مجید یاسوری

مجید یاسوری

مدرک تحصیلی: استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گیلان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۱ مورد.
۲۱.

تبیین پیشران های تحول اکوسیستم کارآفرینی مهمان نوازی و گردشگری (مورد مطالعه: شهرستان بندر انزلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی تحلیل ساختاری میک مک اکوسیستم کارآفرینی مهمان نوازی و گردشگری بندر انزلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 914 تعداد دانلود : 797
پژوهش حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده پژوهی در پی شناسایی مهم ترین پیشران هایی است که در آینده بر تحول اکوسیستم کارآفرینی مهمان نوازی و گردشگری شهرستان بندر انزلی اثرگذار خواهند بود. بدین منظور، ابتدا با استفاده از مصاحبه با 25 نفر از متخصصان و کارشناسان مسلط بر موضوع و منطقه مورد مطالعه به صورت هدفمند، 39 پیشران ها شناسایی و سپس با بهره گیری روش تحلیل ساختاری و نرم افزار میک مک، روابط و نحوه اثرگذاری و اثرپذیری آنها مشخص شد. نتایج نشان داد که از میان پیشران های شناسایی شده، مدیریت مقصد، توجه به ظرفیت طبقه خلاق، تسهیلگری نهادها در توسعه فعالیت های کارآفرینی مهمان نوازی و گردشگری و توجه به سه ضلع گردشگری، بنادر و دریانوردی و صید و شیلات به طور همزمان از اثرگذارترین پیشران ها و همراستایی با تقاضا، تدوین برند متناسب با ظرفیت های گردشگری انزلی، تحول ذهنی مردم و مدیران حول محور گردشگری و توجه به حس مکانی و تئوری پنجره شکسته از اثرپذیرترین پیشران ها در تحول آتی اکوسیستم کارآفرینی مهمان نوازی و گردشگری انزلی می باشند. در انتها پیشنهادهایی جهت توسعه آینده انزلی و خلق تصویری مطلوب از آن بر اساس پیشران های موثر ارائه شد.
۲۲.

شناخت میزان رضایت مندی روستاییان از اجرای طرح هادی روستایی (مطالعه موردی: دهستان دیوشل، شهرستان لنگرود)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکونتگاه روستایی طرح هادی رضایت مندی دهستان دیوشل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 262 تعداد دانلود : 768
یکی از مهم ترین طرح های دولت برای ساماندهی روستاهای کشور در بیش از دو دهه گذشته، طرح هادی روستایی بوده است. ارزیابی پیامدهای اجرای این طرح ها در ابعاد مختلف به منظور اطلاع از پیامدها و همچنین شناسایی نقاط قوت و ضعف آن ها ضروری به نظر می رسد. تحقیق حاضر، با هدف ارزیابی و تحلیل میزان رضایت مندی روستاییان از عملکرد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی اجرای طرح هادی در دهستان دیوشل است. تحقیق به صورت توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق، 2671 خانوار روستایی و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 336 بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار  Amos انجام شده است. بر اساس یافته های تحقیق، میزان ضریب همبستگی 708/0 بوده است که طبق آن ارتباط مستقیم و مثبت بین اجرای طرح هادی روستایی و تحقق رضایت مندی روستاییان از محیط روستا برقرار است. بر اساس ضریب تعدیل( 63/0)، بیش از 63 درصد از شاخص های رضایت مندی قابل تبیین است. نتایج حاصل از آزمون  Tتک نمونه ای نشان داد که عملکرد طرح هادی در ابعاد مختلف از میانه نظری اهداف تحقیق بیشتر بوده است. بر اساس نتایج تحلیل مسیر، بیشترین تاثیر به متغیرهای مسکن و محیط زیست و کمترین تأثیر به متغیرهای مشارکت پذیری و اشتغال در بخش غیر کشاورزی تعلق دارد؛ در نتیجه بعد کالبدی اجرای طرح، بیشترین و بعد اجتماعی، کمترین اثرگذاری را بر سطح رضایت روستاییان از اجرای طرح هادی داشته است.
۲۳.

