محمدنقی اکبری

پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی ابزار ارزشیابی عملکرد رؤسای دانشگاه های افغانستان انجام شده است. برای انجام این پژوهش، از روش تحقیق ترکیبی با طرح اکتشافی- مدل توسعه ابزار استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل مدیران عالی دانشگاه های دولتی کابل و مسئولان آموزش عالی افغانستان با جامعه آماری 42 نفر است که با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 10 نفر انتخاب شدند و در بخش کمی شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی کابل با جامعه آماری 1457 نفر است که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعداد 304 نفر انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش تحلیل تماتیک و در بخش کمی از روش تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار AMOS استفاده گردید. نتایج بخش کیفی و کمی پژوهش نشان داد که ابزار تدوین شده برای ارزشیابی عملکرد رؤسای دانشگاه های افغانستان از 16 مؤلفه با 56 نشانگر تشکیل شده است. همچنین شاخص های برازش، (CMIN/DF) برابر با 57/1، (RMSEA) برابر با 048/0، (RMR) برابر با 08/0، (CFI) برابر با 94/0، (IFI) برابر با 92/0 نشان می دهد، ابزار تدوین شده در بخش کیفی پژوهش از برازش بسیار مطلوبی برخوردار است. ابزار طراحی شده در این پژوهش منجر به تهیه ابزاری برای ارزشیابی عملکرد و تعیین وضعیت مدیریت دانشگاه ها در افغانستان خواهد شد که می تواند برای ارزشیابی و حتی شناسایی نیازهای رؤسای دانشگاه ها مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی مدل شایستگی رؤسای دانشگاه های دولتی کابل با روش ترکیبی اکتشافی و از نوع تحلیل محتوا انجام گرفته است. در مرحله کیفی پژوهش ابتدا 10 نفر از خبرگان حوزه شایستگی به روش هدفمند انتخاب و مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. سپس طی دو مرحله تحلیل داده های کیفی با استفاده از روش کدگذاری باز و محوری، شایستگی ها در سه دسته اصلی ویژگی های فردی، دانش نظری و مهارت های عملی دسته بندی شدند. سپس بر مبنای یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل های مرحله کیفی، پرسشنامه پژوهش طراحی و در نمونه آماری 304 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی کابل که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از جدول مورگان انتخاب شده بودند، اجرا و داده های کمی پژوهش گردآوری شد. در مرحله کمی پژوهش جهتاعتباریابی مدل شایستگی های رؤسای دانشگاه ها از تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج تحلیل ها نشان داد که مدل برازش مناسب داشته و از اعتبار مناسب و پذیرفتنی برخوردار است. همچنین ضرایب استاندارد شده بر روی هرکدام از تم های اصلی معنادار است و دو تم اصلی ویژگی های فردی و دانش نظری، قدرت پیش بینی توانایی مهارت های عملی را در سطح معناداری دارند. بنابراین می توان گفت که مدل ارائه شده در بخش کیفی تحقیق بعد از حذف دو مقوله مهارت حل مسئله در تم اصلی مهارت عملی و جذابیت در تم اصلی ویژگی های فردی مورد تأیید قرار گرفت.