افسانه کلباسی

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد حرفه ای نو معلمان مدارس ابتدایی استان اصفهان به روش توصیفی–پیمایشی بود. جامعه آماری 533 دانش آموخته دانشگاه فرهنگیان بود. 255 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای مبتنی بر منطقه تدریس انتخاب و عملکرد آن ها توسط مدیران و معاونین ارزیابی شد. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که بر اساس مدل قهرمانی فرد و سید عباس زاده (1397) تنظیم شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصین و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 8/0 تأیید شد. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد، عملکرد حرفه ای نو معلمان در مؤلفه های محیط یادگیری، رهبری، دانش و مهارت های برنامه ریزی و طراحی، دانش و مهارت های تدریس، نظارت و ارزشیابی، استفاده از فناوری، مسئولیت های قانونی، اخلاقی و دانش و مهارت های توسعه حرفه ای از حد متوسط بالاتر بود؛ اما با وضعیت مطلوب فاصله داشت. لذا آموزش دانشجومعلمان و همچنین آموزش نومعلمان در سال های اولیه خدمت نیازمند بذل توجه به استانداردهای تدریس کیفی و اثربخش می باشد.

هدف مقاله حاضر، بررسی دیدگاه معلمان دوره ابتدایی شهر اصفهان در مورد تأثیر آموزش سایه ای بر تدریس آن ها بود. روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری شامل تمامی معلمان دوره ی دوم ابتدایی نواحی برخوردار (1 و 2 و 3) شهر اصفهان در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 700 نفر بود. با استفاده از جدول کرجسی مورگان تعداد 248 نفر با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با 48گویه در مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان تائید و پایایی آن از طریق تعیین ضریب آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه گردید. یافته های حاصل از تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t مستقل، نشان داد که بیشترین و کمترین تأثیر آموزش سایه به ترتیب بر بعد مسئولیت حرفه ای و بعد محیط کلاس بوده است. همچنین نتایج حاکی از تأثیر مثبت آموزش سایه در تمامی ابعاد تدریس از دیدگاه معلمان بود.

هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی گرایش معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان به ایدئولوژی های برنامه درسی به روش پژوهش توصیفی - پیمایشی بود ه است. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان مدارس ابتدایی نواحی شش گانه شهر اصفهان به تعداد 4290 نفر تشکیل دادند که از بین آن ها تعداد 354 نفر متناسب با جدول مورگان و با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد ایدئولوژیهای برنامهدرسی اسکایرو (2014) بود که براساس مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، دانش، کودک و ارزشیابی به تعیین انواع ایدئولوژی برنامه درسی (علمی دانشگاهی، فراگیر محور، کارآیی اجتماعی و بازسازی اجتماعی) می پرداخت. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش آماره فریدمن استفاده گردید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که معلمان ابتدایی شهر اصفهان در مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، کودک و ارزشیابی به ایدئولوژی فراگیرمحور و در مؤلفه دانش به ایدئولوژی کارآیی اجتماعی بیش ترین گرایش را داشته اند. همچنین در همه مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، کودک ، دانش و ارزشیابی به ایدئولوژی علمی دانشگاهی کم ترین گرایش را داشته اند.

سرمایه اجتماعی، مجموعه ای از دارایی های تعامل اجتماعی مانند مشارکت است که دانشجو معلمان را قادر می سازد که برای بهبود آموزش و یادگیری، در گروه ها با یکدیگر کار کنند. همچنین هوش فرهنگی به توانایی یک فرد برای عملکرد و مدیریت موثر در شرایط متنوع فرهنگی اشاره دارد. با وجود تنوع فرهنگی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان و اهمیت تعاملات اجتماعی آنان در یادگیری خود و دانش آموزان آینده، مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی و هوش فرهنگی آنها ضرورت داشت. بنابراین هدف پژوهش حاضر، پیش بینی سرمایه اجتماعی بر اساس هوش فرهنگی در بین دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان اصفهان بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه آماری مشتمل بر کلیه دانشجویان رشته آموزش ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 379 نفر بود. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان، 181 نفر بود که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه استاندارد هوش فرهنگی ارلی و انگ (2003) و پرسش نامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) بود. پایایی پرسش نامه هوش فرهنگی با استفاده از تعیین ضریب آلفای کرونباخ، در ابعاد شناختی، انگیزشی و رفتاری، به ترتیب 76/0، 71/0 و 74/0 و پایایی پرسش نامه سرمایه اجتماعی برای ابعاد شناختی، ساختاری و رابطه ای، به ترتیب برابر با 68/0، 66/0 و 69/0 محاسبه شد. روایی پرسش نامه ها با استفاده از نظر متخصصان تایید شد. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندگانه صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که بین مولفه های ساختاری و شناختی سرمایه اجتماعی با بعد انگیزشی و رفتاری هوش فرهنگی ، همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین یافته ها نشان داد که بعد رفتاری هوش فرهنگی قادر به پیش بینی سرمایه اجتماعی است.

امروزه در دنیا یادگیری ترکیبی با توسعه کیفی آموزش پیوند خورده است. یادگیری ترکیبی، یک برنامه ترکیب موثر از روش ها، مدل های تدریس و سبک های یادگیری است. از آنجا که این روش در ایران هنوز شناخته شده نیست، لزوم امکان سنجی دو چندان می شود. در امکان سنجی به صورت هدف مند نقاط ضعف و قوت، منابع مورد نیاز طی مراحل، کنترل، شناسایی هدف، شناسایی فرصت و تهدید طرح، مورد ارزیابی قرار می گیرد.هدف پژوهشحاضر، امکان سنجی به کارگیری روش یادگیری ترکیبی دانش آموزان از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس ابتدایی استان البرز در سال تحصیلی 97-1396 است. جامعه پژوهش، تمامی مدیران و معلمان مدارس ابتدایی استان البرز به تعداد 7491 نفر بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 364 نفرانتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که به جز در دو بعد، امکان اجرای روش یادگیری ترکیبی در تمام مولفه ها وجود دارد. مردان برای اجرای این روش آمادگی بیشتری از زنان دارند. تجربه آموزشی، از نظر مدیران و معلمان درباره استقرار یادگیری ترکیبی تفاوتی را نشان نمی دهد. از نظر مدیران، امکان اجرای روش ترکیبی وجود ندارد. 

: برنامه ملی شهاب با هدف شناسایی، هدایت و حمایت از استعدادهای برتر با همکاری بنیاد ملی نخبگان و وزارت آموزش و پرورش در کلیه مدارس ابتدایی سطح کشور از پایه چهارم تا ششم، انجام می گیرد. در این برنامه معلمان دانش آموزان را در هشت نوع استعداد از جمله کلامی ، ریاضی ، هنری ، فضایی ، حرکات ورزشی ، اجتماعی ، فرهنگ دینی و علوم تجربی با درجه بندی لیست های رفتار دانش آموزان شناسایی می کنند. بنابراین با توجه به نقش اصلی معلمان در شناسایی استعدادهای دانش آموزان ، بررسی نیازهای آموزشی آنها مهم است.  پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی معلمان دوره ابتدایی مجری برنامه شهاب در شهر نجف آباد انجام گرفت. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی مجری برنامه شهاب در پایه چهارم، پنجم و ششم شاغل در مدارس شهر نجف آباد در سال تحصیلی97-1396 به تعداد 550 نفر بود. برای نمونه گیری از روش تصادفی طبقه ای متناسب با حجم نمونه استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 225 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ی 45 سوالی محقق ساخته بود که نیازهای آموزشی معلمان مجری برنامه شهاب را در هشت استعداد کلامی، ریاضی، هنری، فضایی، حرکتی – ورزشی، اجتماعی، فرهنگ دینی و علوم تجربی در طیف پنج درجه ای لیکرت مورد بررسی قرار می داد.  روایی پرسشنامه توسط 5 نفر از متخصصان تأیید تأیید شد. پایایی پرسشنامه از طریق تعیین ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و  93/0 برآورد شد. یافته های این پژوهش با استفاده از آزمون آماری فریدمن نشان داد که نیازهای آموزشی معلمان مجری به ترتیب بیشترین اولویت عبارتند از: استعداد حرکتی- ورزشی، فضایی، اجتماعی، هنری، علوم تجربی، ریاضی، فرهنگ دینی و کلامی. با توجه به میانگین بالای نیازهای آموزشی در حوزه شناسایی هر یک از استعدادها، به جز علوم تجربی بین نظرات معلمان تفاوتی وجود نداشت.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از نظر توجه به مؤلفه های حرفه ای گری بود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که به روش توصیفی - تحلیل محتوا انجام گرفت. به منظور تحقق هدف پژوهش، از بین 150 واحد و 78 عنوان درسی برنامه درسی مورد مطالعه، 67 عنوان درسی تحلیل شد. واحد تحلیل، محتوای اهداف و ملاک های شایستگی سرفصل هر واحد درسی بود که با استفاده از فهرست وارسی چارچوب ارزیابی تدریس دنیلسون (2013) در قالب چهار حوزه برنامه ریزی و آماده سازی، محیط کلاس درس، آموزش و مسئولیت های حرفه ای،) و 22 مؤلفه اصلی و 120 نشانگر، بررسی شد. به منظور تحلیل داده ها روش آنتروپی شانون اجرا شد. نتایج نشان داد در برنامه درسی رشته آموزش ابتدایی به حوزه های برنامه ریزی و آماده سازی، محیط کلاس درس، آموزش، مسئولیت های حرفه ای به طور متوازن توجه نشده است. همچنین، مؤلفه های ایجاد محیطی همراه با احترام و حمایت، ثبت و نگهداری دقیق سوابق، آگاهی استفاده از منابع، به کارگیری فنون پرسشگری و مباحثه مورد توجه قرار نگرفته است.

هدف پژوهش حاضر در مرحله اول بررسی میزان تاب آوری دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان شهر اصفهان و در مرحله دوم ارائه راهکارهایی به منظور آموزش تاب آوری در برنامه درسی دانشجو معلمان بوده است. روش پژوهش در مرحله اول توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری را کلیه دانشجو معلمان نیمسال آخر دختر و پسر دوره کارشناسی رشته آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان شهر اصفهان به تعداد 390 نفر شامل 140 دانشجوی پسر و 250 دانشجوی دختر تشکیل می دادند. از این تعداد، 104 دانشجوی پسر و 167 دانشجوی دختر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه تاب آوری کانر- دیویدسون با ضریب پایایی 84/0 بود و تحلیل داده ها با استفاده از آزمونt مستقل انجام گرفت. روش پژوهش در مرحله دوم مروری و کتابخانه ای بود و تحلیل یافته ها به شیوه توصیفی تحلیلی انجام گرفت. یافته ها نشان داد میزان تاب آوری در بین دانشجو معلمان دختر و پسر بالاتر از حد متوسط بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بین تاب آوری دانشجو معلمان دختر و پسر تفاوت معنادار آماری وجود دارد، بدین معنی که میزان تاب آوری در دانشجو معلمان دختر بیشتر از دانشجومعلمان پسر می باشد. همچنین با ارائه چند مدل آموزش تاب آوری در جهان، به ارائه راهکارهای مداخله ای در برنامه درسی دانشجو معلمان در دانشگاه فرهنگیان پرداخته شده است.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های نگارش فارسی دوره دوم ابتدایی بر اساس الگوی خلاقیت پلسک بوده است. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوا است و جامعه آماری، محتوای کتب نگارش فارسی دوره دوم ابتدایی (پایه های چهارم، پنجم و ششم دبستان) در سال تحصیلی 98-1397 بوده کهبا توجه به محدود بودن جامعه آماری، حجم نمونه برابر با جامعه انتخاب گردید. واحد تحلیل، چهار بخش املا و دانش زبانی، نگارش،درک متن و هنر و سرگرمی کتاب های مدنظر و واحد ثبت، مضمون هر فعالیت و سؤال بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فهرست وارسی مبتنی بر اصول و مؤلفه های الگوی خلاقیت پلسک بود که بر اساس فرمول هولستی 83/0پایایی داشت. پس از کدگذاری هر فعالیت و سؤال و شمارش فراوانی ها با استفاده از روش آنتروپی شانون،به تحلیل داده ها پرداخته شد ونتایج حاصل نشان داد که در محتوای این کتب دو مؤلفه معکوس سازی و تقویت اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین بیشترین ضریب اهمیت در طراحی سؤالات و فعالیت ها، به مؤلفه های اصل توجه و کمترین ضریب اهمیت به مؤلفه اصل تحرک تعلق دارد. لذا بازنگری محتوای این کتب از نظر توجه متعادل به همه مؤلفه های الگوی خلاقیت پلسک در طراحی فعالیت ها، ضرورت دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه اساتید و دانشجویان درباره تاثیر استفاده از روش ارزیابی همتایان بر سطح دانش، مهارت و نگرش دانشجو معلمان دانشگاه در برنامه درسی کارورزی فرهنگیان بوده است. جامعه آماری پژوهش در بخش اساتید، شامل کلیه استادان واحد درسی کارورزی در رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان به تعداد 27 نفر بود و برای تعیین حجم نمونه از روش سرشماری کامل استفاده شد. در بخش دانشجویان، جامعه آماری شامل کلیه دانشجو معلمان رشته آموزش ابتدایی پردیس فاطمه زهرا (س) دانشگاه فرهنگیان اصفهان در سال تحصیلی 98-97 شامل 60 نفر بود و تعداد نمونه مورد نظر به شیوه نمونه گیری ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 50 نفر تعیین شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته شامل 32 گویه بود و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در دو بخش اساتید و دانشجویان به ترتیب به میزان 0.87 و 0.81 برآورد شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری t تک نمونه ای در محیط نرم افزار spss انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که هر دو گروه اساتید و دانشجویان برتاثیر مثبت این شیوه ارزیابی بر ارتقاء سطح دانش، نگرش و مهارت های دانشجویان تاکید دارند. همچنین تفاوت معناداری بین نظرات آنها وجود نداشت.

پیچیدگی نقش معلم و انتظارات متعدد از معلم در شرایط جدید جهانی به فعالیت هایی فراتر از گذشته مانند کارآموزی و بازآموزی نیاز دارد. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی آموزش پیش از خدمت معلمان، آموزش معلمان مبتدی و آموزش ضمن خدمت معلمان در ایران و چند کشور جهان به منظور استخراج شباهت ها و تفاوت های آنها بوده است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی است که اطلاعات آن از طریق اسناد و مدارک و گزارش های تحقیقی؛ و جستجو در شبکه جهانی اینترنت و سایت های وزارت آموزش و پرورش کشور های مورد مطالعه گردآوری شده و از طریق الگوی جرج بردی تجزیه و تحلیل شده است.    یافته های پژوهش حاکی از تنوع و تکثر شیوه های آموزش در مدل های سنتی و رویکرد های بدیل بود که به مواردی چون نیاز های آموزشی معلمان، محتوای مورد نظر، امکانات موجود، وقت و برنامه کاری آنان و سیاست های نظام آموزشی کشورها بستگی داشت. همچنین برقراری ارتباط مستمر بین نظام تربیت معلم با دانشگاه ها، مدارس و سایر نهاد های اجتماعی، برقراری ارتباط آموزش های پیش از خدمت و ضمن خدمت؛ و ایجاد هماهنگی میان نهاد های اداره کننده تربیت معلم در این کشورها، از جمله نکات برجسته در موفقیت آموزش های آنان بوده است.  

سال های متمادی، محققان رشته های مختلف علوم اجتماعی و انسانی،  داده های کیفی و کمّی را به صورت جداگانه در پژوهش های مشابه جمع آوری و تحلیل کرده اند، اما کنار هم قرار دادن آنها به عنوان یک  طرح تحقیق  یا روش شناسی موضوع نسبتاً جدیدی است. لذا، هدف از نگارش این مقاله، تبیین روش ترکیبی در پژوهش به عنوان یک رویکرد جدید و معرفی چهار طرح تحقیق ترکیبی تحت عنوان تحقیقات سه سوسازی[1]، گنجانده شده[2]، توضیحی[3] و اکتشافی[4] است. هدف دیگر پژوهش ارائه مثال هایی از کاربرد هر یک از چهار طرح مذکور در تحقیقات مختلف به منظور آشنایی پژوهشگران با فرایند اجرای هر طرح است.