مشارکت مردمی و توسعه یافتگی روستایی (مطالعه موردی: دهستان سراوان، شهرستان رشت، استان گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 485 تعداد دانلود : 35
مقدمه: رشد و توسعه روستایی، ارتباطی تنگاتنگ با مشارکت روستاییان دارد، چرا که مشارکت در واقع کارایی برنامه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کیفیت تصمیم گیری برای مناطق روستایی را افزایش می دهد. هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مشارکت و سطح توسعه یافتگی منطقه می باشد. روش شناسی تحقیق: نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات وضعیت توسعه یافتگی منطقه 20 شاخص در ابعاد متفاوت اجتماعی، اقتصادی و کالبدی انتخاب گردید و بر اساس مدل موریس مورد سنجش قرا گرفت، برای سنجش رابطه آن با مشارکت نیز از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس در نرم افزار SPSS استفاده گردید. قلمرو جغرافیایی پژوهش: جامعه آماری تحقیق کل خانوار روستایی دهستان سراوان است که با استفاده از جدول مورگان تعداد370 نمونه انتخاب گردید.دهستان سراوان واقع در بخش سنگر در شهرستان رشت دارای 7 روستا می باشد یافته ها و بحث: از طرفی دارا بودن جمعیت بالا به خودی خود نمی تواند شاخص توسعه یافتگی و مشارکت بیشتر روستاییان در امور مربوط به توسعه باشد؛ همچنان که در این پژوهش، روستایی چون گلسرک، کچا و موشنگا که جمعیت کمتری از روستای امام زاده هاشم دارند اما اهالی این روستاها دارای رتبه بیشتری در مشارکت جهت توسعه روستا می باشند. نتایج: نتایج تحقیق بیانگر وجود رابطه بین این دو متغیر است در واقع بیشترین مشارکت به ترتیب در روستای سراوان، قاضیان، گلسرک، کچا، موشنگا، امام زاده هاشم و در نهایت جوکول بندان می باشد.روستای جوکول بندان با متوسط رتبه 17/38 به ترتیب اولویت میزان مشارکت می باشند. لازم به ذکر است که دارا بودن جمعیت بالا به خودی خود نمی تواند شاخص توسعه یافتگی و مشارکت بیشتر روستاییان در امور مربوط به توسعه باشد؛ همچنان که در این پژوهش، روستایی چون گلسرک، کچا و موشنگا که جمعیت کمتری از روستای امام زاده هاشم دارند اما اهالی این روستاها دارای رتبه بیشتری در مشارکت جهت توسعه روستا می باشند.
۲۴.

بررسی تطبیقی جایگاه ایران در کشورهای اسلامی خاورمیانه از نظر شاخص های اقتصادی توسعه انسانی(2005-2005)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 560 تعداد دانلود : 955
درسال 1990 در گزارش برنامه عمران ملل متحد شاخص مرکب توسعه انسانی موسوم به HDI توسط کارشناسان آن سازمان مطرح شد، این شاخص از ترکیب شاخص های امید به زندگی، نرخ باسوادی و درآمد سرانه به دست می آید. بررسی شاخص های توسعه انسانی جزء ملزومات برنامه ریزی و تصمیم گیری برای هر کشوری به حساب می آید. در پژوهش حاضر سعی می شود تا با بررسی شاخص های اقتصادی توسعه انسانی کشورهای اسلامی خاورمیانه میزان محرومیت و توسعه آن ها را مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از طبقه بندی به نمایش تفاوت ها و تشابهات کشورها پرداخته شود. داده های خام با جهان، کشورهای کمتر توسعه یافته و درحال توسعه مقایسه و بررسی شده اند. از نتایج تحقیق پیداست کشورهایی مانند سوریه، فلسطین، یمن و لبنان از نظر شاخص های یاد شده و درجه توسعه یافتگی دارای وضعیت ضعیف تری هستند. از دلایل این عقب ماندگی و جابه جایی رتبه ها می توان به جنگ های داخلی و خارجی، تهدیدات امنیت انسانی، سیاست های خارجی و منطقه ای، اختلافات ایدئولوژیکی و مرزی و همچنین شرایط جغرافیایی اشاره کرد.
۲۵.

اثربخشی راهبردهای یادگیری - یاددهی با تأکید بر ICT فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد آموزشی دانشجومعلمان رشته جغرافیای دانشگاه فرهنگیان گیلان

کلید واژه ها: راهبردهای یادگیری - یاددهی عملکرد آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 565 تعداد دانلود : 443
اگر چه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، در حوزه های مختلف زندگی انسان نقش اساسی داد، بی شک یکی از بیشترین تأثیرگذاری این فناوری ها بر محیط های آموزشی بوده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی راهبردهای یادگیری- یاددهی با تأکید بر ICT بر عملکرد آموزشی دانشجویان رشته جغرافیای دانشگاه فرهنگیان گیلان بود. این پژوهش شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل اجرا شد. جامعه پژوهش دانشجویان رشته جغرافیا بودند که در سال تحصیلی 97-96 در دانشگاه فرهنگیان گیلان مشغول به تحصیل بودند. برای اجرای پژوهش تعداد 20 نفر از آزمودنی ها به روش تمام شمار از میان جامعه پژوهش انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 12 جلسه 90 دقیقه ای با استفاده از ابزارهای ICT در جلسات آموزشی دو درس (دانش جغرافیای جهان و ژئوتوریسم با تاکید بر ایران) شرکت کردند؛ اما آزمودنی های گروه کنترل آموزش خود را به روال گذشته (روش سنّتی کتابخوانی و سخنرانی) دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد راهبردهای یادگیری - یاددهی مبتنی بر ICT بر نمرات درس جغرافیای جهان و ژئوتوریسم و به طورکلی بر عملکرد آموزشی دانشجویان تأثیر معنا داری داشته است و آثار آن در طول زمان ماندگار باقیمانده است (0001<sub>/</sub>0p <). بنابراین، پیشنهاد می شود فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاری نیرومند برای ارتقای کیفیت و کارایی آموزش در دانشگاه ها به کار گرفته شود.
۲۶.

Effects of Tourism on Sustainable Rural Livelihoods (Case Study: Saravan, Rasht County, Iran)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: sustainable tourism Sustainable livelihoo d Rural tourism Saravan

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 633 تعداد دانلود : 154
Purpose- Over the past decades, the improvement of sustainable rural livelihoods has received much attention and has been one of the main goals of sustainable rural development. One of the main approaches to improve rural livelihoods is the development of rural tourism. This has been considered by policymakers as a strategy to reduce rural poverty, especially in developing countries. Therefore, the present study is to investigate the impact of tourism on sustainable livelihoods. Research limitations/implications- This is a descriptive-analytical study in which the documentary study method and field survey (questionnaire-observation-interview) were used in the case study of Saravan. The statistical population is 4233 Saravan rural households. In this framework, 360 household questionnaires have been completed based on the Cochran formula as a research sample. Finding- The results have indicated that tourism in Saravan has not been able to play an effective role in the sustainable livelihoods of the local people (in institutional, economic, and human developments) and covers only some households. It can be concluded that tourism has had a greater impact on other aspects such as social and environmental issues. At the same time, with proper planning, people's livelihoods and abilities can be improved by promoting tourism and sustainable livelihoods.
۲۷.

فراتحلیل کیفی ابعاد توسعه کارآفرینی زنان روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فراتحلیل کیفی کارآفرینی کارآفرینی روستایی کارآفرینی زنان روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 96 تعداد دانلود : 331
کارآفرینی از فعالیت هایی است که می تواند برطرف کننده بسیاری از چالش های اقتصادی در مناطق روستایی باشد. در این میان، زنان به عنوان یکی از گروه های تأثیرگذار در جامعه روستایی نقشی مهم دارند. فراگیری کارآفرینی بین زنان روستایی نیازمند برنامه ریزی برای شناسایی عوامل کلیدی تأثیرگذار در توسعه فعالیت های کارآفرینانه است. بنابراین، برای تقویت هرچه بیشتر کارآفرینی زنان روستایی، مطالعه عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی زنان روستایی اهمیت فراوانی دارد. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کارآفرینی زنان روستایی و طبقه بندی آن ها از لحاظ ارزش و اهمیت است که به روش فراتحلیل کیفی بررسی شده است. در تحقیق حاضر، از مجموع 112 مقاله علمی پژوهشی انتشار یافته، تعداد 46 مقاله کاملاً مرتبط با موضوع تحقیق، که به صورت پیمایشی و میدانی انجام شده اند، بررسی شده است؛ بازه زمانی تحقیقات نیز بین سال های 1384 تا 1399 است. طبق یافته های تحقیق، مهم ترین عوامل اثرگذار بر توسعه کارآفرینی زنان روستایی عبارت اند از: سطح سواد و دانش فردی زنان روستایی، شرکت در دوره های آموزشی کارآفرینی، کسب درآمد، عامل عضویت در گروه های ثانویه، حمایت خانواده، حمایت نهادهای دولتی و عامل حمل و نقل.
۲۸.

ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان رودبار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی تعلق مکانی جوامع روستایی دلبستگی شهرستان رودبار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 362 تعداد دانلود : 276
مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تأثیر می گذارد و این رابطه در گروه های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص دارند، باعث افزایش سرمایه های اجتماعی و اعتماد آنان می گردد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در مناطق روستایی شهرستان رودبار است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، روستاهای استان گیلان واقع در شهرستان رودبار با تعداد 18 روستا و مجموع 2955 نفر جمعیت می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. تعداد نمونه ها با استفاده از جدول مورگان، 450 نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توزیع فضایی تعلق مکانی به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم ترین حس تعلق و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در بخش مرکزی و کم ترین توزیع فضایی را عمدتاً جنوب غرب شهرستان و بخشهایی از جنوب شرقی را دربر می گیرد. یافته ها نشان داد، براساس ضریب تعیین R2، 1/78 درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه، توسط 3 شاخص عملکردی، ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (Beta) نیز حاکی از آن است که، شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای 550/0 بیشترین میزان تأثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. با این وصف می توان گفت، تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط زیست می باشد که منجر به ایجاد محیط های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
۲۹.

واکاوی نقش و جایگاه آسیب شناسی و ارائه الگوی توسعه منطقه ای در مطالعات داخلی و خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: واکاوی آسیب شناسی ارائه ی الگوی توسعه منطقه ای مطالعات داخلی و خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 631 تعداد دانلود : 737
در پژوهش حاضر دو مفهوم "آسیب شناسی طرح ها و برنامه ها" و "ارائه الگوی توسعه منطقه ای" در قالب (مقاله، گزارش و طرح، رساله، کتب) در سطح مطالعات داخلی و خارجی مورد شناسایی قرار گرفته است و اهم یافته های مطالعات هر بخش، متغیر های مورد تاکید، نقاط قوت و ضعف هر سطح از مطالعات استخراج شده اند. در این پژوهش از شیوه کیفی و روش (توصیفی - تحلیلی) بهره گرفته شده است و با توجه به اسناد کتابخانه ای، جهت جمع آوری و طبقه بندی دانش موجود داده-های مورد نیاز در خصوص پژوهش جمع آوری و سپس از روش های تحلیل محتوا و تحلیل های اسنادی استفاده شده که نتایج پژوهش نشان داد اهم متغیرهای مورد تاکید در مطالعات داخلی و خارجی شامل تحرک و توسعه در ساماندهی فضا، الگوی متمرکز و مشارکت حداقلی، مولفه های الگو (اصول، چارچوب، فرایند مدیریت الگو، پایش و ارزیابی)، هماهنگی در برنامه های توسعه و اقدامات توسعه شهری ومنطقه ای، ایجادمناطق مترقی، استفاده از توان زیرمناطق برای یکپارچه سازی، پشتیبانی از شهرها جهت شکوفایی پتانسیل آن ها، افزایش رقابت و... بوده است. مهم ترین نقاط قوت برامده از مطالعات شامل ظرفیت نظریه سازی، فعالیتهای بین رشته ای این حوزه، نزدیکی حوزه های فکری و اجرایی، طراحی نظام درآمد- هزینه ی استانی و تاکید بر اجرای آن، بهبود روند تعادلهای بین استانها در برخی از بخش ها و بالا بردن توان و ظرفیت رقابت پذیری نواحی وابسته و حوزه نفوذ و مهم ترین نقاط ضعف شامل فقدان یا کمبود فرهنگ برنامه ریزی، عدم پایبندی به اجرای طرح ها و برنامه های منطقه ای، نبود توافق ملی در زمینه ی توسعه کشور، تضاد بین برنامه ریزی بخشی و برنامه ریزی منطقه ای و نبود نهاد یا دستگاه اجرایی مشخص، مرتبط و مهم تر از همه پاسخگو، نبود نظام اطلاعاتی و داده ای و بخشی نگری، ضعف و ناکارامدی در اهداف برنامه ها، پراکندگی و فقدان وحدت رویه ی متدولوژیک، نظام برنامه ریزی برنامه ها، روند تصویب و نحوه اجرای برنامه ها، ایرادات مربوط به فرایند، محتوا و اجرای برنامه ها، نحوه نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و... می باشد.
۳۰.

تحلیل فضایی و سطوح توسعه یافتگی استان گیلان در شاخصهای اقتصادی، اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه یافتگی استان گیلان تاپسیس ویکور کریجینگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 112 تعداد دانلود : 171
به کارگیری روش های علمی به منظور بررسی و سطح بندی مناطق منجر به شناخت میزان نابرابری ها شده و معیاری برای تلاش در حوزه کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آن هاست. هدف از مقاله حاضر بررسی وضعیت برخورداری شاخص های اقتصادی، اجتماعی شهرستان های استان گیلان است. روش انجام تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای است. به منظور رتبه بندی از مدل سطح بندی تاپسیس و ویکور و برای ترسیم و تهیه نقشه ها از GIS و همچنین از روش کرجینگ برای مشخص نمودن توزیع فضایی شهرستان ها و در نهایت از ازمون ANOVA برای تحلیل واریانس بین دو جامعه شهرستان های حاشیه دریای خزر و دیگر شهرستان ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان شهرستان های استان گیلان در بخش شاخص های ترکیبی، بندرانزلی توسعه یافته ترین شهرستان و شهرستان تالش در پایین ترین رتبه توسعه یافتگی قرار داشته است. در بخش شاخص های اجتماعی-فرهنگی، آموزشی، شهرستان بندرانزلی توسعه یافته ترین و شهرستان تالش توسعه نیافته ترین شهرستان می باشد. همچنین در بخش شاخص های اقتصادی، شهرستان بندرانزلی توسعه یافته ترین و شهرستان رودسرتوسعه نیافته ترین و در نهایت در بخش شاخص های بهداشتی-درمانی، شهرستان لاهیجان توسعه یافته ترین و رضوانشهرتوسعه نیافته ترین شهرستان استان گیلان از نظر دسترسی به شاخص های بهداشتی-درمانی می باشد.یافته ها همچنین نشان می دهد که نواحی مرکزی استان در راس آن شهرستان بندر انزلی از شرایط مساعدتری به نسبت سایر شهرستان ها برخوردار بوده و بین شهرستانهای ساحلی و غیر ساحلی تفاوت وجود دارد.
۳۱.

الگوسازی مولفه های موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی شهرستان ماسال(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 797 تعداد دانلود : 416
گردشگری کشاورزی، شکلی از گردشگری خاص؛ بخشی از گردشگری روستایی است، که آمیخته با مولفه های روستا، مزرعه، گردشگران، ذینفعان و کشاورزانی است که همواره در معرض انواع ریسک های اقتصادی قرار دارند. این پژوهش با هدف الگوسازی مولفه های موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ماسال با تاکید بر مولفه کشاورز، تلاش می کند تا با ارائه الگویی از جایگاه کشاورزان در شکل گیری گردشگری کشاورزی، این فرم از گردشگری را به عنوان راهبردی جهت تنوع بخشی به منابع درآمدی روستاییان معرفی نماید. شهرستان ماسال دارای 108 نقطه روستایی بوده که در مجموع و بر اساس نمونه گیری در مطالعات توصیفی، 20 درصد روستاها، یعنی 20 روستا به عنوان نمونه مشخص شد. جامعه آماری شامل 2588 خانوار روستایی ساکن در 20 نقطه روستایی انتخاب شده در سه ناحیه، دامنه ای، کوهپایه ای و کوهستانی بوده، که بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران با سطح خطای 5 درصد، 338 خانوار روستایی به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. رویکرد این پژوهش کمی، و در تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی-اکتشافی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد، شاخص هایی که در کشاورزان برای ایجاد گردشگری کشاورزی باید موردتوجه باشد، شامل ویژگی های فردی کشاورزان ، دانش و مهارت، سرمایه و دارایی، انگیزه و تمایل به خدمات رسانی به گردشگران کشاورزی می باشد. همچنین برآیند کلی الگوی پژوهش نشان داد که براساس شاخص های مذکور در وضع کنونی، خانوار روستایی ساکن در مناطق کوهپایه و کوهستانی، گرایش بیشتری نسبت به پذیرش گردشگری کشاورزی نشان داده اند.
۳۲.

بررسی نقش بازارهای روز عرضه ی محصولات روستایی در تقویت روابط شهر و روستا (نمونه: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعاملات متقابل اقتصاد روستایی محصولات مازاد بازار شهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 989 تعداد دانلود : 512
شهر رشت به عنوان یکی از مراکز قوی برای حوزه های پیرامونی و بلافصل خود نقش ویژه ای در توسعه ی اقتصاد روستایی استان گیلان و حتی استان های هم جوار داشته است. این پژوهش با ارائه ی فرضیه هایی و باتوجّه به شاخص ه ای موثّر در تعیین تعامل کارامد مابین نقاط روستایی- شهری، سعی در تعیین سهم و نقش شهر رشت در توسعه ی اقتصاد روستایی و تقویّت روابط شهر و روستا استان دارد. جهت تعیین تکرار مداوم عرضه و فروش محصولات از سوی روستاییان و واسطه گران همچنین تقویّت اقتصاد خانوار روستایی با استفاده از «روش آزمون T» استفاده شده است؛ همچنین با استفاده از معادله ی «رگرسیون» و بررسی معناداری شیب رگرسیونی رضایت مندی از نگاه فروشندگان و یا عرضه کنندگان محصولات و در نهایت از روش «رگرسیون» خطی چندگانه برای بررسی ابعادکالبدی-فضایی واجتماعی شهر رشت بر متغیّر ملاک رضایت دست فروشان محلی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شهر رشت به دلایلی چون فاصله ی نزدیک و امکان برقراری ارتباط سهل با روستاها و حوزه ه ای جدانشدنی خود، وجود محصول مازاد در روستاهای استان، نیاز به درآمد و نداشتن شغل دیگر توسط بسیاری از روستاییان، انگیزه هایی چون دست یابی به سود بیش تر، تمایل و رغبت مردم شهر رشت به استفاده از محصولات کشاورزی، دامی و لبنی با کیفیت و... مورد توجه بسیاری از روستاییان بوده است. مقایسه ی دو گروه (دست فروشان دائمی و متناوب و دوره ای) توسط آماره آزمون T برابر 46/8 شده و اختلاف معناداری بین گروه ها از لحاظ رونق اقتصادی برحسب میزان دست فروشی محصولات کشاورزی در شهر رشت مشاهده می شود. همچنین میزان ضریب هم بستگی بین رضایت و رونق اقتصادی دست فروشان محصولات کشاورزی در رشت برابر 425/0 شده که با ضریب اطمینان 95درصد این فاکتورها با هم ارتباط معنادار دارند و میزان ضریب هم بستگی بین رضایت دست فروشان محصولات کشاورزی و ابعاد کالبدی فضایی و اجتماعی شهر رشت برابر584/0 شده نتیجه می گیریم فاکتورها با هم ارتباط معنادار دارند.
۳۳.

عوامل مؤثر بر شادابی و سرزندگی خانوارهای روستایی (موردمطالعه: شهرستان فومن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شادابی سرزندگی توسعه روستایی مدل معادلات ساختاری شهرستان فومن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 997 تعداد دانلود : 874
شادابی و سرزندگی به عنوان یکی از شاخص های توسعه روستایی از سال 2000 به بعد در نگاه سازمان های بین المللی و به ویژه سازمان ملل برای تعیین سطح توسعه روستایی و توسعه کشورها موردتوجه قرار گرفته است. زیرا اکثر سازمان ها و نهادهای مرتبط با توسعه از شادابی به عنوان یکی از شاخص های مهم توسعه پایدار روستایی یاد کرده اند. با این حال یکی از موارد مهم برای بررسی شادابی در نواحی روستایی، شناسایی عوامل اثرگذار بر آن است. بر این اساس هدف از تدوین این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر شادابی خانوارهای روستایی بوده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و مصاحبه از نمونه ای منتخب مشتمل بر 170 خانوار از جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان فومن (N=18675) با استفاده از تخمین شخصی و به روش نمونه گیری سهمیه ای بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون رتبه ای هم انباشتگی نامحدود اکتشافی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج سنجش میزان شادابی خانوارهای روستایی با استفاده از پرسشنامه فوردایس گویای آن است که شادابی خانوارها در سطح مطلوبی قرار داشته است. نتایج شاخص های مؤثر بر شادابی نشان داد که از بین 30 شاخص در نظر گرفته شده، 18 شاخص بیشترین اثر را بر شادابی خانوارها داشته است. همچنین نتایج به دست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد مدل استاندارد مرتبه دوم شادابی خانوارها به ترتیب ضرایب مسیر متأثر از عوامل نهادی- مدیریتی، کالبدی، اقتصادی، شخصی-روان شناختی، اجتماعی، زیست محیطی، جغرافیایی و برخورداری قرار دارد. مقدار p کلیه پارامترهای لامدا در مدل فوق حاکی از تأیید کلیه روابط است.
۳۴.

بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری اقتصادی سکونتگاه های روستایی بعد از رخداد زلزله (موردمطالعه: دهستان سیلاخور شهرستان دورود)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار روستایی مخاطرات طبیعی تاب آوری شاخص های تاب آوری دهستان سیلاخور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 934 تعداد دانلود : 279
شناخت مسائل و مشکلات روستاها و ارائه راهکارهای منطقی برای آن ها از اقدامات اساسی جهت توسعه پایدار روستایی است. امروزه نواحی روستایی جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی با مشکلات و موانع بسیاری روبه رو می باشند. یکی از این مشکلات، مخاطرات طبیعی می باشد. برای کاهش اثرات این رخدادها رویکرد تاب آوری مطرح شده است. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری اقتصادی سکونتگاه های روستایی دهستان سیلاخور در شهرستان دورود بود. این پژوهش از نوع کاربردی و برای انجام آن از روش توصیفی- تحلیلی با به کارگیری پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری، 1539 خانوار از روستاهای در معرض زلزله دهستان سیلاخور بود که با استفاده از فرمول کوکران با خطای05/0 درصد 308 خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روایی پرسش نامه پس از نظرخواهی از متخصصین و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ ارزیابی با مقدار910/0 ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های t تک نمونه ای و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج پژوهش گویای آن است که سکونتگاه های روستایی دهستان در بعد اقتصادی با میانگین نزدیک به سه تا حدی تاب آورند و روستای کلنگانه تاب آور و روستاهای ازنا، عالم آباد، لبان بالا، عزیزآباد و جهان آباد دارای تاب آوری کم و درنهایت بقیه روستاها تا حدی تاب آور می باشند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان می دهد که عامل زمینه های اقتصادی و اشتغال با چهار شاخص (اشتغال، هزینه و درآمد، سرمایه اقتصادی، خسارت) و عامل ظرفیت های درآمدی و تسهیلاتی با سه شاخص (ظرفیت و توانایی جبران خسارت، بهره مندی از منابع بانکی، توانایی بازگشت به شرایط شغلی و درآمدی مناسب) به عنوان عوامل مؤثر بر تاب آوری اقتصادی شناخته شد.
۳۵.

تحلیل ارتباط مشارکت روستایی و فقرسیاسی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان سراوان شهرستان رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 389 تعداد دانلود : 640
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مشارکت روستایی و وضعیت فقر سیاسی در سطح دهستان سراوان واقع در شهرستان رشت در استان گیلان می باشد. متغیرهای پیش بین تحقیق را مشارکت(در ابعاد متفاوت اجتماعی، سیاسی و خدماتی کالبدی)، شیوه نگرش به مشارکت و شیوه عمل به مشارکت و متغیر ملاک را فقر سیاسی تشکیل می دهد. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در روش تحلیلی با توجه به فرضیه ارائه شده به معرفی هر یک از مؤلفه های مورد نظر اقدام شده است. بر این اساس هر مؤلفه با چند معرف به شناسایی میزان مشارکت افراد و نقش آن در توسعه روستایی می پردازد سپس به بررسی مولفه ی فقر در ابعاد سیاسی با استفاده از مدل رگرسیون چند گانه در نرم افزار spssصورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق کل خانوار روستایی دهستان سراوان است، با استفاده از جدول مورگان تعداد370 نمونه انتخاب گردید. نتایج تحقیق حاکی از این موضوع است که بین فقر سیاسی و میزان مشارکت رابطه وجود دارد. بدین معنی که به ازای افزایش هر واحد در مشارکت به میزان  728/0 واحد نیز در ابعاد سیاسی فقر کاهش پیدا می کند. به عبارتی با افزایش هر یک از شاخص های مشارکت، شیوه عمل به مشارکت و نحوه نگرش نسبت به مشارکت در بعد سیاسی فقر کاهش پیدا می کند.
۳۶.

Relationship between Economic and Socio-cultural Resilience of Rural Settlements after Suffering from Earthquake (A case study: Rural Settlements of Silakhor District in Dorud)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

تعداد بازدید : 401 تعداد دانلود : 586
INTRODUCTION: Natural disasters in rural settlements are responsible for a broad range of financial and human losses. In this regard, the resilience approach has gained renewed attention to minimize the disruptive impacts of natural catastrophes. Therefore, adequate knowledge about the status of resilience enables us to take efficient measures to reduce resultant injuries and destructive effects. With this background in mind, the current study aimed to investigate the relationship between economic and socio-cultural resilience of rural settlements in Silakhor rural district in Dorud. METHODS: This practical study was conducted based on an analytical-descriptive design. The statistical population included 1539 earthquake-stricken households of Silakhor village (according to household information from the 2016 Census). Out of this population, 308 families were selected as the sample size using the Cochran's formula. The validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts, and its reliability was evaluated using Cronbach's alpha method rendering the coefficients of 0.910 and 0.854 for the economic and socio-cultural dimension, respectively. One-Sample T-Test and Pearson correlation were used to examine the status of resilience and the relationship between economic resilience and socio-cultural resilience. FINDINGS: As evidenced by the obtained results, rural settlements were socio-culturally resilient with the mean score of >3, while they were somewhat resilient in the economic dimension with the mean score of nearly 3. CONCLUSION: The results of the Pearson correlation pointed to a positive and significant relationship between economic and social resilience with a correlation coefficient of 0.420 and a significance level of P<0.00.
۳۷.

سنجش ظرفیت محیط روستاهای شهرستان ماسال برای توسعه گردشگری کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ظرفیت سنجی گردشگری کشاورزی گردشگری مزرعه DEMATEL شهرستان ماسال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 747 تعداد دانلود : 370
گردشگری کشاورزی یکی از اشکال گردشگری روستایی است که در گروه گردشگری خاص یا جایگزین قرار می گیرد. امروزه گردشگری کشاورزی در جهان به عنوان راهبردی برای بهبود اوضاع اقتصادی، اجتماعی و زیستی روستاها تلقی می گردد. این پژوهش با هدف سنجش ظرفیت محیط روستاهای شهرستان ماسال برای توسعه گردشگری کشاورزی با تکیه بر 6 شاخص؛ چشم انداز جاذبه های طبیعی، چشم انداز جاذبه های انسان ساخت، ظرفیت گردشگرپذیری، امکانات اقامتی و تفریحی، امکانات و خدمات زیرساخت، آثار تاریخی - فرهنگی، تلاش می کند تا وضعیت کلی روستاهای شهرستان ماسال را ازنظر امکان شکل گیری و توسعه گردشگری کشاورزی در آن ها ارزیابی نموده و مستعدترین نواحی را مشخص نماید. جامعه آماری شامل تمام نقاط روستایی شهرستان ماسال است. شهرستان ماسال دارای 108 نقطه روستایی بوده که بر اساس نمونه گیری در مطالعات توصیفی، 20 درصد روستاها، یعنی 20 روستا با توجه به موقعیت قرارگیری نسبت به شاخص ارتفاع - توپوگرافی (جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی) به عنوان نمونه مشخص شده اند. این پژوهش، کاربردی و دارای رویکرد کمی است و برای تحلیل داده ها از مدل های تصمیم گیری چندشاخصه (MADM) با روش های غیرجبرانی DEMATEL, ANP به صورت ترکیبی و با عنوان ANP-DEMATEL و نرم افزار MATLAB استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که مناطق روستایی شهرستان ماسال از ظرفیت خوبی برای توسعه گردشگری کشاورزی برخوردار هستند و این امر در نواحی کوهپایه ای و جلگه ای با شدت بیشتر و در نواحی کوهستانی با توجه به کمبود امکانات و نبود سکونت دائمی با شدت کمتری جریان دارد.
۳۸.

A Spatial- Location Analysis of the Factors Affecting Place Attachment (Case Study: Kurdish Villages, Rahmatabad and Blokat Districts, Rudbar County)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 259 تعداد دانلود : 396
Purpose- Place attachment is not just dependent on the place of birth and, as phenomenologists have acknowledged, "experience," is the most significant element of the perception of concepts and meaning of a place; accordingly, meaning in a place is directly related to the way of human perception and its related categories. The main objective of the present study is to investigate and analyze the spatial-geographic factors affecting place attachment of the Kurdish immigrants in Rudbar, Guilan province. Design/methodology/approach- This study is quantitative in terms of the nature of the research and is descriptive-analytical in terms of data analysis. Data collection was done using library and documentary as well as field and survey methods. The statistical population of the study consisted of the Kurdish villages of Guilan province in Rudbar with 12 villages and a total population of 2,955 people. Using Morgan's table, the number of samples was determined as 340 people. To increase the level of confidence and reduce the error in data, the number of samples was increased and 355 questionnaires were finally completed. The validity of the questionnaire was confirmed by a number of professors in the geography department of Guilan University. Moreover, to determine the reliability of the questionnaire, Cronbach's alpha was run. The value of 0.874 was obtained for the coefficient. Findings- The results of the study showed that there was a negative relationship between the location of the villages and the level of education and place attachment of the villagers in the way that the more the distance between the villages and districts, towns, and cities, the lower the sense of place attachment of the villagers would be. Based on the coefficient of determination (R2), 4.5% of the variance of place in the rural households under study was explained by these indicators. Also, with the increase in the education level of the villagers, place attachment is reduced. On the other hand, there was a direct and positive relationship between the duration of residence in the village and place attachment to the village, which means that people who had lived longer in the village had also more sense of place. The obtained results showed the effect of spatial-geographic factors on place attachment of rural households. Based on the coefficient of determination (R2), 99.1% of the variance of place attachment was explained by spatial, economic, and socio-political factors. Research limitations/implications- A limitation of this study was the lack of easy access to the Kurdish villagers in the above-mentioned villages. Originality/value- By providing the ideal conditions for living in different spatial (geographical) dimensions, one can strengthen place attachment in the villagers and significantly reduce its harmful consequences. For instance, despite the great ethnic and cultural differences with the host society within a long period of residence, the immigrant Kurds in Rudbar have been able to have pleasant feelings towards their place of life and somehow attach to it due to the existence of certain desirable spatial, social, and economic features and potentials such as proper and safe physical environment, intergroup and intragroup interactions, as well as desirable areas for earning money and employment.
۳۹.

بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی شیوه های بهره برداری در نواحی روستایی (مطالعة موردی: روستاهای برنجکار شهرستان رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنج شیوه بهره برداری اقتصادی اجتماعی ANOVA شهرستان رشت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای رفتاری و فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
تعداد بازدید : 719 تعداد دانلود : 967
اهداف: هدف از این پژوهش بررسی آثار اجتماعی (کاهش سختی کار تولید، کاهش مهاجرت، کاهش فقر و افزایش فرصت های شغلی) و آثار اقتصادی (شامل افزایش درآمد، افزایش تولید، کاهش ضایعات محصول، انجام به موقع عملیات زراعی و کاهش هزینه تولید) که شیوه های بهره برداری (مکانیزه، سنتی و نیمه مکانیزه) کشت برنج در روستاهای شهرستان رشت به دنبال دارد. روش: به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز از روش پیمایشی (جمع آوری پرسش نامه از ۴۰۰ خانوار روستایی) که به شیوه خوشه ای انتخاب شده است، استفاده شده است. برای محاسبه حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. همین طور برای تجزیه و تحلیل یافته ها و دستیابی به مدل نهایی پژوهش در فرضیه تحقیق از مدل تحلیل واریانس (ANOVA) با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شده است. نتیجه گیری: طبق نتیجه به دست آمده در مدل آنالیز واریانس با ۹۵ درصد اطمینان می توان گفت بین شیوه های بهره برداری در اثرات اقتصادی و اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد. این تفاوت دو به دو در آزمون LSD نیز قابل مشاهده است این تفاوت عمدتاً در هزینه کاشت و در نیروی کار طی مراحل کاشت، داشت و برداشت است. محدودیت ها: از جمله موانعی که در این پژوهش وجود داشت، کم سوادی و بی اطلاعی بسیاری از کشاورزان از بحث مکانیزاسیون بود و همچنین، دردسترس نبودن بسیاری از کشاورزانی که انتخاب شده بودند. راهکارهای عملی: ازجمله پیشنهادی که با توجه به نتایج به دست آمد، ارائه یک آموزش درست و به جا توسط مسؤولان برای افزایش اطلاع کشاورزان با شیوه های نوین کشاورزی است تا بتوانند با اطلاعات کامل به بیشترین سود در کشاورزی برسند. اصالت و ارزش: با توجه به نتایج به دست آمده، این پژوهش می تواند کمک رسان کشاورزانی باشد که می توانند در امر تولید با بهترین امکانات و کمترین هزینه بازدهی مثبتی در امر تولید داشته باشند.
۴۰.

بررسی پتانسیل های اشتغال زایی گردشگری در روستاهای هدف گردشگری شهرستان پاوه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: شهرستان پاوه اشتغال روستایی گردشگری روستایی خدمات گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 329 تعداد دانلود : 166
گردشگری روستایی به واسطه تاثیرات اقتصادی که دارد، مورد بررسی محققان مختلفی قرار گرفته است. از جمله این تاثیرات اقتصادی، اشتغال زایی است. لذا هدف این مقاله بررسی تاثیر گردشگری روستایی بر اشتغال زایی از دیدگاه گردشگران روستایی است. روش تحقیق کمی، پیمایشی است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری مشتمل بر 270 نفر از گردشگران است که با استفاده از فرمول کوکران و به صورت نمونه گیری اتفاق جمع آوری شده است. پایایی تحقیق از طریق ضریب آلفای کرونباخ(برابر با 73/0) و روایی تحقیق توسط متخصصان جغرافیا و گردشگری تایید شد. یافته ها نشان می دهند که گردشگری به واسطه گسترش امکانات خدماتی اعم از اقامتی و تسهیلاتی و همچنین از طریق توجه بیشتر مسئولان به بهداشت روستا شرایطی را فراهم می کنند که سبب می گردند، اشتغال زایی روستایی بیشتر شود. همچنین روستاییان بخش قابل توجهی از درآمد خود را صرف سوغاتی و هزینه اقامت و تفریح در روستا می کنند که این امر موجب رونق بخش های فروشگاهی و مغازه های خرده فروش روستایی شده است. در نهایت آزمون همبستگی رگرسیون نشان می دهد که گردشگران با ایجاد نیاز به ارائه برخی خدمات می توانند منجر به توسعه اشتغال زایی روستایی شوند که این امر از طریق سرمایه گذاری خصوصی و دولتی مهیا می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان