علی خلیلی

فجایع طبیعی از جمله سیلاب ها در دو دهه اخیر به خصوص در قاره آسیا و کشور ایران به دلیل توسعه های افسارگسیخته شهرها، که بحران گرمایش کره زمین را به همراه داشته است، به صورت فزاینده ای رو به افزایش بوده است. این مساله با توجه به خسارات گسترده انسانی و مالی که با خود به بار می آورد، درخور توجهی فوق العاده است. مکران یا مکوران واقع در سواحل جنوب شرقی ایران، منطقه ای در حال توسعه است که به لحاظ ملی، اهمیتی راهبردی داشته و در سال های اخیر مورد توجه سرمایه گذاران جهانی بوده است. در نتیجه بررسی آسیب پذیری ناشی از سیلاب در این منطقه می تواند در کاهش هزینه های انسانی و به خصوص مالی مدیریت پیش از وقوع حادثه و کاهش اثرات سوء ناشی از آن مؤثر باشد. بدین ترتیب برای انجام این ارزیابی پنج شاخص به کار گرفته شدند و به روش تحلیلی سلسله مراتبی (AHP) وزن دهی شدند و برای وزن دهی به معیارها با استفاده از نرم افزار Expert Choice وزن نهایی معیارها محاسبه شد. در آخر، تحلیل های فضایی با استفاده از نرم افزار ArcGIS انجام شدند.

بیان مسئله : فقر مسکن و شکل گیری محدوده های اسکان غیررسمی و فقیرنشین شهری در کشور در پاسخ به نقصان سیاست گذاری و برنامه ریزی مسکن و توسعه شهری در حال افزایش بوده و مسکن کم درآمدها به یکی از چالش های اساسی در نظام برنامه ریزی شهری تبدیل شده است. در این میان جدابودن سیاست های متمرکز و عمدتاً دولتی تأمین مسکن از سیاست های محلی و طرح های توسعه شهری از مسائل بنیادین در این زمینه است که به دنبال خود مشکلات زیادی را در دسترسی اقشار کم درآمد به مسکن مناسب به وجود آورده است. روند افزایش محلات اسکان غیررسمی و شتاب فقر مسکن نیز حاکی از این مسئله است که سیاست های تأمین مسکن در کشور جوابگوی تقاضای کنونی مسکن کم درآمدها نیست. هدف پژوهش : هدف این پژوهش، آسیب شناسی سیاست های تأمین و طراحی مسکن در کشور و تدوین چارچوب سیاستی نوین همسو با شرایط ایران است. روش پژوهش : روش شناسی این پژوهش از نوع روش کیفی و به صورت استفاده از ابزارهای مختلفی همچون تحلیل محتوای اسناد، طرح ها، مدارک و آمارهای موجود؛ سیاست های تأمین و طراحی مسکن کم درآمدها در جهان و کشور ارزیابی شده و با آسیب شناسی وضعیت کنونی، چارچوب های سیاستی نوینی در قالب سیاست ها و راهکارهای مختلف برای شرایط ایران ارائه شده است. نتیجه گیری : حل مسکن کم درآمدها بیش از آن که نیازمند سیاست و الگوی واحد و مداخله متمرکز دولتی باشد، سیاستی محلی است که با مشارکت ساکنان و در پیوند با فرایند توسعه شهر شکل می گیرد و متأثر از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی است. نتایج این پژوهش ضرورت هم پیوندی سیاست گذاری مسکن در مقیاس ملی را با سیاست های محلی و برنامه های شهری بیش از پیش آشکار می کند. از آنجا که تقاضای مسکن ارتباط مستقیمی با اقتصاد شهری و ارائه فرصت های اشتغال دارد، بایسته است ابعاد مختلف برنامه ریزی شهری و برنامه های تأمین و طراحی مسکن در ارتباط با یکدیگر در نظر گرفته شوند.