محمود شاکری

 پیشرفت روزافزون بشر، استفاده از مواد نو را به امری اجتناب ناپذیر و غیرقابل انکار بدل کرده است. شاید بشر دیروز هرگز نمی توانست تصور کند که روزی این مواد بتوانند چنین نقش کلیدی را در زندگی وی ایفا کنند. امروزه دیگر فلزاتی نظیر آهن و مس نمی توانند به تنهایی پاسخگوی نیازهای بشر باشند، و بالطبع رفع کردن این نیازها مستلزم تمرکز بیش تر بر تحقیق و بررسی در زمینه مواد نو است. یقیناً افزایش دانش جوامع علمی و صنعتی کشور در رابطه با مواد نو مهندسی مقدمه ای برای گسترش کاربرد این مواد و سود جستن از ویژگیهای فوق العاده آنها در قسمتهای مختلف زندگی است. به همین منظور در این مقاله به بررسی مواد نو پرداخته شده است. مواد نو به طور کلی به پنج دسته کلی طبقه بندی شده است. این طبقه بندی شامل، مواد هدفمند، مواد هوشمند، آلیاژهای حافظه دار، مواد مرکب و نانو موادها است. در این مقاله ابتدا ساختار و به دنبال آن کاربرد های مواد نو به صورت خلاصه مرور شده، و در ادامه آمار مقالات و اختراعات به ثبت رسیده در کشورهای مختلف طی سالیان اخیر مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان، از این آمار، نتایجی مانند سطح کمی و کیفی دانش مواد نو، میزان استقلال کشورها در زمینه دانش مواد نو و ... استخراج شده است.

 علم مکانیک به عنوان زیر شاخه ای از علم فیزیک گستره ای وسیع در جهان مادی دارد. در سال های اخیر، تحقیقات وسیعی در زمینه های مختلف این علم به عمل آمده است و هنوز هم ناشناخته های زیادی وجود دارد که باید مورد بررسی و کاوش قرار گیرد. مهندسی مکانیک وظیفه کاربردی کردن علم مکانیک را بر عهده دارد و در عین حال، آموزش و پژوهش در زمینه های خاص آن را نیز عهده دار است. مهندسی مکانیک به عنوان یکی از رشته های اصلی مهندسی خود نیز گستره ای وسیع را شامل می شود. از طرفی، مهندسی مکانیک زیر بنای رشته های مهندسی هوافضا، کشتی سازی، صنایع و ... است و از طرف دیگر، وابستگی تنگاتنگی با رشته های مهندسی دیگر از جمله سازه در مهندسی عمران، شکل دهی فلزات، مهندسی پزشکی و ... دارد. از این رو، شناخت سیر تکوینی و گوناگونی آموزش این شاخه مهندسی در ایران و جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله گوناگونی آموزشی مهندسی مکانیک در ایران و برخی از کشور های جهان به طور خلاصه بررسی شده و بدیهی است که مجموعه نکات مربوط به آموزش مهندسی مکانیک در یک مقاله امکان پذیر نیست و امید است در ادامه مقاله های تکمیلی دیگری نیز ارائه شود.