کبری روشنفکر

کبری روشنفکر

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۹۴ مورد از کل ۹۴ مورد.
۸۱.

الرمز الدینی المصطلح بین علم الإجتماع الدینی و الشعر الشیعی شعر الکمیت بن زید الأسدی و السید الحمیری نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۶ سال ۱۴۳۰ شماره ۳ 1-12
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۵۶
الشعر هو مرآه المجتمع فی العصور المختلفه. لهذا نرید أن نبحث فی المظاهر الدینیه فی الشعر الشیعی. والتی تتصل بمباحث علم الاجتماع الدینی. المظهر (الصوره)، لغه الدین و أساساً کل ما یحرصُ علیه الإنسان یصبح مظهراً و إیماءاً. لهذا فإن الشعر الشیعی غالباً ماتکون له صبغه دینیه و هذا الشعر متمتع بالإیماء و المظهر کثیراً. هذا المقال یحاول مع اعتماده علی شعر کُمَیْتْ بن زید الأسدی و السید الحمیری (شعراء الشیعه المشهورون فی القرنین 1 و 2 ه .ق) أن یبیّنُ الإیماء الدینی و أقسامه مع ذکر أمثله أدبیه تؤکد علی وجود هذه المظاهر فی الشعر الشیعی.
۸۲.

دراسه مقارنه لمناظرات السیف و القلم بین الأدبین العربی و الفارسی (الیعقوبی الطوسی و ابن نباتهالمصری نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۸ سال ۱۴۳۲ شماره ۴ 21-36
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۹۹
حازت المناظرات على أهمیه کبیره فی الأدبین العربی و الفارسی لما مثلته من رؤی و عبرت عنه من رموز و دلالات مختلفه. و نظراً لأهمیه هذاالنوع الأدبی، سنسلّط الضوء فی هذه المقاله علی جانب بسیط من هذا النوع من المناظرات النثریه الخیالیه، و هو النوع الذی تناول فیه الأدباء السیف و القلم باعتبارهما رمزین لفئتین مختلفین، فئه الکتاب و أصحاب الأقلام و ما یطمحون إلیه من مکانه إلى جانب أصحاب القوه. کما سنعرض لهذا النوع، نشأته و تطوره فی الأدبین، و نفصل الحدیث عنه فی محاوله جاده و هادفه لکشف اللثام عن أوجه التشابه و الإختلاف بینهما فی مناظرتی (السیف و القلم) النثریتین لیعقوبی الطوسی و ابن نباته المصری لنتوصل إلی أن فن المناظرات میراث اسلامی مشترک عنیت به الأمم و کانت انعکاساً و تلبیه لحاجات اجتماعیه و سیاسیه حیث عبرت عن رؤى و أفکار کتّابها و لبّت احتیاجات مجتمعاتهم.
۸۳.

الفتاه المصریه فی روایه «الباب المفتوح» (دراسه فی البناء الروائی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۹ سال -۱۴۳۳ شماره ۲ 119-139
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۳۰۶
تعد روایه «الباب المفتوح» للکاتبه المصریه الدکتوره لطیفه الزیات من أفضل مائه روایه عربیه، وذلک لما تتناوله من قضایا ساخنه و منها قضیه العلاقه الجدلیه بین حریه الفتاه من ناحیه و حریه مجتمعها من ناحیه أخرى حیث تذهب الکاتبه إلى أن الفتاه لا تجد نفسها حقاً و لا تجد حریتها إلا إذا فقدتها فی البدایه و الشیء الأکبر و الأهم من ذلک هو – فی إطار هذه الروایه – النضال من أجل تحررها و تحرر الوطن من بقایا الإستعمار. لیلى – بطله الروایه إلاشکالیه - هی فتاه مصریه جامعیه تدعو للتحرر من أسر تقالید و أعراف المجتمع المتهالکه و هی نموذج للفتاه المصریه التی تعیش فی ظل مجتمع ذکوری ینظر نظره دونیه للمرأه و یعمل على قمع أحلامها و طموحاتها و قهرها و مع ذلک فهی مثال یحتذی به لقوه إرادتها فی الدفاع عن حقوقها. فی نهایه الروایه، تنجح لیلى فی أن تحقق انجازاً شخصیاً و اختارت من یرید قلبها لیشارکها حیاتها الجدیده، و شارکت أیضاً فی تحقیق الإنجاز الأکبر و هو تحریر الوطن من بقایا الاستعمار فقد تزامن تحرر شخصیه البطله مع تحرر الوطن. یدرس هذا المقال عن طریق المنهج الوصفی-التحلیلى و فی ضوء النقد الاجتماعی صوره الفتاه فی الأثر النسوی “الباب المفتوح” للکاتبه لطیفه الزیات للتوعیه بدور المرأه الهام – فی الفتره المشار الیها فی الروایه - فی نیل استقلال الوطن و المشارکه فی صنع مستقبل أفضل مع الرجل جنباً إلى جنب.
۸۴.

الحرکه العلمیه و الثقافیه النسویه فی العصر المملوکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۵ سال ۱۴۲۹ شماره ۳ 47-75
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۲۰۳
شهد القرنان السابع والثامن الهجریان حرکه نشاط واسعه للمحدثات من النساء فی کلّ من مصر والشام، شارکت فیه حوالی مائتی إمراه تصدّت لتدریس الحدیث النبوی للرجال والنساء علی السواء، ودارت حولهنّ رحى حرکه انتظمت سائر فروع الحیاه العلمیه والفکریه فی ذلک العصر وتتلمذ علیهنّ عدد کبیر ممّن یشار إلیهم بالبنان من أعلام الأدب والعلم والفکر. تحاول هذه المقاله تبیین هذه الظاهره الفریده، وبیان إسهام المرأه فی إزدهار الحیاه الفکریه والعلمیه للأمه، والتمکین للمعارف الأساسیه التی تنهض علیها ثقافتها، وإرساء التقالید العلمیه الرصینه الصالحه للنهوض بکلّ فرع من فروع النشاط الإنسانی.
۸۵.

صدى المرأه فی الاعمال النقدیه الواقعیه لنجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۱ سال ۱۴۲۵ شماره ۲ 55-64
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۵۲۸
تهدف المقاله ابراز دور و مکانه المرأه فی الأعمال الأدبیه الواقعیه لنجیب محفوظ، من خلال اعماله الناقده و ذلک بتصویرها فی شتى طبقات المجتمع؛ السفلى و الوسطی و العلیا. و ترى المقاله أن المرأه فی اعمال نجیب محفوظ من الناحیه الاقتصادیه تدور بدوران الحاله الاجتماعیه فی المجتمع بأسره و هی مرکز التنبه لنجیب محفوظ فى بمته عن تأثیر الإقتصاد فی المجتمع و ما یولده فی حاله ضعفه و قله موارده من تفشی الفساد و ذلک بتصویر المرأه الفقیره بأنها بائعه الجسد. من جهه أخرى ترى المرأه فی الرجل منقذاً لها من همومها و احزانها الناجمه عن الشعور بالوحده و انعدام العلاقه مع الجنس الآخر. هذه الحاله تصویر للمرأه فی الطبقه العلیا من المجتمع وکلا النوعین او الحالتین للمرأه (الفقیره، بائعه الجسد و البرجوازیه التی تبغی الخلاص علی ید الرجل) کانت هذه المرأه ضحیه للفساد الناجم عن الطبقیه غیر العادله. اما المرأه فی الطبقه الوسطى فی تصویر نجیب محفوظ لها، فاکثر حظَاً من مثیلاتها فی الطبقتین السفلى و العلیا فهی فی الغالب امرأه شریفه التزمت التقالید و لم تهم وراء الرجل فلم تقع ضحیه المؤثرات الاقتصادیه بشکل واضح. من جهه أخرى نجد أن اسلوب نجیب محفوظ الادبی قد صوّر المرأه فی الطبقه الوسطى تصویراً أعمق من غیرها فی الطبقتین الفقیره و البرجوازیه ذلک لأنه ینتمی إلى هذه الطبقه و قد عاش فی أوساطها لذلک نراه یستوفی حقّها من الوصف و بیان ما هو علیها.
۸۷.

العولمه الثقافیّه والتّهجین اللغوی فی الرّوایه الجزائریّه والإیرانیّه روایتا مملکه الفراشه وعشق وچیزهای دیگر أنموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 105 - 134

کلید واژه ها: العولمه الثقافیه التهجین اللغوی الروایه الجزائریه والإیرانیه مملکه الفراشه عشق وچیزهای دیگر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۲
لقد اتسعت رقعه تأثیر العولمه الثقافیّه عقب الثوره المعلوماتیّه فی العقود الأخیره ممّا ترکت لمساتها فی شتى مناحی الحیاه ومن ضمنها الناحیه اللغویّه حیث أدّى الأمر إلى تفشّی ظاهره التّهجین اللّغوی فی مختلف المجالات العلمیّه والثقافیّه بما فیها الروایه الإیرانیّه والجزائریّه. نتعرّض فی هذا المقال لإشکالیه العولمه الثقافیه والتّهجین اللغوی فی روایتی "مملکه الفراشه" و"عشق وچیزهای دیگر" لکونهما نموذجتین بارزتین من الأعمال السردیّه الهجینه وذلک فی ضوء نظریّه العولمه التحولیّه وعلى أساس المنهج الوصفی والتحلیلیّ المقارن. تدلّ النتائج على أنّ التهجین اللغوی الناتج عن العولمه الثقافیه ظهر فی الخطاب السردی لروایتی مملکه الفراشه وعشق وچیزهای دیگر بنوعیه الاسم والجمله غیر أن التّهجین اللّغوی عن طریق الاسم هو أبرز نوع التهجین الذی تجلّت مظاهرها فی هاتین الروایتین. حسب بیانات  التحلیل الإحصائی، مکوّن تغییر أسماء الشخوص وتشویهها بإجمالی 33٪ وتکرار 465 هو المکوّن الأکثر تواجداً وتوظیفاً فی روایه مملکه الفراشه ثم یأتی مکوّن استحضار أسماء الأعلام والمشاهیر الأجانب بإجمالی 25% وتکرار 352. أما بالنسبه لروایه عشق وچیزهای دیگر، مکوّن أسماء نمط الحیاه بإجمالی 49٪ وتکرار 220 احتلّ المرتبه الأولى وهو المکوّن الأکثر حضوراً واستخداماً فی هذه الروایه، ثم یلیه مکون أسماء الشّخوص الهجینه بإجمالی 27% وتکرار 122. کما یظهر البحث أنّ الاختلاف الأساسی بین هاتین الروایتین بالنسبه للتهجین اللغوی یکمن فی نوع اللغه المستخدمه ثم کمیه تهجین الأسماء من قبل الکاتبین حیث "الأعرج" کان الأکثر حرصاً على استخدام اللّغه الفرنسیّه وتهجین أسماء الشّخوص وتشویهها بینما اقتصر "مستور" على توظیف الإنجلیزیّه فحسب وهو لم یکن بقدر الأعرج حریصاً على تغییر أسماء الشّخوص وتشویهها.
۸۸.

الغموض والتعامل بین النصّ والقارئ عند الجرجانیّ فی ضوء الفلسفه الظاهراتیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲ 1 - 20

کلید واژه ها: نظریه النظم عبد القاهر الجرجانی الفلسفه الظاهراتیه التعامل بین النص والقارئ الغموض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۲
تهدف هذه الدراسه إلى معالجه نظریه الجرجانی من منظور الظاهراتیّه، فإن نظریته یجب أن تدرس ویستفاد منها، لیس لأنها کانت الأولى من عده جهات، بل لأنها لا تزال تعمل، ففیها شواهد لما یبحث عنه الظاهراتیون حالیا، خاصه فی ما یتعلق بقضیه التعامل بین النص والقارئ، وکذلک فی مسأله الغموض. وتعتمد الدراسه علی المنهج الوصفیّ والتحلیلیّ بالاستعانه بمعطیات الفلسفه الظاهراتیه التی تؤکد فی الأدب فکره مفادها: إن علی من یدرس عملا أدبیا ألّا یعنی بالنص الفعلی فحسب، بل علیه أن یعنی، أیضا، وبدرجه مساویه، بالأفعال التی تتضمنها الاستجابه لذلک النص. وفی هذا السیاق نستفید من آراء رومن انغاردن وولفغانغ أیزر. ویبدو أن نظریّه الجرجانی لا تخلو من الملامح الظاهراتیه فی صیغتها الانغاردنیه فیما یتعلق بأهمیه تجاوب المتلقی مع النص وعلاقه الحوار بینهما. وعنده نقطه التقاء بجمالیه التجاوب لأیزر فی دعوته القارئ إلى المشارکه الفعاله وإعاده بناء النص
۸۹.

