مجید نیکویی

طراحان و بافندگان قالی های کاشان از مضامین مختلفی در خلق آثار خود استفاده کرده اند؛ برخی از این مضامین حوزه ی ادبیات دینی، ملی، بومی و... را در برمی گیرد. هدف پژوهش حاضر، دستیابی به جنبه های تصویرسازانه نقوش به کار رفته در فرش های کاشان است. با توجه به روش آیکونوگرافی، سعی بر آن شده تا با این رویکرد مفاهیم تصویری به کار رفته در فرشِ کاشان به مخاطب منتقل شود. اغلب نقش مایه های به کار رفته در فرش های کاشان با رنگ گزاری های تخت و رنگ های مشابه طبیعت پدید آمده اند. در این میان پرسش هایی را می توان مطرح نمود و به آن ها پاسخ داد؛ 1.چه جنبه های تصویرسازانه ایی در فرش کاشان موجود است؟ 2. مهم ترین عامل تاثیرگذار در به وجود آمدن نقوش به کار رفته در فرش کاشان عصر قاجار چیست؟ پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعاتِ کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (گفت وگوی حضوری با متخصصان و کارشناسان) انجام پذیرفت و نتایج پژوهش نشان داد که با نگاه به نَقش های قالی ها، دو زیر مجموعه از نقش ها قابل تفکیک از یک دیگرند؛ نقش هایی که از طبیعت الهام گرفته اند و نقش مایه هایی که هندسی و تجریدی محض هستند؛ نتایج پژوهش نشان داد که هنر نگارگری بیشترین تأثیرگذاری را روی قالیچه ها داشته است و از تأثیراتی که قالیچه های تصویری از هنر نگارگری گرفته اند، فضاسازی های غیرواقعی و مثالی هستند با این تفاوت که در نقوش فرش ساده سازی و خلاصه شده و گاه ترکیب بندی های آن فرش تغییر کرده است. .

قطع، نقش معرفتی مهمّی در اصول فقه شیعی دارد و «کاشفیّت ذاتی قطع از واقع» یکی از اساسی ترین علل اهمیّت قطع است. مقاله حاضر با ارزیابی جایگاه و مبانی حجیّت قطع در نظام اصول فقه شیعی، می کوشد تا کاشفیّت ذاتی قطع از واقع را نقادانه تحلیل کند. در این راستا، با استفاده از مبانی معرفت شناسی مدرن و تمایز میان «بود» و «نمود» در اندیشه کانت، اثبات می کنیم که «کاشفیّت ذاتی قطع از واقع» ایده قابل دفاعی نیست. به علاوه، نشان می دهیم که مبانی نظریه تخطئه - که مورد قبول قاطبه علمای شیعی هم هست - با یافته های معرفت شناسی مدرن همسوست و توجه به پیامدهای تخطئه، مانع پذیرش کاشفیّت ذاتی قطع از واقع خواهد بود. البته، نتیجه انکار کاشفیّت ذاتی قطع از واقع و تضعیف جایگاه قطع در معرفت شناسی اصول فقه همانا امکان پذیرش برخی ظنّون عقلی و گسترش جایگاه عقلانیّت خودبنیاد (مستقلّات عقلی) در روند استنباط احکام خواهد بود.

شناسایی عقلانیت خودبنیاد (مستقلات عقلی) به عنوانِ منبع احکام فقهی، یکی از ظرفیت های مهم عقل گرایی در اصول فقه شیعه است. با عنایت ویژه به این ظرفیت می توان احکام فقهی را از سیطره نص گرایی خارج و هر چه بیشتر به احکام عقلی نزدیک کرد. با این وجود، به نظر می رسد که تاکنون «مستقلات عقلی» نتوانسته نقشی جدی در ایجاد احکام فقهی ایفا کند؛ زیرا، اگر آن را از منابع فقه شیعه حذف کنیم، احکام فقهی تغییر چندانی نمی کند. مقاله حاضر، به دنبالِ ریشه یابی نقش ضعیف مستقلات عقلی در روند استنباط احکام و یافتن راهی برای حل این مشکل به رشته تحریر در آمده است. در این مقاله، تلاش شده با استفاده از روش استدلالی جان رالز، مستقلات عقلی را از دو حکم کلی و مبهم «حُسن عدل» و «قُبح ظلم» فراتر ببرد و مفاهیمی عینی تر و شفاف تر را ذیل مستقلات عقلی و مفهوم عدالت تحلیل کند.

مداخله ی نظامی کشور ثالث بر اساس دعوت کشور میزبان یکی از ابزارهایی ا ست که در بحران های داخلی همواره استفاده می شود. حکومتِ تضعیف شده ای که درگیر بحران یا جنگ داخلی ست، برای رهایی از وضع موجود از کشورهای خارجی دعوت به مداخله می کند. دو نظریه ی مهم برای اعتبار حقوقی چنین دعوتی ارائه شده: کنترل موثر و مشروعیت دموکراتیک. بر اساس معیار سنتی کنترل، برای اعتبارِ دعوتِ نظامیِ کشور میزبان، حکومت باید کنترل موثر سرزمینی داشته باشد؛ امری که در بحران/جنگ داخلی به دشواری محقق می شود. از دیگرسو، وفق نظریه ی نوظهور مشروعیت دموکراتیک، آنچه که به دعوت مذکور اعتبار می بخشد، دموکراتیک و مردمی بودن حکومت است. براین اساس حتی اگر حکومت دموکراتیک، کنترل موثر سرزمینی هم نداشته باشد باز دعوتش مشروع است. در سطحی دیگر، گاه میان مداخله بر اساس دعوت و دفاع مشروع جمعی خلط مفهومی پیش می آید. نوشتار پیش رو با بررسی قضایا و پرونده های متعدد حقوقی، می کوشد مفاهیم مذکور را شفاف سازی کند.

دیدگاه ها درخصوص نسبت میان «حق طبیعی/حقوق بشر» و «حقوق طبیعی» متفاوت است. در این میان، برخی بر تمایز و ناسازگاری مفهوم حق طبیعی و حقوق طبیعی تأکید می کنند. وفق این نگاه، نه تنها خاستگاه تاریخی این دو مفهوم متفاوت است، بلکه از لحاظ مفهومی نیز میان این دو سازگاری وجود ندارد، زیرا حق طبیعی مفهومی اخلاقاً بی طرف و منشأ آزادی است در صورتی که حقوق طبیعی مفهومی اخلاقی و منشأ تکالیف است. نوشتار حاضر، پس از بررسی نقادانه ادله مذکور، به اثبات این نکته می پردازد که نه تنها حقوق طبیعی و حق طبیعی از جهت مفهومی با یکدیگر سازگارند، بلکه از چشم انداز تاریخی نیز نظریه حق طبیعی و حقوق بشر از دل نظریه حقوق طبیعی مدرسی تکون یافته است.

ارزیابی یک برنامه آموزشی از این جهت مهم است که می تواند به بهبود برنامه و در نتیجه موفقیت آن در دست یابی به اهدافش کمک کند. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی برنامه های آموزش های علمی در بافت سازمان های نظامی با تأکید بر ارزیابی برنامه آموزش زبان انگلیسی عمومی در دانشگاه افسری امام علی(ع) به عنوان مصداقی از برنامه های علمی در جریان آموزش است تا از این طریق با پیدا کردن نقاط ضعف و قوت آن، بتوان به بهبود آن کمک نمود و نتایج حاصل را اعتبار بیرونی داده و تعمیم پذیر نمود. این مطالعه در دو مرحله ی کیفی و کمی انجام گرفت؛ به طوری که داده های مرحله کیفی گردآوری شده با استفاده از پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده نشان دهنده هماهنگی نسبتاً ضعیف بین سه عامل اصلی تشکیل دهنده یک برنامه آموزشی یعنی هدف گذاری، نحوه آموزش و نیازهای داوطلبان است. داده های کمی که به عبارتی مکمل مرحله کیفی می باشد؛ موید نتایج به دست آمده از مرحله کیفی است. در واقع مرحله کمی که به وسیله پیش آزمون و پس آزمونی که بر اساس اهداف برنامه آموزش زبان طراحی و عملیاتی شده، نشان دهنده عدم پیشرفت قابل توجه و معنادار دانشجویان در طول نیم سال تحصیلی است. این موضوع می تواند موید نبود هماهنگی کامل و همه جانبه بین اجزای تشکیل دهنده برنامه آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه باشد که نه تنها ضرورت مطالعه در سایر حوزه های آموزشی را اجتناب ناپذیر می نماید، بلکه مستلزم ضرورت برقراری تطابق و توازن بین سه عامل اهداف، آموزش و نیازها در برنامه های آموزش های علمی از یک طرف و برنامه آموزش زبان انگلیسی عمومی در دانشگاه افسری امام علی(ع) از طرف دیگر می باشد.