صفیه رضایی

وجود عناصر و پدیده های نوظهور در عرصه رسانه و خبر ایجاب می کند که نوع سیاستگذاری در این بستر، پویا و سیال باشد. به این دلیل که در عصر تحولات متنوع، متکثر و سرشار از عدم قطعیت ها، دامنه غافلگیری سیاست گذاران رسانه بیشتر می شود و از این رو برای بهینه کردن چرخه سیاستی رسانه، بهره گیری از دانش و ابزار آینده پژوهی، همواره پیشنهاد شده است. در واقع آینده پژوهی می تواند خلاءهای عرصه سیاستگذاری رسانه را مرتفع سازد. این مهم با بهره گیری از ابزارها و روش های این دانش میسر خواهد شد. از این رو هدف این نوشتار، معرفی و بررسی ابزارهای آینده پژوهی است که می تواند در حوزه سیاستگذاری رسانه مفید باشند. در این مقاله سعی شده است، به این سوال اصلی پاسخ داده شود که ظرفیت های ابزارهای آینده پژوهی در سیاست گذاری رسانه چیست؟ در این راستا، برای پیشبرد پژوهش از روش کیفی کتابخانه ای و برای گردآوری داده ها از ابزار فیش برداری از منابع مختلف بهره گرفته شده است. براساس داده های این مقاله، برای بهره-گیری بهینه از ظرفیت های آینده پژوهی در سیاست گذاری رسانه لازم است چالش های موجود در این عرصه برطرف شود. در این راستا، نهادینگی علمی آینده پژوهی با هدف زمینه سازی برای پیوند بین دو دانش آینده پژوهی و سیاستگذاری رسانه پیشنهاد شده است.

یکی از موضوع های مطرح در مطالعات سیاست گذاری، استفاده از رویکردهای آینده نگرانه و بهره گیری از دانش و ابزار آینده پژوهی است. این مبحث مورد اجماع است که اگر مطالعات سیاست گذاری بدون تکیه بر رویکردهای آینده نگرانه صورت گیرند، خلأ ها و نقصان های متوالی بر چرخه سیاست گذاری پُرتکرار می شود. این مسئله در سیاست گذاری فرهنگی به واسطه اهمیت مقوله فرهنگ و با توجه به لایه ای بودن عدم قطعیت ها و متغیرها پُراهمیت تر است؛ بااین حال در ارتباط بین دانش آینده پژوهی و سیاست گذاری همواره چالش هایی وجود داشته که بستر بهره گیری سیاست گذاری از آینده پژوهی را نامتوازن ساخته است. هدف این نوشتار، بررسی چالش های بهره گیری از دانش آینده پژوهی در چرخه سیاست گذاری است و این سؤال اصلی مطرح است که چه چالش هایی در روند بهره گیری از دانش آینده پژوهی در چرخه سیاست گذاری فرهنگی وجود دارد؟ برای پیشبرد پژوهش از روش کتابخانه ای و روش کیفی مصاحبه عمیق و نظریه داده بنیاد بهره گرفته شده است. این پژوهش با رویکرد کاربردی نگارش شده است که بر اساس یافته های آن، چالش های بهره گیری از دانش آینده پژوهی در بستر سیاست گذاری بیش از آنکه مربوط به سطوح نهادی و سیاسی باشد مربوط به عدم نهادینگی علمی آینده پژوهی است که مستقیم و غیرمستقیم با مؤلفه فرهنگ آموزشی در ارتباط است. به عبارتی موضوعهای مرتبط با فرهنگ آموزشی و علمی بیشترین سهم چالش انگیزی را در روند بهره گیری از دانش آینده پژوهی در عرصه سیاست گذاری فرهنگی را دارا هستند.

هدف از این پژوهش، نقد و بررسی تجارب پژوهشگر ، معلمان و استادان گرانقدر و الگوبرداری از آنها درجهت تعیین آرمان ها و تعهدات حرفه ای برای آینده ی معلمی نویسنده است. روش تحقیق، روایت پژوهی می باشد که با استخراج داده ها از طریق کدگذاری تجارب زیسته نگارنده و تحلیل داده ها به روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که از نظر نگارنده موافقت خانواده، امنیت شغلی، علاقه به معلمان و شغل معلمی از عوامل مهم ورود به دانشگاه فرهنگیان می باشد. همچنین علی رغم کمبود امکانات دانشگاه و نواقص برنامه درسی، دانشگاه فرهنگیان از لحاظ توجه به ارزش ها و تعاملات عوامل انسانی، در سطح بسیار مطلوبی قرار دارد. ایجاد تحول در سیستم آموزشی، از آرمان های اصلی نگارنده بوده و تلاش برای یادگیری مادام العمر از تعهدات وی می باشد. بررسی نتایج این پژوهش می تواند موجب علاقمندی دانش آموزان و دانشجویان به رشته آموزش ریاضی و همچنین رشد و توسعه حرفه معلمی شود.

فقر سواد رسانه ای در جامعه ایرانی، تهدیدهای متعددی در ابعاد مختلف در پی داشته است. پژوهش کنونی در پی شناخت و اولویت بندی مهم ترین آسیب ها و تهدیدهای مطرح در این زمینه است. از این جهت، سؤال پژوهش این گونه قابل ارائه است: آسیب ها و تهدیدهای فقر سواد رسانه ای در جامعه ایرانی چیست و اولویت بندی آن چگونه است؟ در این پژوهش، از روش پیمایش استفاده شده و با ابزار پرسشنامه، نظر 40 نفر از خبرگان ارتباطات، مدیریت رسانه، سواد رسانه ای و مسائل امنیتی، کسب گردید. براساس نتایج، تهدیدهای سیاسی برجسته تر از سایر تهدیدها بوده و قطبی سازی فضای اجتماعی، کاهش اعتماد سیاسی شهروندان به نظام جمهوری اسلامی ایران و موارد دیگر، از مهم ترین تهدیدات است. جهت رفع این تهدیدها، راهکارهایی چون پاسخ گویی به هنگام و جامع به نیازهای خبری و اطلاعاتی شهروندان، توسعه و ارتقای شبکه های اجتماعی و سرویس های بومی و راه اندازی مرکز مقابله با عملیات های روانی پیشنهاد می گردد.

ریشه ی چالش های جمهوری اسلامی ایران با آمریکا و تمدن غربی در اندیشه متفکرین و استراتژیست های غربی عمیق تر است. تا جایی که گفته ها و مواضع آن ها گاه فراتر از مسائل سیاسی تعبیر می شود و نوعی مقابله با گفتمان و تمدن اسلامی است. با توجه به اهمیت این مسئله، در مقاله ی حاضر تلاش می شود با معرفی فرانسیس فوکویاما، متفکر آمریکایی، به بررسی نظریات و سخنان وی علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود. برای پیشبرد این پژوهش از روش تحلیل مضمون و برای گردآوری داده ها از ابزار فیش برداری از منابع مختلف استفاده شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که فرانسیس فوکویاما چه مواضعی علیه جمهوری اسلامی ایران دارد و هدف از طرح  این مواضع چیست؟ یافته های تحقیق مؤید آن است که ریشه های فکری موضع گیری فوکویاما در قالب تقابل نرم با جمهوری اسلامی ایران و ناشی از اسلام هراسی است.

یکی از پیشران های اصلی و مؤثر در انتخابات ایران، شبکه های اجتماعی است. گستره و اهمیت این تأثیرگذاری در فضای کنونی باعث دغدغه مندی نسبت به آینده این اثرگذاری بر انتخابات شده است. بنابراین آینده نگاری و بررسی سناریوهای اثرگذاری شبکه های اجتماعی در انتخابات ایران هدف اصلی این پژوهش است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است: عدم قطعیت های نقش آفرینی شبکه های اجتماعی در انتخابات های آتی کدامند؟ و بر اساس این عدم قطعیت ها چه سناریوهایی برای اثرگذاری شبکه های اجتماعی برای انتخابات ها آتی قابل تصور است؟ جهت پاسخگویی به این سؤال از روش سناریونویسی با رویکرد عدم قطعیت های بحرانی بهره گرفته شده است. در این پژوهش، پس از شناسایی عدم قطعیت ها براساس نظرات خبرگان از برهم کنش 2 عدم قطعیت، 4 سناریو تحت عنوان: پذیرش فراگیر نهاد انتخابات و نتایج حاصله از آن، افزایش مشارکت انتخاباتی، رویگردانی از انتخابات و کاهش مشارکت انتخاباتی و مخدوش شدن روند جامعه پذیری انتخابات و کاهش پذیرش نتایج حاصله ارائه شده است.

یافتن روش هایی نوین برای انتقال تجربیات گذشتگان و معرفی عظمت آیات قرآن به نسل جدید نیازمند کسب مهارت های لازم و تغییر دیدگاه نسبت به شیوه تدریس علوم پایه توسط اساتید و معلمین دارد. آنچه که باعث ایجاد فاصله در دو نسل مختلف شده است عدم پذیرش نصیحت و یا معارف دینی به سبک مرسوم است. مهارت یک استاد در استفاده از علاقمندی دانش آموز و یا دانشجو به علوم پایه و درج مصادیق تربیتی و معرفت دینی در ضمن تدریس این علوم می تواند رسالت یک معلم را از آموزش به پرورش ارتقا دهد. این مقاله که مبتنی بر تجربیات حاصل از تدریس در پایه های مختلف می باشد، سعی دارد تا بخشی از ضرب المثل ها، شعرها، جملات عامیانه و آیات قرآن قابل بیان حین تدریس فیزیک که باعث جذابیت و ماندگاری بیشتر درس در ذهن فراگیر شده و باعث تفکر در آموزه های دینی و تغییر در رفتار اجتماعی می شود را بیان کند. این نوع تدریس علاوه بر افزودن نشاط و معرفت دینی لازم به محیط کلاس، ذهن شنونده را برای درک مفهوم علمی جملات کنجکاو خواهد کرد و به او می آموزد که پس از شنیدن هر جمله و یا عبارتی در آن بیاندیشد.

شناخت پیشینه مساجد و تاریخ معماری آن می تواند زمینه ساز شناخت تمدن اسلامی باشد. مسجد اموی دمشق یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار می رود، و شناخت پیشینه و معماری آن می تواند در چگونگی شکل گیری تمدن اسلام مفید باشد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و در قالب مطالعه ای کیفی به انجام رسیده و به دنبال پاسخ به این پرسش است که سیر تکوینی مؤلفه های زیبایی شناختی در سطح در زمانی» و «همزمانی» چه نقشی در شکل گیری زیبایی شناسی ساختار بناهای دوره اسلامی به ویژه قبه الصخره و مسجد جامع دمشق داشته است؟ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که برخی از بناهای اوایل دوره اسلامی در سطح زمانی نتیجه آمیزش و تلافی فرهنگ های مختلف بوده اند و زیبایی شناسی آنها از ویژگی چند فرهنگی برخوردار است. در این مقاله به تاریخ شکل گیری مسجد اموی به عنوان یکی از آثار تمدنی بزرگ اسلام و نیز پیوند و ارتباط این تمدن عظیم اسلامی با سایر تمدن های موجود مورد مطالعه قرار گرفته است.

این مقاله به معرفی روش یادگیری معکوس و مزایای آن نسبت به روش های سنتی و مرسوم در آموزش فیزیک و آزمایشگاه به همراه مصادیق تجربی پرداخته و نکات قابل توجه در برگزاری کلاس معکوس با بکارگیری مهارت های دانش آموزان در حضور یافتن در فضای مجازی را ارائه داده و نشان می دهد که جابجایی درس و تکلیف علی الخصوص در درس فیزیک و آزمایشگاه می تواند میزان یادگیری، ماندگاری دروس در ذهن و همچنین فعالیت دانش آموزان را در امر آموزش افزایش دهد.

دیوان سالاری و اوضاع فرهنگی اجتماعی، شاخصه نوع تمدن و فرهنگ حاکم بر حکومت است. برای بررسی نظام حاکم و نیز تمدن و فرهنگ یک ملت، بررسی نظام دیوان سالاری و نیز اوضاع فرهنگی و اجتماعی آن بسیار مهم است. در قرون نخستین شرق جهان اسلام، ایران پهناور بوده است و این سرزمین کهن از دیر باز شاهد تمدن بزرگ ایرانی بوده است و بعد از اسلام نیز با تلفیق تمدن کهن ایران و آموزه های اسلام شاهد بالندگی فرهنگ و تمدن ایران هستیم. ایران در قرن پنجم هجری شاهد دو سلسله حکومت بزرگ غزنویان و سلجوقیان بود. برای بررسی فرهنگ و تمدن این دو حکومت و نظام، شناخت نظام دیوان سالاری بسیار حایز اهمیت می باشد.

ارتباط هنر و دنیای علم به ویژه هنر ریاضیاتی و هندسی هنر نرم افزاری امروزه از جمله مواردی است که علاوه بر حوزه ی مطالعات زیبایی شناختی هنر قرار گرفته، در میان مطالعات اجتماعی هنر نیز می تواند قرار بگیرد. فراکتال یک هنر بین رشته ای است و زاییده ی کامپیوتر است، با هندسه، الگوریتم و ریاضیات در ارتباط است. از فرم های کیهانی بر داشت می کند و برگرفته از اصول هنر کلاسیک نیز می باشد. فراکتال ها چیزی جدای از نقوشی که برای ما آشناست، نمی باشد. با شکل گیری دوران پست مدرن فراکتال ها به طور رسمی پا به عرصه ظهور گذاشتند. در فراکتال ها دنیای علم، نظم هندسی، به چالش کشیدن همین نظم هندسی و نمودی از هم زیستی و در هم فرو رفتگی دو پدیده ی نظم و آشوب(Chaos)است. هنر فراکتال نوعی زبان برای بیان نظم و بی نظمی در دنیا پست مدرن است. همه ی این موارد در دنیای دیجیتال، وجود کامپیوتر و به عبارتی هنر نرم افزاری هویت بیشتر دارند و تعریف خود را ارایه می دهند.

این نوشتار برگرفته از تحقیق کتابخانه ای و تجربی است که بر اساس راهنمای عملی برنامه درس کارورزی 3 دانشگاه فرهنگیان می باشد. هدف در این تحقیق معرفی ابزاری علمی ، استاندارد و بسیار کمک کننده در تدریس فیزیک یعنی طرح یادگیری و تدریس بر مبنای آن بوده که در دو نیمسال تحصیلی(94-95) و 12 جلسه ی آموزشی در قریب به 7 دبیرستان دوره های اول و دوم شهر شیراز، تدریس بدین شیوه اجرا شده است.نتایج اجرای طرح های ما در کلاس درس که به موجب تدریس بر مبنای این شیوه؛ ایجاد شوق و علاقه یادگیری در دانش آموزان ، پرورش خلاقیت و مشارکت آنها در قالب کار گروهی، تنظیم فعالیت های کلاسی به صورت منطقی و هدفمند و مدیریت زمان با برقراری نظم فکری و ساماندهی فرایند تدریس را در پی خواهد داشت. طرح یادگیری نیز برای دبیران با تجربه در معرفی افق های جدیدی از تدریس فیزیک و به منظور کاربردی تر نمودن آموزش فیزیک در زندگی و ایجاد شور و علاقه یادگیری در دانش آموزان و مشارکت آنها در امر تدریس که در نهایت کلاسی پویا و فعال را رقم خواهد زد؛ مفید واقع خواهد شد.