تکتم حنایی

تکتم حنایی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۱ مورد.
۱.

تأثیر توانایی شناختی کودکان در سهولت انتخاب مسیر در فضای شهری (نمونه موردی محله لشگر قاسم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد شناختی کودک مسیریابی محله لشگر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 508 تعداد دانلود : 483
اهمیت بررسی رشد در حیطه ی رشته روانشناسی کودک تبلور می یابد. از سویی دیگر مقوله ی رشد شناختی به عنوان منبع آگاهی بخش در زمینه رشد کودکان است و در فرآیند مسیریابی کودکان تأثیر دوچندان دارد. توجه به این امر در فضاهای شهری می توانند سبب سهولت مسیریابی موفق کودکان شود. هدف از این پژوهش تدوین عوامل مؤثر بر سهولت مسیریابی کودکان در فضای شهری با تأکید بر توانایی های شناختی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی است. در این راستا به منظور گردآوری داده ها از مشاهدات میدانی، پرسش نامه و بازدید از محدوده استفاده شده است. روش نمونه گیری به صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران است و تکمیل پرسش نامه توسط 106 نفر از کودکانی در بازه ی سنی 12-10 سال و 106 نفر از کودکان در بازه ی سنی 14-12 تکمیل گردیده است. تحلیل داده ها برای تحلیل الگوی مسیریابی کودکان با تأثیرپذیری از رشد شناختی در محله لشگر به صورت کمی از روش تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار لیزرل محاسبه گردیده است. در تحلیل داده ها برای ارزیابی ارتباط میان مسیریابی و رشد شناختی پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات حاصل با روش های آماری آزمون تی وابسته، آزمون فرضیات کلموگروف- اسمیرنف تحلیل گردیده است. بر اساس تحلیل توانایی های شناختی در فرآیند مسیریابی کودکان، نتایج حکایت از آن دارد که عناصر بررسی راهنما و مورداستفاده در مسیریابی در دو گروه سنی تفاوت دارند و گروه سنی 14-12 سال ذهن تحلیل گری دارند و در مقابل گروه 12-10 سال به صورت جستجوگری و توجه به رازآمیزی تعیین مسیر می کنند. کودکان در بازه ی سنی دوم، بیشتر به رنگ نماها، فرم بنا و ساختمان هایی که فرم و عملکرد شاخصی دارند اشاره کرده اند، همچنین کودکان در بازه سنی اول به نشانه های شاخص که دارای کالبد متمایز نسبت به سایر ابنیه در محله داشته اند. واژگان کلیدی: رشد شناختی، کودک، مسیریابی، محله لشگر. [1] نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
۲.

نقش آموزش و یادگیری در ارتقا تاب آوری اجتماعی شهروندان (نمونه موردمطالعه: محله مجد شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش یادگیری تاب آوری اجتماعی محله مجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 794 تعداد دانلود : 219
در سال های اخیر به مبحث تاب آوری اجتماعی توجه ویژه ای شده است تاب آوری اجتماعی به عنوان توانایی گروه ها یا جوامع برای مقابله با فشارها درمواجهه با تغییرات را می باشد.ازاین رو آموزش و یادگیری می توانند نفش موثری در ارتقا تاب آوری اجتماعی برقرارکند. مقاله حاضر به نقش آموزش و یادگیری در تاب آوری اجتماعی می پردازد. در بیان دیگر افزایش توانایی های فردی، تاب اوری فردی و به دنبال آن تاب آوری اجتماعی را افزایش می دهد. مبحث آموزش و یادگیری اولین اصل افزایش توانایی و ورود فرد به اجتماع محسوب می شود. در این راستا، 3متغیر اصلی و15 متغیر وابسته بررسی شد. پژوهش حاضر ازنوع توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و پیماشی (پرسش نامه) بوده است. با استفاده از روش های آماری همچون تحلیل عاملی و و همبستگی با آزمون اسپرمن و آزمون تی استفاده شد.تا اهداف مورد نظر این پژوهش محققین حاصل شود. جامعه آماری شامل 1811 نفر و براساس فرمول کوکران نمونه آماری تعداد 317 نفر برآوردگردید. سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و مقدار آن 834/0 بود که نشان می دهد پایایی پرسشنامه مطلوب است. همچنین مقدار تأثیر یادگیری بر تاب آوری حداقل 29 درصد است که نشان دهنده رابطه همسو و مستقیم تاب آوری و یادگیری را نشان می دهد؛ بنابراین بالاتر رفتن سطح آموزش و یادگیری باعث افزایش تاب آوری می شود .
۳.

شناسایی اصول توسعه کالبدی سکونتگاه های غیررسمی به مثابه الگوی مبتنی بر زمینه با استفاده از روش فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکونتگاه های غیررسمی توسعه کالبدی زمینه گرایی نظریه برنامه ریزی شهری فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 370 تعداد دانلود : 656
بیان مسئله: بررسی دانش تولید شده درباره سکونتگاه های غیررسمی به شناسایی دو خلاء مهم نظری می انجامد؛ اولا باوجود اینکه زمینه گرایی در مباحث مخلتف شهرسازی ورود نموده اما جای آن به عنوان یک نظریه مستقل برای توضیح فرایند توسعه شهری غیررسمی خالی به نظر میرسد. ثانیا، گویا ادبیات نظری شهرسازی فاقد چارچوب اصولی منسجمی است که توسط تحلیلی زمینه ای از الگوی توسعه کالبدی این سکونتگاه ها بدست آمده باشد. هدف: هدف این پژوهش تحلیل ابعاد زمینه به کمک دیدگاه زمینه گرایی به منظور توضیح توسعه کالبدی سکونتگاه های غیررسمی است. همچنین این پژوهش در تلاش برای تدوین چارچوب نظری منسجمی از اصول برنامه ریزی توسعه کالبدی سکونتگاه های غیررسمی در مطالعه ای زمینه ای می باشد. روش: این پژوهش از روش فراترکیب و الگوی هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو بهره برده است طوریکه اولا 422 مقاله از طریق جستجوی نظامند بدست آمده که پس از غربالگری به کمک نرم افزار rayyan، 27 مقاله در فرایند پژوهش قرار گرفته اند. سپس مقالات منتخب به کمک نرم افزار MAXQDA بر اساس سوالات تحقیق مورد کدگذاری استقرایی قرار گرفته و در گام های بعدی به تحلیل و سنتز مفاهیم مستخرج پرداخته شده است. یافته ها: انتزاع اطلاعات از منابع منتخب به شناسایی 1092 کد انجامیده است. همخوان یابی و ترکیب کدها به یک مقوله جانبی: اطلاعات توصیفی منابع و پنج مقوله اصلی: زمینه کلان، زمینه محلی، کارکرد زمینه، واکنش به زمینه، عوامل مداخله گر و در ادامه به چهار نوع اصل توسعه کالبدی سکونتگاه های غیررسمی یعنی اصول فرایندی، محتوایی، مدیریتی، ضوابط-مقرراتی و مشترک  منتهی شده است. نتیجه گیری: اولاً سکونتگاه های غیررسمی پدیده ای مبتنی بر زمینه بوده و برای درک منطق حاکم بر آنها نیاز به تحلیل زمینه در مقیاس های کلان و محلی است. ثانیاً اصول حاکم بر توسعه سکونتگاه های غیررسمی در فرایندی چرخه ای، دائما در حال تکامل و ارتقا هستند. در نتیجه، توسعه شهری غیررسمی، پویایی لازم را برای تطابق با دگرگونی نیازها و شرایط داشته و تاب آور، استطاعت پذیر، و پایدار عمل می نماید.
۴.

تأثیر چیدمان فضایی ساختمان های بلندمرتبه در ارتقای کیفیت زندگی ساکنان (مورد پژوهی- منطقه 9 شهرداری مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختمان های بلندمرتبه چیدمان فضایی کیفیت زندگی منطقه 9 مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 916 تعداد دانلود : 907
توسعه ی شهرنشینی در قرن بیستم منجر به استفاده ی زمین های شهری به صورت متراکم و فشرده شده است که تأثیر آن بر کیفیت محیط های شهری بسیار حائز اهمیت است. لذا بررسی و طراحی ساختمان های بلندمرتبه قبل از اجرا می تواند کمک های شایانی در ایجاد فضاهای شهری سرزنده و پویا کند. یکی از روش هایی که بر پایه ی استفاده از روش های علمی در مطالعات شهری به کار گرفته شده است، روش چیدمان فضا است که این روش تا حدودی توانایی سنجش و تحلیل فضاهای شهری را انجام دهد. لذا هدف از پژوهش حاضر ارتقای کیفیت زندگی ساکنان از طریق تحلیل چیدمان فضایی ساختمان های بلندمرتبه در منطقه 9 شهرداری مشهد است. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربری و ازنظر ماهیت بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای، تحقیقات اسنادی، مقالات علمی و دیتابانک های طرح های توسعه ی شهری، به جمع آوری اطلاعات پرداخته است. در این راستا تحلیل اطلاعات با استفاده نرم افزارهای UCL Depthmap و ArcGIS Desktop10.8 شبیه سازی شده است. به منظور تحلیل ساختارمند به شناسایی 3 نوع تیپولوژی موجود در منطقه 9 پرداخته شده است و تحلیل اثرگذاری مؤلفه های ساختمان های بلندمرتبه با مقیاس محلی R3 بر کیفیت زندگی ساکنان به صورت گزاره بیان شده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که تنها در بخش جنوبی منطقه ی 9 بافت ارگانیک است، هم پیوندی پایین همراه با عمق بالا وجود دارد. در محله کوثر بخش کوچکی دارای تیپولوژی شبکه ای است که در مقایسه با بافت ارگانیک وضعیت بهتری ازنظر هم پیوندی دارد و در قسمت های دیگر منطقه که همگی از بافت شطرنجی پیروی کرده اند دارای هم پیوندی بالا و عمق پایین هستند که در مقایسه با دو بافت بیان شده در ارائه ی خدمات به شهروندان و سطح کیفی زندگی ساکنان بهتر عمل کرده است. بنابراین با شناخت نوع چیدمان بافت می توان سطح کیفی محدوده را بررسی کرد و با توجه به مجموعه ای از شاخص های کیفیت می توان در رابطه با ایجاد و یا عدم ایجاد ساختمان های بلند تصمیم گیری کرد.
۵.

تبیین جایگاه آینده در برنامه ریزی شهری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی شهری راهبردی آینده آینده نگاری فراترکیب شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 922 تعداد دانلود : 86
ماهیت پیچیده شهرها و رشد شتابان فناوری به همراه وقوع تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... موجب شده است شهرها مورد آماج شدیدترین تکانه ها قرار گرفته و برنامه ریزان شهری نتوانند همپای این تغییرات به حل چالش ها بپردازند. در این راستا، برنامه ریزی راهبردی به عنوان یکی از مهم ترین رهیافت ها در برنامه ریزی شهری که توجه ویژه ای به آینده دارد، دیگر ضمانت کننده موفقیت در چنین محیطی نمی باشد. بنابراین، لازم است تا جایگاه آینده در ارتباط با فرآیند برنامه ریزی شهری راهبردی تبیین گردد. لذا هدف پژوهش صراحت بخشی به جایگاه آینده در فرآیند برنامه ریزی شهری راهبردی می باشد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی بوده و از روش فراترکیب برای دستیابی به هدف مذکور استفاده شده است. 104 منبع فارسی و انگلیسی در ارتباط با پژوهش استخراج شده که از این میان، 26 منبع با استفاده از روش کَسپ، غربال و با بهره گیری از نرم افزار MAXQDA2020 کدگذاری شده اند. در مجموع 108 کد، 13مفهوم و 5 مقوله به دست آمده است. نتایج پژوهش گویای آن است در فرآیند برنامه ریزی شهری راهبردی لازم است به موضوعات، عمیق تر نگریسته شود و با بهره گیری از نگاهی نقادانه لایه های پنهان شهر مانند موضوعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی مورد توجه قرار گیرند. زیرا که این موضوعات، پیشران و مبنای دستیابی به پیش بینی صحیح از آینده مطلوب هستند. همچنین راهبردها و اقدامات پیشنهادی علاوه بر نوآورانه بودن باید در برگیرنده گونه های مختلفی از آینده های محتمل باشند تا بتوانند دستیابی به آینده مطلوب را، واقع گرایانه تر پی جویی کنند.
۶.

گذر از گفتمان «پاسخگویی» به «محیط گرایی» در برنامه ریزی شهری، مبتنی برانعطاف پذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکان محوری رفتارگرایی عملکردگرایی فعالیت پذیری کیفیت محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 826 تعداد دانلود : 33
توجه برنامه ریزان معاصر به عوامل محیطی و افزایش آگاهی و ارتباط انسان با محیط پیرامونی اش، موجب افزایش لایه ها و عوامل تعریف کننده مفاهیم طراحی و برنامه ریزی گشته است. به گونه ای که مسئله مشترکی با موضوع توانایی های محیطی برای پاسخگویی را پیش روی برنامه ریزان قرار داده بود. مجموعه نظریات ارائه شده در این دوران، در قالب برنامه ریزی پاسخگو، با تمرکز بر استفاده حداکثری از قابلیت های محیطی بوده است. درحالی که ضرورت پیدایش گفتمانی جامع برای غلبه بر کثرت عوامل، تعاریف و روش های طراحی در رشته های محیطی، کمتر موردتوجه بوده است. بر این اساس پژوهش جاری با هدف سازمان دهی هدفمند نظریات شاخص در این زمینه، به دنبال ارتقاء مبتنی بر هم افزایی آن ها است. سؤال ساختار بخش به این پژوهش، معانی، مصادیق و زمینه های معنی داری انعطاف پذیری در وجوه و مقیاس های مختلف برنامه ریزی شهری است. روش تحقیق بکار گرفته شده، تحلیل تماتیک کیفی با کمک هوش مصنوعی در نرم افزار MAXQDA در فرایند پردازش 6 مرحله ای است. کاربرد مهم این پژوهش، موجب ساختاربخشی به اذهان برنامه ریزان این عرصه برای کاهش معضلات پراکنده و درون رشته ای بودن منابع است. نتایج این پژوهش، ابعادی همچون تشخص و تشخیص پذیری، تنوع و تغییرپذیری، تطبیق و گسترش پذیری، توزیع، تفکیک و تداوم پذیری، سازمان دهی و سازگاری را در بخش انعطاف پذیری، آشکار و با بخش های متناظر در برنامه ریزی شهری مرتبط کرده است.
۷.

شناسایی آینده های محتمل توسعه فرم شهری با رویکرد سناریونویسی (نمونه موردی: حوزه شمال غرب شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده های محتمل سناریونویسی فرم شهری حوزه شمال غرب مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 39 تعداد دانلود : 264
تلاطم و وقوع رخدادهای شگفتی ساز موجب وارد شدن تکانه های عظیم به شهرها شده است؛ به گونه ای که رشد و توسعه فرم شهری روندی شتابان گرفته است. در چنین فضایی که شهرها همواره در معرض تغییر است، بهره گیری از ابزارهای سناریونویسی برای برنامه ریزان شهری امری ضروری است. حوزه شمال غرب مشهد یکی از حوزه های هفت گانه طرح جامع این شهر است. از ویژگی های این حوزه می توان به میزان زیاد و شتابان ساخت و ساز اشاره کرد. بررسی اجمالی سیمای کلی هر یک از منطقه های حوزه نشان می دهد که شرایط به نسبت متفاوتی در منطقه ها جاری است. به طور مشخص، سؤال پژوهش پاسخ به پرسش «سناریوهای آتی توسعه فرم شهری در حوزه شمال غرب مشهد چیست؟» است. روش پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی-تحلیلی است. همچنین، در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از روش های اسنادی و میدانی و برای تحلیل اطلاعات از روش دلفی و سناریونویسی اسمیک پراب اکسپرت استفاده شده است. بر مبنای نتایج به دست آمده از سناریونویسی، سناریوی سوم با بیش از 17 درصد، بیشترین احتمال وقوع را دارد. بر اساس سناریو سوم، چهارگمانه به وقوع پیوسته و تنها یک گمانه رخ نداده است. 
۸.

نقش مؤلفه های اجتماعی تاب آوری درافزایش اعتماد اجتماعی شهروندان (نمونه موردی محله آبکوه شهر مشهد)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اعتماد اجتماعی تاب آوری اجتماعی مشارکت اجتماعی محله آبکوه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 765 تعداد دانلود : 198
مقدمه: یکی از پدیده های بحث برانگیردر جامعه امروز، مبحث تاب آوری اجتماعی و تاثیر آن بر اعتماد اجتماعی شهروندان در محلات شهری می باشد. بنابراین هدف از پژوهش پیش رو بررسی ارتباط میان مؤلفه های تاب آوری اجتماعی و مؤلفه های اعتماد اجتماعی در محله آبکوه شهر مشهد است. روش: از نظر شیوه گرد آوری داده ها، تحقیق حاضر ازنوع پژوهش های میدانی و ازنظر گردآوری اطلاعات ازنوع پیمایشی است. جامعه آماری در محله آبکوه مشهد با جمعیت 5271 نفر در نظر گرفته شد و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 357 نفربرآورد شد. شیوه نمونه گیری تصادفی و ساده بود.برای تحلیل داده ها، از مدل های روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار spss استفاده شده است. یافته ها: ازبین متغیرهای مورد مطالعه بیشترین تاثیر برتاب آوری اجتماعی درافزایش اعتماد اجتماعی شهروندان مربوط به احساس امنیت شهروندان و کمترین تأثیر را آداب ورسوم دارا بود. و با افزایش اعتماد اجتماعی تاب آوری اجتماعی نیز افزایش می یابد در نتیجه رابطه معنادار و مقابل توجهی بین تاب آوری اجتماعی و اعتماد اجتماعی برقرار است. بحث: باتوجه به یافته ها توجه به احساس امنیت شهروندان، سازگاری، حضور پذیری، حس تعلق مکانی و تعاملات اجتماعی، وضعیت اشتغال و میزان خدمات سلامت، مشارکت اجتماعی می تواند تاثیر مثبت و تعیین کننده ای دراعتماد اجتماعی شهروندان وتاب آوری اجتماعی محله آبکوه شهر مشهد داشته باشد.
۹.

تحلیل فضایی عناصر مکانیابی در اراضی پیراشهری مشهد (نمونه موردی توس، مهرگان و شهرک باهنر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکانیابی بافت ناکارآمد نواحی منفصل پیراشهری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 689 تعداد دانلود : 158
در دهه های اخیر کلانشهر مشهد از گسترش و رشد افقی عظیمی برخوردار بوده و ضمیمه شدن روستاهای پیرامون آن به شهر امری معمول بوده است. در همین راستا، مناطق به تازگی شهرنشین شده واقع در حاشیه های شهر که محل اتصال حومه به شهر تلقی می شوند و پیراشهر نامیده شده در قالب توسعه منفصل صرفا سه ناحیه شهری شامل توس، شهرک شهید باهنر و مهرگان شکل گرفته اند. لذا پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش های اسنادی و پیمایشی به دنبال تاثیر مکانیابی اراضی نواحی پیراشهری منفصل در شهر مشهد بر کنترل یا تسریع در روند بافت ناکارآمد و همچنین تعیین ناحیه پیراشهری منفصل در شهر مشهد با موفقیت بیشتر در زمینه تحقق عناصر مکانیابی اراضی (شامل عناصر جمعیتی، اجتماعی و فرهنگی-عناصر اقتصادی-عناصر اداری، دفاعی و امنیتی-عناصر جغرافیایی، طبیعی و زیست محیطی-عناصر فضایی- کالبدی) می باشد. نتایج حاصل با استفاده از آزمون تی زوجی و تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد نواحی پیراشهری منفصل شهری در ابعاد اقتصادی، کیفیت زندگی، خدمات رفاهی بعد از الحاق از وضعیت بهتری برخوردار شده اند، اما در زمینه زیست محیطی و اجتماعی تغییرات منفی رخ داده است، ناحیه توس در شاخص کیفیت زندگی و شهرک باهنر در شاخص اجتماعی از وضعیت بهتری برخوردار بوده اند. همچنین نتایج حاصل از تاپسیس فازی نشان داد در نواحی پیراشهری منفصل، ناحیه منفصل توس در کنترل رشد بافت ناکارآمد و تحقق عناصر مکانیابی اراضی از عملکرد مطلوبتری نسبت به شهرک شهید باهنر و شهرک منفصل مهرگان برخوردار بوده است و می بایست به منظور جلوگیری از رشد و گسترش بافت های ناکارآمد در شهرک شهید باهنر و شهرک مهرگان، در حوزه برنامه ریزی تمهیدات لازم را بویژه در حوزه های زیست محیطی و اجتماعی مدنظر قرارداد.
۱۰.

تحلیل فضایی و تبیین مدل مکانیابی کاربری های آسیب پذیر در مقابله با بحران های غیرطبیعی (نمونه موردی: شهر مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: کاربری آسیب پذیر مدل مکان یابی مدیریت بحران تحلیل فضایی شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 283 تعداد دانلود : 464
به موازات پیشرفت دانش بشر در عرصه های مختلف، احتمال آسیب پذیری آن ها در برابر بحران های طبیعی و انسانساخت به نحو محسوسی افزایش یافته است. یکی از موضوعات مهم از دیدگاه مدیریت بحران، شناسایی مکان های مناسب جهت استقرار کاربری های آسیب پذیر به منظور کمک رسانی سریع در زمان بحران است. مقاله حاضر به دنبال مکانیابی این کاربری ها بر اساس معیار های کارآمد در شهر مشهد است. روش مطالعه حاضر توصیفی و مکانیابی است و از نظر هدف کاربردی می باشد. جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و اسناد و آمار منتشر شده بوده است. معیارهای متعددی با استفاده از نظر کارشناسان خبره تعیین گردید و تعیین درجه اهمیت معیارها و زیرمعیارها و اولیت بندی کابری های آسیب پذیر با کمک روش تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزارهای مربوطه انجام شد. باستناد تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی، امکان تعیین درجه آسیب پذیری فراهم گردید لذا براساس تحلیل های صورت گرفته، برخی پهنه های آسیب پذیر، وضعیت مناسبی از منظر معیارها نداشته لذا معیارهای ترکیبی مطابق با وضعیت شهر شامل مطلوبیت، سازگاری و غیره برای بهبود شرایط مکانیابی ارائه و مدل متناسب با این امر پیشنهاد گردید.
۱۱.

ارزیابی نقش مؤلفه های انسجام ساختار بافت مرکزی شهر باتکیه بر ماهیت اتصال بخش در فضای مفصلی، مورد: بافت بلا فصلی حرم امام رضا(ع)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: انسجام و پیوستگی بافت مرکزی بافت مفصلی اتصال شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 260 تعداد دانلود : 610
سرعت رشد و توسعه شهرها در دنیای مدرن و پست مدرن امروزی باعث آشفتگی در سازمان فضایی، کاهش ارزش مکان ها، بی توجهی به مقیاس انسانی، بر هم خوردن سلسله مراتب میان فضاها و مشکلات هویتی در بافت مرکزی شهرها شده است، این در حالی است که بافت شهری گستره ای هم پیوند از ریخت شناسی متفاوت طی دوران حیات شهری در داخل محدوده شهر در اتصال با شهر شکل گرفته است، بنابراین انسجام و پیوستگی شهر نشانگر نحوه ی شکل گیری و مکان یابی عناصر و بخش های مهم شهر و رابطه ی آن ها با یکدیگر تلقی می شود که میتوان ساخت هر شهر را از یک سو نمایانگر هماهنگی فضای کالبدی شهر با شرایط و عوامل مزبور و از سوی دیگر پیوند و پیوستگی میان این عوامل در نظر گرفت که با این نگاه فضاهای لنگرگاهی و بافت مفصلی پیرامون عناصر مهم شهری که خود خاصیت اتصال دهندگی و هسته ای در شهر ایفا می کنند، اهمیت ویژه ای می یابند. بنابراین این نوشتار به دنبال شناسایی مؤلفه های انسجام بافت مرکزی با رویکرد اتصال بخشی در بافت مفصلی پیرامون حرم امام رضا(ع) است. این پژوهش ازنظر ماهیت کمی، ازنظر روش انجام کار پیمایشی و باهدف کاربردی است که با حجم نمونه 374 نفری با استفاده از فرمول کوکران از ساکنان بافت مرکزی برآورد گردیده و به جهت تحلیل یافته ها از تحلیل عاملی و تحلیل همبستگی پیرسون استفاده شده است. در نهایت نتایج این نوشتار نشان می دهد که میان میزان انسجام بافت حوزه مرکزی شهر مشهد و ارزش های تعامل زمینه ای، کالبدی و فضایی با عنصر شاخص مرکزی یعنی حرم امام رضا (ع) دارای رابطه معنادار و مستقیمی است. به این ترتیب تغییر در ارزش شاخص های سه گانه تعاملی مطرح شده می تواند برافزایش یا کاهش انسجام بافت حوزه مرکزی شهر مشهد تأثیر مثبت و یا سوء گذاشته و باعث ساختاربخشی و گسست انسجام و یکپارچگی آن شود.
۱۲.

اولویت بندی مؤلفه های رفتار شهروند سازمانی در نظام برنامه ریزی شهری (نمونه موردی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی شهری رفتار شهروند سازمانی شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 952 تعداد دانلود : 730
امروزه شهرها همچون سازمان بزرگ و پیچیده ای می باشند، که شهروندان به عنوان عنصر اصلی این مجموعه به حساب می آیند. رفتار شهروند سازمانی به عنوان رفتارهای فرانقشی، باعث بهبود مؤثر وظایف و نقش های سازمان می شوند. لذا با توجه به اهمیت شهرها به لحاظ تأثیرپذیری برنامه ریزی های شهری از رفتار شهروند سازمانی، ضرورت شناسایی مؤلفه های رفتار شهروند سازمانی در شهرها وجود دارد. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های رفتار شهروند سازمانی می باشد، که از نظر ماهیت و روش توصیفی و از نظر هدف، کاربردی است. جمع آوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و تهیه 384 پرسشنامه انجام شده است. روایی پرسشنامه با نظر چند تن از صاحبنظران در این زمینه، پایایی پرسشنامه براساس آلفای کرونباخ، تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی تأییدی و اولویت بندی از آزمون فریدمن بهره گرفته شده است. طبق یافته ها، در میان متغیرهای اصلی، همبستگی و رابطه معناداری وجود دارد و در میان متغیر های اصلی انگیزه، پاسخ، محرک، تقویت و نگرش، متغیر انگیزه و پاسخ دارای اولویت بالاتری در میان متغیرهای دیگر می باشد، لذا نتایج حاکی از آن است، در اولویت بندی مؤلفه های رفتاری شهروند سازمانی در نظام برنامه ریزی شهری، مدیران و برنامه ریزان شهری باید انگیزه شهروندان در شهر مشهد را در برنامه ریزی های شهری مد نظر داشته باشند، چون بر پاسخ دهی شهروندان که به شکل میزان تعهد و رضایت شهروندی از شهر بروز می دهد، تأثیرگذار است.
۱۳.

خوانش عوامل مؤثر بر رفتار مسیریابی گردشگران شهری با استفاده از فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسیریابی گردشگری شهری مسیریابی گردشگری فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 145 تعداد دانلود : 49
استفاده گردشگران از مسیرهای شهری جزو لاینفک گردشگری در فضاهای شهری است و گردشگران از مسیرهای شهری برای رسیدن به مقصدهای مورد نظر استفاده می کنند. سردرگمی در مسیریابی، موجبات احساس نامطلوب و تسهیل مسیریابی، رضایت گردشگر و بازدید مجدد را فراهم می سازد. با وجود اهمیت موضوعات مرتبط با رفتار گردشگران در فضاهای شهری، فقدان پژوهشی که همه عوامل مؤثر بر رفتار مسیریابی گردشگران در شهرهای گردشگری را مورد بررسی قرار داده و درک جامعی از مسیریابی گردشگری ارائه کند، احساس می شود؛ بنابراین پژوهش حاضر رسالت و هدف اصلی خود را در مشارکت در بدنه دانش در حوزه مطالعات رفتار مسیریابی گردشگران و شناسایی همه مؤلفه های مؤثر بر این رفتار در فضای شهری در راستای پُرکردن این شکاف تحقیقاتی و برنامه ریزی و طراحی سیستم مسیریابی کارآمد، متناسب با رفتار مسیریابی گردشگران قرار می دهد. این پژوهش از نظر هدف، بنیادی است و به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که عوامل مؤثر بر رفتار مسیریابی گردشگران شهری چیست؟ برای پاسخگویی به سؤال تحقیق از روش فراترکیب و الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2007) استفاده شده است. متون مورد نظر در نرم افزار مکس کیودا نسخه 10 کدگذاری شدند. مطابق با نتایج به دست آمده، مسیریابی گردشگری به دلیل آشنایی محدود گردشگران با محیط و ادراک متفاوت، فعالیتی پیچیده بوده و به عوامل متعددی وابسته است. تسهیل مسیریابی گردشگر نیازمند توجه توأمان به 5 مقوله اصلی عوامل سفر، ویژگی های گردشگر، عوامل ادراکی، عوامل محیطی و ابزارهای راهنما است. یافته های این پژوهش می تواند برای درک رفتار مسیریابی گردشگران و بهبود محیط های مسیریابی و تجربه سفر و رضایت گردشگران مورد استفاده قرار گیرد.
۱۴.

تبیین جایگاه بخش خصوصی در تحقق پذیری طرح های توسعه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بخش خصوصی تحقق پذیری تحلیل محتوا طرح های توسعه شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 691 تعداد دانلود : 680
محقق نمودن طرح های توسعه فرایندی است که به موضوعات متعددی نظیر ماهیت و روش شناسی طرح ها، نظام برنامه ریزی، فرایند تهیه و تصویب طرح، نظرات ذینفعان و ذی نفوذان و عوامل گوناگون از این قبیل وابسته است. در این میان موضوعات مرتبط با گروه های ذینفعان و ذی نفوذان نقش تعیین کننده ای در موفقیت طرح های توسعه شهری ایفا می کند. بخش خصوصی یکی از انواع متعدد این گروه ها است که نقش بسیار مهمی در اثرگذاری موضوعات اقتصادی مرتبط با تحقق طرح های توسعه شهری، برعهده دارد. بررسی پژوهش های پیشین نشان می دهد که برخلاف تاکید بر حضور بخش خصوصی و انجام تحقیقاتی در این زمینه، تاکنون هیچ پژوهشی به جایگاه این گروه در تحقق پذیری طرح های توسعه شهری نپرداخته است. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی است. این مقاله در تلاش است تا با مرور مطالعات انجام شده بین سال های 1998 تا 2019 در پایگاه اطلاعاتیScience Direct  با استفاده از تحلیل محتوا به هدف خود دست یابد. برای این منظور از کدگذاری، استخراج مفاهیم و مقولات از مقالات منتخب و مقایسه دست آوردهای این مقاله با سایر پژوهش ها بهره برده شد. جامعه آماری 1152 مقاله است. که به کمک حذف مقالات نامرتبط در این زمینه در نهایت تعداد 14 مقاله برای این منظور منتخب گشت. نتایج مقاله حاضر نشان می دهد که تامین منافع بخش خصوصی متناسب با توانمندی های آن، تعریف ساز و کار تعهدات متقابل دولت و بخش خصوصی و اثرگذاری مناسب بخش خصوصی در فرآیند تهیه، تصویب و اجرا بیشترین تاثیر را بر روی تحقق پذیری طرح های توسعه شهری دارند.
۱۵.

تحلیل نقش مؤلفه های مؤثر بر شناخت فضایی در افزایش خوانایی محیط (مورد مطالعه: محله سجاد شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادراک پیوستگی سهولت دسترسی شناخت فضایی مسیریابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 434
امروزه با توجه به اهمیت مفاهیم شناخت محیطی در کیفیت محیط ضرورت توجه به شناخت شهروندان از فضای شهری خوانا اهمیت دوچندان یافته است. محیط خوانا با وضوح در ذهن مردم شکل می گیرد. مؤلفه های مؤثر در شناخت فضایی و بازنمایی ذهنی از محیط با توجه به ویژگی های محیط و کاربران می تواند در افزایش خوانایی محیط مؤثر باشند. لذا هدف از این پژوهش بررسی نقش مؤلفه های مؤثر بر شناخت فضایی در افزایش خوانایی محیط است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت پیمایشی است. در این راستا به منظور گردآوری داده ها از مشاهدات میدانی، پرسشنامه و بازدید از سایت استفاده شده است و جامعه آماری 248نفر شامل شهروندان ساکن در محله سجاد انتخاب شده است. سپس تعداد 106 نفر از شهروندان به صورت تصادفی مورد سؤال قرار گرفتند. تحلیل پرسشنامه های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و با بررسی فرضیات و استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار Amos انجام شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که کیفیت خوانایی تأثیر مستقیمی بر فرایند شناخت فضایی و مسیریابی در فضایی های شهری دارد. شهروندان با استفاده از راهنماهای مختلف به مسیریابی خوانا در محلات می پردازند. تمایز محیط نقش موثری در مورد چگونگی سازماندهی ذهنی افراد از محیط و حفظ جهت گیری دارد. با توجه به این امر در فرایند شناخت فضایی در رفتار مسیریابی عوامل بسیاری دخیل است از جمله عوامل تاثیر گذار بر درک اسان محیط در درجه اول تمایز ابنیه است. میزان متمایز بودن ابنیه در مسیریابی موفق شهروندان تاثیر گذار است، در درجه دوم می توان به گوناگونی و وضوح فضای شهری و عناصر مستقر در فضا اشاره نمود. وضوح بصری کمک شایانی به انتخاب مسیر و درک بهتر فضا می نماید
۱۶.

تبیین مبانی اجتماعی معماری و شهرسازی اسلامی در قرآن، مبتنی بر گذار از سرمایه به نظریه اجتماعی

کلید واژه ها: ساختار اجتماعی پایگاه اجتماعی شخصیت اجتماعی فضای تعاملی همیاری اجتماعی انسجام اجتماعی هویت مکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 929 تعداد دانلود : 703
بیان مسئله: توجه صرف به روابط مبتنی بر نفع، در سرمایه اجتماعیِ برآمده از مفهوم توسعه، در نقطه مقابل مسئله پیشرفتِ مبتنی بر نظریه اجتماعی مدنظر قرآن کریم است. تأکیدات متعددی در زمینه روابط انسانی در قرآن کریم موجود است که نشان دهنده اهمیت بنیادی و ساختاری آن برای شکل گیری حیات طیبه و پایدار در نظریه اجتماعی برآمده از قرآن است. در این میان، اهمیت و نقش بسترسازی کالبدی و تأثیرگذاری بر روابط اجتماعی، به موضوعی بنیادین و بین رشته ای در نزد طراحان و برنامه ریزان معماری و شهرسازی تبدیل است. در دوران پساپست مدرنیسم فعلی، در زمینه توجه به فرهنگ و ساختار اجتماعی، زمان توجه به ضرورت ارائه نظریه ای سامانه پندار از مطالعات اجتماعی معاصر در چارچوب دستورات قرآن کریم فرارسیده است.هدف پژوهش: این پژوهش به منظور بهره گیری از سرمایه اجتماعی در قالب نظریه ای اجتماعی و تلاش هم زمان برای ادغام آن با مفهوم پیشرفت به نحوه ای قابل استفاده در مبانی نظری معماری و شهرسازی اسلامی ارائه شده است.سوال پژوهش: چارچوب و روش پیشنهادی برای تبدیل سرمایه اجتماعی به نظریه اجتماعی در معماری و شهرسازی اسلامی چیست؟روش پژوهش: در انجام پژوهش کیفی حاضر، از نظریه پردازی بین رشته ای بر اساس گردآوری منابع کتابخانه ای پیرامون موضوع آن، و ارائه تحلیل های توصیفی برای دستیابی به تفسیری جامع و ساختارمند استفاده شده است.نتیجه گیری: نقش معماری و شهرسازی اسلامی برای تعبیر کالبدی بستر اجتماعی مطلوب، منجر به فضای تعاملی ای از هنجار و ارزش های اسلامی را در فضای زندگی، مطابق با فضای ذهنی مسلمانان می گردد. چنین امری، با تبدیل سرمایه اجتماعی به نظریه اجتماعی، نقش فضاهای معماری و شهرسازی را در مسیر جامعه پذیری، کنترل و پیوستگیِ «هنجارهای اجتماعی با فضای زندگی افرادِ جامعه» را فراهم می سازد.
۱۷.

تاثیر خنقش معنای مکان در شکل گیری تصویرذهنی گردشگران(مطالعه موردی:محله جنت شهرستان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصویرذهنی گردشگران معنای مکان نقشه پرداختی مکان محله جنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 423
موفقیت یا شکست توسعه گردشگری مقصدها در جهان به تصویر ذهنی گردشگران نسبت به آنها و چگونگی مدیریت این نگرش توسط دولت و برنامه ریزان گردشگری وابسته است؛این تصویر تحت تأثیر استنباط گردشگران از معنای مکان و ادراک قرار می گیرد که از ابتدای مرحله انتخاب مقصد سفر مشاهده می شود. هدف این پژوهش تحلیل نقش معنای مکان در ایجاد تصویرذهنی روشن در گردشگران می باشد.این پژوهش در محله جنت به عنوان یکی از محلات تاریخی و گردشگرپذیر شهر مشهد انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت پیمایشی است.در این پژوهش از روش کمی برای تحلیل تعداد384پرسشنامه که توسط گردشگران در محیط نمونه پژوهش پاسخ داده شده است و همچنین از روش کیفی برای تحلیل تصاویرذهنی گردشگران و رفتار آنها استفاده شده است ؛گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه، بازدید میدانی و مشاهدات توسط ناظرتعلیم یافته انجام شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری واستفاده از نرم افزارSMART PLS و تحلیل نقشه های شناختی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حکایت از آن دارد که بیشترین نقش مولفه معنای مکان در شکل گیری تصاویرذهنی گردشگران از نظر عوامل محیطی شامل خوانایی نشانه های شهری، برآورده شدن انتظارات جامعه و وجود کیفیت و تناسبات محیطی برای درک راحتتر و از نظر عوامل انسانی شامل ایجاد ارتباط بصری قوی، حواس و تجربه شخصی در تصویرذهنی گردشگر خواهد بود.
۱۸.

ارائه راهکارهای موثر بر ارتقای عدالت فضایی در سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 725 تعداد دانلود : 418
مقدمه: حاشیه نشینی پدیده ای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی اجتماعی مانند جریان سریع شهر نشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در شهرهای امروز پدیدار گردیده است. در بافت های حاشیه نشین شهرهای امروز ، به علت تفاوت های ناشی از زیرساخت های طبیعی و الگوی برنامه ریزی فضایی، شاهد فضاهای نابرابر شهری می باشیم. هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف سنجش وضعیت عدالت فضایی در پهنه های حاشیه کلانشهر مشهد صورت پذیرفته است. روش شناسی تحقیق: پژوهش به شیوه توصیفی– تحلیلی با استفاده از مدل F’ANP صورت پذیرفته است. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی در پژوهش شامل سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد می باشد. یافته ها و بحث: براساس مطالعات صورت گرفته سه معیار آرامش، ارتباط فضایی و کیفیت فضایی معیارهای موثر در تحقق عدالت فضایی در پهنه های شهری می باشد. نتایج: از میان پهنه های هشت گانه حاشیه ای کلانشهر مشهد، هسته جمعیتی گلشهر به لحاظ وضعیت عدالت فضایی در سطح بسیار ضعیف و هسته جمعیتی جاده قوچان در سطح بندی انجام شده وضعیت عدالت فضایی بسیار زیاد را به خود اختصاص داده است.
۱۹.

سنجش رضایت مندی گردشگران در فرآیند مسیریابی (مطالعه موردی: محله پایین خیابان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آشنایی با محیط جاذبه ها رضایتمندی گردشگران رمز گذاری و پردازش مسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 11 تعداد دانلود : 983
امروزه صنعت گردشگری به یکی از صنعت های بزرگ جهان از لحاظ اقتصادی تبدیل شده است و یکی از موضوعات مهم در این صنعت توجه به موضوع انتخاب مسیر گردشگران در فضاهای شهری است، همچنین نزدیکی میان گردشگری و مسیریابی وجود دارد که درصورت عدم توجه به این مسئله سبب سردرگمی، احساس نامطلوب و اجتناب از حضور گردشگران در فضای شهری می شود. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت رضایت مندی گردشگران در فضاهای شهری از فرآیند مسیریابی می باشد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت پیمایشی و مبتنی بر روش کمی در تحلیل داده ها است. در این راستا به منظور گردآوری داده ها از مشاهدات میدانی، پرسشنامه و بازدید از سایت استفاده شده است. روش نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است برای ارزیابی رضایتمندی گردشگران از فرآیند مسیریابی پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات حاصل با روش های آماری تحلیل واریانس یک سویه(آنوا)، آزمون تی وابسته، آزمون فرضیات کلموگروف-اسمیرنف و الویت بندی شاخص ها و سطح معنادرای شاخص ها با استفاده از آزمون دانکن تحلیل گردیده است. به منظور بررسی پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که ضریب 0.804 نشان دهنده پایایی است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که جذابیت مسیر در اولویت اول، احساس افراد در مسیر در اولویت دوم و ابزار مسیریابی در اولویت سوم در میزان رضایتمندی گردشگران دارای اهمیت می باشند. این عوامل منجر به حضور طولانی تر و تجربه اندوزی گردشگران در محیط می شود، همچنین آسایش گردشگران در محدوده با نظارت اجتماعی،، وجود تسهیلات و خدمات و نفوذپذیری بصری ایجاد می شود.
۲۰.

تحلیل الگوی مسیریابی کودکان 10 تا 14 سال با تأکید بر رشد شناختی (مطالعه موردی: محله لشگر قاسم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد شناختی کودک مسیریابی محله لشگر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 221 تعداد دانلود : 269
اهمیت بررسی رشد در حیطه ی رشته روانشناسی کودک تبلور می یابد. از سویی دیگر مقوله ی رشد شناختی به عنوان منبع آگاهی بخش درزمینه رشد کودکان است و در فرآیند مسیریابی کودکان تأثیر دوچندان دارد. توجه به این امر در فضاهای شهری می توانند سبب سهولت مسیریابی موفق کودکان شود. هدف از این پژوهش تحلیل الگوی مسیریابی با تأکید بر رشد شناختی کودکان 10 تا 14 سال می باشند روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی است. در این راستا به منظور گردآوری داده ها از مشاهدات میدانی، پرسشنامه و بازدید از محدوده استفاده شده است. روش نمونه گیری به صورت تصادفی با استفاده از فورمول کوکران است و تکمیل پرسشنامه توسط 106 نفر از کودکانی در بازه ی سنی 12-10 سال و 106 نفر از کودکان در بازه ی سنی 14-12 تکمیل گردیده است. تحلیل داده ها برای تحلیل الگوی مسیریابی کودکان با تأثیرپذیری از رشد شناختی در محله لشگر به صورت کمی از روش تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار لیزرل محاسبه گردیده است. در تحلیل داده ها برای ارزیابی ارتباط مابین مسیریابی و رشد شناختی پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات حاصل با روش های آماری آزمون تی وابسته، آزمون فرضیات کلموگروف-اسمیرنف تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که کودکان در بازه ی سنی 12-10 سال، بیشتر به رنگ نماها، فرم بنا و ساختمان هایی که فرم و عملکرد شاخصی دارند اشاره کرده اند، همچنین کودکان در بازه سنی 14-12 سال به نشانه های شاخص که دارای کالبد متمایز نسبت به سایر ابنیه در محله داشته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان