر مثبت و معنی دار انگیزش درونی و رفتار زیست محیطی کارکنان را تأیید کرد. همچنین انگیزش درونی در سازمان، ارتباط میان تلنگر سازمانی و رفتار زیست محیطی کارکنان را میانجی گری نمی کند، ولی ارتباط میان هوش هیجانی و رفتار زیست محیطی کارکنان را میانجی گری می کند.

هدف این پژوهش، بررسی نقش ذهن آگاهی بر محیط کاری (رفتارهای کاری نوآورانه، کیفیت روابط، کامیابی در کار) باتوجه به نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی است. جامعه آماری این پژوهش را 383 نفر از مدیران و کارکنان شرکت بیمه ملت در شهر تهران تشکیل می دهند که از این تعداد 192 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده های این پژوهش ازطریق پرسشنامه های استاندارد و به روش تصادفی ساده جمع آوری شد و با روش مدل معادلات ساختاری توسط نرم افزارهای spss22 وsmartpls3 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. روایی سؤال های تحقیق با استفاده از روایی همگرا و واگرا و پایایی سؤالات به وسیله بارهای عاملی، آلفای کروباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. نتایج و یافته های پژوهش حاکی از تأیید مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش است؛ به طوری که ذهن آگاهی بر انعطاف پذیری شناختی و محیط کاری تأثیر مثبت و معنی داری دارد، همچنین انعطاف پذیری شناختی به عنوان متغیر میانجی نقش نسبی و معنی داری بین متغیرهای ذهن آگاهی و محیط کاری (رفتارهای کاری نوآورانه، کیفیت روابط، کامیابی در کار) ایفا می کند.

آدم واره های بی روح با حرکاتی ساعت وار و غیرارادی تمثیلی از کارکنان بی تفاوت و بی رغبت نسبت به کار در سازمان هستند که نه تنها خود و اطرافیان خود را بلکه کلیت سازمان را به رکود و عدم کارایی می رسانند. اشتیاق شغلی کارکنان، مؤلفه ای کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در اقتصاد پویای کنونی می باشد. باتوجه به اهمیت اشتیاق شغلی کارکنان در سازمان ها، شناخت عوامل تأثیرگذار بر اشتیاق شغلی کارکنان ازجمله تأثیر عوامل رفتار شوخ طبعانه؛ تصویری از نشاط و سلامت روانی و انرژی احساسی؛ تصویری از ارتباطات گرم و صمیمی ضرورتی انکارناپذیر به شمار می رود. ازاین رو، هدف این پژوهش، بررسی نقش میانجی گری انرژی احساسی در تأثیرگذاری رفتار شوخ طبعانه بر اشتیاق شغلی در سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. روش پژوهش حاضر، ازنظر هدف، کاربردی و برحسب روش، تحقیقی توصیفی، از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان سازمان سینمایی کشور (200 نفر) است و تعداد حداقل نمونه ازطریق فرمول کوکران 132 نفر محاسبه شد که افراد به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه های استاندارد بوده که روایی و پایایی ابزار موردسنجش تأیید شد. داده های جمع آوری شده ازطریق نرم افزارهای SPSS 20 و Smart PLS 3 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که رفتار شوخ طبعانه، دو متغیر انرژی احساسی و اشتیاق شغلی کارکنان را به طور مثبت و معنی داری تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین انرژی احساسی بر اشتیاق شغلی کارکنان تأثیر مثبت و معنی داری دارد. درنهایت نقش میانجی این متغیر در تأثیر رفتار شوخ طبعانه بر اشتیاق شغلی کارکنان مورد تأیید قرار گرفت.

هدف اصلی بررسی تأثیر نظارت سوءاستفاده بر رفتارهای مثبت و منفی کارکنان (خلاقیت و رفتار شهروندی سازمانی ، رفتار کار ضد تولید ، رفتارهای پنهان سازی دانش و فرسودگی شغلی) است. این مطالعه از نوع کاربردی و از نوع پیمایشی- تحلیلی است که براساس آنالیز ماتریس کوواریانس با استفاده از مدل معادلات ساختاری (SEM) انجام شده است. ما فرضیاتی را در مورد داده های جمع آوری شده از 478 کارمند از طریق هفت نظرسنجی طی یک دوره 3 ماهه در شرکت ملی گاز ایران و شرکتهای تابعه آن آزمایش کردیم. نتایج اصلی نشان می دهد که نظارت سوءاستفاده بر رفتارهای کاری ضد تولید ، رفتارهای پنهان سازی دانش و فرسودگی شغلی تأثیر مثبت دارد. و بر اصالت و رفتار شهروندی سازمانی تأثیر منفی می گذارد. این مطالعه نقش میانجی عدالت سازمانی در تأثیر نظارت سوء استفاده بر متغیرها را نشان می دهد و بنابراین درک اثر واسطه را عمیق تر می کند. یافته ها نشان می دهد که عدالت سازمانی در رابطه بین نظارت سوءاستفاده و رفتارهای منفی زیردستان نقش واسطه ای دارد و تأثیر مثبت نظارت سوء استفاده بر رفتارهای کاری ضد تولید ، فرسودگی و پنهان سازی دانش را کاهش می دهد. نتایج متغیرهای کنترل (جنسیت و موقعیت سازمانی) نشان می دهد که تأثیر نظارت سوء استفاده بر OCB ، در مردان از زنان منفی تر است. همچنین درک عدالت سازمانی در کارمندان ستادی بیش از کارمندان عملیاتی است. همچنین در کارمندان ستادی ، نقش واسطه گر عدالت سازمانی در تأثیر نظارت سوءاستفاده بر اصالت و رفتارهای CWB ، بیش از کارمندان بخش عملیاتی است.