إشکالیه تلقي القرآن الکریم کنص أدبي في ضوء نظریه التلقي لـ "هانز روبرت یاوس"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۳۰ بهار ۱۴۰۲ (ربیع ۱۴۴۴ ) شماره ۱ ۴۰-۱۹

کلید واژه ها: النص الأدبی نظریه التلقی القرآن الکریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۶۴
إن تلقی القرآن الکریم کنص أدبی، تعدّ أحد أنواع التلقیات لهذا النص فی القرن العشرین. فإن هذا النوع من التلقی له الجذور العمیقه فی التراث وبخاصه فی جهود دارسی الإعجاز، إلا أن هناک فروقا جذریا بین تلقی النص القرآنی أدبیا فی القدیم والجدید، وهذه الفروق ناشئه من المناهج التی تُستخدم لقراءه النص الأدبی وتحلیله، فإذا تلقینا القرآن کنص أدبی من منظور النظریات الحدیثه کنظریه التلقی، فسنواجه إشکالیات عده، إذ تقتضی هذه النظریه أن نتجاهل المؤلف وأن نعتبر النص مفتوحا یتشکل معناه بشکل جدلی؛ فالمعنی یتم "تفعیله" من خلال تلقیاته المتعاقبه، وهو نتاج العلاقه الجدلیه بین النص والقارئ والقراء أنفسهم طوال الأزمنه. یأتی هذا البحث بالاعتماد علی المنهج الوصفی التحلیلی، لیکشف تلک الإشکالیات التی یثیرها تلقی القرآن کنص أدبی فی ضوء نظریه التلقی ل "هانز روبرت یاوس". وقد اتّضح أن مبدأ الانسجام یقدم لنا معیارا لتمییز التفاسیر القریبه والبعیده عن حقیقه القرآن ویسهم فی تأطیر تدخلات القارئ التأویلیه عند تلقیه هذا النص فی ضوء النظریات الحدیثه.
۹۰.

تحلیل الخطاب السردی فی الأدب المقاوم الفلسطینی(دراسه روایه "باب الساحه" نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 33 - 56

کلید واژه ها: الأدب المقاوم الخطاب السردی الروایه الفلسطینیه سحر خلیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۶۲
الخطاب السردی وسیله هامه لإبراز الأفعال، والأحادیث، والأفکار الروائیه؛ ویوجد من موقع الراوی والشخصیات الروائیه، وهذا الموضوع قد حظی بعنایه النقاد وعلماء الأسلوب فی العصر الحاضر، ومن أهم العلماء الذین تناولوا هذا الموضوع لیتش و شورت ، وإنهما تحدثا عن خمسه أسالیب فی الخطاب السردی وهی التقریر السردی، والأسلوب غیر المباشر، والأسلوب الحر غیر المباشر، الأسلوب المباشر، الأسلوب الحر المباشر فی استحضار الأقوال والأفکار. یقوم هذا المقال مستمداً من المنهج الوصفی ضمن احصاء الأفکار الروائیه؛ بتحلیل طرق استحضار الأفکار فی روایه «باب الساحه»(1990م) لسحر خلیفه ؛ نتائج البحث تدل علی أن الراوی قد استمد من الفکر المباشر، والتقریر السردی للأفکار، والفکر الحر غیر المباشر کإطار لسرده الروائی؛ لأن الفکر المباشر یتیح الفرصه للشخصیات کی تعبروا عن خلجانات نفوسهم فی مختلف المجالات السیاسیه، والإجتماعیه و... واستخدام الأسلوب الحر غیر المباشر یسبب لکی ینتقل الموضوع من قبل خلال صوتین إلی القارئ: صوت الشخصیه وصوت الراوی. وهذا الأمر یؤدی إلی تأثیر الروایه بصوره قویه إلی القارئ. وسحر خلیفه من خلال هذه الأسالیب ترسم المجتمع الفلسطینی وحیاه المرأه فیه بصوره دقیقه وشامله خلال السنوات الأولی للإنتفاضه.
۹۱.

موازنه القدس وحیفا في شعر سمیح القاسم، دراسه دلالیّه في مجموعاته الشعریه الکامله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۴ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 37-68
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۵۲
تعدّ المدینه مکاناً منفتحاً تساعد ملامحه اللغویه المکرّره فی خلق المعانی وتوسیع الصور الشعریّه المعاصره؛ فهی تعرض بوظائفها المختلفه المسرح الواقع للحیاه والهویّه الإنسانیه، وربّما یمکنها علی الإطلاق أن تتسبّب فی التعریف الأفضل بالذات البشریه والدلاله علی مدی أواصرها مع تحدّیات الأرض الداخلیّه والخارجیّه. یولی سمیح القاسم أهمیّه بالغه لمدینتی القدس وحیفا، ویجعل لهما مکانه لغویّه خاصّه، فهما تتقبّلان فی شعره رؤی وصور متعدّده یشیر بعضها إلی التعبیر عن مجریات الواقع المعیش فیهما کما هی تحت سیطره الاحتلال الصهیونی، ویدلّ الآخر علی تفاعل الشاعر الشعوریّ مع الأحداث المثیره الّتی تجری علی حدودهما وتؤدّی إلی خلق روح المقاومه والهواجس القومیّه بالنسبه إلیهما. لقد اختارت دراستنا هذه بین جمیع المدن الّتی قصدها سمیح القاسم فی شعره، القدس وحیفا بوصفهما مدینتین متعرّضتین للاحتلال، وتحاول موازنه أهمّ المفاهیم المعرفیه المشترکه بینهما معتمدهً علی المنهج الوصفیّ – التحلیلیّ. من هذا المنطلق یدلّ مجمل نتائجها علی أنّ موازنه هاتین المدینتین فی شعر سمیح القاسم تحظی بسمات عامّه وخاصّه، فتدلّ سماتهما العامّه علی أواصر معرفیّه مشترکه یمکن تقسیمها إلی ثلاثه مواضیع وهی تشمل العکوف علی مشاهد الأطفال المأساویّه، وإجلاء هواجس الأصاله والهویّه، وعرض أزمه التقصیر واللامبالاه بالتطوّرات الواقعه فی بؤره أحداثهما. أمّا سماتهما الخاصّه فتقوم علی وصف موضوعیّ جزئی مرتبط بمشاهد من تدمیر مدینه القدس وتشرید سکّانها متراوحاً بین نظره الشاعر المتفائله والمتشائمه إلی وضعها الراهن، فی حین یعمد الشاعر حیال مدینه حیفا إلی تصرّفات الکیان الصهیونی وردود فعله العدوانیه ویقدّم إلیها أقبح صفات سلبیه عاده.
۹۲.

الموتیف الرمزی للقدس فی شعر محمود درویش؛ دراسه إحصائیه ودلالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۱ 75 - 89

کلید واژه ها: الشعر الفلسطینی المعاصر الموتیف الرمز المکان المدینه محمود درویش القدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۳۹
لقد اعتُبرت المدینهموقعا جغرافیّا یخصّ الأدیب ویکشف عن علاقاته الوطیده بموضع ترعرع فیه؛ فتتصل اتصالا وثیقا بصوره الشعریّه وبوصفها مسرحا حقیقیّا یصاغ فی مصهرتها جوهر الشعر ودلالاته، بحیث کان موتیفها فی شعر محمود درویش نسقا خاصّا یعکس نفسیّه الشاعر واتّجاهاته الملحّه. من هذه المدن موتیف مدینه القدس التی اتسعت مفاهیمها فی ذاکره درویش وتحوی دلالات ورموز مغریه کایحاءها باسم الأرض الفلسطینیه تماما وحظوتها برموز للقداسه، والحضاره العربیّه، وتأریخ فلسطین العریق. تحاول هذه الدراسه تسلیط الضوء علی موتیف القدس فی شعر محمود درویش معتمده علی المنهج الوصفی- التحلیلی الرافد علی تحلیل النصوص الأدبیّه وفکّ الرموز والدلالات فیها.
۹۳.

بازسازی افق انتظارات خاورشناسان با تکیه بر واکنش زیبایی شناختی به قرآن کریم (مورد مطالعه تئودور نولدگه و آنجلیکا نویورث)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیایی ۲۵) 47-71

کلید واژه ها: قرآن کریم نظریه ی دریافت واکنش زیبایی شناختی افق انتظارات تئودور نولدکه آنجلیکا نویورث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۶
دریافت قرآن به مثابه متنی ادبی و زیبا، در میان عرب زبانان پیشینه ای مدید داشته و قرآن از منظر فصاحت و بلاغت در تمدن اسلامی از جایگاه بی بدیل برخوردار است. نظر به اینکه معیارهای نگارش و ارزیابی زیبایی شناختی متون ادبی در جوامع مختلف، متفاوت بوده و هر جامعه ای شاخص های خاص خود را در سنجش و درک زیبایی دارد، در این پژوهش، با تمرکز بر دو تن از خاورشناسان آلمانی به نام های تئودور نولدکه و آنجلیکا نویورث، واکنش زیبایی شناختی به قرآن را در یک بافت فرهنگی متمایز و غیر عربی، بررسی نمودیم و ضمن بکارگیری روش توصیفی و تحلیلیِ مبتنی بر نظریه ی دریافت هانز روبرت یاوس، درصدد برآمدیم با بازسازی افق انتظارات آن دو، چگونگی تأثیر گذاری قرآن را در یک فضای زبانی بیگانه، واکاوی و عوامل مؤثر بر این فرآیند را، شناسایی نماییم. می توان گفت ارزش زیبایی شناختی قرآن در نزد خاورشناسان تحت تأثیر وظایفی است که آنها در پژوهش ها ی قرآنی خود در صدد آن هستند. اگرچه هر دوی آنها قرآن را به عنوان یک متن ادبی دریافت کرده اند، لیکن این دریافت یک تجربه ی زیبایی شناختی به شمار نمی آید. آنها همچون پژوهشگری هستند که دیوان شعری را بدون توجه به دلایل زیبایی و تأثیر گذاری آن، صرفا جهت استنباط رسوم زندگانی مردم یک دوره، مورد خوانش قرار می ده
۹۴.

أثر خطاب السلطه في تشکیل البنیه الفاعلیه في روایتي "أقتفي أثري" و"الفئران" لحمید العقابي(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۴ الصیف ۱۴۴۴ شماره ۲ (پیاپی ۹) ۷۹-۱۰۴

کلید واژه ها: خطاب السلطه الشخصیه الروائیه حمید العقابی أقتفی أثری الفئران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۳۲
إنَّ الخطاب مجموعه ملفوظات تحدد أنماط السلوک، وتؤثر على الحیاه المجتمعیه سلباً وایجاباً، فلذلک توغّل خطاب السلطه فی جمیع الأوضاع الاقتصادیه والسیاسیه والثقافیه وحتى القضایا النفسیه، وبما أنّ الروایه عالم سردی یستحضر ما ظهر من واقع المجتمع وما خفی منه، فلا یمکن تحلیلها بمعزل عن خطاب السلطه. ولخطاب السلطه حضور متمیّز فی التشکیل السردی فی روایات حمید العقابی خاصه فی تشکیل البنیه الفاعلیه؛ لأنها الأکثر تأثیراً فی نظام السلطه وخطابها المهیمن. ویحاول المقال البحث عن أهم ممیزات السلطه فی روایات حمید العقابی، وتأثر الشخصیات الروائیه المختلفه بخطاب السلطه فی هذه الروایات. وقد فرضت علینا مسأله الدراسه الاستعانه بالمنهج الوصفی-التحلیلی، بشکل عام، والمنهج البنیوی التکوینی کمنهج نقدی لتحلیل الخطاب الروائی، معتمداً على أدوات الاستقراء والاستنباط والتفسیر. وقد أختیرت روایتا "أقتفی أثری" و"الفئران" لمعالجتهما ضمن إطار نظام السلطه السیاسی والظواهر المهمیمنه وفق ما تقتضیه الشخصیات لاستخلاص النتائج وفهمها. وقد توصل البحث إلى عده نتائج أهمّها: إنّ السلطه لم تؤثّر على الأوضاع المعیشیه فحسب بل أثرت على السلوکیات والأطباع وصار هذا الخطاب متفشیاً فی نسیج المجتمع، وکانت الشخصیات المنهزمه أکثر فاعلیه من الشخصیات المنتمیه فی الروایتین، وحاول العقابی أن یصوّر ما فی السلطه من تأثیر سلبی على الشخصیات الروائیه کالتشظی وضیاع الهویه والأزمات النفسیه الحاده.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان