فرزان سجودی

فرزان سجودی

مدرک تحصیلی: هیئت علمی دانشگاه هنر تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۱۱ مورد.
۲۱.

بازنمایی هویت جنسی مردانه در مجموعه تلویزیونی ستایش

کلید واژه ها: بازنمایی نشانه شناسی هویت جنسیتی پدرسالاری مردانگی سریال تلویزیونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 243 تعداد دانلود : 77
هویت جنسیتی به عنوان یکی از وجوه مهم هویت انسان از مفاهیمی است که همواره محملی برای نظریه پردازی و واکاوی های علمی و پژوهشی قرار گرفته است. در این میان، هویت جنسیتی مردانه به عنوان نیمه قوی جامعه و نحوه بازنمایی آن در رسانه تلویزیون، موضوع پژوهش حاضر است. این پژوهش با بهره گیری از روش نشانه شناسی درصدد آن است نشان دهد هویت مردانه مردان سریال تلویزیونی ستایش به چه نحوی کدگذاری شده است. مهمترین نتایج این پژوهش نشان داد، مردان این مجموعه به طور کلی در سه گروه مردان سلطه گر، سلطه پذیر و مستقل بازنمایی شده است که حضور مردان سلطه گر و سلطه پذیر بیش از مردان مستقل در این مجموعه انعکاس یافته است. همچنین بازنمایی صورت گرفته از مردان در این سریال، مشروعیت پدرسالاری را به چالش کشیده به طوری که تصویری منفی از این نظام به مخاطب معرفی شده است.
۲۲.

تحلیل معناشناختی دو نگاره از شاهنامه فردوسی بر اساس الگوی نشانه شناسی اجتماعی تصویر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: داستان اسکندر در شاهنامه نشانه شناسی تصویر ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 30 تعداد دانلود : 559
شاهنامه فردوسی بیشتر از هر اثر ادبی دیگری در تاریخ نگارگری ایران مصور شده است. گستره مطالعاتی که تاکنون بر روی نگاره های مذکور انجام شده است را می توان به دو رویکرد عمده تقسیم کرد. در غالب این مطالعات، آثار صرفاً بازنمودی از متن مکتوب بشمار می آیند. تمرکز بررسی ها بر فُرم، تکنیک های اجرای آثار و دسته بندی های مکتبی بوده است. بخش دیگر، وارد حوزه معناشناسی آثار شده اند و هدفشان دست یافتن به دلالت های معنایی تصاویر بوده است. در این پژوهش که در گروه دوم قرار می گیرد، دو نگاره از داستان اسکندر در شاهنامه فردوسی، انتخاب شده است؛ یکی متعلق به دوره ایلخانی و دیگری متعلق به دوره صفوی. تحلیل معنایی تصاویر با استناد به الگوی نشانه شناسی اجتماعی تصویر انجام شده است، این روش در جهت دریافت جنبه ها و کارکردهای اجتماعی نشانه های تصویری به کار گرفته می شود. در این شیوه، بررسی ترکیب بندی در خدمت تفسیر دلالت های معنایی به کار برده می شود؛ همچنین برای تشریح معنا به عوامل بیرون از متن، یعنی بافت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و غیره رجوع می شود. در نهایت مشاهده می شود چگونه تصویر در همراهی با گفتمان مسلط جامعه به یک ابزار قدرت بدل می شود.یافته های این پژوهش حاکی از آن است که، این نگاره ها که در کنار روایت مکتوب از شاهنامه قرار گرفته اند، استقلال تألیفی دارند و تنها افزوده ای بر متن نیستند؛ همچنین در دوره خود، کارکردهای اجتماعی داشته اند.
۲۳.

بازنمایی جنسیت در متون دیداری کتاب های آموزش زبان انگلیسی به غیر انگلیسی زبانان از منظر نشانه شناسی اجتماعی تصویر؛ مطالعة موردی: American English File (2), Four Corners (2) & Interchange (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنسیت نشانه شناسی اجتماعی تصویر معنای بازنمودی معنای تعاملی معنای ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 825 تعداد دانلود : 395
در این مقاله بر آنیم تا چگونگی بازنمایی عامل جنسیت را در تصاویر کتاب های آموزش زبان انگلیسی American English File (2), Four Corners (2) & Interchange (2)مورد بررسی قرار دهیم. چارچوب نظری به کار گرفته شده در نگارش این مقاله، الگوی نشانه شناسی هلیدی و به دنبال آن، به طور مشخص، نشانه شناسی اجتماعی تصویر کرسو فان لیوون(2006[1996]) می باشد. تولید متن، از جمله تصویر، یک عمل گفتمانی و در نتیجه، اجتماعی است. این کنش اجتماعی در مورد کتاب های درسی که برای زبان آموزان غیر انگلیسی زبان نوشته شده است، در سطحی فراتر، یعنی بینا فرهنگی عمل می کند. در نتیجه، پیوسته این مسئله وجود دارد که آیا ممکن است فرهنگِ مرکز، یعنی جامعة انگلیسی زبان، از طریق متون کتاب های درسی، ساز و کار های گفتمانی تولید کند که در آن دیگری ویژگی های غیر و غریب را پیدا کند و خود، طبیعی و آشنا تلقی شود؟ این پژوهش با بررسی تصاویر، متون و عناوین زبانی و حاشیة آن تصاویر، کاوش می کند که کتاب های آموزش زبان انگلیسی چگونه فرهنگ جامعة انگلیسی زبان را احتمالاً به عنوان فرهنگ بدیهی، طبیعی و اجتناب ناپذیر به تصویر می کشند و دیگران را به غیرهایی که فقط در صورت جذب در این فرهنگ، غیریت خود را از دست می دهند، تبدیل کرده و به تصویر می کشند. هدف اصلی این پژوهش این است که متون آموزش زبان انگلیسی را به طور گسترده، تحلیل کرده و کارکردهای متفاوت گفتمانی، اجتماعی و فرهنگی آن ها را بررسی نماید. همچنین بررسی نقش تصاویر در این عمل گفتمانی بینا فرهنگی، تفاوت های فرهنگی و چگونگی بازتاب آن ها در کتاب های درسی آموزش زبان انگلیسی، کارکردهای ایدئولوژیکی تصاویر و چگونگی وجه نمایی در تصاویر کتاب های درسی، اهداف فرعی این پژوهش را تشکیل می دهند.
۲۴.

از یقین به تردید: بررسی تحول وجه نماییِ قهرمانِ رمان طوبی و معنای شب از دیدگاه نشانه شناسی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنسیت سکوت وجه نمایی نشانه شناسی اجتماعی طوبی و معنای شب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 482 تعداد دانلود : 463
هدف اصلی این مقاله، بررسی روابط قدرت در رمان طوبی و معنای شب با تأکید بر مسئله جنسیت و بازنمایی جنسیت در این رمان است. یکی از ابزارهایی که زبانشناسی اجتماعی هلیدی برای بررسی متون و آشکار ساختن سازوکارهای ایدئولوژیک آن در اختیار می گذارد، بررسی ساختار وجه و وجه نمایی است. در این پژوهش، با تأکید بر نقش وجه-نمایی در تولید متون و بازتولید روابط قدرت و مناسبات جنسیتی، به بررسی وجه نمایی در رمان طوبی و معنای شب، با روش توصیفی- تحلیلی پرداختیم. در این رمان، چشم انداز تاریخی هفتاد ساله ای از زن ایرانی ارائه می شود؛ اما طوبی، شخصیتِ زنِ محوری، در این سیر تاریخیِ رو به جلو، نه تنها دستاوردی در رسیدن به اهدافش نمی یابد، بلکه سیری قهقرایی را می پیماید. طوبی در ابتدای رمان، زنی است که به ضرس قاطع و با کمال اطمینان سخن می گوید؛ اما در پایان رمان، فردی است که به هیچ چیز یقین ندارد و هیچ باوری در گفته هایش نیست. درواقع، سیر تحول وجه نماهای طوبی از قطعیت و بایدِ بیرونی به تردید و شایدِ درونی میل می کند. این استحاله درونی و سترونی روحی طوبی در پایان رمان، در ارتباط مستقیم با مناسبات و کارکردهای گفتمانی کلان ترِ اجتماعی در دوران قاجار و پهلوی اول قرار می گیرد؛ مناسبات اجتماعی ای که زنان را از اندیشیدن، گفتن و مشارکت اجتماعی در فضای بیرون بازمی دارد.
۲۵.

تحلیل انتقادی گفتمان «مقامات» مشایخ صوفیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل انتقادی گفتمان زبان شناسی نظام مند نقش گرا مقامات مشایخ صوفیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 276 تعداد دانلود : 868
شرح حال نویسی عرفانی، به طور کل، و «مقامات نویسی»، نگارش شرح حال یکی از اولیا و مشایخ صوفیه، به طور خاص، نقش ویژه ای در گذشته فرهنگی و اجتماعی ایرانیان داشته و در ذهن و زبانِ بهترین شاعران و نویسندگان فارسی زبان، پس از قرن پنجم، تأثیر عمده ای به جای گذاشته است، بنابراین، یکی از ژانرهای مهم تاریخ ادبیات عرفانی به شمار می ر ود؛ گرچه، با همه ارزش و اهمیتش، چنان که باید شکافته و شناخته نشده است. پژوهش حاضر تلاشی است برای بررسی زبان و گفتمان دو متن از این نوع و مقایسة تفاوت ها و تغییراتی که در جریان تحولات نهاد تصوف در زبانِ این گونه متون بروز و ظهور یافته است. متن نخست، سیرت ابن خفیف (د 371 ق)، که به دست ابوالحسن دیلمی و در نیمة دوم قرن چهارم تألیف شده، از قدیم ترین مقامات ِ مشایخ صوفیه است و مقامات ژنده پیل، کهن ترین و گسترده ترین شرح حال احمد جام (د 536 ق)، آخرین نمونه از مقامات ِ عرفانی است که از قرن ششم (تا زمان حملة مغول) در دست داریم. روش تحقیق در این پژوهش روش کیفی است، اما در فرایند تحقیق، هر جا لازم بود، از داده های کمّی استفاده شد. در پژوهش حاضر، داده ها و اطلاعات (حکایات مندرج در مقامات ) بر اساس مبانی روش شناسی فرکلاف در سه سطح، «توصیف»، «تفسیر»، و «تبیین»، تحلیل شده است.
۲۶.

ایدئولوژیِ جنسیتیِ بصری در آثار نقاشان زن و مرد با موضوع پرتره زنان در شش دهه گذشته در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایدئولوژی جنسیتی بصری بازنمایی تک چهره نگاری نشانه شناسی اجتماعی تصویر نقد فمنیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 268 تعداد دانلود : 232
با نگاهی مقایسه ای میان آثار نقاشان مرد و زن که به تصویر چهره زن پرداخته اند و بررسی این آثار در طول تاریخ نقاشی معاصر ایران که نگارندگان آن را به سه دوره مجزا تقسیم کرده اند می توان به نتایج قابل توجهی درباره ایدئولوژیِ جنسیتی موجود در این آثار دست یافت. این پژوهش با تلفیق دو مفهوم ایدئولوژیِ جنسیتی و ایدئولوژیِ بصری به صورت «ایدئولوژیِ جنسیتیِ بصری» و کاربست این سازه مفهومی در تحلیل نمونه هایی از آثار نقاشان زن و مرد در این سه دوره با استفاده از روش شناسی نشانه شناسیِ اجتماعیِ تصویر، سعی در روشن کردن ایدئولوژیِ جنسیتیِ مجسم در این آثار دارد. همچنین، به سیر تحول رویکرد نقاشان در بازنمایی تصویر زن در این سه دوره پرداخته است. در پایان این طور نتیجه می گیریم که رویکرد تبعیض آمیز جنسیتی در بازنمایی زنان در آثار نقاشان مرد از آغازین جریان های نقاشیِ نوگرا تا نقاشیِ امروز بسیار تعدیل شده است.
۲۷.

بررسی چگونگی شکل گیری گفتمان نقاشی نوگرا در ایران

کلید واژه ها: نقاشی ایران نقاشی نوگرا نشانه شناسی لایه ای تحلیل گفتمان لاکلا و موفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 237 تعداد دانلود : 515
چگونگی شکل گیری گفتمان نقاشی نوگرا در ایران، مورد مطالعه ی مقاله ی پیش رو است. بررسی چگونگی تولید نشانه های نوظهور در نقاشی معاصر ایران، براساس نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه و روش تحلیل متون با توجه به مفاهیم رمزگان برون متنی و ساختار سلسله مراتبی متن برطبق نشانه شناسی لایه ای انجام گرفته است. تحقیق حاضر از نظر هدف بنیادی، از نظر روش توصیفی تحلیلی است.یافته ها نشان می دهد که کنش اجتماعی نوگرایی با ورود دال های شناوری چون "امپرسیونیسم"، "پست امپرسیونیسم" ، "اکسپرسیونیسم" و "کوبیسم" از طریق مطالعه ی آثار مدرن اروپا، شکل گرفت و در پیِ آن، دال "سنت های تصویری" مدلول تازه ای یافت و با ایجاد مدلول تازه، گفتمان هایی تازه در رابطه باهم شکل گرفتند و بدین سان هویت "نوگرایی" در رابطه با "سنت گرایی" به تثبیت رسید.
۲۸.

نشانه شناسی خبر در تلویزیون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رمزگان نشانه شناسی لایه ای خبر تلویزیونی لایه های متنی خبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 729 تعداد دانلود : 284
در دنیای امروز رسانه ها به سریع ترین منابع اطلاعاتی تبدیل شده اند و مخاطبان برای اطلاع از رخدادهای جهان به آنها وابسته اند. از میان انواع رسانه، تلویزیون کارکردهای مختلفی دارد و شبکه های خبری تلویزیونی با مخاطبان بسیار، یکی از مؤلفه های مهم قدرت در عرصه بین المللی و ملی محسوب می شوند. عملکرد تلویزیون به عنوان یک نظام نشانه ای، حاصل تعامل بین نظام-های نشانه ای متفاوت است. در پژوهش حاضر تلاش شده است سطوح معنی ساز در خبر تلویزیونی بررسی شوند. از این رو، ضمن بررسی خبرهای چهار شبکه تلویزیونی (فرانس24، شبکه بین المللی خبر، شبکه یک و شبکه دو) طی یک دوره سه ماهه، سعی شده است با استفاده از روش نشانه شناسی و رویکرد نشانه شناسی لایه ای، رمزگان های دخیل در تولید متن خبر تلویزیونی به عنوان یک نظام نشانه ای که از تعامل نظام های نشانه ای متعدد حاصل شده است، مطالعه شوند. برای این منظور، سه سطح معنی ساز کلام، تصویر و نوشتار به عنوان رمزگان های دخیل در معنی سازی در اخبار این شبکه ها و نحوه کاربرد نشانه های زبانی و غیرزبانی در آنها، بررسی و الگوی نشانه شناسی لایه ای برای متن خبر تلویزیونی ارائه شده است.رمزگان، خبر تلویزیونی، لایه های متنی خبر، نشانه شناسی لایه ای
۲۹.

گونه شناسی صنعت التفات در قرآن مجید با توجه به مؤلفه های گفته پردازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صنعت التفات التفات در قرآن التفات عددی گونه شناسی التفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 991
صنعت التفات یکی از مهم ترین صنایع ادبی به شمار می رود و کاربرد وسیعی در متون ادبی زبان های مختلف دارد. کاربرد این صنعت در قرآن مجید که یکی از برجسته ترین متون ادبی زبان عربی به شمار می رود، چنان گسترده و متنوع است که بلاغیون عرب در تعریف و ارائة نمونه هایش، بیشتر به آیات این کتاب الهی استناد می کنند. مطالعة آثار بلاغی زبان عربی نشان می دهد نخست اینکه معنای صنعت التفات در بلاغت عربی بسیار فرا تر از معنای اصلی آن در بلاغت فارسی و غربی، یعنی تغییر در خطاب است، دوم اینکه ادب پژوهان و به ویژه بلاغیون عرب دربارة چیستی التفات و نمونه های آن اتفاق نظر ندارند و سوم اینکه تعاریف این نویسندگان از صنعت التفات معمولاً با نمونه هایی که از آن ارائه می کنند همخوانی ندارد. نگارندگان مقالة حاضر برای تحقق هدف خود، یعنی گونه شناسی کاربرد صنعت التفات در قرآن کریم، تعریف علم المعانی از التفات، یعنی «خروج از آنچه به طور طبیعی مورد انتظار است» را مبنا قرار داده اند و با استفاده از مؤلفه های اصلی کنش گفتاری، به بررسی گونه ها و اشکال مختلف کاربرد این صنعت در قرآن کریم پرداخته اند و با ذکر نمونه های متعدد نشان می دهند که این صنعت چگونه و به چه شیوه هایی بر هر سه مؤلفة گفته، گفته پرداز و گفته شنو تأثیر می گذارد.
۳۰.

مراحل دریافت متن در شعر سپهری بر اساس رویکرد بوگراند و درسلر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سپهری سورئالیسم همایندی بوگراند- درسلر طرحواره زنجیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 850 تعداد دانلود : 359
در این پژوهش، مراحل چهارگانه دریافت متن را با توجه به سه معیار متنیت بوگراند و درسلر، یعنی انسجام، پیوستگی و بینامتنیت، در مجموعة شعر زندگی خواب ها، اثر سهراب سپهری، بیان کرده ایم. هدف از پژوهش، یافتن روش تحلیلی نو در شعر معاصر است که از جزء به کل و از متن به شناخت می رسد؛ بنابراین ترکیبی از روش های عینی و ذهنی است که شیوه درک و مراحل دریافت شعر معاصر را طی مراحلی در برابر خواننده قرار می دهد. ابتدا با تقطیع متن، واژه های مهم یا مراکز کنترل محتوا را پیدا می کنیم و سپس شعر را از طریق استنباط، به صورت مفاهیم پیوسته در می یابیم و طرح ذهنی شاعر را برای بیان روایت آن کشف می کنیم. در طرح، ایده خاصی از طریق شعر انتقال یافته است که با مطالعات و تجربه های مشترک خواننده و شاعر ارتباط دارد. طرفین گفتمان یا محتوای ذهنی مشابهی دارند یا به بینامتن های مشترکی دسترسی دارند. به این ترتیب، خواننده به هدف شاعر پی می برد و با دنبال کردن شعرهای دیگر می بیند که شاعر، طرح ذهنی خود را در شعرهای دیگر در موقعیت های جدید تکرار می کند. در پایان نتیجه می گیریم که سپهری با دو بینامتن سورئالیسم و عرفان و تکرار یک طرحواره زنجیری، به طرح و توصیف کوتاه تجربیات متافیزیکی خویش پرداخته است.
۳۱.

عروس مهاجر تثبیت هویت فرهنگی «خود» در سرزمین میزبان از طریق فرایند دیگری سازی در منظومه خسرو و شیرین نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهاجرت خسرو و شیرین هژمونی هویت فرهنگی خود و دیگری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد پسااستعماری
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد نشانه شناختی
تعداد بازدید : 30 تعداد دانلود : 81
در این مقاله، داستان خسرو و شیرین نظامی با استفاده از فرضیه های مطالعات پسااستعماری و نشانه شناسیِ فرهنگی ارزیابی می شود. حضور شیرین در جایگاه یک مهاجر زن در سرزمین مدائن و خواستة دوگانة فرهنگ میزبان از او برای همانند ی با این فرهنگ، رعایت تفاوت با آن از یک سو، و تعصب و تأکید شیرین برای حفظ و اجرای رمزگان های فرهنگی سرزمین «خود» از سوی دیگر، وضعیت شیرین را دچار چالش های فراوان کرده بود. در این مقاله سازوکار فرهنگ مرکز در سرزمین میزبان، برای به حاشیه راندن شیرین، و فرایند «دیگری سازی» به مثابه راهکار مقاومتی شیرین برای حفظ هویت فرهنگی «خود» در سرزمین میزبان بررسی می شود و نقش جنسیت در موفقیت این فرایند نشان داده می شود. پژوهش در پایان به این نتیجه می رسد که فرهنگ مرکز در سرزمین میزبان تلاش می کند شیرین را در جایگاه یک «دیگری» خطرناک، که قصد بر هم زدن نظم تثبیت شده فرهنگ غالب را دارد، به حاشیه براند. بنابراین، وضعیت شیرین در سرزمین میزبان، زمینه را برای شکل گیری فرایند دیگری سازی از سوی او در ارتباط با افراد سرزمین میزبان، به مثابه اقدامی مقاومتی و ضد هژمونیک، برای تثبیت هویت فرهنگی «خود» فراهم کرد. دیگری های شیرین در این منظومه در دو دسته بزرگِ «دیگری های دور» و «دیگری های نزدیک» قرار می گیرند. جالب این که «دیگری های جنسیتی» شیرین در سرزمین میزبان، یعنی مردان، در زیر مجموعه «دیگری های نزدیک»، و «خودی های جنسیتی» او، یعنی زنان، در زیرمجموعه «دیگری های دور» جای می گیرند و شیرین در برابر دو گروه راهکارهای متفاوتی در پیش می گیرد. منظومه خسرو و شیرین با این خوانش می تواند منعکس کنندهء صدای به حاشیه رانده شده ای باشد که در مقابل صدا و فرهنگ غالب کشور میزبان به دنبال خود می گردد؛ صدایی که در کشمکش عشق و هویت، با سربلندی، هویت فرهنگی خود را از زیرِ دست و پای فرهنگ مرکز بیرون می کشد و به آن اعتلا و شکوه می بخشد.
۳۲.

تحلیل گرایش های پست مدرن در متن«دف» براهنی

کلید واژه ها: شعر پست مدرن خطاب به پروان هها رضا براهنی چارلز برنستاین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 788 تعداد دانلود : 978
متن «دف» به عنوان نخستین شعر خطاب به پروانه ها نماینده ی بخشی از چالش های اخیر شعر ِفارسی است که در این مقاله تلاش می شود تا گرایش های پست مدرن در آن شناسایی و تحلیل شود. با توجه به گوناگونی و گستردگی بیش از حد مضامین و تعاریف پیرامون مفهوم پست مدرنیسم، نگارنده ی این مقاله تلاش کرده است تا  تحلیل و ارزیابی خویش را مبتنی بر بوطیقای یکی نحله های شعر پست مدرن آمریکا (شعر زبان) و آرای چهره ی شاخص آن نحله (چارلز برنستاین) محدود و منحصر کند تا به معیار ملموس تری برای تحلیل و تفسیر دست یابد. یافته های این مقاله نشان می دهد که در «دف» اجرای متنی آزاد سازی تاریخ شعر (عرفان) فارسی صورت می پذیرد؛ شاعر تلاش می کند تا از طریق آوای دف، معنا (یا «حس معنا») را منعکس کند؛ اگر چه همواره در سطرهای گوناگون آن گریز از معنا مشاهده می شود اما این گریز از معنا همسان با بی معنایی نیست بلکه صحیح تر آن است که آن را گریز از معنای واحد و قطعی دانست و بالاخره اینکه متن دف قطعا یک متن روایی نیست چه اینکه در آغاز هر بند یا هر سطر افقی تازه در دیدگان مخاطب گشوده می شود و حدس اینکه در جمله ی بعدی چه پیش خواهد آمد و کجا شعر تمام خواهد شد برای خواننده غیر ممکن است هر چند ترجیع شعر به طور تقریبی با نظمی شبیه شعر روایی رعایت شده است. در مجموع با این که یافته های این مقاله  وجود برخی گرایش های پست مدرن در متن «دف» را تأیید و تصدیق می کند، اما آن را به طور مستقل و موکّد نمی توان پدیده ای پست مدرن دانست و قرار دادن آن زیر  ِطبقه بندی «شعر پست مدرن» امری به شدت شک برانگیز و در تضاد با کنش روشنفکری و رویکرد چپ گرایانه ی شاعرش است.
۳۳.

گبه های سفارشی، پدیده ای چند فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پارادوکس همانندی و تفاوت فرهنگ به حاشیه رانده شده فرهنگ غالب گبه گبه های سفارشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 872 تعداد دانلود : 834
این مقاله سعی دارد با معرفی تعدادی از گبه هایی که زنان ایل قشقایی به سفارش جامعه شهری طی سال های اخیر بافته اند، به بررسی شباهت ها و تفاوت های نشانه ای این دست بافته ها با گبه های متعارف عشایرِ قشقایی بپردازد. بر این اساس نمونه هایی را با ویژگی های بیان شده برمی گزیند. ساختار صوری این گبه ها به گونه ای است که تحت تأثیر سفارش از سوی فرهنگ غالب/ مرکزی جامعه، نقش مایه هایی بیگانه با گبه های متعارف عشایری را در خود جای داده اند، به طوری که در این گبه ها با نظام های نشانه ای متنوع از فرهنگ غالب و فرهنگ عشایری روبه رو می شویم. این دوگانگی در همنشینی نشانه ها، باعث نشان داری این گونه نسبت به گبه های دیگر می شود و در تمایز با نمونه های متعارفِ موجود، اصطلاح «گبه های سفارشی» را به خود اختصاص می دهد. در حقیقت، این پژوهش با توجه به تجانسِ بین گبه های سفارشی و هنر مهاجرت، بر نظریه پارادوکس همانندی و تفاوت در هنر مهاجرت تکیه می کند و براساس شباهت بین شرایط زن بافنده و هنرمند مهاجر و نیز سفارش دهنده گبه (نماینده فرهنگ غالب) با خواسته کشور میزبان، گبه های سفارشی را پدیده هایی می داند که برای خوانش آن ها باید به نظام های نشانه ای متفاوت و گاه متضادِ دو فرهنگ رجوع کرد.
۳۴.

تحلیل نشانه-معناشناختی ساز و کار روابط بینافرهنگی در نظام گفتمانی فرش کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت روابط بینافرهنگی نشانه - معناشناسی نظام گفتمانی فرش کرمان گوبلن فرانسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 480 تعداد دانلود : 618
امروزه، تحول در نوع نگرش به حوزه فرش بسیار جدیتر احساسمیشود زیرا این حوزه درحال تجربه تحولات در نظام ارزشی خود است و از یک شئ صرفاً کاربردی به یک رسانهمعنادار و چند بعدی تغییر کردهاست. نظام گفتمانی فرش کرمان با پیشینهای درخشان میتواند بهعنوان یکی از مراکز مهم تولید گفتمان و معنا در نظام فرش ایران مطرحشود. این نظام، دارای ابعاد مختلفی است که شاید بتوان فرایند بینافرهنگی را یکی از زمینه های فعال گفتمانی در آن دانست. تعدادی از فرشهای قاجاری کرمان که متعلق به گونه تصویری بوده و روابط بینامتنی عمیقی را با گوبلنهای تصویری فرانسوی بهنمایشمیگذارند، در جریان ترجمهای مبتنیبر نظامهای دیداری، روایتی اسطورهای را در قالب متون دیداری فرش ارائهنمودهاند. این ترجمه دیداری میتواند در یک کنش گفتمانی، بر معناهای عمیق روابط بینافرهنگی دلالتکند. بنابر آنچه بیانشد، این پژوهش با رویکردی نشانه-معناشناختی و با بهرهگیری از روش تطبیقی- تحلیلی بهدنبال پاسخگویی به این پرسش است که فرایند روابط بینافرهنگی در حوزه مطالعات گفتمانی فرش کرمان، از چه سازوکاری پیرویمیکند و چه عناصر گفتمانی میتوانند در تحلیل نشانه- معناشناختی این فرایند مؤثرباشند. ازینرو، تلاش نگارندگان مقاله حاضر برآن است تا با مطالعهگفتمانی روابط بینافرهنگی در دو متن فرش کرمان و گوبلنهای فرانسوی، سازوکار روابط بینافرهنگی را در این دو رسانه متفاوت از دو فرهنگ مختلف بررسیکنند. برای دستیابی به این هدف کلی، معنا یا معناهایی که در این فرایند ارتباطی قابل جستجوست، ارزیابیمیشود.
۳۵.

فرهنگ، استعاره و ترجمه پذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشانه بررسی تطبیقی ترجمة استعاره دلالت استعاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
تعداد بازدید : 693 تعداد دانلود : 349
مقالة حاضر با مطرح کردن این پرسش نوشته شده است: «ترجمة ترکیبات استعاری فرهنگ- بنیاد به چه روش یا روش هایی امکان پذیر است؟». در پاسخ گویی به این سؤال، نتایج بررسی تطبیقی ترجمة رینولد نیکلسون از دفتر اول مثنوی معنوی مولانا به عنوان داده درنظر گرفته شده است. چارچوب کار، الگوی ترجمة هاروی (2000) است. نگارنده با توجه به نیاز پژوهش، به معرفی نشانة استعاری و دلالت استعاری پرداخته است. در این بخش شش نوع دلالت از هم بازشناخته شده اند. الگوی شش گانه- که یکی از دستاورد های این پژوهش است- می تواند بین هر دو زبان «الف» و «ب» که زبان مبدأ و مقصد در فرایند ترجمه اند، مورد استفاده قرار گیرد. در ادامة تحقیق، چگونگی به کارگیری این دلالت در ترجمة استعاره های فرهنگ- بنیاد و سپس معرفی الگویی برای ترجمة این موارد آمده است. به عبارت دیگر، برای هریک از روابط دلالی مطرح شده شیوه هایی در ترجمه پیشنهاد شده است. این پیشنها دها براساس ماهیت دلالت استعاری شکل گرفته اند. به این ترتیب، مترجم در رویارویی با ترکیب استعاری الگویی در دست دارد که او را در ترجمة انواع استعاره ها قدم به قدم راهنمایی می کند.
۳۶.

بررسی کارکرد و معنای فرم شهر مدرن از منظر نشانه شناسی لایه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرم شهر شهر مدرن نشانه شناسی لایه ای متن رمزگان بافت سازی بافت زدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 911 تعداد دانلود : 116
یکی از مهم ترین وجوه شناخت و تحلیل شهر، فرم شهر است. در تعریف این جنبه از بررسی شهر آمده است که هر فرم، حاصل و برآیند رابطه میان مجموعه ای از نیروها (فضایی و غیرفضایی) است که شناخت آن ها، نخستین گام در طراحی فرم است. از آنجا که یکی از اهداف فرم شهر مطلوب، برخورداری از معنا و هویت است، بررسی این وجه از شهر در قالب رویکرد معنا شناختی مورد توجه این نوشتار است. معنا و کارکرد مناسب این وجه از شهر می تواند بر ارتقای تصور ذهنی استفاده کنندگان، افزایش حس مکان و هویت تأثیرگذار باشد. در این نوشتار بررسی عوامل مؤثر بر گسست معنایی فرم شهر مدرن مورد توجه قرار گرفته است و هدف آن است تا ضمن بهره مندی از رویکرد نشانه شناسی لایه ای و بهره گیری از مهم ترین مفاهیم آن شامل نشانه به مثابه متن، ساختار سلسله مراتبی، نشانداری، بافت سازی و بافت زدایی، کارکرد فرم شهر مدرن 1 و عوامل تأثیرگذار بر فرآیند بافت زدایی از آن بررسی شود. به نظر می رسد به دلیل دگرگونی عوامل غیرفضایی به عنوان لایه تأثیرگذار بر متن، از فرم شهر بافت زدایی شده و بعضاً دریافت معنی را دچار تعلیق شده و شخص را در تفسیر، دچار سردرگمی کرده است.
۳۷.

بررسی معناشناختی استعاره زمان در داستان های کودک به زبان فارسی (گروه های سنی الف، ب، ج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استعاره زمان معناشناسی شناختی نظریه لیکاف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : 865 تعداد دانلود : 374
استعاره یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در زبان شناسی شناختی است. هدف از مقاله حاضر بررسی وجود و کیفیت استعاره ی مفهومی «گذر زمان به مثابه حرکت در مکان» در قصه های کودک در گروه های سنی الف، ب و ج، در چارچوب معناشناسی شناختی بر اساس نظریه معاصر استعاره ی لیکاف است. روش انجام این مقاله به صورت توصیفی– تحلیلی بوده است. در این مقاله داده ها به روش کتابخانه ای و از 60 کتاب کودک گرفته شده است. به طور کلی می توان از این مقاله چنین نتیجه گیری کرد که: الف) به نظر می رسد، کودک فارسی زبان، در گروه های سنی مورد بررسی، مفهوم زمان را به واسطه ی حرکت در مکان درک می کند و این نه تنها از طریق حرکت خطی، در راستای افقی و عمودی امکان پذیر است بلکه جهت حرکت از لحاظ کیفی می تواند متفاوت باشد؛ بدین معنی که حرکت می تواند به صورت حجمی، فضا یا ظرفی را پُر کند، سطحی را بپوشاند یا به صورت تغییر حالت و وضعیت خود را نشان دهد. ب) کودک فارسی زبان، در گروه های سنی مورد بررسی، نه تنها مفهوم زمان را به واسطه ی حرکت در مکان درک می کند بلکه عملکرد الگوی نگاشت "" زمان چیز است""، ""آن چیز در حرکت است"" در استعاره زمان، با فرافکنی هستی شناسانه به ماه و خورشید و اشیاء پیرامون کودک وابسته است و بر درک مفهوم زمان تأثیر مستقیم دارد.
۳۸.

تأثیر گفتمان مشروطیت بر هنجارهای تصویری دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان سنت تصویری لاکلا و موفه مشروطیت هنر قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 625 تعداد دانلود : 940
در مقاله پیش رو بر اساس نظریه گفتمان در آراء لاکلا و موفه، تأثیر گفتمان مشروطیت بر هنجارهای تصویری عصر قاجار در سه دوره تاریخ ایران مورد مطالعه قرار گرفته است .دوره اول سلطنت ناصرالدین شاه (1313-1264 ه.ق)، دوره دوم سلطنت مظفرالدین شاه (1324-1313ه.ق) و دوره سوم سلطنت محمد علی شاه و احمد شاه (1344-1324 ه.ق). در دوره اول شکل گیری گفتمان پیشامشروطیت با مفصل بندی قانون و دال هایی چون «عدالت»، «آزادی» و «اصلاحات» قابل مشاهده است. گفتمان پیشامشروطیت دسترسی به شاه را آسان تر کرد و بدین ترتیب پیکر شاه در تصاویر، واقعی و ملموس شد؛ همچنین توده مردم به تدریج در این گفتمان به رسمیت شناخته شدند. بنابراین فردیت از شخص شاه به طور تدریجی به اقشار پایین تر رسوخ پیدا کرد و تصاویری از مردم عادی روی پرده های نقاشی و یا صفحات عکاسی پدیدار گشت. در دوره مظفرالدین شاه با انسداد معنایی در گفتمان سلطنت، مشروطیت هژمونیک شد. هژمونیک شدن این گفتمان سبب شد که پیکر شاه به تدریج از مرکزیت تصویری خارج گردد. در عصر محمدعلی شاه و استقرار گفتمان پسامشروطیت تخاصم گفتمانی اوج گرفت. با شدت یافتن تخاصم گفتمانی نشانه هایی از خشونت در تصاویر این عصر بروز یافت.
۳۹.

بازتاب اندیشه هگل در تراژدی آنتیگونه سوفوکل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آنتیگونه تراژدی تقدیر تاریخی سوفوکل وجدان معذب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 891 تعداد دانلود : 933
هگل در کتاب پدیدارشناسی روح و در فلسفه هنرهای زیبا خود، به مسئله تراژدی و چگونگی شکل گیری آن می پردازد. اکثر پژوهندگان غربی مدعی هستند که از زمان ارسطو تاکنون هیچ یک از اندیشمندان اروپایی نتوانسته اند تراژدی و کمدی را آن طورکه هگل تبیین کرد مورد تحلیل قرار دهند و تاکنون همواره نکته گیری های ژرفش، اندیشمندان پس از او را به تأمل واداشته است. نمونه تراژدی یونانی در نظر هگل، آنتیگونه سوفوکلس است. هگل در اثر معروف خود فلسفه هنرهای زیبا به شرح و بسط تراژدی آنتیگونه می پردازد. در طول تاریخ فلسفه در حوزه های مختلف رابطه هنر و فلسفه به وضوح مشاهده می شود. اگرچه هگل متن کاملی در مورد زیبایی شناسی منتشر نکرد تا با علم منطق مقایسه کند، این به این معنا نیست، که او هنر و زیبایی را در مرز نظام فلسفی خود پایین آورده، در واقع نظریه زیبایی شناسی هگل از قلب نظام فلسفی اش ناشی می شود، و تنها می تواند دور نمایی از آن سیستم شناخته شود. بر این اساس ما در این اوراق در پی آنیم که بسته به بضاعت خویش، لحظه های بی زمان فراز و فرود تراژدی را، به تحریر کشیده و رخداد «وجدان معذب (آگاهی معذب)» هگلی را شرح داده، «برخورد تراژیک» را مصور کرده و دقیقه ای بازاندیشی کنیم.
۴۰.

بررسی و نقد ترجمة بین زبانی و ترجمة بین نشانه ای «مرگ دستفروش» از دیدگاه نشانه شناسی انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایدئولوژی نمایشنامه نقد ترجمه تله تئاتر نشانه شناسی لایه ای نشانه شناسی انتقادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای زبان شناسی نظریه های نقد زبان شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها نشانه شناسی
تعداد بازدید : 897 تعداد دانلود : 912
مقالة حاضر به بررسی و نقد نمایشنامة «مرگ فروشنده»، ترجمة بین زبانی آن به فارسی و ترجمه بین فرهنگی- بین نشانه ای آن به یک تله تئاتر ایرانی می پردازد. نمایشنامه از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده و ترجمة فارسی مبنای ترجمة بین نشانه ای آن بوده است. بر این اساس نگارنده هر دو ترجمه را با متن های پیشین مربوطه مقایسه کرده و در هر دو ترجمه، نشانه هایی که مشخصاً کارکرد ایدئولوژیک دارند تعیین و بررسی شدند. سپس با بسط نظریه نشانه شناسی انتقادی برای نقد ترجمه، انواع این نشانه ها و چگونگی تغییرات و حفظ این نشانه ها در تله تئاتر تحلیل و نقد شده اند. یافته های به دست آمده نشان داد که در ترجمة بین زبانی هیچ سانسوری وجود نداشته ولی در تله تئاتر تقریباً همة نشانه های دارای کارکرد ایدئولوژیک خاص حذف شده اند و در واقع متن آنقدر سانسور شده که گاهی حتی انسجام خود را از دست داده است. مترجم/ کارگردان سعی کرده تا جایی که می تواند متن را مطابق فرهنگ مقصد تغییر دهد و از طریق حذف و اضافه کردن نشانه های منطبق با دیدگاه ها و سنت های غالب متن مقصد و حذف کامل نشانه هایی که با این دیدگاه ها منطبق نیستند و در حقیقت از طریق حذف و اضافه های کاملاً مشهود با کارکردهای ایدئولوژیک مشخص دیدگاه های فرهنگ و سنت غالب جامعة مقصد را از طریق ترجمه به دریافت کنندگان اعمال کند؛ به همین دلیل متنی آفریده که در برخی موارد کاملاً انسجام خود را از دست داده و یا نسبت به متن پیشین معناهای متفاوتی پیدا کرده که گاه حتی در تضاد کامل با معناهای موردنظر متن اصلی بوده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان